장음표시 사용
421쪽
eos scribens, qui liquorem illum Cati ejus esse semen arbitrantur. Strigmentum enim est, quod vel argenteo, vel aereo,Vel etiam, quod nonnulli magis probet, corneo cochleari eraditur, extergiturq;: non tamen nisi irritatis: quoniam hoc modo& plus materiae cietatur, & odoratius sit virus illud.Horum tres vidisse se ait Romae apud Cardin dem Galeotium: cui O dores, arma, scor ta, equi, canes, pro bibliotheca fuerint; quai tum Mantuae. SO iis i l let autem Libethum ob gentis Indicae artes veteratorias ac fraudulciatas, olei ac arenae admixtione adaugendo in pondus plerunque adulterari. Nec desunt, qui Muris peregrini pelliculam ex illo ani-ιum mali esse suspicantur,unde Libethum ha-M- beri solet. Eam certe bene Odorata Hieronymus innuit, dum in cincinnatulos pueros & calamistratos,& peregrini Muris pellicula olentes invehitur, illud Martialis usurpans: Posthume, non bene olet qui beMesemper
Cui accommodari poterit illud Tullii
ad Attic. Gr. a QIanquam illa tua horridula mihi atque incomta visa sunt, sed tamen erant Ornata hoc ipso, quod orna menta neglexerant; & ut mulieres, ideo bene olere, quod nil oleant, videban
Nec possum hic non meminisse anima. lis illius rari,ia veteribus incogniti: quod
parte vulpem , posteriore simiam ; caudamque habet Cercopitheci, aures ferme vespertilionis , ac subter ventrem usitatu aliud gestat receptaculii instar crumenae latioris , in quod catulos suos recipit, ibidemq; occultat,donec tuto per se hinc inde vagari & sibi victum quaerere potest.
quod genus animalis cum Scaligero etiam Crumatum appellari posset, Exercit.
plius de Cane marino scribit OppianuS rinin. lib. quod periculo ingru te suos catulos in t a ventrem recipiat, &iterum quasi pariat, ubi omnia videt esse
tuta.Idemque de vitulo marino refertBasilius Magnus GL Hexamer. dc de Del iniphineNagiangenus in carinine eruditissi- DEIphin. mo Nicobuli ad partem. Ex quo parentum erga liberos studio atq; solicitudine Joachimus Camerarius,Joachimi F. tale
concinnavit emblema, quod in centur.2.
O tutos satu hos cives,populum1 ceatum. Queis velut in patrio fas habitaresinu. Sed ad reliqua a Pancirollo commemorata deveniamus: ex quibus declara
3. Guajacum,aut lignum China, Sars arrisia,Sabsafras, ct aliis plantasaluberrima, sec.
Non indi unum Celsitudine tua fec is, si j trissime Princeps, si praeeuntePan .cirollo in fragrantissimos. Americorum Rether hortos , animi caussa parumper fueri di , - - gressus: cum in confesso sit, Rζgζβ qRO non indigna. que praestantissimos,& magnanim OS, H- lustresq; Heroas, in ipso etiam armorum strepitu,tumultuque bellico, stuciose olim excoluisse rem herbari m, ac stirpium cognitione cum primis fuisse oblectatos. Cum enim harum rerum investigatio amoenissima varietate ex Crnata sit,nec mi
nus habeat utilitatis, quam oblectamenti, non visum est Regum amplitudini, nec Imperatoriae majestati indecorum , hu jusmodi occupationibu dis ineri : psaesertim, ubi ab urgentissimis negotiis ac funditionibus publicis respirare, atq, dii
quid sibi laxamenti impetrare licuit.
422쪽
quidem cum animae, tum corporis cultura non minus celebris facta est illorum memoria, non minus illi stratus nominis splendor &magnificentia, quam rebus aliis praeclare gestis, aut hostibυs vel subjectis,uel ad internecionem deletis; ut re-e te putavit Levinus Lemnius, Explicat. herbarii blicar. c. . Nam quae temporis injuria aut diuturnitas obliterare potest Osiridis A gyptiorum Regis memoriam, qui cum agricolationem, tum hortorum culturam inAEgypto primui nox in Syria Palaestina docuit mortales; deinde totum peragravit orbem , ab ortu Solis ad occasum , & a meridie ad ultimum Septentrionem ; ut indicavit columna in Nysa Arabiae ei statuta: cujus meminit Diodor.Sicut .lib. . De hac ita cecinit bullus: Prιmtu aratra manu sorti fecit Osiris,
Et tenera erro sollicrtavit humum. Primus inexperta commio semina terra. Pomaque non notis legit ab arboribus. Hic docuit teneram palis adiungere vιte, Et viridem dura cedere falce comam.
Sic Augias Rex,in Graecia,intelligcns fimo subesse agrorum luxuriem,jejunia illorum stercoratione faturare, turpe sibi non putavit.Sic enim & Regius ille senex apud Homer. manibus suis humum laetificat:quemadmodum AttalusRex hol tosfodere,& semina terrae mandare non erubuit. Ipsum etiam Achillem legimus cum rei herbariae cognitioneMusices studium conjunxisse,strenuorum equitum praeconiis concinendis aptum. Sic enim chiron Centaurin, Ach illis praeceptor,eum instituerat, qui solebat Nos salutiferas dubiis animantib.herbas
Aut mostrare stra veteres Heroa alumno.
ut scribit Statius Papiniustib. I. Achilleidos; procul dubio ad illud Homeri Γι- ad.9.respiciens,ubi AchillesAgamemnoni iratus, Ocotii taedio jidiu tristis,ad leniendam heroicam calamitate solet enim
Musica, quae non secus ac vinum cor laetificat, Eccles. 4o v. ao. ad demulcendum
animum,& deponendas humanas solicitudines plurimum momenti habere cithara se oblectasse legitur; quam sibi mstendi poposcit AlexanderMagnus, cum Ilium venisset. Dum enim Troum ali quis ei Paridis lyram exhibedo monstraret: Mallem, inquit, Achillis, nempe virorum fortium saepius laudes accinentis, nec demulcendis amoribus accommod tam , ut videre est apud AElianum libro'. varaar historiarum cap.38 Lysimachus I ritis quoque & Gentius Reges, hic Gentiana Gmum.
radices , ille simachiam herbam non minore studio quaesiverunt , quam Eu- εο r. phorbus illeJubae Regis Mauritaniae medicus, qui herbam sui nominis cujus lacteo succo oculorum caligo illustratur,& virus serpentum obtunditur non in suburbio indagavit; sed impiger per abruptos scopulos altissimi montis Atlantis coeli feri cacumen conscendit, ut Euphorbum inter saxa natum erueret. Plinius lib. II.cap.2.2bb I. cap I. Pulchrum
quippe & immortale decus censebant, si eorum nomina tam illustris herbarum nomenclatura ad posteros propagaret, Joh Languas φ. Medicinali b I. Epist.
63.ld quod volupe sibi in primis duxisse
credibile est , Mithridatem illum Ponti, Mithrida
atque unde viginti Regnorum Regem: με. qui propter eximiam herbarum notitiam,& singulare antidoton contra venena,morbosque omnes contagiosos praesentaneum,illius nomine Mithridaticum insignitum,immortale nomen est consecutus. Hκs quippe immortalitatis spe, post tot bello devictas in orbe terrarum gentes, singulari studio arcana morborum remedia conquisivit: deque iisdem commentarios, quos in thesauri sui scrinio reconditos servavit, docte conscri-- psit.
423쪽
TIT. I. psit. Hos Pompeius victor,regia praeda
pol itus,in triumpho populo Romano Ostentavit,ac Leneo Pompejo liberto suo negotium dedit , ut hos Mithridatis de re Medica libros latinitate donaret: quo populus Romanus ex tanti Regis thesauro pharmaca haberet, quibus morbis suis mederetur. Adeo Reges, Orbisque ter
rarum proceres omnem intenderunt cu
ram, ne quid eorum L bditis ad conservationem sanitatis deesset i quam nec ut cum Croesii divitiis , nec auriferi Tagi &Pactoli arenis sapiens quisq; commutandam putabit, cujus laudes Ariphon Poeta Syconius apud Athenaeum ita decantat: b beata sanitast te praesente amoenum Gratiis ver coruscat: absque te nemo beatus. Athenaib. ult. Orcapn.Joh. Langius libros Epist.Medicinal. I aceo Romanorum Imperatorum plurimos, qui plantarum amoenitate allecti , procul a strepitu & ambitione civili , ruri consenu -rtint:ut videre est apud Chasanarum in atalogoGloriae mundi,parte ι .conside- . m. rsit 37. Salomon quoque regum amplissimus, qui praeter immensas opes,eam adeptus est a Deo Opt. Max. sapientiam ac rerum cognitionem, ut nullus Regum illi sit comparandus , in herbarum notitia mirifice excelsus, exacteque versatus legitur, ac disseruisse non solum de piscibus,alitibus, quadrupedibus:sed de arboribus etiam & stirpibus, a Cedro Libaniusque ad Hyssopum, qui egreditur e pariete:hoc est, a minutissima herba ad procerissimas celsissimasq; arbores usque, Omnia habuisse cognita & explorata.
Nec vero existimandum est, hortorum istam,quam diximus culturam , summorum Illorum veterum authoritati quidpiam derogasse. Meminisse enim debemus , Nobiles homines etiam quum rusticantur, animos a nobilitate remittere non amittere. Ita condiendam urbanam
severitatem agrorum amoenitatibus, ut sylvis accedit decor, non ut avorum praesentiae splendor absit civilitatis. Denique hoc ita censendum est: agros sine urbanis laetitiis feros esse aut sordidos, quae gravis est Jul.Caesaris Scaligeri sententia,adducentis illud acerrimi harum rerum j dicis Horatii
-- molle atque facetum Virgilia annuerant gaudenti rure Ca
libr. o poetic mihi sel. 7 . Quod igitur ad exotica illa a Pancirollo commemorata attinet, au ctor est Nicolaus Monardus in libro Simplic mericament. ex Novo Orbe delator. tria ex O
cidentali India deferri hodie toto orbe celebratissima, quorum in Medicina facultates adeo insignes repertae sint, ut nu- quam auditum sit,iam incurabiles mombos,ullis aliis medicamelis sanatos fuisse: nempe lignum quod acum vocant , Radix China ct Sarseparasta, de quibus singulis erit despiciendum. Gu acum ergo nomen est Indicum, Guat eum. sed per universum orbem jam cognitum, quo lignum significatur Gu acum, si- ve Gu acanum, quod modo lignum Indicum,modo san ium appellatur. Id non a . tantum in Insula Sancti Dominici nasci ''
tur, unde primum ad nos transferri coe
Johanis.Animadversum vero est, melius& utilius multo esse, quod Insula S Johannis mittit, quam id, quod nascitur in Insula S. Dominici. Na hoc aridius est,&utentium corpora magis exsiccat.At illud SJohannis humectat corpora in morbis calidis. Regiones enim quae subjacent AEquinoctiali, aut non longe distant, nimio Solis ardore inflammatur. Quoniam cum pretcipua caloris causa sit in terra, reflexus radiorum Solis calefaciens infimam aeris regione:ubi radii Solis,ex meridia-
424쪽
ridiano circulo vel recte vel parum oblique terram feriunt:ibi necessum cst vehementem fore reflexum , aeremque intamum maxime fervere. At in Equinoctiali circulo recti a meridiao terram feriunt radii Solis. Quare Insula S Dominica vehementiori Solis ardore peruritur, quam
Insula LJohannis, quae octo fere gradibus minus quam illa distat ab AEquinoctiali. Hinc Insula S. Dominici excoquitur,& evaporat in ligno sancto ex nimio aestu succus ille salutaris,fitque lignum aridum
nimis & torridum. CoMtra Insula D. Iohannis cum minori asscitur vi caloris, tum vero refrigeratur scatentibus undique aquis. Nam fontes habet undique quam plurimos;fluminibusque rigatur uberrimis.quo fit,ut regio illa sit temperatissima, stirpesque ferat, & ex moderato aeris calore;& ex terrae humiditate omnis generis praestantissima in propria natura. Alphonsus Ferrus Neapolitanus tib . de
Porro Guajaci arbor sive planta ut ab iis relatum est, qui eam in sylvis se vidisse
testantur)ad fraxini proceritatem,ut quae duodecim aequet cubitorum altitudinem,& ad hominis mediocris habius crassitudinem plerumque assurgit .Folia fert quadamtenus plantaginis aemula, dura sive
nervea, m Inora tamen rotundioraque&validiora. Flores ejus produntur lutei: Fructus vero juglandis magnitudine: & vel castaneis proximus, vel, ut alii volςnt, olivae specie; figura tamenti igona, sed una sui parte sessili, dorso acuto , nucleo intus albo, castaneae aut Coccati sapore tam grato,ait ad se mandendum invitet,& alliciat. Cortex annosus niger; juvenibus vel 5 subrutilus , tendens in fuscum cui lignum subcst foris pallidum, intus ni grum, duri adeo concrementi, ut asciamr Ctundat, ac respuat: gravi pondere: resi
nossem : odore pingui : gustu suavi, aliquantum amarescente, in potione tamen subacido. Hujus tria ad nos genera adferri Joh. Manardus Ferrariensis, anno gitis lavit ιb. I .Epist. 3. Primu gcnus crassiori vegetiorique mole constat: quo resecto materies apparet interiore parte nigra,
exteriore vero subpallida, & veluti perplexis lineis quibusdam ad fuscum tendentibus,perlongum tersecta. Secundum caudice minore,nec adeo vegetiore habetur : cujus extremae partes majore ambitu sed istutidunt: intimae vero, quae pariter nigricant, minore satis orbe concluduntur. Tertium, quod proprie Guctum appellant, caudice caeteris exiliore visitar, intrinsecusci; & extrinsecus albicans: cujus materies, lineis admodum exilibus in longum actis,perplexe distinguitur.Estque hoc longe caeteris & acrius &
Etsi autem a ligno Guajaco plane di- α Guaiaci versum facit lignum sanctumGabriel Fal- an diver-lopius Mutinensis in tract.de Morbo ita μmpelico , c. 27. sequutus Consalvum Hisp.c..2. tib.Io. Indicar .historia, quam ad Carolum V. Hispano idiomate coscripsit: Andreas tamen Matthiolus ti . cap. M. Commet. in Dioscoridem, quanquam ligna illa colore,magnitudine&pondere, inter se discrepare fatetur: ad idcirco diversarum ea plantarum sive arborum, diversorumque generum esse, id vero pernegat. Nam quod hoc tam intus , quam extra candicet;illud vero interiore sui parte nigricet: illud non aliunde provenire ait , quam quod hoc magis, illud vero minus adole- verit,uel consenuerit. Quippe eo sane nigrius cernitur lignum Gu acum, quoad maturiorem aetatem pervenerit arbor,
a qua decisum fuerit, & per consequens
tanto magis album apparet, quanto minus adoleverit illa: quemadmodum conspicitur in nostris nonnullis arboribus,&
425쪽
runtamen tin tui cuiq; pers sum sit , aetatem uni p. . , uucm alteri .virium addere ac demer
u Proinde cum illud, quod plane omni
ex parte albicat, odoratius, acrius,&ama-1 rius habeatur, cuinq; Uus decoctum crat; si as, & caeterorum θecocto pinguius iit,& acrimonia A amarore admodum re-4ertum: nil mirum esse crediderim ait Matthiolus sit in eo,utpote juniore, Vis insit vegetandi praestitatior, ac propterea plus in se succ i continear, quin & caeteris
viribus praestet.Sed Quia tamen hoc, cum . exilius sit caeteris, citius ac facilius marescit, atq; ob humoris Tedundantiam, Milocius cariem sentit atque fracessit: ideo i satius quandoq; fuerit, vetustiore, recen-
tetcaeso uti, quam juniore, quod multo ante tempore ab arbore sit decisum.Hu icitaque illud succedat , quod medium obtineci acum. Siquidem hoc & odoratius est&acrius eo , quod nigrius ac crassius invenitur,neq; illud quidem abs re, quandoquidem id minus est aetate confectum,3. , & majore humoris copia redundat , Postremo illud minus caeteris praestat, viribusque infirmius habetur, quod nigrius, crassius, Sc annosius reperitur: Nam quaelibet consenescens planta quemadmodum etiam cunctis animantibus evenit θcontinuo exaresci humidoque privatur. Cujus rei certissimum est argumentum, quod in annosarum.arborum truncis major appareat nigredo , quam in aliis, vel junioribus,vel aetate tenellis.Nigredo
enim siccitatis indicium est, quin etiam deperditi caloris innati, & humidi naturalis.
Sunt qui illud tantum Gu acum praeferunI,quod ex arborum ramis aetatis me-
. diae desumtum fuerit. Quorum opinio non plane refellenda videtur. Nam quicunq; rem naturalibus expendetit uitio
nibus, ramos antiquioris a caudicem diocrisaetatis parum differre cognoscer: ite ramos hujus a eaudicq junioris Quippe plus humoris ad se trahit ramorum a ctrixfacultas, quam caudicis. Idcirco non. alia de causa plantae res uvenescunt, cum carum rami Imptiniantur. , seruntur, &propagantur,nisi quod illud idem humi
dum innatum intra se conti iaciat, & eodem vigent tem ramento, quo qui adolestui. Etenim surculi atq; rami sunt caudici,perande atque filii, & propterea animalibus aetate tenellis non absimiles. Id quod maxime confirmat Theophrastus.
Pi aestantissimum igitur secundum Matthiolum) lignum Gu acum illud erit, suod ex juniore caudice recenter cae sum fuerit,iam exterius quam interius il-.bicans Nicolaus Massa vult, lignum ab
incisone quidem novum, at verus abc-jus ortu LFallopius id quod magnam habeat quantitatem nigri Aloisiu Lobera, quod iit uuidem cineritii coloris, at m dullam habeat insignem &pernigram9rimis carens, &crastissimum atque densissimum, ita ut inter radendum nulli pori, nulla foramina appareant : cortexq; illius ita crassus sit, & ligno cohaerens , ut vix ferro separari possit: minime cariosum, sed ponderosum valde: cum unctuositate quadam, ut inter abradendum pingue
videatur , S pro pinguedine scobina gliscat: odoratum: gustui . subamarum: de quod immersum petat ima aquarum. Sed anGu acui eteribus etiam fue- Guaiaci rit cognitum, non immerito dubites : aDGu vetera serente praeserti icolao Massa in tib.de 'morbo Gallico radit p. c.2. Avicennam de si hoc aperte sensisse in a. can. in liter .ubi
mentionemfaciens de Haron, lignum id esse ait, quod fertur ex India, , & confert juncturis &nervis. Sed respondet Alis
426쪽
Naron conferre quidem morbis iuncturarum factis a cauti primitiva,ut fracturis distorsionibus ac luxationibus ; sed non nisi extrinsecus appositum. At lignum sanctum medicinam esse antidotaria intus exhibitam, & quidem non contagiosis tantum,sed & aliis quamplurimis variisq; morbis multiplici remedio subvenire: ideoq; longe aliud esse quam Karon: praesertim cum hoc,ut &alia pleraq; aque innatent; illud autem ad fundum vergat di subsidat. Plus dubietatis est, an Guajacum sive li- iam stilum sanctum idem sit cum Ebeno.Sunt
enam, qui hoc ita Italuant, moti illo Aristotelis 4. Meteor ubi omne lignum in a qua natare,neque subsidere scribit, praeter Ebenum. Atqui lignum sanctam minime natare,sed subsidere dicunt, non liter,atq; Ebenum Nihil ergo caussae esse cur non idem quom sit,quodEbenus;aut certe Ebeni species hactenus incognita. 1' sed ad istam Alistotel. auctoritatem re spondet Ferrus, accipiendam eam esse de
omni b.quidem lignis, quae nosse scit. ille
potuerit. AtGu acum cum ipsi,tum aliis ad nostram hanc aetatem fuiste incognitu. quanil neque hanc responsionem satis tutam,sed illis Philosoph.vel bis aliquid deesse putat Ant.Gallus, in opere de ligno S.
Aristoteli pulchre exploratus, aquae injectus , statim it pestum: dc Suber detracto cortice sidite vestigio:cortex tamen aquis perpetuo fluitat, neq; demergitur. quam ob causam verti culorum funib. annectutur. A spalathus item semel immersus sidit:
nam pondere mox cedens nunquam exsistit.Hoccine ignorasse Aristotelem fummum virum credimus Θ Nisi forte, quod Strabo memorie prodidit,eum fugiste dixeris,in India fluvium esseSiliam Plinius Sideritim vocat inqtuo nihil innatet: quod negare dicit Aristotelem.
Verum etsi pondere cum Ebeno com malaeum veniat Guajacum: non paucas tamen inter utrumq; videre est differetias. Differt enim Ebenus a Gu aco, colore, sapore, odore, duritie.I. ore: primum, quia E- i. Colore.
beni color niger est; Guajaci non item, nisi ipsius medulla.Deinde Ebenus ad cotem trita flavescit. At lignum Gu acum cote levigatum, lacteo fere in caeruleum colore pallescit: 2.Sapore. No enim adhuc deprehesum est,nec a quoqua literis proditum,Lignum sanctum acri & mordaci sapore esse:sed in gustu cum aliqua adstrictione amarescere,certo cognoscitur experimento. Aut Ebeni sapor est acris &- ο Δγ,
quia Ebenus carbonibus vel prunis imposita, jucundo & citra fumi taedium suia
non quidem propterea ; quod si Ebenus utFerrus ait)juxta ignem ponatur, flammam statim corsipiat. Id quod ligno sancto accidere negat. Negat namq; Fabianus accendi Ebenum;uritur tamen,ut diximus,odore jucundo. Dioscorides Ebemum recentem sua pinguedine suceendi scribit, igniq; amota inflammas agere: sed non continuo sequitur, ignem citissime corripere. Non etiam propterea duritie differt, quod, ut Ferrus dicebat,non ita
maceratur Guajacum in aqua, caeteris pari bus,quemadmodum Ebenus: cum tradat Avicennas ex Ebeno collyrium fieri. Quae ratio , quanti sit momenti , quis non videt Θ Non ita, inquit, maceratur , &c. Quod nihil aliud est, quam
quod a Dioscoride libro. /. cap ID. dicitur : Attrita in cote Ebeno ad oculorum collyria utuntur. Num ad cotem affricari lignum sanctum non poterit Θ Ρaratur inquit idem Dioscorides9 Ebenus
ad oculorum mediciuam, ramentis, sco- .
beve ejus integrum cum ina nocte diem
427쪽
TIT. I. in vino Chio madentibus, tum diligenter concisis , & in collyria confirmatis.
Quidni possit similiter in collyrii forma& Guajacum fingi, si ramenta ejus vino madcfacta petie vigarentur λ Addit Dioscorides : Ebeni quidam ramenta & scobem antea trita cribrant, & reliqua pari ter faciunt: Sunt etiam qui pro aqua &vino utantur. Quid prohibet idem in
hoc ligno fieri ξ Sed ideo duritie ab Ebeno disteri Gu acura,tum, quia facilius in aqua maceratur Ebenus, & quidem magaa ejus frustra per decem forte horas: cum contra Guajacum obpinguedinem suam non nisi a . horarum spacio
macerari soleat : Gabriel Fallopius de
Morbo Gallico cap. . o. tum, quia caesa
Ebenus purescit in lapidem : adeo ut parte lignum, parte smum videatur. At Gu acum non ita durum est : quemadmodum Anton. Gallus scriptum reliquit in allegata nuper operis sui praefatione.' iaetu . Porro ligni Guajaci usus primum hac 'uomodo ratione no bis innotuit. Magis dolori-ρbH invo- bus morbi Gallici est enim in India, praesertimuero in InsulaS. Dominici,morbus hic tam familiaris, quam apud nos papulae, seu morbilli, neque eius contagium
magnopere quis ibi reformidat quem ab
Inda muliere nactus erat, Hispanis quidam torquebatur: ejus famulus Indus, inprovincia ea medicinam faciens, aquam
Guajaci ei propinavit, quae non solum magnis illis cruciatibus eum liberavit,sed& pristinae sanitati restituit. Quod exemplum alii quoque Hispani, codem mor-ho infecti; cum sequuti essent, similiter fuerunt curati. Eaque cura Hispali mox evulgata est ab iis, qui ex India redierunt: hinc per totam Hispaniam:& inde per o
bem universum, quem haec scabies occuparat. Sicque D Eo visum est, ut unde manavit morbus, inde etiam remedium
eju. ad erretur : siquidem in hoc curando
nullum medicamentum Guaiaco reperiatur praestantius aut certius. Nam si ut decet, recte instituatur, atque procedat curatio,&suo tempore aqua ista propinetur, certissimum est, ei morbo sanitatem perfectam comparari, nec Recidivam eum pati, qui eo laborabat, dummodo im idem coenum non se provolvat denuo. Nicol. Monard. in simpl. Med.
quinimo literis testatus est Alphons. F
rus lib. a. de Morbo Gallico. Praeter luem
istam, alios etiam morbos prope infinitos a capite usq; ad pedes per lignum sanctum curari possieratque illos a'. capstib. ab ipso videas comprehensos; ut non immerito magnificam aliquam appellationem ligno huic possimus indere: quem admodum ab aliis factitatum videmus. Nam & Philon Medicus Alexi pharmaca Ambitiosis sua, Deorum manira appellavit: & hodie etiamnum Medici magna compositiones suas jactatione vocant Manivi Christi, inpostolicon, Gratia Dei, Antidotum Pauli-κum,& id genus superstitiose inditis v cabulis : Ulticus de Hulten , Eque Vbiem de Germanus, scriptum reliquit, libro de Huum. Morbo Gallico, capit. 6. Certe uno illo ligno G aco Portugalliae Reges plus σμ cicommodi miseris mortalibus attulisseJo - hannes Langius putat, quam omnes illos avaritiae cuniculos, metallorum auri de argenti fossores . . Medis. lib. . D. Morbus autem iste in hunc modum sertur propagatus, Rediens ex profectio- μνbi m 'ne illa Christophoriti Columbin , quam θ-Viri conquirendi Novi Orbis causa, ut dixi Npμ'
mus,lulceperat, praeter mulieres Indicas,
etiam milites Neapolim deduxit, ubitum rex Catholicus erat, adversus Galliae Regem Carolum, cognomento Magno capite, belligerans. Milites illi non tam auro,quam morbo onusti; quem ex stupri consuetudine cum uidis mulieribus
428쪽
dabitacGntrararant quippe qui iis non do constat aut eodem tempore , . aut fere minutiamiliaris est, quam apud nos sca, eodem,&in Hispania, Mia Gallia,&li Bies: : lia,&Germania, Sc tota fere Scyllita vi- Illic namqμeserunt aeterna labe per omnes sana fuisse. Adde, quod praedixisse illam
umorbi egnare urbes,passimque vagarit Astronomos certis anteannis , non par-Peryetuo caesi et uio, ath ignoscere paucis. vum indicium es , aliud subesse illi prin- ut Syphilidis libro.ι. cecinit Hieronymus cipium, quam simpliciter contagionem. Fracastorius partem mercis iis comuni- Nec etiam mirum videri debet,novos a carunt, qui in Italicis expedisionibus sti- que insolitos morbos inerti temporibus pendia faciebant, Tum Hispany milites, apparere,non quidem delatos ab una, re callidissimi, &non tam armis; quam arte gione ad aliam , sed suis causis exortOS. hostem offendere gnari, nostii egredie- qgod exemplis. quibusdam demonstrat bantur: propria relinquentes praedia , & bracastorius scujus tanta fuit cruditionis , Puteos veneno inficiebant. Neque satis praestantia,ut non tantum ad Catulli; Pli- m P Τ/hoe illis erat, sed & Italos pistores Misersi nil, Scal iorum civium suorum exemptu, ' 'Uxercitus precio corrumpebant , LisP marmorea statuta Veron publice erectapsum pant admiscerent.. Deniqge cum, cohonestatus; sed&Aris a magno illo Ju vim contagiosi mali nuper essent expertilio Caes Scaligero , Josephi patre potitia, Nob annonae caritatem necessum esset, . immortalitati fuerit consecratus, quan- inutilem & imbellem gentem ab Ut be doquidem has quilibet doctus, non secuSj cludere; c lam etiam storta, & quidemi atque illos Horatii versus, merito existiolamosissima , caetetim eadem lue inqui minita
R 'liquesiu Uramrdum altum Quod nommbere X, n Aquasi 1- potensi CPossit diruere , aut innumerabilis, Annorum series, ct fria temporum, viso in loco notandum esti, Aquilonema etiam Gabriel Fallopivstradidit; libro de Horatio distrum esse impotente, pro ve- noria Gallico, cap. I.qui,uid alii passim, , hementi ac valde potenti. Quo eodemi labem hanc consistere putant in conta- sensu Impotentia Sidonio Apollinari pro gione unius ad alium . A qua tamen sen- nimia potentia usurpatur . Ia. libr. I. Et tentia Hieronymus Fracastorius discedi G impotens arrogantia Senecae de 3 Q. 3δ. librata. de morbu contagios F. 3.Tametsi- Impotens foriunaSymmacho n.ob I; enim maxima mortalium pars e cotagio- Quomodo impotentem Resinam rerum ne morbum hune contraxit: observatam omnium eloque Riam dicit. Martianus, tamen est, inqu1t 9 innumeros alios sine Capella libr. &M. Antonituin Cicero; ulla contagione per te infectionem eam impotentissimum hominein vocati Epig. . perpessos fuiste. Impossibile practerea su - 1 ib ια adfami asser, tam parvo tempore contagionem Cliensque comes impotentiam myratἱ
Apud Petromum,pro valde &ad invidi. In non*mamusque impotentiam. Nec enim part lilN sempernegat aut derogat: imo et 'iam
nata expulerunt.Galli mulierum pulchritudine ducti lubetissime eas exceperunt: Sicque evenit, ut luxuriantibus cum ei Minfrenibus juvenibus P morbus iste non modo totum illum exercitum infecerit, .lad & per orbem univei sum fuerit deri- atus . idque praeter Ni olaum Monardis
quae per se segnis est nec concipitur facilia, tantum terrarum peragrasse, ab una
vis se adita mos primum delatum et M
429쪽
iamauget quandoque, etiam in iure nostro: Sic enim ingravi morbo affectio te gitor in L 3. inpriis β. .esenatus. 'Pan. p o eo qui valde gravi morbo laborat. Et
infrequens interdictum , pro valde fre- qtiente habetur in Lι.M 2.f. migran. Et, , insciente domino,pro bone sciente ponitur inisser dies.s . de usucapSic increscit pro valde crescit positum videmus in l. I. . si insumma. n f. de aqua I aras.pluv. ct σniquastum. f. sedsi fundus de instr. .ctinstrum . legat. de fatalia damna dicta ur, . Mae imprudentibus, hoc est, valde prudentibus etiam accidunt l. cmn duobus 12. .
--i utiquam imprudentibus smber Ossicit.
Similiter &easum illum indissicilemtace vola pro valde dissicili positum putat Accursius in l.Gallus aρ. g. ille casus Is st. δε-bber. oeposthum.&mfractum Cicero di-Xit , pro valde stadio, cum aliis mult1s, dia mibus dictio in augere soler,non inam nuere;assismare,non inficiari .utdiligeter notavit Ioli. Jovian. Pontanus insuo de historia, dialogo, que Atticum indigitavit D IIo.Morbus iste varia sortitus fuit nouemina, Hispania Gallisexistimates venisse contagium, morbumGallicum MuncH parunt : Galli contra Neapolitanumvo ' carunt, quod Neapoli, unde pretiosam
hanc mercem , i tanquam parte vi chorim praemium, in Regiones suas detulerunt, , primum cu eo conflictari coei' erint.Germani ex Hispanorum contubernio hanc
scabiem ad se manasse videntes, Hispani cam appellarunt: . Alii Serpiginem iudi- eam, & quidem propriissime: cum inde prima sit hujus mali origo. Sunt quibu&, hi cmorbus Patui sa dicatur, vel Pua,n mine fortassis Indis proprio di genuinor: quod a quibusdam morbus magnus & violetus, ab aliis turpis passio interpretaatur: iudd geeraliter omnes deturpare soleat.Quidam pudendagram vocant: quod pndenda plerumq; primum inficiat Fra- castorius Syphilida nominat: quia eXamore & conjunctione Veneris inter hominem ut plurimum suboriatur,atque ita phili I , quasi concordiar atque amicitiae Venereae partus sit, ex Fallopitinte
pretatione. Johan. Almenar. Hilpanusia 'MPrbo Gallico cap. 3. morbu hunc Saturnium vocat: quia a Saturno,propter ejus
ingressum in arietem, aliis coeli dispositionib.coadjuvantibus, originem icaXit. .
Cui sentetis Gaspard oralia subscribit,
in tr. de Pudendagra, cum ita ait: Dicunt Astrologi quorum in numerum citra Ο-mnem contro versiam meritissimo pone. dus erit&Fracastorius hunc morbum evenire aconstellatione corpor si superio-raeeo quod effectus universalis in causas universales resolvi debet. Et hoc propter Saturnu exsistentem in Ariete.Nam in Amriete &Piscib. sunt quaedam stellis haben tes Virtutem generandi monstra, ut recitat Conciliator in ast. disserent. Licet autem fluxus illi cessarint: non tamen propter hoc & morbum hunc cessare neces-- sum fuit : quoniam plura corpora infecta remanserunnia quibus dealia inficiantur. quibus omnino addendum est, quod scriptum reliquit Joh. Langaib. L. F. a.
Quyd si Hieronymum Capivaccium
audirc volumus, non debet utique Medicinae studioses laborum ac diligentiae pin . nitere . quam in morbo isto tam frequen- - -
ti,& peraeque lucros immo cognoscem lueras..do adhibuerint. Nam deci ita jactantiam dicere se ait; quod e Gallicae luiscuratione ultra octodecim millia coronatorum fuerit ucaratusibr. de luce Vener. CV Ia.
insin.ne habeat, quod tantopere gloriari possit Medicus ille, cui Manilius Cornutus legatus aesaris inAquitania, Menta- ' Craik, gr. morbo foedo correptus. H. SCC. ses A curan
430쪽
curandum elocavit,tantus erat reiMedicet quaestus, vel viri dignitas lut est apud Plinium lib.aue. cap. I. Sed quaestu, ille tanto etiam major fuisset futurus, si Epilepsiam, sive Herculeum morbum profligare nosset Tum enim & divinos ubi honores vidisserdecretos: quos Menecrates celebris ejiss morbi Medicus sibi ademptos noluit , dum nunquam sane in publicum, nisi suis, quos curaverat, habitu Deonim indutis stipatus, & ipse vero purpura vestitus, aurea corona decoratus, crepidatus,sceptrum denique in manibus, velut
alterJupiter gestans, prodire solitus est, ut est apud Athenarum libra Dipnoseph. .HUnc misisse ferunt ad PhilippumEpisto- .lam hujusmodi : Philippo Menecrates Jupiter bene rem gerere. Cui Philippus rescripsit.PhilippusMenecrati sanitatem. Consulo tibi,ut cures te disportandum in Anticyram, quo tecte indicabat hominem illum insanire. Cujus stultitiam alio tempore idem Philippus in covivio quodam lepide detexit; cum reliquis epulantibus lautissime , Menecrati & Jovi tantum sussitum mensa seorsim posita fieri mandasset. Adversus quem indies ali- quin postulantem idem Philippus Clavicula in jugulo laborans per quam faceto usus perhibetur dicto. Quin tu inquiens,
accipis, quantum libet, cum in tua potestatesii clavis. Per medicum enim illum, cujus nomen non expressit Plutarchus, Menecrasen intelligi cojectura probabile facit magnaimus ille & gloriosus Grei seri Jesultae triumphator Simon Stenius, Professor quondam Heidelbergensis in oratione de vita ct rebin gegus Philippi Macedon.RUM. Hic si etiam Apoplexiam fortem curare scivisset, peliculum fuisset, ne Jovem coelo deturbasset, & se in ipsius subsellium constituisset. Johannes Langius libr. I. E' .Et quo fastu eum
proditurum fuisse censes, si quod de Λ-
sclepiade scribit Plinius, hominem e lata Asel piat.
aut ut Apollonius puellam ipso nuptia- di rum die mortua vitae reddidisset ut apud O Ap,lli. Philostratum legitur, his ψ . cap. I . Ma- Πιμε. nes certe , Agyrta& circulator iacfarius, eo vesaniae progressus est, ut semetipsum Spiritum Paracletum dicere non sic veritus. Rustinus lib. r. histor. Eccle. c. a. que admodum & Simonem Magum eo fasti- simbugii pervectum legimus , ut multitudine Marm.1nnumera fraudibus delinita , Romae inter duos ponzes hoc titulo simulachrum publico consequeretur decreto : SIMONI DEO SANCTO, quem etiam Clinsto aethera ascendenti se aequare non puduit: dum coram Nerone, non minus nolido, quam inevo principe, ex Capitolino monte, magicis artibus& Daemonum ope suffultus, volare coepit, magna cum vulgi admiratione, donec D. Petrus Daemonas
Magus destituere jussit; qui protinus e sublimi deoi sum prscipitatus,elisus&exanimatus est. Abiaias Babylon .lib. I. vitae
Apost. Niceph.lib a. c. 3 o. atq; ita furoris&impudentiae condignas luit poenas; ipso etiam Icaro infelicior, quod nec nominis sui umbram humi, qua fractus fuerat, dimisit: quando econtra ἔDarm Icariis nomine fecit aquis.
Et cur AEsculapium,queMedicinae au- u λε ctorem vetustas itulta credidit, a vindice Deo percussum fulmine & exstinctu putamus;nisi quod ob artis medicae prosperum successum,ultra humanum fastigium tumidus,divinos affectarit honores, imo 'ut Deo sibi thus adoleri voluerit ab iis, quos valetudini restituerat, tanquam ipsi nexu obnoxiis, interposito etiam jurejurando Θ ut videre apud Hadr.Jun.in Bat viae historia c. Ufol. 68. Icis &JOh. GO-ropium lib. q. Origino IOIo. Sed nec Manes inultam tulit detestandam illam ambitionem ci impietatem. Nam