장음표시 사용
611쪽
TIT. nem fluxisse. Nam ut vere scripsit de Sensa ctura Cicero: Non viribus, cicc velo Pitatibus res magnae geruntur; si s senem consilio&scientia: quibus non orb.ir sed auge talol et senectus. Coipore siquid in senescente aut v*rgente deorsum couditione corporea , fervor spiritus in sublimiora conscendat. ut est in cap. I. Extr.δε renuntiat. Hinc illa Salomonis exclamatio. Quam speciosa veteranis sapientia, S
gloriosius intellectiis ic consilium t Ecclesiastici cap. 23 ero. Et cap. 8.vers. H. Non te praetereat, inquit, narratio Seniorum,
ipsi enim didicerunt ab patribus suis. Ab ipsis disces intellectiam, de tempore nec ensitatis dare responsum. Inde pro senibus celebre dc notum e st elegans it Iud Ad agium , quod D. Hieronymus adversus D. Augustinum . adduxit, dehortaturus eum, ne se jam senem scribendo provocaret. Bos enim inquit lassus fortius it pedem . Vt enim boves vetuli ad triturandum, dum fortius calcant, aptiores sunt: Ita&inliteraria paἴς stra, homines senes, quir inrum experientia, & anteactae vitae studio sunt doctiores. Alciat.in L Gadus. in princ. f. de lib. 2ps nu. quinquagesimo oritavo. Quo fit, ut moribus Hebraeorum, a quibus ad alios populos Iustitia, Pietas, dc Reipublicae bene constituendae ratio proman. Fit; Senes plerunque praelati fuerint, icct d ex his Senatus constitutus. Quod&Lycurgus Lacedaemoniorum Legislator imitatus instituit, ut viginti octo seniores semper Principibus Laconum adsisterent,t ZePlutarcho. Ex cujus etiam instituto Lacedaemonii senioribus adsurgebant, quod jam antea & Moses praeceperat L
O . I Q. Coram cano capite assurge, S honora personam senis. Quo accommodari potest id, quod habetur apud Ovidium ζ. fama fuit quondam cVitis reverentia Cani,
Di par, precio ruga senilis erat.
Et a d Satyricum: Dedebant hoc grande nefas, cir mortepi
Si juvenis vetulo non adsurrexerat. Quem morem cum & Solon Athenis vellet iri droducere , persuadere autem non
post cit, Senex quidam dixi: Ie fertur. Solos
Lacone apere, dc apoci in i S Oprimum e sese senescere. Nec vero pra eminentiae
istius, Quo senes gaudere diximus, dς oin ratio: cum certum sit, Eos multa suo etiam malo didicisse, 6c non primis tantum labris res humanas gusta me; sed eas sursum ac deorsum volutatas penitu S,&quas in speculo fui me contemplatos: atque ita publicis & privatis aerumnis edoctos, de eve Atti consiliorum dexter 1Ms judicaret, crescentibus quippe cum cerate calamitatibus, etiam potentibus de felicibus hominibus: ut non temere dixit Antiquitas: Timesineciam, quoniam non venit sola. Et alibi legitur : Caniciem hominum prudentiam esse &sapientiam. caV. porro. 84. distin.& coronam senum esse multam peritiam. Ecclesia t. et .vers8. Quibus accedit, quod experientia, qua senes pice juvenibus pollent, rerum inagistra dicatur. c. a t. de flectio. in 6. dc quod imposia sibile, vel certe dissicile putet Aristoteles 8 Politicor. - ut, qui opera ipsa non tractat, perite judica re possit. Siquidem omne artificium incrementum recipiat, ut Marcianus respondit in L legatis 6c. 'rnatricibus .f. delerat . . Red c igitur Marius apud Sallustium: QDa illi audire ex legere solent, eorram partem viae egomet, alia gessi: quae tia
mate saesa an dictapluris i. Add , iud dSenes non ita rapiuntur suis affectibus, sed maturo conlabo res administrant: de quoniam morti vicini sunt, solet eos, aut debet certe ex hum na sorte admonereff 1 mor-
612쪽
an ortis cogitatio L Senatum. g. . Mortis causa. ff. de mori: cau. denati nihil contrao ium, nihil eontra Iustitiam tentan-dum, multo minus peragendlam esse .cogitatio quippe mortis,qua humana fragi -
litas praecipue. perturbatur , I hac consultis a. r. g. at cum humana. C. qui testam fac.
possi sive instantis, sive vicinioris, flectit
eos ad affectus tranquilliores, ut opes, honores, vol uptates, obtrectationes, vindi- dicteth cupiditatem,&resi quas seculi huius fatuitates facilius possint contemnere. Quod autem Senex magis praesumatur memor salutis aeternae, quam Iuvenis, multis ostendit Tibi Decianus con .8. tanti Dis me. I .voL2. ut vel hinc quoq; verum apparead , quod dici solet. Mortis cogitationem multa bonaoperari, ut mundi contemptum, peccati evitationem,& caetera. de quibus videatur Bursatus cons. 226. ΠV. 2. voLI. &D. Tos sanus tib. 3. de senectute cap. 2. Sed an Doctores seniores
praeferendi sint Iunioribus, licet perspicacioribus 1, id diligenter pertractum est abn Abel interpretibus, praesertim vero Dn.Abelo Stras- .Drasbmo, Iuris constato eximio,& nunc burgus. qti idem inclytae Reipublic. Nor imbergensium consiliario solertissimo , praeceptore quondam meo multis nominibus mihi obseIvando, in I, cum quid. 3 1f. scert et.
Illud pro Tempore, & quidem Coro Plat cur nidis loco hic adiecero; Pladonem Natu-not' cler rae egist e gratias, quod natus esset homo, scrNPηβ' non bestio; masculus, non foemina; Giac- ἔμε cus, non Barbarus ; imprimis vceto etiam Socratis temporcas, qui primus Et licen de coelo deduxit, ut mores hominum ciepravatos componeret. Adeo illi magni referre putabat, in quo tempora & loca in- Thrasea genium iuscuiusque incidisset J Quod in emnaia ipsum et Thrasea ap. Tacitum liZ16. --mmitas. nai. confirmavit,- accepto Senatusconsc
se Quaestorem, qui mortem denuntiaret, ore plus quam humano ita compellans: Specta Iuvenis omnem quidem Dii prohi
beant ; ceterum in ea tempora natus es,qui
bus firmare animum expediat constantibus exemplis. Quo dicto locum hunc de tempore nco ludo, ne aut intempestivior, aut pro- Mlixior, quam par sit, videar, aut tanquam pictor ille Callimachus , diligentiae an dustriaeque suae nunquamniae in habens, re- prehendare, & nimia curo sitate omnem operis mei gratiam ipsemet quodammodo auferam.
a. Hodie ira subtiliter elaborabanων Horologia
Recenset hoc loco Panci rolluς aliquot Horologiorum formas: quibus infinitum H siluesset singulas subinde excogitatas velle θη δaddere. Interim, dum in quibusdam Sphς-
rarum coelestiam motus expressos ait: me inminerimus inventionem illam Archime- Archii non immerito forsan accepto se redam med si
esse. Huius quippe ingenium supra quam ullo possit eloquio explicari, docile, perspicax, S divinum, inmundi opificio Deum fere ipsum lacessere visum est, qUAn-do concinne coelum conflasi eae neu an memoratur; ut inibi septem viserentur pla-netae, & ratione incomparabili etiam mo- , tus verissime deprehenderentur, quando' nec coelestis deerat vertiginis simulachru,
De hac Archimedis Sphaera exstat Di r. . Curadiani. Et de aliis ipsius instrumcntis: videri potuerunt Plutarchiis in vita arcelli, & Cicero s. Tusculan.quaestion. Tale procul dubio fuit coelum illud argen- Coeλη reum quod Paulus Iovius & Sabellicus a millib. Ση .in Supplem. hsor. scribun i,& Imperatore Ferdinando Constantinopolim Turco-Solim anno dono missum ,& eam quidem machinam argeteam ab hominiis
bua duodecim eo delatam, singula'; eius
613쪽
partes tum in praesentia Soly manni ab artifice fuisse compostas, & rursum destructas; exhibitio pariter libello, quo modus admirabilis istius Sphaerae in perpetuo
motu asservandae docebatur. Meminit etiam Guliel nras Sallustias Beriasius in Septimana divina, diesexto,coeli eiu modi vitrei, quo Saporem Persarum Regem, qui tempore Constantini principis leverissimi regnavit, superbi ille legimus insideniarem thoro alto, &s ibus subjectam vitream illam coeli machinam, instar novitii cujusdam Dei, contemplantem. quo et iam nomine Solis Er Lunae fratrem se sane quam insolenter nominabat. Sic enim
epistolam illam, quam ad Constantium Imper. dedit, fuit exorsus . GRPc Regum Sapor particeps siderum frater Solis 2 Lunae, Constantio fratri meo salutem plurimam
dico. Mox submovet, provinciis, quibusdam cedat quoniam medelarum quoque artifices urere, nonnunquam desecare siribi permittunt, Quo reii duis liceat inte-giis post haec uri. Id ipsum S bestias factitaret quoque, que cur expetantur gnatae, id abscissum sponte amittant, ut in reliquum supersint impavidae, qua de re videri poterunt Coel. Rhodiginus libr. 8. cap. 3. dc Hieron. Cardan. ae varietate Rerum. Et quis non videt, hominem itu rebus quam plurimis Dei videri velle aemulum ' Nam curri Graeci, tum Latini scriptores ,& ex his Plinus lib. n. cap. Io. tradidit, Zeuxin illum pictura nobilem, tam artificii iugenio u Vas pingendo repi selent age, ut deceptae aves ad eas, tanquam plane veras advolarent. adeo eas ars aemula naturae, Veinritati similes explicuit, ut cum Apul Hodicam lib. M Miles. Nam & depicti in tabulis
eius imaginem vultus, veluti spirantes vi vere de anhelare videbantur Fecit de Penelopen, in qua expressime mores video. tur. aelib. . cap. 9. Idem, cum Vetulae cujusdam deformitatem suo artificio per-X. fecte delineasset, eamque intentὶ intuerem tur, usq; adeo ob expressam graphice anus deformata tem aciturpitudine, in effusum prorupisse risum legitur, ut animam inter ipsium ridendum, emarit.Ioseph. Quercetanus in diffici.poy-histor. cap.7.fo 67. Apelles quoque excellentis fuit peritiae, ut equam sic ad vivum expresserit , dc canem, ut praetereuntes equi adhinnirent, adlatrarent canes. Notaque est Myronis Myronis. Bucula, quae ex aere ita erat ad vivum ex
pressa, ut non gregem tantum, sed & pastorem ipsum poliet fallere. de qua Ausonius Epigram 7. . Bucata sium , coelo genitorisfacta Myronis ;A rea: nec factamia, mepuIo,si eni
Sic me Taurus init: fc proxima Bucula /m it, Sic vitulussitiens ubera nostra petie e Miraris, quo alis gregem Z gregis ipsi
Interpascentes me num mare solet. Et Myroneum quidem illum nobilitavit maxime Bucula versibus celebratis lauda- ra; quando alieno plerique ingenio magis, quam suo commendantur, urait Plinius M. 3 cap. 8. Caeterum illum ipsum H Ironem, qui pene hominum ferarum
que animas aere comprehenderat pra m-Opia haeredem non invenis Ie scribit Petronius Arbiter : quod Frank. Iuterus in Cotis ad Symmach. . 23.lib. I . retulit. Sed& memoriae proditum est, marmoream Venerem arte tam mira ab Praxitele ela- Praxitebo raram, ut spectantes subinde libidinis rosei. titillarentur incentivis. Ferunt ait Plinius lib. 36. V: s. 'θ amore si aptum quendam . cum delituisset noctu, simulachro cohaesisse: eiusque cupiditatis esiae indicem maculam.Vnde Gnidiam illam Venere raveis Henras,
sano amore cuiusdam juvenis inrignem
alibi appellat, liba .cap. . Eiusmodi quid&Atheniensi cuidam adolescenti summo
614쪽
loco nato obtigisse, legimus apud AElian. lib. 9. variar histor. Is enim statuam Bonae Hirtuna ait. AElianus P ad Prytanarum stante m deperibat: & Caepe in complexus eius
se insinuans, oscula dabat: atque inde raptus in furorem , oestroque porcitus, pro Wpter cupiditatem , in Senatum veniebat, dc enixe rogabat, ut sibi eam liceret emere. At cum nihil proficeret, multis regiis sertis & coronis imagine coronata, oblato facrificio, ipsa q. precioso vestitu orna-eta, profusis innumerabibb. lacrymis, ipse sibi mortem conscivit. Huic Iecte respondere poterat Herciales Stroga, Poeta vereno bris , marmoream imaginem ita lo-squentem introducens:
Dic licet assideas , cr marmorasurda fatiges Nil tibi, quo prosit, saxea forma dabit. QVifaciem rxit, voluit simul addere mo-
Et duram duro marmore co posuit. Caeterum non consistit intra hos terminos humanum ingenium, sed ulterius id longe progressum videmus. quandoquidem AEgyptios scribit Mercurius virtute quadam inenarrabili Deorum confinxisse simulachra , ut articulatam 'promerentv Occm, nec non ut nil admirationi desit progrederentur. Lud. Coel. Rhodi ginus 9b. 2.Antiquar. lectiou. cap. II. Certe ab Alberto legimus fictile caput fabricatum; quod suo tempore loqueretur. Id qua ratione , per tubum plumbeum praesertim etiamnum fieri polli , Ioli. Bapt. Porta doce t litta i s. nfessae Naturalis, c. ra. 2 lib. 29. caP. I. Quo fit, ut minus mirer Archiram illum Tarentanum in quo pleriq; nobilium G rq corum ,&Favor mus Philosophus memoriarum veterum exsequentissimus, a Dfirmatissime sic ripsi rant, limulachrum columbae e ligno, ratione quadam disciplinacii mech. nica factum volasse.ita e t fc. Lbramentis iuspensum, & aura spuitus
inclusi, atq; occulta concitum. Gell. l . Q. Gip . I a. quanqualm volantis columbae machinulam , facili me profiteri audet Iulius
culam sponte mobilem, ac sui remigii a uintho rem se facturum ait nullo negotio.
Eadem enita ratio, ait, cum vesantea Vi-cul a. Materia ex junci medulla parabilis, vesiculis amicta, aut pelliculis, qui b. auri
bracteatores,atq; foliatores utuntur, nervulis obvolute. ubi semicirculus rotam uisnam impulerit,motum praestabit aliarum, quibus alae agitabuntur. Fuit autem Architas Mathematicus summus , ut ex illo Horatii lib. I. Carminum, O a 28. satis constat,
dum eum maris γ terrae,numeroi carentis arena mensorem vocati. respiciens serrasse ad illud Apoli in is apud Herodotum lib. 1. ubi in Apollo magnifice gloriatur , . sibi arenae
adducti postea sunt. Geometrae, ut at i- 'quid audaci ins si sciperent , pronunciarenἐque, quantu S arenae numerus futurus ellet, ii ea refertus estet in Dd 's Quod
Archimedes in libello, qui n- scribitur, ratiocinatur contra quam pro verbium habet: Metiru armam, id est , conaris quod non potest fieri die X licari. Horat. igitur e globo aris A rem ae Ge
metram signit ad , ex arense numero Arithmericu . quas duas artus nomine Geometriae plerunq; veteres compit et bantur, ut Adrian. Turo eb. docti r. b. 26. Ad. versar. ciap. I. Estque aste Hor. iiii locus argumento satis evidenti, plus iij Poetis latere eruditionis, quam picrique supercilio si viri, eorum contemptore S censeant qui praetor puerilem oblectationem velut Eratosthenes , sonantiose risu ob hoc excipiendus, dicebat, anile quodam fa-Dulamentum, nihil iis inesse credunt. quα sententia solsdissime confestata est a Ludovi-
615쪽
do vico Coel. Rhodigi nolib. 7. Antiquar. ole - stri. cap. I. 9 2. Et quidem Osores illium o poetartim mei ninisse debuerant illius, quod apud Platone in in Minoe admonet Socrates,eavendum est o imprimis iis, quibus fama cnia: est, ne poeticum aliquem
hominem' i ta fen sti m habeant: quippe qui
iri utram i te pat tem tum ad laudandum, Plura ad vituperandum, maximam vim obtineat. Quod Anytus de Melitus, ut a Socrate fortas te didicerant, ita in praeceptorem retorserunt , empta Comoedia plus
quam tragica ab Aristophane, doctissimo nebulone: qua optimum virum & hominem divinum stolido vulgo deridendum& tandem iniquit imis suffragiis condemnandum pro in arent , ut tradit GOropius in e moronis 2.
Porrc, Columbae isti volatili nihil opiis nor opificio concesserit Aquila illa lignea,
a. quae ante Imperatorem Norim bcrgam ingressurum m aere sub volavit, atq; eum praecessit iisque ad portam. Cuius ββ Muscae ferreae itidem volatilis , Guillel- mus Sallustius Bariasius meminit loco ante allegaro. Vtriusque sane inventionem PetrusiRamus Iohanni R eoio montano
tribuit, in praefatione bb. 2.ssar. observat.. M. them
Ac quoniam Panci rollus Horologia, is vel amygdali instar efformata in collo suspendia it. non abs re forsan fuerit, de Operum minutorum, & prae nimia exilit te ipsum feta visum effugientium artificibus, quaedam hic subia cere. Callicrates igitur,s Plinio credimus biso 7. cap. 2I. ct ira bbr. 36, cap. ex ebore formicas, &alia.. tam parva fecit animalia, ur partes ear arma caeteris cerni sive d Iscerni non possent. Et Myrmecides Milesius inter caetera laudatae industriae monumenta in eodem ge- nere inclaruit: quippe qui eae e idem materia quadrigam fabricasse legitur, qua cum agitatore suo Musa integeret aliis & coo-
pennis absconderet. Hu)us Sc M. Varro meminit tib. de ling. Latina,sexto: doccnS, qua ratione subtilia illa operae oculis col luit rare postis. Etenim, inquit, facilius obscuram operam Myrmecidis ex ebore Ο-culi vidcant , si extrinsecus admoveant nigras setas. Testis quoq; est Hadrian.Iun US bb. I. Animadvers.c. c. spectasse se non sine magna an uni voluptate Mech liniae, nobili Brabantiae oppido, cerasi calculum, Al ex in modum quasili exsculptum , quo con- ceroΠ-tinebantur quindecim alearum paria, suis punctis a fabre distineta, ita ut acie oculorum dignosci potuerit clare, cui tamen
non dubia aut tenebrosa erat illa octilorum lux, fuerat autem emptus is calculus
ab Hagano quopiam apud Confluuntes Rheni & Mosellae. Tradidit & Cicero,
referente eodem Plinio tibJ.cap. 2I. v idisse se in nuce inclusam Iliada Homeri,carmen in membrana scriptu . Sed Homerum longe preciosiore custodia di- ΤΠ VH-gnum putavit Alexander Magnus, ulna 'crebro in ore habens, se Iliada & Odysse- έ μ'
n Homeri usquequaque sequutum in- qmcti Zr Optimi viatici, nempe pro laborum so-I 'latio, & imitamento, ut est apud Plutarchum. Itaque inter spolia Darii Regis Persarrim, ungue Atorum scrinio capto, quod erat auro gemmisq; ac margaritis prccio' sum, varios eius ustis amicis demonstrantibus, quando toebat unguenti bellatorem & militia sordidum ) Imb hercle, inquit librorum Homeri custodiae detur;ut preciosissimum humani animi OpH qRRU Immis=imaxi me diviti opere servaretur. Cui Us e- go laudes singulas si deprae diei et velim,
Verear , ne laborem suscepturus sim inanem,ac prorsus inauiter . cum nihil hoc aliud videri possit, quam eum laudare, que nemo vituperat, sed omnes venerantur& suspiciunt. aut vero etiam cum Aristo
phane quaerendum mihi sit, Undenam
616쪽
, quod, Suida interprete, de- cum in ore Stesichori cecinit infantis.cies mitie amphorarum verbum est, accipi- quibus Musicae leporibus enarrandis cumam, quo satis digne copellare eum possim. Luscinia Plinius ipse contendere videtur Eo quippe provectiis est authoritatis, ut lib. I Q. Nat hist. Uam qui b. omninbad denis non tantum prisca poeticae dininus au ctor dum est, quod de Piomeri laudibus, pa- apud Graecos, ab Apuleio lib. 9. sed&con- tria, inminum orbitate, & quo tempore Homeres veluti
vixeritis qua de re multum Aiustores amisb gunt exprobatissimis sciriptoribus retulit Melchior Guitandinus in pr. de Papyro.memb. fol. 63. seq. Sed ut ad minuta redeam opera: scribit AElianus M'. i. de Par. hi L Myrmecidc ntentione stim maliterarum pares s , ct δε-ctrinarum fonsi celeberrimis pronuntie- . tur auctoribus. Estque memorabile inpramis, quod Palato. ζωγω ς ive pictor
curri Humerum describeret , illum quidem velut vomentem e XPrim2bata, pOeras vero reliquos per ambitum adstri os & Callicratem in se iamo distichon elet in ἐμημεσμενα ἀρυομενους , id est, quae rejecisset literis aureis inscripsisse. Quod tamen Is,aulo Ioentcs. Cui non in pre accom- homo prudens & virtutum studiosus, ait
modari poterit .lluc Ovidii: laudibus nequaquam deprς dicabit. Quid
P pice Meo/iidem, a quo ceu fonte perenni entin haec aliud sunt, Quam temporis va- . laetum Pie: iriora rigaiatur aquis. na perditio ' Prudenter igitur Alexander . Adde, quo sut Orphei Cynnusbita Home- Magnus: qui ostentatorem quendam Ciri simulach sum apud Veteres habita fuit ceris grana per longius missa intervallum, Lusici ave ob multiplicem vocis varie- citra frustrationem in acum inserentem
tatem sive deiectabilem suavitatem, sive pertinacem in ea cGntinuationem. quan clo quidem in una Luscinia, perfecta Musicae scientia modulatus editur sonus : dc ntinc coli nub spnitu trahitur in longum, nunc variatur inflexo, nunc distinguitur nullo alio munere M uam leuum tuis eiu5dem modio censuit donandum. Quoi pu& hominis vanitatem, & μαθαιοππίαν quorundam non inficere uetalit e quamῖ tu inanem artis imitationem recte dixeris, sicubi laboris insumitur plurimum, oltsi an ecbon. q. J I. Ex quo genere meri-
conciso, copulatur intorto: promittitur perae precio ullo. Coel. Rhodig. tib. I 7.am revocato, infuscatur ex inopinato: interdum&secum murmurat: plenus gravis, acutus, creber,extentus , ubi visum est, vibrans, sumiariis, medius, imus. Omniaque tam parvulis in faucibus, quae tot ex qui I 4
ut non iit dubium, hanc suavito est e dixeris Pulicem in coibo Aureola catella, eaque perlonga vinctiun, atque in deliciis habitum e cum ille saliret aliquando: nonnunquam herae sugeret delicat tilum sanguinem : deinde inlectulo satur sese collocaret: ut ad Cardanum ludens Pulex l
talem pratanon stratam ess caci auspicio scripsit Scaliger ercit. 336.
s seu pi- M Ee minus utilis eu Nautis taMagnetis usus, simper ad Septentrionem tenti: nan da dentis. Mua ratione sit,ut iste se nocte obscura, atque etiam tempestare coorta scire possis, quo locosis sonstitutud, undecutipraesertam nautic a ad- Libita,quae mirabitu ars est, mus ei, qui cognitionρm Gus habet. Reperta haec
617쪽
mae fuis in inelphi, Campaniae eivitate: qua hodne Terra di lavor o nuneu
patur, in voluit Blondus in Italia instrata, ubi de Compania tractat, in ne. Eius tamen auctor ignoratur. i Veteres Navigabant selgampolarem con- erantes,quam onosuram dicebant: items stellas alio, ut Virgilius ossem
Havumque assi xus S haerens Nusquam amittebat, oculosque sub astra tenebat. Si ob urum set caelum, ignorabant ubiIervarentur, erantque qua eperdiri, quemadmodum idem Virgilius lib. 3. demons at Erramus pelago, totidem sine sidere noctes. Hodie vero experientia ducti Rauta, quam ex sequilonis se styxidualis sι. us observationesunt consequus emers unt,quo in loco agant. NOTAE, SIVE COMMEN
Vliat. etensium . placitis contineri comthstr lat, Neptunum illum maris Deum ptμη - enavigandi scientiam Mortalibus ommunicasse, atque etiam clamem conflasse primum, cui fit a Saturno praefectus. Eundem etiam equoes omniam primo domu isse ib. I tit .de Morib in in bella usurpat. Ο-ste adimus. Inde certe cognominis nata occasio, ut 8c Neptunus Sc Hippius diceretur : quod ex Phurnuti sententia, mari celerrime iter peragatur, Velut eqnorum funistionem subeuntibus navibus, ut est apu d hod i ngi n .libr. i'. Letition. Antiquar. ri ' capruit.in'. Thucidi des & Libavius ri- u. ciam. quadam , Corinthiis primam attribuunt Concinnati nem navium, quae quidem formam prae se ferrent, quae nunc etiam est frequentior: Alii aliis, de quibus consuli poterit Plinius lib. 7. V. J6. Ego Phoenicum laudem inter alia praecipuam
fuisse positam didici in Navigandi praestantia : quorum, ut cum Lucano dicam libro 3-- rates, nonse limite ponti Certior haud ullas duxit Cynosurae carin s.
quippe qui respecta Caeli dc maris societate , primi duos discreverunt polos, id
ranciso lib. 2. est, extremos vertices, circa quos sphaera coelestis vertitur. Quinque enim haec eximia generi humano praestitisse Syrophoenices Videntur,quantum quidem ex Plinii lib. car er I9 polsu muscosis equi: nempe literas , siderum cognitionem, navigandi industrian , nec non militiae disciplinam, & frequentem Vrbium exstructionem , quod pluribus exsequutus ea Steph. For catulus ubr. I.de imper. 9 Philos stor. Sed hoc amplius ipsum nos praepotentem Deum, ut V niver si talis, ita & Imo Dei navigii architectiim pie agnoscimus: qui ipse.
fabricationem illius Noam docuit, ante omnium istorum , quos dixi, memoriam. Id quod non tantum GHef. 6. ver . I . sed& Sapientia I . v.6. signate exponitur his verbis: Seu ab initio cumperarent supcr-bi silantes , stes orbis terrarum ad ratem confugiens, rems eculo siemen nais vitatis, qua manu tua erat gubernata, quo in loco etiam occasio & finis navium iubsequu- Nario tarum indicatur. Acquirendi scilicet cu-tionis oc-piditas, & ne essent vacua sapientiae Dei cacibo perae qui fragile illud lignum providentia sua gubernet, dum de in mari viam, &int et fluctus semitam dedit firmissimam. Auitia Quae cum ita se habeant: non potesta ne di ars, non antiqiussima esse navigandi scientia:
618쪽
Et hinc dubitare non partim possis, Numeriam Veteribus cognitum fuerit hocpy- reis Σideculae Nauticae instrumentum, quo in noui ea navigationibus nostris nihil hodie frean vete , qtienti US. Auget dubitationem, quδd subribus co- V.rsoria appellatione Plautus eius memi-gnita. nide videatur in cercatore A. Sivum,
Hic ventus nunc secundus est, cape modo V Uoria. Versi riam . Et in Trinummo,M.Stasime ac te.. cape versoriam, recipe te ad herum. Vtroque enim loco Naviculatoriam pyxidem intelligi, sunt qui putent. quorum tamen sententiam' recte improbat Hadrianus Turnebus lib. 2 o. Adversar.cap. q. docens, Versoriam ibi funem denotare, quo velum vertitur. quod illo eiusdem
Plauti probat in Epidico, Sc. Heus Adolescen S: Hi cuni in alto ventus esὶ Epidice, x imo
Recte,eximo. Sic enim ima pars veli, hoc est, imus angelus intelligitur, vel funrs, quo velum tenditu . quem funem etiam vis pedem dici video , & quidem tam dextrum,quam sinistrum. Duos aer teNavis pedes Catullus innuit : - Sive utrum j . suppiter Simul secundus incidisset ρn pedem . qUanquam non ignoro , apud Plautum in Menaechmis , Sc. Bene obsonari e per avales pedes interdum etiam vel Remi ges, vel Remos significari, quibus Navesue Iuli ambulant. Quo pertinet illud Ausonii: 'mipedes certant, medio cum sumine lembi. Cum haec scriberem, venit mihi in mentem eius, quod Vlpian ex Pomponii sententia scripsit ; Non debere exerciporema si n Vis per Remigem aut Me nautam ob -
laus Barbarus significari putat Mancipium, in medio Navis unicuique deserviens : quales sunt Mediastini in domibus. Est enim Mediastinus scuius & apud Vl- Α 'μ '
mancipium abjectius , quod vilissima Asordidissima ministeria obire domi com
tur,domum vertere, purgamenta efferre,
ligna congerere, &huiusmodi alia facere: Ipsum ob hoc ita dictum, quod in media domo ad imperia om niu nutusque ex cubare soleat . Sic ergo dictos putat Me- sena vivi, qui in media navi simili servitutis conditionem omnibus prς sto sunt Gothostedus Meso nautam intelligit eum, qui medium i inter summos de imos locum teneat : Summost, ut proretas & gubernatores: Imos, ut Remiges: &qui aliis remigandi signum praebeat. Cui of- ficio qui praesunt, hoc est, qui operam dant, ut Remiges pariter remis aquam pellant, Hyginio, dicuntur ad pitvlum se- Ad ρddere. Est enim pityliti, fictilio Domine, so- ωm sinus ille, quem remus illistis aquae essicit, re,& Nautici pitylum vocant, cum ad Celm remigatur : sicuti Turnebus explicathb. G. Adversar.cap. 3. A Celeumate autem illo, Navigationis Moderator, quem Plautus hortatorem vocar, quod ea hortamenta faciat, quae Graecis dicunrur Celeus mala, Criefies fuit nuncupatus .de.quo Celeui videri poterit Guilhelmus Budarus add. l. vi qui sunt igitur. f. TV auri Caup. Stabul. mode ubi non minus,atque apud Turnebum k-tor. eo citato, varia officia nauthca docth dc eleganter exposita invenire est. Celeustes au- 6eleuitem, sive Hortator ille modum dabat cla - striosi,&imperabat Remigibus: Ut, cum ne- cesse erat, vel remigarent, vel des sterent:
qui id cuc brius rim dictua est Senecae Glori . . atq; idem, qui Ovidio Hortator est, pans
619쪽
requiemor, modum oce dabat P autis, animorum hortator Epepem. vel cantu,aut per Symphoniam: Ascanius sn divinat: Cani remigibus celeuta a per syrnphoniam solebat,& perassam vocem, hoc est, ore prolatam: &, ut in Agro navi per cytharam, Quintilium libr. I. V. I .siquidem remiges cantus hortatur, Censorinus de die tabcap. 12. denique, quo faciliuς sufferant laborent venu navi S mea vectore symphonia adhibetur: vel denique Malleo, qui portlycis θιs. Elius Scito: portisculus, qui in portu modum dat classes: dc hortatio illa quoquomodo sic ret, celeusma diεebatur : ut perquam docte id explicat Savaro in Notis ad Sidon. Apollinari ep. Io. lib. 2. Meso nautas porro quod attinet, Mihi proprior vero videt ut Alciati sententia, qua Meso nautas eos interpretatur, quos idem Vlpianus Graecis ναυτεm ζάπις lici ala inlisit f.derit. si quidem Noricam sequamur lectionem,quq sic habet : Et quid quii sit ex his, quos vulgo με -
aliquid muti nomine domino navis solvant pro vecturae Drecto, ducendis remis
operantur ab ἐμβαίνειν quod est inscen
gnificat: S. E βάδες ei d βαται, naves
eidem Vlpiano coniceniorue livescansiles dicuntur,qua trajicendis vectoribus aptς, vel transportandorum hominQm causa factae sunt,l. I. g. igitur. 12. & ibi Budaeusst de Exercitor.act. Aciat.lib. I parer . . . ct ib. 3.Dil un Z.c. 2I. Ant. Augustinus bbr. q.
Sed redeo ad Pyxidem : quae modo Acus velacicula marina, modo pyxis vel H cognita xidecula nautica : saepe etiam 4 Magnes dicit . Hanc Veteribus fuisse incognitam, omnes uno fatentur ore: quippe qua destituit vasto illi Oceano nunquam se ausi
fuerint committere: uti nec absque remis&actuariis navibus navigarint: ideoque semperorasserE terrarum legerint: ut ad Pit. I fol. 17. indicavitariis. Quoe fit, ut cum illi sese alveo mediterrano continuerintcnam sine acus marinae usu, ut jam d cebamus, navigationem in alto Oceano institui non potuisse, diserte scribunt Petrus Cleaius lib. 2. Histor.Indicat. cap. 9. Go-mara lib. I. st. Generat.bb. Inae, Nostri beneficia pyxidos quotannis orbem terrarum crebris navigationibus obeant, & laalium orbem , ut ita dicam , colonias deducant.' iam ut intimos recessus apertos habeamus,& exinde non modo mercatu ra abundans de qtuestuosaevaserit, verum etiam omnes homines secum ipsi,&cum Republ. mundana, velut intina eademque Civitate mirabiliter conspirent. Iohannes Bodinu 3 in ta Lethodo histori
Iam cum vasti illius Oceani immensiast.& inscrutabilis profunditas , ut nulla quantumvis maxima funium copia fundus indagari queat, quemadmodum ab iis relatum est, qui mare id permearunt: ideoque dies noctesqire, quamdiu ventus est secundus , . cursus tenendus; obtinente autem malacia, consistere necessum sit, quandoquidem navigia mari illi accommoda, perinde ac naves actuariae, remis non agantur: Consequens nimirum est. Bollius, de qua tam multa ab anilium fabularum nugamentis non aliena Commemorantur, usum ibi esse posse nullum : ut scilicet humus ea cruatur, qua Navitae, inqT.lbus,tCI Lis vertentur, dignoscant. Est
enim bolis, instrumentum, trunculum Poliis pyramidalem forma referens , .& acuta rescript parre perforatum : quod funibus at rexitur. sebum verb ex altera parte applicantes 'in Profundam demergunt Nautae, quoties locum stationi idoneum nactos se esse putant. Cui si arena adhaeserit, op-
620쪽
pomanam eme stationem collii gunt : sinmlnUS , linum aut rupem sube Te cognoscunt, cui anchora desigi minime possit, ideoque alio est e properandum. Id quod in Occidentali illo Oceano, ob gurgites scilicet imperscrutabiles fieri non possie, Vta atque ideo irrid i Iohan. Lerius in iustor.
Iv-ΠΦ oua'. in Brasiliam c. ata Quanto cer tior & praestantior est pyxidita nauticae, qua de agimus, ratio 'quae inventore gaudet Flavio quodam, Melphi in Neapolitano regno, florentissimo illo tractu Cam-paniae, quae, ut Panci rollus hoc loco recte mo n e t , de a n ob i s in Titulo de Campa nis, indicatum fuit, hodie etiamnum Terra H lavoro dic uur oriundo. qui Acus ma rinae usiam ante annos plus minus trecen- . t GS excogitasse commemoratur a Ciezoς ς & Gomara, locis supra allegatis. Hanc in-- i/έ' ter caetera rerum inventa admiratione primum dignam censet Hierony: Cardanus lib. I7. de e rtibus, artiseciosisse rebus. quippe qua tot sulcantur maria, creditur
profundo pelagi & vastitati aquarum &vetorum turbini salus tot hominum,tam ingentes pecuniae, ipsorum denique vita principum, vasculo tam parvo, virgulae seque, imb acui modi cael nec solumitisseeret haec credidi me, nisi etiam ea nos dirigat ac doceat, lapisque Lensus expers tot vir s sapientissimis, oculatas atque auritis praestet. Eius vero formam, prout ab Hieronymo Osorio propter eos, Quia martia timis . regionibus semoti sunt, explicata . e stiliae loci adscribere duco convenient is sinium. Vasculum est inquit Osbrius lib. de Reb. Emma; melis, Lusitana Reois e ligo ofaecum, planum atque rotundum, altitudine duorum aut trium digitorum. In
modio habet stylum praefixhim ,in summo
praeacutum, aliqua urbbreviorem, quam
Ei User sit vasculi illius altitudo. Regula deinde ma O W- ὸ ferro solertissime, facta, tenuis & augu-μi. sta ad vasculi modum dimensa i ita tamen ut diametri ipsius vasculi longitudia emanon exaequet, inducitur. Styli verb cuspis , per medium huius regulae, quod est inferius excavatum, &fastigiatum, superius immissa, ita eam suspensam, paribusque momentis libratam continet, ut utrinque angulos pares essiciat. Operculo deindci'vitreo, aenea virgula circumdata firmato, , ne possit regula excuti δc aliqua ex parte labare,contegi dur. Clim vero magnetis , ea natura sit, ut non modὼ ferru ad se trahat ; verum etiam una illius pars ad Septe- triones adspiret; altera in Austrum propendeat, naturamq; suam cum ferro com municet: . eficitur, ut,cum regulae huius caput ad eam magnetis partem, quae spectat ad Septentriones, applicatum , at-- trituque illius extorsim fuerit, eandem in , se vim concipiat: 4 cum ita suspensa exstiterit, ut mobiliter in varias partes im-
pelli possit ; semper in Septentriones insi-ta propensione reseratur. . Sic autem fiebat, ut Nautae hoc instrumento moniti, quamvis in profundo pelago versarentur,& ccei rem esset nubilum, &caliginosum, possent tamen ad Septentrionis rationem kcursitim dirigere. Hanc autem re aulam; iquia ad Actis similitudinem, proxime accedebat in m navicularaam appCsaban z. .
Deinde cum facillimum sit, humanis ingeniis addere semper aliquid ad ea, quae
lunt solerter inventa, aliam normae ratio- nem eX cogitarunt, qua possent exacti iis, quem cursum in navigando rcnereTr, ratione perspicere. E virgulis enim ferreisngurani essiciunt lateribus paribus , angulis imparibus, in rhombi speciem deformatam. Huic unam ex parte supgriore, alterami ex inferiore charram orbiculatam adglutinant. Magnetis autem adjuncta vi, .sc figuram hanc temperant, ut Unus eXacutis angulis Septentrionem , after Austrum respiciat : ex obtusis vero unus adortum Solis , alεer ad Oce identem .spectet I