장음표시 사용
61쪽
k o castrametatum' se credunt Hannibalem: nec Manen eo derant, vix centorum militum exercitum ibi eo Pocaripotuisse . Romanorum ibi fuit colosia. ui novam aliquam inhabitatu=i Urbem,edi cia rivimodi exstrucbant , ii a ro asserit. Hinc Veronae non modo integrum fere adhuc Amphithea rum s edo Campi Martii vestigia conssiciuntur: ut es in Ebegio, Vicentiae, Hiis in Urbibus. Ideos etiam Taurini Amphitheatrum, se idimus aedificis,qua iam Zir ω τι--j icent severane erecta. Theatrum, dimidiatum erat Ampsa beatrcm, ex quo Dus populi Comoedias pectabat, se Tragoediri. In hoc ena excut magm census
me: quarum aliquae marmoreis innit ban ur columnis. Nam, ut Pumiri ι ri- μ tum reliquit, M. Scaurus, Syllagener tercentaru exaginta columnarum ex- cap. es.struxit et beatrum scena triplici iij alia imminente. ima erat ex marmoreis columnis duodequadragenῆ pedά : Media e vitro. S u in m a tabulis inaaratis ba- emis bebat columnas. Inter quas tria mi id eo ocata eranssigna anea. Theatrum sive cavea ipsa hominii capiebat millia oosoginta. Sed o reliquus anara in totin e Plinius
pretiosis erat tapuis se picruris. Curio quipostea besto civili intιν Caesarem 'ε CHr er Pompeium flagrante ' objt,ingeniosinu quid adinvenit. Funebri cnim patris ju- ,ht munere, duo theatra fecis Peligno ferret cardinis versatili suspensa libramento. t. Ampia- In q uibin inper se aversis, antemeridiano tempore diverse recita bantur fabula,
ita ut qui huac insidebant, alteri inhaerentes theatrs nec cerneretat, Nec audirent. thearem.
po ica utrisique theatri, una cum populo circum a D, se cornibin inter se coean- tibin A mphitheatrum repraesentabatur: in quo omnes simulerita spectacula orvenationes videbant, Res mehercutie miraculosa, quae nostis temporibuου vix a potenti δῖωo aliquo Regeposset exhiberi. quinquam inventum istud in reprobensionu, qki m laudis etiam in Erhnico , nedum Christiani homine meretur. Ideos Plinius, magnis centia id us e xponens gravreter id reprehendit. Roma qua-ruor erant Theatra, Amphitheatra duo. Seὰ tamen o aliud quoddam Theatri genus usurpabatur, O deum, nominatum, eo quo cantui sset dentinatum, ut Τ Pausanias libI declarat, or Vitruvius lib. y c. s. ut Ur Suido, qui tale quoddaAthenis Pisistratum aedis ase ait. Ac Dion qaofauctor est , Tyduanu etiam Ro- Apollo δεμMmae Glum eiusmoi fabricasse, opera Apollodori architecti quem Adrianu. in g
vidia o aemulatione imuiatin primum ex si Eo,posi ea morte mulcfavit. ΗΡ- quoque Odei Terta silaum mentionem facit, de Resurrectione carnis. N O T. E , SI V E C O M- centius : quandoquidem celeberrimum
M EN TARI I. scriptorem commendare ,hoc esset plane Amphira.
E Amphitheatris;quae sepe Caveae, laudare, quem nemo vituperat: ut de Fe- atrum Ro- saepe Arenae dicuntur, ita docte, lu- sto dicebat Scaliger, Amphitheatrum au culeter,& respicue scripsit Lipsius,ut ni- tem illud, 'uod laudibus tantopere pro st ' hil addi,nihil demi posse jure videatur. De sequutus estMartialis,&cujus jacera qua- hoc nihil hic loci attinet dicere magnifi- tumvis forma etiamnum Romae conspi- ω εri ι,
62쪽
citur, ab Augusto destinatu,Vespasianus exst yxit, Titus Filius dedicavit,ex J.Cae
sarisScaligeri sententia lib. poetices . M.
Justus Lipsius paulo clarius a Vespasiano
opus id structum, non exstruetum; c pium, non absolutu ait, At Titum Filium summam manum imposuisse , . atq; id dedicasse. Ideo vero Tito a vulgo & fama hoc adjudicari, quod Romanorum ritu receptum esset,Opera censeri a dedicante, lib. I. de Amphith. c. o. Martialis Domitiano id attribuit: sed adulatorie & salso. nisi forte poeta; quaecunque vel Ges' sano,vel Tito gesta sunt, referenda puta vit ad Domitianum, cuius & ipsum.etiam quodammodo fuerit imperium: quod Ipse, ex quo puerC apitolium una cum patruo defendit, accepisse videbatur: atque adeo imperantibus parre & fratre no destiterat Imperii principem se gerere,si vera est Domitii Caledrini interpretatio. Veronense vero, quod & e marmore totum & omnium , quae in Italia vidi, integerrimum habetur , quonam structore gaudeat, sane ignoratur. Lipsius utique, etsi certus est, nihil in hac re es se certi, tamen ante Augusti tempora id exstructu
suspica,tur, inlabelLGAmphitheatr. extra Romam. c. 2. Caeterum Amphitheatrum ex duobus Theatris videtur esse compΟ-
stum. Theatri enim figura fuit scini circuli in cornua producti. Quod si igitur
duorum theatrorum cornua coirent in
circulum, Amphitheatrii constituebant. Theatrum primum fuit temporarium: posteaM Scaurus triginta diebus duraturum exstruxit: tandem Pompejus Magnus perpetuo manserum Romae primus ere
Ait: propter quod Cornel.Tacitus incusa tu eum fuisse a Senatoribus scribit, quod mansuram theatri sedem posuisset, cum antea subitariis gradibus,& scena in tempus structa foret. Sed parsimoniae consul-rum, quod pςrpetua sedes theatro locata
esset potius, quam immenso sumtu singulos per annos consurgeret ac strueretur. Id vero opus maximum Omniri, quae ui Magni uri
quam fere humana manu facta , Plinius asserit lib.36.cap. Is. Ideoque Nero Princeps Nobilibus Germanis populi Rom. magnitudine ostensurus,eos in hoc theatrum populo plenum introduxit , ut ex Peroto & aliis, Chasianeus retulit in Ca talogo gloriae mundi, pari. Q. consid. 6 . The tr si raId theatrum postea alia, atque itidem alia 'exceperunt. quae etsi primitus ad hoc exstructa fuerunt, ut roboris, & celeritatis spectacula unde& aspectando nomen sortia sunt in iis ederentur: postea tamen Scenicis ludis locum praebuerunt, ex quo populo Comoedias aut Tragoedias commode spe diandi pol stas esset.Comoediae vero & Tragoediae origine,partes species Jul Caesar Scaliger erudite,ut Omnia,
expciessit lib. t.Poetices In utravis recitanda, qui operam suam locarant, Histriρη Histriones. dicebantur. Qui laetis risum sabbas, mist faceti: ut Claudian .canit panag r. Theodorici, quoru alii Pantomimi, hoc est eia pantomimisi Otorca & imitatores aliarum omnium personarum in scenis quorum 8Julianus meminitin L si liberim artem. f. deoper. lib. de Paulus in L Titius 43. inside act. emt. Alii Chironomi. qui taciti veluti praescriptis motibus & nutibus, cum manuu gesticulatione saltabat Unde & Chironomia, saltatio gesticulatrix. a quo scenicorum grege nequaquam segregandi 1 melici: Tθmel . quorum etiam apud Ulpianum mentio in L Athletin. . . f.de his cui not. in . quales
suntCytharoedi, Cytharistae,Psaltae, Lyristae, tibicines in scena dispositi, ut speehitorum aures demulcerent ; a Thymele muliere saltante,& histrionica exercente, sic dicti. Mulieres enim Mimas in scenicis ludis fuisse adhibitas, cu ex illo Mart. Qua et mele pectas,derisoremfi Latinu; A fronte precor carminanostru legau:
63쪽
Mima, adulterit accusari ne 2Meunt.
ium ex Cicerone passim colligitur. Sic enim in Philist. 2.Inter quos, inquit,aperta
lectica Mima portabatur, & paulo post :Venisti Brundusium, in sinum quidem dc
complexum tuae Mimulae Et 'P hilippica II. Antonio tales objicit delicias: Quum i n gremiisMimarum mentum & mentem
deponeres Graeci ααΜοναι Vocaui,
quam vocem & Ovidius forma tamen patronymica usurpavit lib. de Arte: bis: Ecce Mimal nides sparsis in terga lacer- Eece leves Satyra praevia turba Dei. ubi poeta describit comitatum Bacchi proficis ccntis adCnossidem amicam, alibus Mimis stipati, ut Gualtherius intem pretatur apud Horat. Satyr. ao. tib I. quo mulierum genere apud Jtalos nihil ne quentius; quas sua lingua Comedianti vocant, easque a maritis adulterij accusari posse negatHieron. de Caevallos in pecu
lo communa opinion. contra commvn. qu.
tque .nA. illis quippe in haec ipsarum crimina conniventibus,& tantum non passim carum formam venalem exhibentibus &meretricio more prostitutam habentib', Et ait text. In fleaqua. χI. Q ad Iul denduli. cujusmodi mulieres promercale corpus habere dicimus, & ideo mercales
uxores recte vocare possumus cumJmperat.ιn l. mercalem I. C. de condict. obturp.
causTales olim erant GPsaltriasive Ly-mst , quae praeter Lyrar pulsum ad molles corporis gesticulationes est radiae erant. Quas olim sympossis intromitti solenne
crat usque adeo, ut nec emendatioris vitae
philosophi abstinerent, Seneca epist. δ . .& Macrob. M. 2. Satum. c. I. Quia sub illorum supercilio non defuit, qui psaltria intromitti peteret: ut puella ex industria super natura mollior, canora dulcedines& saltationis lubrico exerceret illecebris philosophantes. de his Juvenalis Sat T. P.
Forsitan expectes, ut Gaditana canoro Acipsant prurire choro-
ubi vetus interpres :quae suo morei faciant barbatos pati pruriginem, id est, philosophos. Adversus quas D. Hierony. . ad Furiam o Fidicinas, inquit,& psaltrias,&istiusmodi chorii diaboli; quas moi tifera Syrenaru carmina, proturba ex aedibus tuis, Proturbavit era L lex. Io. C. Theocrifernicis,his verbis:Fidicinas nulli licet vel emere Vel docere. vel vendere, vel convivi is aut spectaculis adhibere: quem tCxt. adducit Savaro ad Sidon. Apollin. F. a. l I.
Per et melen porro alii pulpitum, alii aram significari volunt , ut Joh Corasius
pulpitum istud vel ara in orchestra cho ri,hoc est, loco saltantium honoratiore, qui in ima parte theatri crat, quo loco Se natores & alii viri amplissim: sedebant,ut Omnium agentium gestus spectari possent.Ea veros eddilia adportar i & repotari consuevisseJuvenalis docet, Quaenue reportandis posita est Ofchcstm oesh,st a.
sic dicta,quod in ea saltationes per scenicos fiebant. enim Graecis idem est, quod tripudio & salto. Alciatus recte
proscentum interpretatur in Lsqua A. C. 'res vis deste lacu lib. II quod est locus ante sic nam porrectus, in quo pulpitum erat ludicris exercendis accommodatum. Quo sensu opus prosccnii legimus in s. deport-
scenia in d. l. . ut & apud Virgilium:
- Veteres ineunt proscenta Iuda.
Sed an Histriones pro Jnfamibus habeta Hi ionωantur,merito dubites. Eos enim Jmpera tores in L qua o. C. deste tAEc i.P-- &Vi- C,neuliales & inhonestos appellant, quOS in loco ta L. . C- honesto adnotare sive collocare non li-desspectac. ceat. Ulpianus contra hos ignominiosos t haberi ne at in Lathlet. .f. ue his qui not V
stas personas nam pro infamibus, sed pro G a vilibus
64쪽
mili bos 3t abiectis accipiendas csie, quae Seneca stium quendarn, quod obscen inter consecratas Imperatorum imagines tatis usque in Scenam productus fuerit non stat collocandae.quo sensu S Tertul- exsecratur lib. I. Naturai. quast. c. 16.4
lim in lib. de spectaculis scribit, Artem Juvenalis. thyllo
non artifice notari. quod ita interpretor. , -- ChiroNimon Ledam molli saltante Ba
nisi operas suas certa mercede locaverint, exagitat.ScipioGentilis in Notis doctiss. atque ita quaestus caussa & ob praemium ad suur Apologiam n. 727. est seq. in scenam prodierint Histriones. Hos e- I. Odeum mei vox apud Ciceronem, Odeum nim famosos esse , Pegasus & Nerva re- & in historiis frequens. In Odeo Attici sponderunt l. a. f sin .ae his q ransit. D. theatri vcstibulo quod si ύ . qua-Quid ergo, siquis operas suas locarit, ut si Cantilenarium dicas. AEgyptiorum c.h, i . . prodirox artis ludicra caussa; nec prodie- Regum statuas fuisse, Pausanias seripsiti δε ιι rit tamen Z Et negat Cajus, hunc notari : ob. i.in Atticis es tra theatrum quoq; l
in . eum l. quod ea reS adeo turpis non fit, ut etiam ca dicata Musis,eodem dicta nomineSca. 1 3.remo i consilium puniri debeat l.3. i. t.licet is, qui ligex asserit ob. I. Poetices cap. 2I. quale Aia- pq operas suas, ut cum bestiis pugnaret loca- thenis fuit illud a Percle destinatum - λυμ vit; ctiamsi non pugnarit, nihilominus ta- sicis certaminibus. Cujus interior descrime infamis fiat l. I. g removet ,de post ul. ptio multa habuit sedilia , multasque co- Curta varie λ quia scilicet in arte ludicra factum ipsum requiritur, non etiam propositum duntaxat. In eo autem qui cum hosti is pugnat, non tam factum, quam Infibi ηθσ
lumnas: tectum autem subvexum fuit&acclive, in unum adsurgens fastigium, ut est apud Plutarchum in vita Periclis. Cujus & Uitruvius meminit tib .F. Archit. q. propositum intuemur. Cum bestiis enim Atq; hic forte fuerit ille imagine theatri pugnant Imperatores & milites, suae vir- locus ut cum Coelio Rhodigino loquar tutis specimen praebentes. Pso inde, qui lib. 2J. lection.antiq. c. Ia.) in quem deis quaillus, non virtutis caussa vitam suam rebantur carmina priusquam in theatro prostituit, &in summum discrimen ad- recitarentur. Quidam odeum intelligunt ducit, quamvis cum bestiis non pugnarin pusillum theatrum,unde musica certami nihilo tamen minus ob propositum turpe na spectabantur , & observavit Philom- infamis emcitur.Jacob. Raevardus lib. 3. der ad Vitruvium, quatuor Romae fuisse
Harior.cap. I. n. r. Caeter iiD hanc totam Odea. Primum maenitino', Secundum odor visis
artem Histrionicam, ipsi etiam Tiberio inter Palatinum & Coelium montes. Teramqr. ita displicuisse scribit Dio lib. s7. ut Roa Dum prope theatrum Pompeii. Ouartum Pantomimos exegerit. Quod & a Traja- Domitiani: ut refert Conrad Rittershusius in Comment. ad Salvianum fol. ID, De Odeo Trajani, & cur Apollodorum Trajasi. architectum ejusdem, Adrianus interfici
jusseri habes apud Xiphilinum in Adru
ano Dionis, no factum Plinius in panegyrico laudat Mimicam istam sciculatione, effoeminatas artes & indecora seculo studia appellans. Molles enim erat, Ariit cum Hieronymo dicam,infracti in foemina. Hinc
DE CiRCO MAXIMO, BASILICIS, TABER-
cultu, peria duo iman hoe bigis aut quadrigis currebatur, qua circῶν metata
65쪽
actis sto em totidem hebdomatis dies signi cabant: mox per duodecim 'ortas
immissa duodecim istos tu os in Solis honorem institutos denotabant, ut Cusio-LHu pluribuι recensit. Circumquaque vero pyulin insic alaribis idis gradibus, non secus ais in Amphitheaιrosedebat. Roma circi maximi eraur o Io, hodie ris, hisn qua, conseiciuntur. Sed hum ludi vice, Equorum cur ad GILyareunum cursim. solet institui qui tamen parum habere videtur gratiae. 'ui enim initiam illiuspra pisti ; nes medium, neque sinim i vi poterit contingere. Atque hunc ipsum ludum, Ad pallium currere undigitaraui: quandoquidem victori, et-ti generis liuteamenta conferebantur ad pallium conficiendum. Sed 9 1. Basilicae ibi erant, quarum nullam holeo um vorimus: quanqua olim in omnibus habebuntur sivitatibuου attestante id SueIonio invita Augusti, bis Φerais Corpus Decuriones municipiorum se coloniarum, a Noti Bovillos insaeportaverunt noctib.propter anni tempm: quum interdiu in Basilica cuiusque oppidi,
ωel in AEdium sacrarum maxima reponeretur. Romae XXI. erant quamvis P. Victor XIX. duntaxat recenseat 3quidem Euaejam tum interciderant. Inter aboramen omnes primum obtinebat locum,quae a Iuno Caesareserat erecta, Basili- et
ca Iu lia ex eo d:cta. HAEc ad formam temporum nostrorum erat exservecta ut se quo. cita Ioci .columnis in quatuor ord;nes, quorum quilibet viginti quinque tenebas, Δυisis. Est centum quide ista coi mnae duas utrinsportitus constituebant: μυvero his superpositum corpin intermedium subdialempraebebai in ambulatione, mi Vitru υim desicribit, quin imo ex Theodosiij se Vacntiniam, descriptione, Ea-μica istapune inaurata frat, or marmoribub decorata. Sed se Virgibus lib. IX. hujus mentione scit. Etsi enim Regi Latino eam attribuit , vere tamen Iulia
hant B imicam denotat. Id quod ipsi sequens o familiare emcumo Livie vestes i Augusto se io, o Romano um maiestatem, aliububpersonis o locis re. Irasentet. De Basilica igitur ista Frbii:
Te 'cum augustum ingens , centum sublime columnis. Urbe fuit summa, Laurentis regia Pici. Hinc sceptra accipere, S primos attollere fasces Regibus omen erat: hoc illis Curia templum.
yuibus ver ὐbm non tintum describitor Ea stitissed se ratio eaeponitur; ter ita amae indicta, o inque m fuerit instituta Basilica,graeca dictio es. Latinis Regium denotans, hoc est sedem Regum Romanorum. Solibani enim ibi Regalia in via resis sincipere:verbi causa sceptru fasces cum sicurifinitiem trabeam, qua toga erat ex pu pura contexta. de quibuου iussa erit dicendiι. Ibidem se audientiam facie bant Logatis: quemadmodum Virginus Regem LatiuuTroianos eo in loco dicen res aurivisse vitabidem se jin dicebatur. Xauta inctilianin prodidit,XIII. ibi era ut tribunalia, cum totidem Praetoribub. 2. Ella a vertendum Christia-ama I sicarum imitas ovem tempusua exaedis F, 3ta uι columnis in me.
66쪽
j DE CIRCO MAX. ET BASI L.&c. dio positis sustentarentur. Ideos ea seolummodo templa, qua corumnis muniuntur
gua irata uni, B asilicae Latine dicuntur: catera vero, AEdes. Erant etiam Ro-ρμ' '' i intra x et Moernae mercimoniorum adnutam alium Hstinata Uum,quam ut ne
Tubama. gotiantes se mercatoressub ι is deambulare in umbra, uti pulvia Oprat r-AS ' 'U' euntium impedimentis,commode inἰerse possint contrahere. Vna harum decebantur A rgentaria: eo quod non msi aurea es argentea vastitem coΩrta, armillae nuti,globuli sive clavi, idgeum alia ex auro constita ibi vendebauiatur. Et harum quidem mentionem qμog faciunr Leges aliquot civiles , param ad hoc pon rata Oforsan a Legentibus non intelli M. Basilicas erant quos Roma XI. atia aedisilia, A. Nympliea , dicta, ut P. Victor testatur. ErantWauia amissima, quas u 8ttarum celebrandarum gratia ijserequentabant,'proprio in aedibu idoneo ad has pi sciendas risti,taebumtur loco. In hunc finem, ut Zonaras invita Leonu ta fagna dec rat, Nymphea ista columnis suba fulse credo. E; haec quidem instruc a erant Culi nis,s conHavibus in quibus Mamilia,patina, o; bes, vasar ponebatur. Appellabantur s Nymphea, sto am Grasci 'mpham d cirent Capito Eous auctor est Gordianum Imperatorem P0 hedi asi ex iactis , balneas la-iandi causa a jecisse. Id quod veteribin vas a miliare era i anIe tinuam. Als. c id ipsem quos ex duabuη legibus Theodosis Valenti mannosige=epromptumis.c. a . u. est ' Sutias ait,aq as istς exforare, qui nutic E n n e ac runos,ol m C al l i thoe Euctus lib. dicebatur, ad ad clarati,in quibus nuptare M bantur Νεsse deducto. H. hebarenumporticus altas ct largins , ars ad dea rabulandum iis a=flas, quurum unam Augustu. , adibm Vedii Posion , a quo haeres fuerat crip us, funditus emess, ibi exstruκerat: ci em que nou Porion id Livi uomcn inscripsit, ιι Dion resert. Sed se alii multi pulcherrim in porti us erextruiat.
quo loco Servius per Carcerem intelligis Equi Cim Rey ω, 'UDI qui arcentur. Qui illi, censera
' μ' dio erat etia obeliscus pro S0le,&utrin- ludi circenses in i civitatibus iar. . de le-que ternae metae,pro reliquis sex PlanetiS. gat quos populit cxpensis propriis ex k uerunt inibi Sc arcem hoc est,iocuSe hibuisse Jac. Raevardus probat libr s. quo decursurae quadrigae Vel bigX educe- rior. caP. I .lis in ludis, qui curruli certa bantur:sic dicti, quod coercerentHr illic mine equos istos agitando se exercebant equi,ne inde exirent, antequδMagistra' Aurigae, Agit4tores ab Ulpiano nomina Agitatorestus signum misisse: ut Varro voluitis . Di l. athletaU M.ff.dehu quinor. . m. Pata Hor 'deling.Laran. Unde Virgilius I. Georg . nis&tunicis hi distincti .nain alii RUDii θ Carceribuι sese effudere quadrigα. quidam Albati : Prasim alii : & nonnulli Et in s. AEneid. Henetri Quod si quis ex factioniani harum Corripuere, ruunts effuscarcere c-Πε , aliqua erat, puta vel Veneta, vel Rusata, Vel
67쪽
vel Prasina,vel Albata; Factionarius,appellabatur,ex AdrianiTurnebi conjectu
ra lib. M.Adversar. cap. II. Agitatoribus a Praetore, qui ludis praeerat,praemium proponebatur. Mappa. Alcratio in L a. C. deo ectac lib./t quamprimum ostendebat, non sine magno Aurigarum applausu Segaudio celebrationem futuram significas.
Deinde in spectaculis Mappam Aurigaevi ictori pro praemio dabat: utJOh. Cora
situ lib. .Miscellan. cap 2 ex Juvenalis Satyra a. colligit: Interea Mihιlesiacae spectacula mappa Meusolenne colunt Iimilisfi triumpho Prada caballorum Prator sedet g e. Hoc autem iis,im aedive equitationis studio, tactumes istae Albatorum, Russatorum, Vcnctorum & Prasimorum sic captae Olim fuerunt: iique maxime, qui Venetae ac Prasinae factionis erat, ut ad digno icendum equi habitum, olfacerent itapsius stercus Unde nobilitatem aut ignobilita id in illius facile dijudicabant. Sit Liam; nulli rei parcebant ad emtionem ERuncta tione; alen .ub. 7.Method. Sed ad hunc usum praecipue nutriebantur ac formabantur Equae . Unde Georgic. I. dicitur Epinus Etadum equacium palmas mittere Ac illae multo in precio habebantur se nio confectae.& mortuae , ut Plutarcisus refert invita M. Catonis,&Gualtherius ad Horat. Ode i. Circumactionem is amquadrigarum circa metas 1eptem fieri solitam, Propertius indicat. Aut prus insecto deposcit praemia cursu
Domitianus tamen septem illa curricula seu spatia ad quinque corripuit seu contraxit, ut misius centum perficere posset. Quod ex Tranquillo in vita Domitiani ε . . notat Raderus ad Martiat Epigr.
D ib.3 ubi egregiam Circi Maximi vi flere licet descriptione. Cum Agitatoribus Ulpianus, &eos conjungit, qui qu m equis spargebant d . Athleta . Quibu passe. verbis haud dubie intelligit eos , qui in stadio dispositi, de Circensibus deservi
tes. Equis cursum calescentibus frigidam sui undebant, ut paulum refocillati ai
crius curium repeterent: quemadmodum
post Accursum Alexander tib 3. Genta .dier.Johan. Corasius loco iam allegato, de Barrab. Brissonius lib. I selectar. antiquu. cap. Io. redite interpretatur. Quo pertinet,
quod Sextus Pompejus scriptu rςliqVix mssii. , α Nasterna genus esse vasis aquarii & pa-tcntis: quale est, quo Equi perfundi solet. Quo tame in loco poli Turnebum tib I. Aaversar. cap.ar. Josephus Scaliger pro spiterna , Nasiternam legendu censet, quasi aquarium illud vas inde nomen im
Venerit quod tres nasos,hoc est,ansas habuerit. Cum qua interpretatione planC- convenit illud Satyrici: Tu Benetentaui sutoris nomen habentem Siccabis calicem norum quattuor. Sc.
a Vatinio sic dictum: qui & sutor erat, &nasturn habebat ma3num atque promi nentem ad cujus similitudinem conficiebantur calices nasis prominentibus: quos tamen Vatinii nasus superabat. de qilo
Martiat. tib iis .ep.μ o miliasutoris calicem monumenta Vatim
Accipe. Sed nasus longior idefuit. Cujus scntentiam hanc esse putat Lipsius, cum quatuor nasos haberet ille VatinianuS calix,tamen longiorem fuisse nasum Vatinii notat eum scilicet Martialis callide ut acrem& sagacem inquisitorem criminatoremq; , qualis a Xiphilino describitur. C aeterum Agitatores sive ministri illi, de quibus modo diximus, curules quos, non tantum aquam illis spargendo aut suffundendo, sed & notis vocibus adhortando ad cursum excitabant, ipso etiam
68쪽
' rara Plinio tradente,quod equi illi in Cir-
co aci currus juncti non dubie intellectu adhortationis & gloriae fateantur ubr. I. Ep. a. Inde Lucanus lib. I.
Tiamsonipes, quavis jam carcere clauso Im mmea foribus,proustrepagula laxet. Impatiens icilicet morae,& ipsum jam anhelans cursum.
Stare adeo miseru est erent vestigia mille Ante fugam , absentemque ferit gravis
ungula campum Ut canitStatius lib.o. usque dum emittendis quadrigis buccina signum daretur in Circo Inde ubi clara dedit nitum tuba nibus
Haud mora,prosiliere si cin est apud Virgil. Eneid. Sc loco huic accoenodat Savaro in Notis ad Sidonii
Apollinaris carmen 23. r. Basilica. r. Sed e Bastica Basilicae loca fuerunt publica, spaciosa & ampla: in quibus negotiationes privatae,consilia&judicia exercebatur Haec foris adjuncta, quam calidissimis partibus Oportere constituiVitruvius docet tib . de Architect. cap. I. ut per hyemem sine molestia tempestatum se conferre in eas negotiatores possint. Privatas enum negotiationes in Basilicis fuisse exercitas,planu facitAsconius: qui in Miloniana testatur: inibi libroru quoque tabernas fuisse.EtPaulus in pedicu- ω 32. si dem cum quareretur, f. de aur. a .le . mentionem facit argenti cujus dam, quod negotiatrix in Basilica negoti andi caussa venale habebat propositum.
Judicia certe in his peragi solita , Plinius Nepos in Epistola quadam indicat. De
scenderam, inquit, in BasilicaJuliam, auditurus, quibus proxima comperendinai Ba sili)λ' tione respondere debeam. Sanc Besilicam cuym olim principio locum fuisse constat, quo subnses. tectum & ante vcstibulum aedium princi-
pes ad jus dicendum conveniebant: cui dignitatis gratia tribunal postea additum
est, tanqua plus inesset audi oritatis, qud djudicia publica ante domOS darentur. Acs p.ri ossis deinde, quoBasilica laxior esset, primariis ampliata. te istis non susscientibus,porticus intrinsecus hinc atque hinc additae sunt: ut Co rasius lib. . Adscelian .cap. II. scriptuna reliquit. Etsi autem Plinius tib. 3 . cap. i. quatuor duntaxat Basilicas recenset: plures tamen Romae fuisse, ex Plinii unioris epistolis, Cornelio Nepote de viris illustribus Suetonio, & aliis colligitur. - . Nasiticam porro, utpote rem uti vuS si putat o. publicis in perpetuum relictam quemad- nem venire modum Sc rem sacram vel religiosam, aut nequit.
hominem liberam inutiliter nos stipulari, ut ne tum quidem valeat stipulatio, cum res sacra profana effecta;& usibus publicis relicta,m privatos usus reversa; vel liber homo ad servitutem fuerit redactus: Paulus quinq; rationibus evidenter probat in L inter sipulantem .f.scram. ibi Zasius)s de verbor . obbg. Basilius r. Estque advertendum. ) Baslicarum Eeo, cappellatio postea ad templa fuit extensa:
ut videre est in can. omnes de cysecrat.dist. I. 2 c.ult de Ecclή. ad . atq; Ita cxstruc-bantur Basilicae sive saccie aedes ut orientem spectarent. Sic enim Histinius db ti se rtii
mitibus: posteris placuit, Omnem religionem eo convertere, ex qua parte Coeli
terra illuminatur: Firmat hoc Tertullianus au sologia dist. υ sed de pleriq; vestrum in affectione aliquando ni coelestia adorandi ad Solis ortum labia vibi alis. Et hoc, quia solem adorabant antiquitus, Esse Deumsole recta non mente putantes. Ut Corripus canit libr. I. qui ritu&postea Ecclesiastica traditione receptus est, sed alia de causa: quia scilicet ories est Servator & Sospitator Christus, qui mortis chirographum purpureo sui sanguinis cruore penitus intellevit & erasit. Quae egregia
69쪽
gia est Savari sententia ad Apollin. F. Io. lib. a. ubi illud Zacharianvisitavit nos oricias ex alto, de Christo recte & pie intem Et eo pretes pretatur. Idcirco versus orientem suppli
diresia . .ccS convertimur:& innotuisse ait Tertullianus distinct. δή. nos ad orientis regionem precari r Idque consuetudine ita observari tradit Augustinus. Quae enim literarum figura Orientem versus orare nOS docuisecav.Ecclesiasticarum 1i .dist. Sane ipsius ctiam Salomonis templum Sol a
quinoctialis illustrabat, aitJosophus, &ex eo Eucherius ulu 3 Regum cap .ctio. Tabernas- 3. Tubernae mercimoniorum Etli Γapera tione bernae appcllatione Ulpianus omne utilequnivcui' ad habitandum aedificium complectitur. l. taberna. IS3. de verborsegn. 1 Isu tamen communi tabernas intelligimus , quae mercium causa paratae sunt.Harum variaS species Brechaeus & Goeddeus an d. l. ta- Argentaria. berna. recensent. Sed potissimae tamen omnium habitae fuerunt Argentariae: Quas
circa forula lue dispositas Vitruvius lib. indicat,&Livius lita .his verbis
V innuit:Inventum Romae emtorem, Ut eX V templo vocato praecone tabernaS argen V tarias, quae circa forum Romanum tunc uentri sissent,juil erit venire. Quod ει indema
siυρ sbfo nifestum satis fit, quod qui Argentaria ce- eilore. debant, foro cedere dicebantur. si homine I quoties foros .depositi t.ult f. de Cu
antiquit c. I p.Tabernis illis qui praeerant, Asebis a=si Argentarii, ut & argentariae mensae exer-Horum scitores dicebantur l. 4 f. de edendo. quo-cium. rum ossiciu erat dati acceptique rationestam ad se,quamad alios pertinente S conficere.Scribcbant enim negotiationes ultro citroque dandi, accipiendi, credendi - solvendiq; pecunia foenoris cauisa. quorum libr1s sive codicibus plurimum habebatur fidei: ad quos probationis ergo
decurrebatur.l. 6. S. 9ρ. f. nihil interest,ael. Quo pertinet illud Plauti in Asinati
Quadriduum hoc unum modo foro opena dedet,dum reperiam, qm quaeruet argemuin foenus Elin Gurgulione:Inforo insimo boni homines ais dites ambulant sub Veteribus,rbisunt qui dant, qVissi accipirent foenore; Tone Casio ru, ibisunt, quibus credas male. Sic Terentius in Phormio
ne: Transi sodos ad forum, atq; illud mihi
argentum rursus jube rescribi Phormio, hoc es permensae scriptura reddi,vulgo Recon armare dicunt Nihil autelaequaen litis erat, quam pecuniam abArgentariis foenori sive sub Usura accipere. Quod cu ngurii qua
contra naturae regulam fieret, quae ex ni- prohibita.
hilo nihil gigni docet: omni lege, Ini e sa Mnerandi ratio profligata eli, ut Pl tarchus tradidit in libello. Unodia oporteat foenori. Et nominatim Lucius Genu tius Trib. plebis Romae ad populii tulit, Ne quoquo modo Denerari liceret.Deinde ab AEdilibus mulctatos Mneratores; ex eorumq; mulctatilia pecunia in Capitolio posita fuisse aenea limina. Livius 1cri bit ProindeM. VarrornterrogatuS,Nun quid tanerare utile forco Quid homine, inquit,occidere)Et tib. 1. de Re rustica ides refert, usque adeo exosum fu1sse hoc ho ur minum aenus , ut cum furem dupli tan
drupli condemnarint. Quantopejorem ceinquit , civem foeneratorem putarint, ccquam furem; hinc licet existimare. Quae omnia sapienter constituta, & summa ex ratione profecta esse nemo negaverit: ne
scilicet homines, qui necessitate impulsi pecunias sub quacunq; lege a taneratoribus accipiebat. Usura multiplici omnia
arrodente obruerentur , tandemque adsuma rerum inopiam redigerentur. Cum enim Usura sortis sit accessio,propter pe' cuniae mutuo datae usum plerun quo Q acta: evenire sepe veteres vide inta ut cum non nisi egentes sub ta re pecu- uias acciperent: cogerentu me hi etiam
70쪽
eo tempore, quo nullos rerum suarum fructus perceperant, gravem aliquando accessionem praestare ; miseri & infelices ad extremam paupertatem deducerentur. Hinc est, quod usum,quae ut Hirudo Non missura cutem,nisi plena cruoris,& quam Hebraei apposite mos m appellant, non modo debitorum Opes exhaurire; sed etiam ossa penitus ari odere, ac medullas ex ipsis ossi bus exsugere ;& vel ipsi
deniq; paupertati tini um ejus solatium, nempe animi securitatem auferre dicatur:
quod qui sub I iuris pecuniam accipiunt,
vorsuram ex vorsura facientes; nunquam se extricant. Iure tamen civili Usurae pei
misse quidem iste sunt,sed ad certum sau
non quod per se bonae sint, sed ut gravius
malum, nempe furtum & rapina evitetur. Quia vero civiles constitutiones ita de Coni, a Le Usuris disponentes, tanqua divinis prae-gem a remaceptis contrarias Pontifex irritas pronun- L v gς civ.clem.un. gona de suris t.t. Extas' in VI eod. II .ar. 3.& p terea Imp nos in ea
Religione versari jubct, qua Petrus Romanis tradidi .cunctos .C. desism m. Trivit.
I fide CamoLSubUsuris autem dare non lege tantum veteri, sed &Evangelica, nobis ad Apostolis traclita prohibitum iit.
liis Juris divini textibus: Idcuch scie lum, citra culpam hodie Usuras exigi non posse,nisi nomine ejus quod interest: vel ob
damnum emergens, is ciru qu/j ρηρ c. vel etiam ob lucrum cessans, ut m eo, qui
uri solitus est negotiari. 3. f. in Zcibi Cor.
-Domino de eo quod cert loc. Quod autem haec iuris civilis sancita,a superiore puta divino Levis latore cassata non sint, CX Co 3pparet, 'Mod negotiationes S commercia, Tra- pcat umque seu Numularior unon Cn- sis, ad e item hominum societatem necessarias Duminus non condemnarit.
I sat h. 21. Plane si immoderatam &pra vana nocendi intentionem tollas; Usura beneficium,non onus erit:& vel bons fidei debitor, in partem lucri te sponte vocaturus est. Quanquam si divinas pressius intuearis Leges tam disii telis omnia foenorum genera prohibita invenies, ut nemo eas in dubium vocare debeat, nisi a- pcrte inanibus argutiis oracula divina fallere se posse putet.Tutius igitur esse BO- , dinusis h. i. de Reyub.c 2. contendit, su rarum non modo radices, sed etia fibra. i.ωfu t.&Omnes amputate: neque has Reipublicae randa. nec Corporibus ullis acit Collegiis , ulla utilitatis specie permittere. Quis enim, quod publice utile ac honestum videatur, privatim turpe putet ' Qua de re tamen plura videantur apud Boclinuis loco. C rol. lolineum Oh.Borcholoen,&Con radum Paulum in tradi. deVsuris atth.
Gotho redum ιnt. A fora .32. de VJFru, dc Anton. Guibertum Costanum, qua fiou. IN V. a.Jam , Utad Tabcrnas redeamus: TMe υι ιο- sciendum est, Tabernam nome loci elisi, non nebit Ron negotiationis,quo fit, ut vendita aut tionem. legata taberna;merces in dubio non con- Tabεrna tincantur l. tabernae. 3. . de infir vel in vσμή ' si im. leg. quanquam obligata taberna, merces quoq; obsignatas teneri responsum in i cum taberna. 34. J. de pigri quod quan a ob modicum scilicet praejudicium inpi- merce gi' re quidem ; non vero etiam in vendita etiae ἐψ t. tione aut legato receptum este Bariolus