장음표시 사용
431쪽
M Nam cum Persarum Regis filium aegrum, neno Maritum tolleret. Hic igitur,teste quem Manes vel absqueMedicis quorum opera diligenter curabatur, tamen se sanaturum fuerat pollicitus, frustra se instaurare posse alleveras et, cute detracta,& stipulis referta poenas dedit, referente Epiphanio,& Suida: non dissimile exem-
Tacito libr. 2. Annal. ac sic conatu vomituri adjuvaret, pinnam veneno illi tam faucibus innocuis demisit: ea prorsus fide, qua Sedechias Judariis Mediaeus Garo- sedechias tum Calvum Franciae Rege Romaaedeuntem, vel suae vel alienae malignitati ob plo, quo Alexander Magnus, Hephaestio- sequens,toxico sustulit, meditans equidene amico febre in Mcdia absumpto, Me- summa flagitia incipi cum periculo, pem dic Am in crucem egiste legitur, apud JohMonach. in vita Alexand. quem videri
potest imitari voluisse Petrus Medices, dum Leonem Medicum doctum magis
quam fortunatum , in puteum praecipitavit, quod Laurentium patrem cum fiducia curandum susceperiat, & mentitus Illico Deo expensum ferebat, quod secus accidi flet. Eo tamen crudelior etiamnum
censeri potest Austrigildis Guntranni
fici cum praemio. Quintd melior & ingς' Minoe. iunuior his fuit Hippoc. Cous)qui ne patri S patriam quidem hosti venenum, cum posset,pro- piet 1
pinare voluit, sed ipsam potius medendi
opem denegandam censuit. Nullis enim epistolis, nullo pretio ab Artaxerxe Persarum rege aegro allici potuit, ut vaderet medicatum; qt lascilicetArtaxerxesGr corum host x esset, quemadmodum nec se Thὸmiad hemistocles ab eod.Artaxerxe , ad que stoaM. Francorum Tetrarchae conjunx: quae lue cGraecia malevolorum odio pulsus fugc- infestata ac moribunda, maritum )ureju- rat,adduci se passus est, ut ingratis Grae. rando adegit, ut duos medicos, qui fatum exorare nequiverant, morti addiceret. Stephan. Forcatulus lib. . de Imperis Philos Gallor. ui exsecrandae voluntati, legibus improbatae, Rex paruit, Macis Cyprum Ciliciamque jam invadentibus, ut quidem poterat occurreret:
sed aptioris laudis verecundia ductus, quae ex servata patria contigerat, peractis sacrificiis,& epoto taurino languine, mnes uxoris innoxio sanguine placaturus, te et veneno infuso n Magnesia, quam it. pessimo exemplo. Sicuti enim, quod per iis regionem Persa donaverat, decorum imperitiam commisit medicus , merIto praestat: praetextu enim humanae fragilitatis delictum decipientis in periculo homines, innoxium esse non debetata satis inhumanum fuerit, eventum mortalitatis ei imputari, ut graviter respondit Vlpia- nussu leg. iliacitas. o. f. sicuti. f. de ρ c. prae . qaandoquidem ut vulgatis habetur versiculis :Mn est inMedico senuper,relevetur ut aeger: vitae imposuit finem; magis tum Regi Persico admirandess, ubi mortis modum& causam rescivit,ut est apud Plutarchum in ThemistocIe. Unde Nicias ille apud Astophanem in ι πατηις :Melim est nobis sanguinem taurinum bibere:
T hemistoclis mors est sane eligibilior. Sed Hippocratem, ob praestitam iulam,ut dixi,fidem , & egregia praeterea in patriam merita, qui tam fallere, ut ait Sape etiam docia plus valet arten alii. Macrobius, quam falli nesciebat,& qui Dignior multo exquisitissimas suppli- ex Medica facultate , quam & Deorumciorum poenis fuerat Xenophon ille Me- sto tuebat munus de liberam, nullam undicus, ab Agrippina Claudii Caesaris u- quam corrogavit mercedem, ut ipsemet XOre, prcuo condu ctus, ut porrecto ve- testatur in Epistola ad Abderatas. Eu, inquams
432쪽
M Otras, quam, Hippocratem Athenienses non rum,medicinam fame excreentium qua 'Pm raram qui honores tantum Eleusinis saccis initiatu, munici- lis it&Ilicia aliis Gallenus Diairnari-
pali jure civitatis donarunt: sed& illi atq; posteris in Prytaneo alimenta, & divinos
epist. a. σ 3. quod jam antea& Chironi, Machaoni, Pod lytio, aliisq; obtigerat:
os vocat & damnat,rcfercnte Hieronymo Mercuriali libis. variar .lectiou. c. His Si Eschines aut hono
milesque videri possunt AEschini illi SO- sberati cratico: qui dum paterna prodegisset bona,jam alieno aere&D anistarum foenore quos divinis cultos fuisse honorib. com- subaeratus, ut Trapegitis versuram solve- peltissimum est ob artis credo utilitatem retinυριψιλὴ id est, unguentorum confe-& praestantiam cujus quandoq; eXercen- otione. ditescere voluit. Qui quid faciunt dae ne ipsum quidem Archangelum Ra- aliud, quam quod imperiti αυτοτυι. Mal phaelem puduisse, Hebraica traditum est ccolarii solent Θ qui ut uno calopodio veritate. Tob. o v. .st capra v. MEt exl- nauium pedes velli unusic hi una hydrar-mia medicae artis lavde extollit Ludovic. gyri unctione aut Cinaberis,argentium Ccel. Rhodi g. b, . lectisi, antiq.cia μέ sobolis furno , omnes ind1scriminatim proinde mirum minus sit, Reges etiam- morbos curare se posse nugantur, &vel
num praeclaros appellationem ejusmodi apud Principes quoq; summa cum oste non reformitasse: cujusmodi fuerunt Sa- tatione &lucro probtentur; pecunia in-bor& G inges Medorum, Sabiel Arabu, terim credulos & imperitos emungentes, Mithrid ites Persarum & AEgyptiorum non sccus atq; apud Athenarum Hermeus Hermes, ac Damasceni regis nepos Me- . myropola anum illam septuagenariam: sues. Nam & Cordubae principem qui- cujus rugas cum variis & odoliferis ex dam putant Avicennam. Et scienter pro- marathro, malobathro & nardi spica un-fecto dicitur,sanitatis authorem esse De- guentis quotide illineret; anum d liramum, Dei instrumentum esse Naturam,sed una cum marito & liberis ad medicorum
utriusq; ministrum aci Medicum: quem inopiam redegit: haud quidquam probi- ob id honorandu putavit Salomon,quod or illo apud AEsopum Medico, lippitudi-
altissimus eum creaverit ad sublevandam ne manus currare professo quide; at dum necessitatem; vel ad sustentandam huma- . collyrio oculos ejus , delibuto obliganae fragilitatis indigentiam, ut Cassiodo- ret,indies aliquid de supellectili secum arus scripssit, lib. o. Epist. Quod tamen ne- sportante,vel eo compellente aegrum, ut quaquam de Agy itis & circumforaneis ad avertendum oculorum amittendorum illis accipendum erit Imposioribus: qui periculum adversa medic. menta illatum citra judicium, & cum linguarum &.arti- possessiones ei suas, contra fidem bonamum,tiim vero etiam Philosophiae, quam i venderet. Quod itidem ex AEsopi,fabulane quidem ut Canis e si bibens,degust.i- toris illius egregii, quem certatim linguaerunt, prorsus i gnari,ignota Pharmaca ae- utriusque monumenta celebrant, venu-grotis propinant, S saepenumero etiam i statis Iepidissimae & documenti non con- caprinum stercus pro pitulis deglutinen - temnendi apolego ut cum Ludov. Coedum persuadent Phominem vitam sua i- , lio Rhodig.loquar lib. 2ρ. tect. antiq c.ρδgnorantia non tantum in discrimen ad- retulisse videtur Ulpianus in t 3 saevar. ia, ..ducentes, sed etiam certo exitio dantes: Sextraoraecognit. Et quis dubitet, Medi- Δhib. dis nihil magis soliciti, quam ut ipsi solum- cos ejusmodi impostores,ipsis etiam pre- tiorei.
433쪽
pecuniam tantum viatoribus, nec impune tamen dimant: at illis, cum vitam &pecuniam aegris eripuerint,etiam mercede gratia referatur, qui, ut cum Sidonio
Apollinari loquar , parum docti& satis
seduli laguidos multos officiosissimὰ occidunt tib. a. o. II. Sedulitatem quidem& eruditionem in Medico requirit Cornelius Celsus tib Q. cap ..Ast sedulitas sine doctrina magis nocet quam proficit. Author libelli ae Moribin Medι cor. c. I. Ignavi Medici demit Medicinasalutem
Dum prodesse putat emper obesse solet. hali M. Atq; ita sedulo& ossiciose ignavi Mediciter .mpune aegrotantes occidunt.Hin argusMedi. cιή-t. cias ad C. Iul. Caesarem. Quid postum ultra dicere, nisi genere quodam parricidium eos committere λ Plinius lib.2ρ.cV δ. discunt periculis nostris&experimento per mortes agunt, Medicoque tantum hominem occidisse,suma impunitas est. Hinc inter eos,qui sanguine vivunt, Medicos enumerat Arthemidorus Homicidii quippe crimen est,hominis salute
peccare,ut est apud Cassiod lib. o. D. P. Cumq; nulla lex esset, quaep aniret Inscitiam capitalem,& medicis impune liceret occidere; poena tandem capitalis in eos promulgata est, qui imperitia homicidiuadmisistent,ut ex Paulo libr. s.sentent tit. 2I. in n. ct Lillicitas. 6. g.sicuti de P. yronde aliis locis probatSavaro adApol- Ignorantia lin.d. . Iadam si magna illa ignoratia et
Arrogantiε arrogatiae fuerit permixta, tum vero vitiumi ineluibile existimavit Gal. lib. De rapseive Method. &reperire sane est medicos , qui ita saepe suis formulis aegrotos alii gant,ut ab eorum praescripto superstitiose pendere poena sit ipso morbo acerbior.FrancisJuretus ad Symmach.Eρ.ῖν. lib. 3 Ut plurimum tamen Arrogates illos sciolos de remediis suis perpetuo gloriari audias: videas etiam quantopere incessus gravitate,annulorum ostentatione,& ν PanciroLub. a. stium fastu ignorantiam suam tegere sa- .
tagant, quam ut fateantur, tantum abel ut vel vadimoniu deserere minoris restiament. Quibus recte cum Favorino dixe ris: pallium & barbam video. Medicum Philosophum non video.Multi etiam so lius urinae indicio freti, domi ceu Alexandriae Medici desides in solio, utSacerdos Apollinis ex tripode; aut ut anus fatidica ex crystallo,non viso aegro,sed tantum inspecto lotii vitro, bone Dcust quam am ρ bigue, quam perpleXe de aegrotatis morbo, alute & morte pronuntiare,&perfricta fronte ob vile lucrum , quo scortum
non mereret, nugari non erubescunt. Adaeo Ignorantia nihil doctius & audacius lSiquidem quo quis imperitior, eo etiam plus in rebus arduis sibi confidere dc r- rogare audet. Memorabile autem in pri mis est, quod aJohanneLangio, Medico doctissimo & festivissimo relatum video: Judaeum scilicet pharmacopinum quendam , ante Myropolium statuisse sculpti-leMorionis idolum,versicolore veste, rubro capitis galero ornatum e qui dextra manu exserta matulam vitream, diductia labris subridens, ut Moriones assiolent, Spectatoribus ostentare videbatur. Rogatum vero pharmacopolam , quid hoc insolens Morionis simulachrum porten
deret respondis se parente v mue zzza.
Medicis acceptile, Medicos, qui ex lolo fallacis urinae indicio discernere morbi naturam, & locum affectu coronaremur, hos esse Morioni huic similimos, qui temerarium illorum de morborum caussis
ex lolio indicium irrideret. Quis vero non indoctos hujus farinae Medicos &Agyrtas e Civitatib.cum Platone & Hi pocrate censibit expellendos λ Neque nim impostorum, sed fati ope homines consenescunt:pluresque Medicorum ii peritia occumbere saepius nostro malo experimur, quam valetudini sperataere-
434쪽
Ritui ut graviter censuit Leopolinus Dic-lcius in Oeconomia processus Judicii
Ordinarii.Πι.is Proca rarorabau. quibus adde, luar de Inscitia & arrogantia Agymiarum id genus scripta reliquit Joh. Langinus Episto Medicin.libr. I. Epist. . II.32. yy.72.s lib. a. .. . oebb.3 passim. unde pleraque haec a nobis desumta minime diffiteor. His re ne adnumerandi erunt Curtitani. ludiones sive circulatores illi, Italis Star-latani di isti, quasi Cerretani, qui a Cereto Umbriae oppido: cujus incolae Cretani totum orbem vano ac turpi superstitionis genere ludificari dicuntur, quorum originem , medendi rationem, instituta, &traudes,prolixe exponit Scipio Mercurii Philosophus, Medicus & Civis Romanus
ob o. degli errori populari u' Baba cap. . . a. cum seqq.
Verum de ligni Guaiaci qualitate&s
cultaribus consulendi erunt, Nicol. Monardis lib. pl. Medicamem. ex Novo Orbe delator. c. de Gualac. quem librum
CarolusClusus ex Hispanico serre one in latinum transtulit. Andreas Matthiolus
lib. I. cap. m. 3Π commentan Dioscor. Ni-
εolaus Massa Venetus in lib. de morbo Gallico, traliat 3. cap a. Aloysius Lobera Abulanus cap . . Alphon siis Ferrus Neapolitanus lib. . de tigno sancto non permiscendo, in praefat. Gabriel Fallopius Mutinensis, tradi. de morbo Galuco, c. ist. o. I. --, Et Hieronymus Capivaccius lib. de lue venerea, cap.δ. Nunc de China,seu radice Chinae videamuS.
a. ta Rarix China, a vastissima C hinatu re reina. gione, in qua nascitur, ob excellentiam China plerumq; dicitur: aliis Chinna, quibus tum Cina,nonnullis Echinact Achina. Indigenis Lamparan)n Decan Lampaos, in Canarin Bosin ab Arabibus, Persis &Turcis Chophchma nucupatur. Haec nobis. ii 'RRQ primum Ι3ue .gentibus Indiae inno tuit , antea ignota , quod tum morbus Gallicus ligno Guaiaco curaretur.quo ex
Hispaniarum India allato, aurum contra non carum erat: at racicis hujus successione id eviluit,Johan. Linschoten in defcr t. Navigat. in Orientem. cap. 77. atq
usus ejus ex India exsulari coepit; tanqua Hispanus quidem qui Indigenas fame enecare vellet,ut scripsit GarZias ab Horto lib. I.histor. Aromat. 9 simplis. Medicamen apua Indos nascent. cap.3δ.Id qua
ratione factum sit,mihi quidem indagare non est integrum. Nam quod China in morbi Gallici curatione vi & potestate
Guajacum superare quibusdam putatur, id uti sine ratione dictum, ita & experientiae minus consonum esse ; proindeque illos toto coelo aberrasse,scripsitBern har- . Lidin Tomuuius libr. a.de morbo Gallico, mira cap. Io. Radicis illius plantam trium aut scriptio. quatuor palmarum altitudine assurgere dicunt, cauliculis tenuibus, qui raris foliis cinguntur mali Assyrii similitudine9
suoque amplexu hederae modo proximas arbores scandunt. Ideoque qui hanc serere sive plantare velit, commodissime id eum juxta arbores faeturum monent.
Radicem ajunt habere palmi longitudine, interdum crassam, interdum tenu-em: quae recens eruta adeo tenella sit, ut
cruda aut elixa mandi possit. Chinenses enim hac adhuc tenera cum carne elixa vesci, velut apud nos napis & rapis cum carni bus elixis vescitur vulgus. Hanc partim in paludibus & montibus, atque etiam mediis in sylvis ubi passim enasci' ritu nates tur ) effodi, Mercatorum, Nautarumque testimoniis comperimus. Quae in palustribus litoribus, aut quorundam magnorum fluminum in mare illabentium ripis crescit, plerumque undarum impetu proximos margines alluentium e solo eruitur , & in vastum pelagus aquarum vertiginoso lapsu rapitur:tandemque exonerante sese mari e partibus aestuosis in
435쪽
TIT. I. tranquillas, id est, ab aquarum vertigine
in litora reiicitur. Radix ista non admodum longa est, arundinis majoris radici similis, valde tamen nodosa, tuberosa, in qualis, &in varia frusta, quando ad nos pervenit, disrupta, nullius saporis, nec odoris. Quae in maris litatibus legitur, rubescit magis, & cocta magis quam cruda; quae e solo eruitur, & illota ad nos transporatur, minus. Quae palustrium& uliginosorum locorum est indigena, crassior, fungosa magis, & levior exsistit:
quae apricc rum 3c montium, ut magis tuberosa, geniculata, compactaque, durior& ponderosior; ita suam integritatem
tuetur diutius. M Dele- Deligenda est autem Radix ponderosa recens, firma, quae neque teredinem, neque cariem senserit; nec inter secandum pulverulenta: quae foris subrussa sit, interne colore albicanti. Haec enim ut
rubore decoctum plenius tingit, ita &eLficientia praecellit. Quod vero Radix ista vix unquam viribus integris. sed fere semper emarcida & carioti, e Chinarum
regione ad nos invehitur: nam e centum radicibus vix quatuor bonas reperiri,Fallopius ait: cum ea sit Mercatorum versutia, ut ad oceultandum cariem & teredinem , Chinam perinde vulgari ossicitiarum bolo Armeno involvant, ac imgiber emblastica illa terra obduci novimus, quod rubescens in Officinis, ac potissimum Antuerpianis prostat, ut Matthiolus tradidit:) rius in quam rei caussa est, non tam locorum distantia, qua disjungimur, quam coeli plaga atque tractus torridus: quo Mercatoribus & Nautis
non modo navigationibus remigandum, sed saepe aut commeatus reparandi, adi aquationis gratia, aut obtempestatem adversam ibi ciommorandum. Ideoque tolerandus est immensus fervor ejus spatii,
quod inter duos Tropicos jacet: Ubi ne
cessimi es quicquid in ea radice humoris
restiterit, summo ardore atq; aestu retorreri& exsuccum reddi. Julius Palmarius tib . istae Venerea, cap. I. . Jam cum duo,
bus his vitiis plerumq; laborare soleat id genus Radicum : i. quod spongiose sineta leves. 2. quod sint exesae a carie: Semis
per eligenda erit illa, quae exesa est, dummodo sit ponderosa. Nam ejus, quae te vis est, decoctum putrescit: & nec ullam
vim habet, nec quidquam emolumentI aegro confe t: ut Falsopius monuit de morbo Gallico, cay. oa. quem etiam Lector, si de vi Sc potestate Chinae edoceri cupias, pariterque Nicolaum Monardis, Christoph. a Costa. Hieronymum Capi- vaccium, Berni ardinum Tomi danum, Julianum Palmarium, Andream Ma. thiolum, in epist. deRadiceChinae &Gargiis amab Horto, adire poteris. Illud tamen exC aret ia hic adjecero: Solere eos, qui Rae' dicis hujus decocto utuntur, mulierum conspectu vehementer ad libidinem accendi : Ideoque consultum videri, ut per curae tempus nullae ad aegros mulieres admittantur. quandoquidem ab harum c6- mercio, & Venerea praesertim colluch
tione, M 1 scilis illis plane tum sit abstino dum,ut Ioli. Hugo a Lius choten monuit.
Sequitur nunc,ut deSarsa parilla videa-s. Lmus.Sarsam parillam Medici cum dicunt, semper radicem ejus intelligunt, quandoquidem radix tantum ad nos perferatur. quo fit, ut plantam illam paucis videre contigerit. Describitur tamen a Nicolao Monardis, quod sit planta multis radicibus nitens, duos cubitos aut eo ampli longis colore cinereo dilutiore: quae interdum tam alte demittuntur, ut qui integras volet eruere, ei profunda fosso ne opus sit; ramis nodosis & lignosis, qui facile desiccantur. Floresne an fru
436쪽
Spartam parillam vocent, ut Vesalius, quam iis nactus, impotenter ornare. Is, quasi parvum morum dicas : sed manifesto errore:cum nec specie, nec virib. cum parvo moro ullam habeat, assinitatem. Alii illam nominat Salsam pariliam, imp riti nimirum linguat Hispanicae: quae Samram parili nn eam appellandam esse hortaturi quod nomen , cum primum eam
Hispani in India conspicati sunt, indiderunt. propter cognationem scilicet,& similitudinem quam cum Smilace aspera,
planta spinosa,& hederae folia ferente habere videtur, & Hispanis Sat za par illa dicitur et qui b. s Saret adsimum sive spinas; paeisiavit culam significat: ut ita SarZMoparillam 1diomate illo spi Mosam vitem, vel rubum viticulam recte dixeris. Quae nomen, latu rae rat i o in caussa est, ut Matthiolus Sas Zam paridam dixerit,aut asperam Smilac em esse, aut plantam illi viribus & facie congenerem. Certe LucaSChinus medicus clarissimus, &iei plantariae peritissimus,psiam assi mat, se vidisse apud Florentiae Ducem Sarrae Partilae plantam integram ex Hispania allatam; quae omni bus suis panibus ac notis nihil ab aspera similace differebat. Imo nihil aliud hanc plantam esse cessebat, quam ge'nuinam si ilacem asperam. Id quod paulo p5st experimento deprchendit. Siquidem erutis asperae tallacis radicibus earum deco cto plures curavit moibo Gaulico affectos ; referente Matthiol. intib. I. Dioscoradu cap.MI. Idque praeter Nicolaum Monardis etiam Gabriel Fallopius testatur , quem Melchior Guilandinus non nisi totius Italiae publico,summoque honore a se nominari ait. Nullum enim unquam Chirurgu hoc ipso Italiam produxisse omnibus animi ingeniique dotibus absolutiorem: & si ad laudem facit,
Hydroeremasto Taurino tanto majore, quanto minus verecundum est, velle docere
inquam, Fallopius idem testatur in tract. de morbo Gastico .cap 63. ubi experientia se cognovisse ait, Radicem Sargae esse radicem asperae similacis: quia eande habeat materiam,easdem notas, & eandem ess caciam Semper enim ait cum felici successu eadoco Saraaeparigliae sita namque hanc vocant Itali Mn lue Gallica usus sum. Nec obstat radicum differentia, quod indica non aeque spinosa , adeo secundum corticem lenis sit, atque snilacisa sperae radix: sed rugosa secundum longu& aspera, ut Alexander Trajanus Pctr nius scripsit lib.; de morbo Gallico, V. . quod ipsam & Fallopius agnos it, dum Indicam habere dicit radicta majoreS.
crassiores, carnosorcs ; Nostram vero breviora capillamenta. quibus accedit, quod in Lain solo arenoso nascatur;nCura in saxo,&cum non multum alatur, fiat tenuior Haec, inqiram,radicum dist rcntia,ex Matthioli sententia non obstat:
quando quidem, ut Theophrastus autor est,ioci a locis disserunt: & saepe climatu, coeli, solique varietate differunt cum forma, tum sapore, & odore plantarum radices : quanquam in utraque illa radice eundem s. porem, eundem cortice, eandem medullam,& facultatem,imb nostra enim vivaciorem essu idem Fallopius aia
Translata est haec radix primum ex Hispania nova. At multo meliorem & essica-
ciorem protulit provincia Mordurin sive
Peru quae a superiore in hoc differsiquod illa candidior est,ad pallorem tendens, &gracilior,haec vero cinerea nigrior atque crassior. Nunc ex provincia Multo coepit inferri, eopiose, nascens in vicinis urbi Gu apsil locis ad flumen ejusdem nominis maximum, quod ex montibus Peruanis originem sumens, ab Oriente in
437쪽
rii Sur vocant circa portum veterem la- tum assurgunt,trium quatuorve librarum his: bitur Guan cavlicae vocatur ejus regionis incolae, & edentuli iunt et quoniam pro more habent , ut tibi dentes eXlmant, quos suis id lis osterant,asserentes nimi-Xum optima quaeq; eis offerri debere: hominem autem dentibus nihil habere praestantius, nihil magis necessarium. Fluminis ejus Guajaquilaqua admodum salubris, S multos morbo v curare dicitur: eamq; ob causam plusquam sex centis miliaribus ad eam concurritur, ab Indis & Hispanis : qui multoties ea aqua se abluendo, & magnam ejus quantita tem saepius hauricia io, mane plurimum urinae excernunt, & valde sudant, &co sequenter morbis liberantur: eodem fere modo ejus aqua utentes,sic uti in balneis . Lucensibus,Ρuteolanis ,& fonte illo celebri apud Leodios fieri solet. Sunt qui
putant ab hujus fluminis aqua SarZam parillam. Gaajaquilanam facultatas suas mutuare. Ea est colore ex cinereo nigricante , majoribusq; & crassioribus radi- :cibus constat, quain ea quae ex Hondur adfertur atq; anterdum tam longis, ut altitudine humana fodiendum sit, antequaerui possint,quod videre est apud Nicol.
Fallopius quoq; duo Radicis hujus ge
nera recenset. Unum, quod habet corticem planum,pinguem&crassum ; Alterum, quod habet corticem tenuem N fccatum. V rumq; bonum est, dummodo non adsit in exteriori superficie praeter modum nigredo .Et quanto longiora habet capillamenta, tanto est praestantius: dummod5 album sit, non exsiccatum, ut palea. Communiter autem Radix ista multas de se fibras,perinde atq; Elleborus,pr mit, & per terram longe adeo lateq; dispersas, ut saepe sex cubitorum longitudinem superent , & complicatae in falaic
pondere: ut est apud Jul. Palmarium. F idiculum illum Fallopius tuberculum videtur appellare, variis in locis prolatum,
ex quo erumpant capillares radices infinitae, fibrosae,& longissimae. Radices autem vel capillamenta aliqua tenuia, aliquando etiam crassa ait exsistere; alba intus percurrete fibra ne vosa & dura,quae anima vocatur.Cortex durus est, ita ut videatur veluti caro concreta circa medullam.Estq; haec radix cum odoris expers, tum insipida , ita parvum habens amarore ut vix sentiatur Deligenda est recentior, alba denta,&crassa, frach i contumax, quaeq; assulatim frangitur. Nam rubra,emarcida,cariola, squalid ,pulverulenta,cunfrangiri ,
ne inutilis existimatur. Mala etiam est, quae habet colorem intus subluteum, &in qui veluti vermium vestigia apparent,& quae tanquam exesa est. Ru a reddit decoctum iubrubrurn,&Chinae decocto paulo obscurius ac conturbatius. Alba vero multo limpidius. qua de re, ut de viaribus Sarzae parillae , videri poterunt Nicolaus Monardis,in histor impl. Medicis
ex novo orbe delator. Andreas Matthiolus
marius Constantinus, Medicus Parrhensis tib ι. de me Venerea, captas & Hier nymus. Capivaccius,cap LAntoniusFr cantianus,lib. de morbo Galtico Gabriel Fallopiusc. O di Oxlex Traj tib I c. GCarolus Clusius in annotatιomb ad Garettaam ab Horto,
camus. Hus apud Nicolaum Monaesis haec exstat descriptio:quodAi borea li dis Patimne,Gallis quos S Hispani imi- Ε - eri. rati sunt S issas as dicat in Est autem ma- ρtia. gna pini mediocris magnitudine&- ma
tametsi etiamniinorcSiciveratamur uni co trunco nudo , ramis i. i cacumine eκ-
438쪽
patas, ut pinus repurgata: cortice, quem integit tenuis cinerea quaedam pellis, ex cinereo nigricante, gultu, aliquantulum
acri, sed aromatico, nonnihil ad feniculi
saporem tendente, odorato, ita ut pauca ejus quantitas cubiculum suo odore impleat:materie trunci & ramorum alba, ad cinereum colorem tendente, non adeo aromatici saporis, ut cortex: folio ficulneo intres angulos desinente, novello vero folio pyci folium aemulante ; sed quod vestigia angulorum habear,semper virente, hoc est , foliis novellis sempereis,quae decidunt,succedentibus, colore viridi obscuriore, odorato, praesertim si siccum sit. An florem fructumve ferat, incertum. Radicibus nunc crassis, nunc tenuibus, pro arborum magnitudine, leuibus,sed non adeo uti lignum, per summos terrae cespites expasis, ut facile evelli possint , quod fere commune est omniabus arbc ribus Indicis. Imo referunt Hispanicas arbores eo delatas: steriles fieri, nisi in supelficie terrae plantentur.CorteX radici firmius inhaeret cinereus,ipsiusque arboris cortice magis aromaticus : ideoque radicis decoctum odoratius & praestantius est, &ab Hispanis isthic usu
ω Niseitur inFlorida nobi orbis provincia,quae as. graduum altitudine potu habet: & quidem in maritimis & locis temperatis,hoc est,neq; nimium siccis, neq; nimium humidis,ut in portubus S. Hele-S. Matthai. Nisin alibi per universam Floridam haud facile invenies. Istic vero sunt integrae sylvae, quae ob suavissimum, quem spirant, odorem, ab Hispanis primum eo ven ientibus, arborum canellae esse existimabantur. Nec immerito Nam adeo odoratus & acris hujus arboris, atque Cancellae cortex, & eosdem
offectus praebet ejus decoctum , quo Canella.
omnium optima estRadix: deinde ra- Delictis. mi: tertio truncus : sed cortex omnibus praefertur. Indi etiam recentia folia trita vulnetibus imponunt, & sicca in alios medicos usus reservant. Commendatus ejus decoctum in omni morborum genere, praesertim vero
in obstructionibus & partibus internis roborandis: ad tertianas & febres antia quas . Commode ex Saccharo propinatur defluxione laborantibus, asthmate, pectoris vitiis ex frigiditate provenientibus; & consequenter doloribus nephriticis & renum; equibus calculum ejicit,& flatus discutit, quam etiam ob caussam uterum ad conceptionem praeparat, &menses provocat. Vomitus cohibet,concoctionem juvat,alvumque subducit. Illius fragmentum assidue gestare de odorari maxime prodest,adversus pestis contagia, praesertim non neglectis aliis remediis.Denique ob ingentem siccitatem, &moderatum calorem , est remedium excelles ad omnis generis deflx l 5es, quoniam eas absumit: Sed iis quis extenuati sunt, non convenit.Singulari experimen- to probatum est, hujus decoctum propi- natum utilissimum iis fuisse, qui pedes & ε manus ex podagra sic contortas habe-ς bant,ut illis uti non possent. Ad luem l
tem veneream non minus ut te, quam
qua Gujaci aut Chinae. Ligni fragmentum praemansum eo dente qui dolet, &istic retentum, dolorem sedat. His addam tur, quae eodem de ligno scriptis prodidit Hieronymus Capi vaccius libro vitae me
4. Ait Pa troilus:Ficiu ct Nuces Indica Etsi ficus Indicar multiplices sunt,
modo crassiore, modo tenuiore forma, diversis praest antiae notis : eadem tamen omnibus imago, ac color idem, arborq; ipsa eodem modo viri staturam aequat.
Folia in quorum m*dio crassor, quo di
439쪽
viduntur,nervus existit habet ulnae ma- -duplex agitur per lumbos lyina.
gnitudine;tres do trantes lata. qui b. Tur- ita &duplicem ficum ab Horatio appellaricae pro char ta bl bula utuntur ad cucullos. Lignum arbor non habet, sed similitudine arundinis truncum. Qtiod senescente at bore exteriorem corticis partem tegit, in modum cribri ex pilo facti figSratur,aspectu tamen crassius aliquanto. introrsum eadem folia cucullata ac clausa apparent, in medii hominis altitudinem: tum explicant tesse, ac per vices excrescunt ita, ut vetera a recentioribus successione
suspicatur,quae major cst & uberior,quaeque formae amplioris est. Marisca autem ficiis erat vilior, & saporis fatui. Unde Martiat. lib.7. SPQ. a . Infant melimela dato, fatuas λ Mariscin, ut ostendat Horat. vilioribus tum bellariis, in coena praesertim frugaliori, explicatam fuisse mensam secundam. Turnebis lib. /3. Advers. c.I. Inter bellaria autem et ficus fuis1e appositas,Guliel.Stuckius do quadam expcllantur, donec arbor justo cuit, Antiquit. convivial. lib. a. cap.a. δε incremento steterit, fructumque matu- Mensissecund. quibus omnino addendarum protulerit. Inter folia ex arbore sur- sunt, quae de Ficuum natura,viribus &ugentia flos nascitur, contra naturam no- su scriptis prodiderunt ,Josephus Que ii ratium ficti u : in quibus lac est,quod in celanas in Diaetetico de Polystorico cierit aliis arboribus flos. Inde enim ficus Macrobio no n florere, sed lactere dicuntur,
libro p. Saturnal. 6V. ab Magnitudine ovi Struthionis, colore purpureo : ex eo longiore incremento ramus prodit, non s.c.3.dJohannes Bruerinus in Dipnosophia libr. H. cap. 37.
Indicat ficus fructus nondum plano maturi scinduntur: cum inter viriditatem& flavedinem etiamnum haerent: tum ali- ligni quidem materia,sed caulis brassicae, bi a trabe suspuli, intra quatuor aut quin- ficus coacervatas abunde proferens. pri- que dies commode maturescunt. Aibormo quidem fabaru formam habent, cum sive planta unicum tantum racemum adhuc volvulis includuntur magnitudine fert, quae mox tota detruncatur, ac mensis medii palmi,pollices tres aut quatuor la- spatio justis denuo incremotis adolescit, tar, cucumeris crassitiem nanciscuntur. & fructum toto anno ita perpetuum fert, Ramus hic fere semper centum ficus habet, plus minusve, quae ut uvae in nodum cogutur.Racemi inde quidam ita magni, ut duorum virorum baculo b ulantium tanta abundantia, ut communiter Indis
in cibi usus serviat , gustia sane bono. Morsu enim farinam re butyrum dulci mixtione reprpesentat, panis & lacticinii onus impleant.quo fit, ut ficus istae cenim vicem prestates, simplica victu, quae cor- ρ bplices dici fortasse possint rectilis, quam pus hominis absque alio cibo facile pos- duplex illa ficus apud Horat. lib. 2 Satyr. set sustentari : quemadmodum & in Ina. Et xornabat mesam cuduplicescu. dia multi sunt, quibus toto vitae tcmpo- quo tamen loco Adrian. Turnebus putat re particularis cibus ex ficu est. Id quod ficum significari majore,ut quae ιriseis nemini novum videri debet, cum & vul vocabatur. Quemadmodum enim Vir- garis ficus alimentis adeo idonea fuerit gil. cum crassum dorsum dentalis expo- habita,ut non desint,qui eam Cei eris do 1cit, I Georgic. num dictitarint,&pro alimoniae symbo--duplicis dentalia dorsi , lo susceperint. scribit : & rursiis latam spinam equi do Quantum enim ficus humanae prosit alimoniae, vel ex eo manifestum essem lcst,
440쪽
test, quod Athletas siccis sicubus pascere
moris fuerit,auctore Plinio.Experimento quippe copertum est,eo cibo frequentius sumpto, corpora & vires mirum in modum adaugeri, ut est apud Joh. Pieriti, bb13 .Hieroglyph. iit.de Ficu.ad quod comprobandum, & ostendendam singularem ficuum nutriendi vim atq; praestantiam, princeps Medicorum Galenus vinearum custodes inducit, quos solo cibatu ficuum & uvarum cum pane, obesiO- res fieri constat: scd postea cum finis mandendi fuerit, molem illam corporis facile collabi atq; detumescere dicunt. Ipsemet etiam Galenus,quanquam ut salubrem vitam degeret, ab omni fugaci pomo abstinuit exacte tamen maturis ficu bus atque uvis perhi betur usus, ut quae minus inutilia esse existimaret. Atque horum usu ita oblectatus fuisse memoratur Plato, ut&φιλόσυκω &- quasi tu ficuum &uvarum amatorem dicas) fuerit cognominatus,ut est apudJohusruyerinum LII. de re cibaria o 37. & Joseph. Quercetan. in diatet .polyhistor sects.c.3. PorroNaxit Dionysium μ cognominant, quod ficorum poma invenerit ac dederit, μειλί-
enim ficus illi vocant. Unde apud eos Bacchi Dionysii simulachrum ex vite erat; Milesii verb)iculneum. Qu'd recte etiamficulnum dixeris. Utrumque enim apud Scriptores in usu esse, Beroaldus monet lib. I. Miles vul. quorum authoritatem pluris apud se esse dicit, quam
praerancidas Grammaticorum observationes. Et ex his ipsum Nicol. Perottum,
ignorantia Latina lingua id accidere exist imantem se valde refellere posse ait, nisi
id consilii jam pridem sibi probaretur,
parcendum esse canina facundia, neque versus mortuos stilum esse stringendum. Moraui non Quandoquidem mortuos vexare idem lacessenin. Platoni visum fuerit, quod more canum lapides impetere bis.1 Repub. & cum mortuis contendere, quid aliud esse cen. set, quam ut in veteri verbo est, cum larvis vis luctari ρ Quanto rectius Ovidius. Pasicitur in vivis livor, postfata quiescit.
Tnc sum ex merito quemqi tuetur honos. Ficuum autem Indicarum in eduliis usurpandarum modos varios videre est
pud Johannem Hugonem a Lin schoten,
in navigat. in Datam Oricia cap. II. ubi
etiam has in omnibus Indiae atque Ori entis locis reperiri scribit: uti etiam in Arabia, itcmque Hierosolymis, Damasci, Cayi i,&c. ut persuasum inde quibusdam sit, primum generis nostri parentem A- AIam ridamu,ex hoc genere fructuum cum pec- pomo, h. ecato gustasse A qua sententia ne ipse qui- ficu pro idem trenaeus atque Tertullianus admo- com
dum abhorruisse videtur, si Pierio credi-mUS,ineo,quem jam dixi, libro ita scriberiti: Husus generis loquimur autem de
ficu fuisse praedicant Adami pomum,
contra ipsiusDei praeceptum nimis expetitum. Id enim delectationem & voluptatem, quae sensu percipitur, significasse plerique Theologorum docuerant.Nihil
enim mentem nostram e tranquilla Paradisi statione facilius exturbat, quam n mia voluptatu 'consi ctatio. Adamus t men suae praevaricationis amaritudine exacerbatus,sici foliis semet velate, pudoremq; obtegere properavit. Ficum enim fuisse, tradit Irenarus. Tertullianus auteea seper r e ait.quod in novo corpore indebitum adhuc pudori erat, proteger estinans sculneis foliis interim circumdat. Ad hoc addit Irenaeus, non alterius at bOris aut herbae, quae molliori tractu esset:
ad indicandum poenitentiae duritiem atq; cruciatum, propter scabritiem scilicet&asperitate, qua folium hujusmodi est pra ditum. Atq; co allusit illo in Ficum epigr. Labe mala infamis, qua tabuit improba