Joannis Joviani Pontani Liber de meteoris / Cum interpretione Viti Amerbachii

151쪽

NETEOR. PONT. 93bi mutitur. Nascuntur inde etiam musta ulumla in plantis,arboribus,herbis, egetibus,qua nati pariat bellum nemo non uidere potest ciet rin quod aestum efficiunt cometae acile est iudicare, ciniam ingens multἰtudo, e uis exhalationum in alae ardeat per si integro menses aliquando, ut Seneca testtitur. Non enim magnitudo ex nostro uisu, quo longi me bestillud incendium, iudicans da est. De bello eadem ere est ratio. Accensis iniurbumoribus corporum,s cili ad iram homines proavocantur, acti ad rixuc contentiones irritana

lgr. Vnde post a belli simila muti coli tiri conis sueuerunt caussa inutis cometae si ipsa figura eis

ius. Ovae tamen non est uniusmodi. Nunc enim trabis habet formam, nunc litui, nunc dol , nunc coris nutu est,nunc aequalita C obtusior,nutae oblongae acutior Sed de his Astrologi,C Plinius con ulinadisunt. Finalis causa cum vir ius sunt, tum minae,

C terrores,quos hominibus incutiunt. Motus coametarum aut alienus est is is, sub Oriente ad Occidentem Ra iunt enim secum uicinum aerem

superiores orbes suo motu, quis citati sinissabortu in occasum aut est iis proprius, ut cum non in eodem loco ueris consistunt ded aut in ortum disiceae dunt aut in septentrionem, dut Meridiem, crium recto curse,id in obliquoiduis tardius,aut velocius,

152쪽

Eπ o SIT LOG omnino Grae mouentur Eum motum Arisbterila dicit est allisin Num ues attrahunt adse conre. in lassae, oecum rapiunt, quae etiam sib, quin

hi occasum ex totiuis coeli motu uehuntur. ieri Dum hocpotest pro multitudine, C paucitate usso:

rum, item ex alijs atq; si iubembias planetar

inter se. Nonnunquam Ent uelut Die in coelo, ita in alium partem mundi strantur. Onas res si θαtilius explicare Altrologorum est Variasigna est bium colligunt tum a cauda Comet , tum dimotu einde a colore etiam e magnitudine. Itema duodecim domibus cocles bus i quas Astrologito tum coelum partiti unt Onorum plerus Ptolomeus hac sententia complexus est comet quorum intercapedo est undecim ignorua Soles apparue rint in cardinatibus, Regni alicuius Rex, aut ex principibus regni aliquis morietur. Sin in loco su cedente, bene se habebunt, quae thesuri eius sunt,

suum tamen gubernatoron mutabit. Quod in Doco declinant morbi,ac repentinae mortes erunt. At si ab occasu mouentur ad ortum, externus hostis regiones incursabitam non mouentu prouincialis hostis erit aec uerba clara utit, facile intelligi

possunt ab homine in diocriter utri ut in Albolota sic disciplina. De cauda ab hoc scribunt, quod is tanquam gnomon quidam cu inde sit,in quam

para

153쪽

NETEOR PONT. partem mundi vergat, is partisregionibus mine tur Sic decoloribus er magnitudine etiam docent,

agis cruentose Mus significari, quandosit si G tu id flammeus cometa, mutor portem: di, quando albicans, utpassidus sit, deinde magna ala a magnis, parua a para cometis indicari. Quod autem it u modi magna muti,ut uni interio

Imperatorum, Regum, insignium Principum, seditiones, bella tum externa, tum intestina, pe' lentia, fames,discustas annonae,mutatione impe riorum ex similis calamitates, tum pariant com M, tum portendunt Poetae etiam tellantur,ut cum

Vergilius describit ciuiles motus, qui secuti sunt mortem Iulii furis, sic dicit:

Non aliis coeIo ceciderunt plurisci eno Fulguru,nec diri toties arsere cometae. Lucanu etiam uocat crinem timendis eris, terris mutantem regria cometem. In summa nihil boni gnificant haec incendia. Id quod Seneca Evinsentit,cum dicit cometam totum annum insequere

rem fui echim facere. Porro pleruns gignuntur cometae,q ando aut Epotens fieri insigno nquos it eclipsis Solis uel Lunae sicut anno ab hoe quarto accidit, in quo cometa uisus est, cum praeaccdenti anno i solae eclipses fuissent una Solis, aetera

154쪽

admodumscribunt talium rerum periti, C qui istum comaum diligentem eruauerat Ufiettunt sunt cometaesequentibus duobus anus . Haec uolui addere, ut uiderent adole centis aliquo modo, quid vellat libι Pontinus, cum inquit Tu uero quod decernu Mavortius ignis . Ac neparum idet mihi habeant, uerba Ptolomei ubi crum, quae sunt in secundo libro ετ pr. σαυῖ τερατέον δε ἔτι. - τας σωις oelo tacto τοι τὴ ἐκλου. ., κὴρ καρ P, n κλοτε δ naro κομ nτοὐμ πιρηνωαρπPὰρ ταρ κορλ περιτασεις, Οιου

flositionem. summum attinetJciendu est, quod in principio de elyctibus signis cometarum diis

cum tum generaliter,tumlpecialiter. Vnde autem

duci consueuerint signa ante di binis Secundo de uini primari s talium cstr biumseu caussis fisscientibus cometam,quae sunt P, Cru dicit Temiis de caussu materiali marto deuarto motu e

docti P ramo addit exemptu quoddam cum

155쪽

ιissectibus benesongum, Poetice dilativum. In quo plus quam dimidium cupitis consumit. 'comet ab eodem autore descriptum est in commina tartys, quae extant ab eo aedita in centum sententias Ptolomet. Ibi quos urit explicatae res gestae,Damrum hic fit mentio, praeter eum, quae ad strum. id est, Danubiumsignificatur gesta Vicit autem in eo loco sub iam tempus, anno post natalem christi,a67s Machometum Turcarum Imp. graui ima pugna, C sing uri oelicitate, aut potius praesenti auxilio Da Stephanus Palatinus Moldauiae, palimios post ipse Machometus perflaudem C prodiationem cepit cassum infigitem ciuitatem in j locis. Porro de cometis hoc etiam ut est consuetum, ita non tantum creditur a uulo,sed etiam a doctis scribitur, quod non cernuntur interdiu, ac propterea quaerunt, quomodo sit ortum crinitum γ , quod

uisum est per liquot dies in Iudis Augusti caesiaris,ut Seneca, Plinis, Cr Suetonius annotauerunt,

hora undecima diei. Pontanus ulpicatur diem in ea historias ro toto pacto lucista tenebrarum deb re accipi, sic, ut ortus cometae in principium notectis inciderit Alij,qui uolunt subtiliores Matheis iratici esse, rorrunt hoc ad ortuum suorum disci iamina, putanto illa quidem hora esse ortum, non tamen consspectam, quod aliud horiri, aliud cona

156쪽

sbstat, ac non cernantur alta humita nonnunquam meteora interdiu Vidi ipse in medij diebus aliquando Hau erepartissereno,partim nubila,quae res mihi uultum facere ad hoc uidetur. Sic etiam Henriciprimi temporibus,nisii ita cribunt fuisse crinitam hilam in die, ne addam, quod omnes,quotmquot meminerint huiu Cometae cindicauerint siis multemptos tum exulis, hoc est horam, quod non fialioqui saepe in illis autoribus, ut uideantur uoi Lisse peculiare quiddam, C rarum demonstrare. Solit etiam de hoc Plinifloco di putari, fed cometes nunquam in occasuraparte coeli est, cum Ptolomeus doceat in occidentiquos accendi hoc genu signium. Ego simpliciter puto hunc unum esse de erroribus Plin .ersicut ipsi in quodam Ioco scribit, nemine omnibus horis aper ita hoc ci accidisse humanitus Non enim est eum peccatum, haec uerba Aristo.

ἀφαν φθησαν quod ini est, ad principium coeommodes, crucini δυσρου de loco sine motu accipiis,cum potius motum, pel A loci signiscet, ubi uel omnino dissentire ab Aristotela, ne hoc inscripto eius non animaduertisse. Quid quodpauti ante Aristoteles dicit, agnum cometam,qui ub

157쪽

NETEOR. PONT. ystempus Achaici terraemolire,e inundationis appa ui exoc usu aequinoctiali prodis sNe hoc quia don est ab eo aut iit. Elam, aut lactim se visuis per addidit uersionem ita ineptum, ne dicam luti tum Sed, ut ut est, ilii res non est, propter quam uadimonium domatur, quod aiunt,C ego ingenuὸ quod mihi uisum est, uoltu annotare. Postremo,

quia, ut iupra quos est dictim plena est haec dispu

tatio caliginum,n cArstotelis mihi tuis rationibu satisfacit,malo sequi sententium Senecae, quiputat cometam peculiarem stellum esse, ut Ioachimum camerarium, qui Miletur per omnia cum Seneca

sentire, nisi quod illum Arsiam non putat perpetuum esse in coelo,sed diuinitus terris indi adsis gustandum trilis liquid hominibus, atq; tu prorupivi ad diuinum potentiam rem totum applicat. Sed

adscribam partem de sententia Senecae, ut uideri posit aliquo modo, cur tantopere in nobis arris at Ego,inquit iste,nostri non ustitio. Non enim existimo cometamsubitaneum ignem, sed inter eternu opera naturae. Primum quaecunque ac crea breuiusunt. Nascuntur enim in re Agaci mutabili. Quomodo potes enim inuere aliquid diu permanere,cum ipse aer nunquam idem muneat fluit; per, freuit iste quies est. Inter exiguum momenis

in alium,qum in quo si crat, statum uertituri

158쪽

digeruntur,nunquam inmotae iacent. Fieri non pote liut em certu in corpore vagos cat, Crita

pertinaciter haereat, quam quae natura, quae nuna quam excuterentur, aptauit meinde si alimento

suo haereret, semper descenderet. Eo enim crassior er est,quo terri propinquior, nunquam cometes mimum usque demittitur, neq; appropinquat solo, etiam nunc Ignis autemst quo natura illum uiducit id est sursum, aut quo eum trabit materia, cui adhaesi e quam depascitur. Nullis imbus ordio nurbs er coelest bus iter flexum est. γ eris prooprium est ducere orbem. Atqui hoc cometae an alijs cerint, nescio, duo nostra aetate sicerunt. Deinde omne, quod caussa temporalis accendit, tib interricidit. Sic seces ardent, dum transeunt, ic filmina in unum uulant ictum,sic, quae transiuersae dicunatur hilae, cadentes praeteruolant, secuntra Nullis imbus,nisi in uo,inora est,isiis dico diauinis, quos habet mundus aeternos, quia partes eius sunt,e opera. Haec Seneca, multo plura in femptimo libro Naturalium quaestionum, quae plane fatu eiusmodi, ut legi debeant ab homine literato. mihi certe magu. pari orsim, quae ipse contra ve*teris

159쪽

4RETEOR. PONT. os reres in mentem uenerunt,uic me in dubitot em conrecerunt utile, quam Senecam lagissem. si runt in caussa ex magna parte, ut eius d purationem perliger , ex sei lactam ortu se polia

comprobarcm.

EXPOSIT. χAP. XXVI. De uia Lactea. Raflam suem candidum, quem pontanus hic iam adlam uocat, iras,telis γάαλα tantum, id est, lac, ric nἰ.ores etia' Gulixium appellant. Apulis a nos aut a colore luetis nomen habet, aut polim a forma lactis fluis

fori etiam pustu quae cocta est ex ludis Significat

enim ii modi qκiddam apud Graecos γαλα ια: da γαλαμας habet nomina Minpro isticisscula, sic eum aliter,quam allide crib r: γαλα-ατε α P. caeterum Poeta in hoc capite docet de caussa eiust uiae dupliciter Primum D sice, seiuri bula ire poetice Phγfice docet,cum dicit earnosci ex uaporibus depulsis Sole. alijs planetue Zodiaco, ossedit in illum locum, in quo ceranitur,er ex Assur , quae ibi multa Aut impedito er

160쪽

kllis accelsas ardere,non aliter,quam cometae soliant accendi ardere, is eundem prorsus ratione esse huius uiae in toto coelo, aut apud multus stellas, quaesit comet eupud unam aliquam Ideo autem iuuii emper loco eam conspici, quod festae imi mo, Meuntur,quibus adhiaret Fabulose docet de hoc trae hi Poetu, cum frigit Iouem uictis Gigaritibus iis gnasse eum locum, C tanquam monimentum eius

uictoriae constitu se ad duo mundi Atera, cum benescio solis accepto iterum lumine, erunctis uaporuribus, quos terra ad of .ndedum caliginem Ioui crati s ijs,adeoq; impediendos eos, ct iuuandos Giotantes suos suos serat, istum vi Elarium con eis quum esset. Qi semento idemsignifica quod ius rima illa Philosophica ratione dixerat. Us istela tantu quaedam amplificatio Crexornatio poetica. iisne dicit de obscuritate, incertitudine causarum, tum butas meteori, tumplerurumin etiam aliarum imilium rerum naturalium κατ' ἀνθυαττος οραμ. Ad quo aci quod nos saepe monuimus in superioribus capitibus, melcora magna ex parte probabiles tantum caussa habere, leniolistrationes ἀ inussus, sulpaucis admodum habere. Et est ,

rumuersa limi Num plura abisse uidentur ad f-