장음표시 사용
671쪽
quibus pedites utuntur, Sclopeti vocantur, a siclopo: qui & ipse sonus est, ex buccarum inflatione crumpens. Alijs arciubusius appellatur, ab arcu , cujus vicem gerit in bello quemadmodum enim Olim Sagittari j in primo pugnae loco constituebantur, ita nostris tempGribus Sci petarij) & a busio, quod Itali foramen significat: quod scilicet per foramen ignis in tubulum seu canalem ingrediatur, &globum inccnso pyrio illo pulvere propellat.De pulveris autem istius confectione videri poterit Langius lib. a. st. 3a &unde sonus ille oriatur, ex Philosophoiu placitis contra Cardanum disputavit Jul.
Caes. Scalig. Exercitia δο capy.d alibi. De Bombardarum verb origine , violentia &impetu, multa ex varijs historicorum monumentis decerpta & cognitione tum jucunda, tum utilia retulit clarissimus J C.
quibus ingentis nosti ae laudem, ob Bombardarum,Horologiorum, & Typographiae inventionem, illud Scaligeri, Exercit. ρρ. hic lubet opponere: BombardaJovis iram imitati ; Horologiis temporum comites genuimns rotarum circumactiones : tempus ipsum Librorum perpetuitate superavimus. quibus accedat lusus ille poeticus duorum amicorum, variis inter sedistichis concertantium a Phil. Camer.
I. Cede age Salmonei sammas mentite polares Et tonitru. monachus dira magis reperit. gara coelia. Inventum Monachi tonitrus ιι- Emulor: innumerab adstria mitto animas. bm ignem 3. Sum Monachi lusim, dirum mortali- Evomo: bobo imitor tela trisulca Iovis. M. Horrisonum sonitum mentiIu Nata
cucullos, cit. siuando globum longe pulverulenta jas. Fistula stralis comes est mihin vitaque mors f no.
Mors hosti Domini , vita meo Dorario. Cum Calc raphia Bombardam ara-tesenecta. Orbis habet, quorum haec quam mala tam ista bona eLE.
Sed de Tiperaphia cujus in postremo hoc disticho fit mentio, supra edimus ti
sper ante Constantino rigonatosue Barbato, excogitata fuiι ars, qua ignis θη- Α - liqua co rc taretur. Au hunc En m Graecum dixerunt, quod auctorem habuit Cislli ni cum Graecum , anno Christi DCLXX. Hoc Constantinopolim de io, Constantinus in navali pugna contra Saracenos se defindit, ut Zona-ra ς tu et it Constantini prodiit.
T si Veteribus quoque usitatiim fuit pilas fingere , quae & spontaneis accenderentur imbribus, & projectar in mnes arderent, pontesque & naves ac cenderem ; quem quidem Ignem & Crar- cum appellatum, & inventionem ejus M. Graccho accepto latam fulse Johannes Langius asserit lib. a. Epist.ya. de quo fortassis etiam exaudiendi erunt illi Lucaniversus: Quam pelago at versa luest nam pinguibus ignis
Spargitur: ac facilesprabent alimenta
672쪽
Nunc pice.nunc liquida rapuere incen
Mesammas super aut unda, larsisque
um ratibus fragmenta strus sibi Mndi
longe tamen alia fuit illius ignis ratio,
authorem habet Callinicum, qui Heliopoli fugiens Romanos Imperatores id genus docuit. Eo usus fuit Constantinus Pogonatus sive Barbatus, cum Saracenica classis ad Byzantium usque accesserat quidem, sed inde repulsa CyZicum occuparat. Cumque toto septennio in eo loco commoraretur, saepe dimicatum est ad By Zantium,donec tandem architecti Ca linici arte ignes sub aqua facti naves Sara- .cenicas incenderunt: qua re magna multitudine deleta, reliqui fugere coacti sint. quemadmodum Philippus Melanchthon memorat libr. tertio. Chromc sub Constan lino Poeonato. Eaque machinatione Saraceni haud dubie plus damni senserunt, Archιmedes. quam Syracusiij, quorum vires Achimedes comburentibus speculis fustrasse le-oitur Speculis enim illis versus solem suspensis, radiosque in navigia dirigens, aere ob densitatem & levitatem speculorum ex ijs radijs incenso:effecit,ut ingens flamma , recte in naves delata concremarit. Teste Zonara toma. Illo igitur igniGraeco non mirum est alios quoque & quide infelici cum successu fuisse usos. Inter quos L εἶ I eo Imperator praecipue commemoratur. Nam cum Orientales populi adversus Constantinopolim urbian hostiliter navigassent Dromonibus milli octingentis, Leo Imperator igniferis navibus contra eos directis, hoc ignis genere omnes
absumsit. Idem paulo post CCCC. hostium naves, itemque CCCL.codem igni confecit. si verum est , quod Robertus Ualturius prodidit lib.MAerem;litari, .st. Graeci huius ignis confectionem inibi do, cens: Fit bullitio, inquit, sal igni carbonis, salis, ardentis aquae vitae, sulphuris, picis, thurisque cum molis AEthiopum lanae filo, &camphora, quae dictu mirabile, sola
ardet in aqua, materiam omnem adurens.
quam eandem Ignis hujus conficiendi rationem, ex Valturio, ejus tamen nomine, ut solci, disssimulato, Joh.Baptista a Porta totidem verbis retulit lib. a. Magrae naturat ex Prome. hei instituto ignem per annum in ferula asservari posse, ex eodem Valturio adjiciens. ad quod allusisse vide tur Marciales eo cisti. ho. De PtIa nimium pueris, grataque Magistris, Clara Promethea munere ligna su
Sed de id genus Ignibus arte admirandis videndus omnino erit Jul. Cassiar Scaliger
aa. pM, 7st . 2 seqq. Sed commemoratus quoque Lonaras in Anastam Dicoro Imperatore, de igne illo ex speculis disserens : Anastasius, inquit, Vitaliano Thraci, qui Mysis & Scythis sibi conciliatis, seditionem commovebat, & in agro Byzantico praedas agebat, & classe urbem obsidebat, per Marianum praefecitum restitit: navalique pugna commissa, ex M china quadam a Proclo viro excellentis ..smo confecta, classis hostii in d bellata est. Nam oec uia ustoria fabricasse fertur S eula Proctus, in qPete cum radii solares impe- ustoria. gissent, ignem inde fulminis instar erumpentem classarios, ipsasque naves hostium combussisse. Q io dolim inchimeden ab Archim excogitasse, Roman s Syracuses obsiden- da excogitatibus, Dion refert ;& ex Zonara prodidit Simon Majoluspari t. dier. camc. cost. IL
673쪽
DE TORNE AMENTIS, QUAE VULGO CIOS TRUDI
CUNTUR: TIΤ. XX. Ioire, e ludicra ista besii simulacra, inventa sunt a Manuele Comneno Imperatore Constantinopolitano , ut ait N icetas, qui ad annum usque I 2I4. sicripsit. Ante eum non legitur Fb Imperio Romano exercitium istud in us uisse. quod, ut renuitati, o vir totas argumentum erit; ita non caret ingenti periculo : quandoquidem mulu per hoc internecioni fuerint dati. Nec enim ignotus est Regis Henrici castus es ego multos vidi commissos si
tuo conficere. Itaque Gemes Selimi Turcarum reg serater, Romae Pon
t ce Alexandro imerrogatus post multos ictus, Ecquid ipsi placerent ludetcra haec bessisin lachra: Sancte Parer, respondit, Si frio hoc sit, partim mihi esse videtur: Sin ioco, pusit etiam id nimium spe Nicetas tib 3.fstu um
ellusmodi ludicrum recensit, quod Manufi Comxenus Antiochia LaIinis exhibuit. Cum enim hi terram sanctam occupaturi, strenuos me in quis , lau-cea praeberent: Manuelostensuris Graecos Latinis inferiores non usi, mque bis cessuros, ordinavit, ut stato die cum hastis velitaribus, ferro tamen nouacuminatu: mutuo ibi occurrerent. Itaque in veste Imperatoria comparuis, Graecisprobe munitis comitatis , o Latinorum duos e sesia in t 'rram deturbavit.
Orneamenta, sive hastiludia, & ludi- cra illa belli sunulachra , de quibus hoc disseritur capite, Pontifex quasi quasdam nundinas appellat & ferias, in quibus Milites ex condicto quidam ex conducto,aliij edicto legunt ad ostentationem
virium suarum & audaciae convenire solent, & tenere congredi. can. r. Extra de Torneamen. Etsi autem exercitium istud, virtutis & strenuitatis argumentum est: quia tamen, ut Panciroilus recte monuit, ingenti periculo non caret, quandoquidem , ut ab eodem rescriptum cst pontifice, mortes hominum & animarum peria... cula saepe inde proveniant: non immeri-μrprq V Videtur canonum sanesionibus pro hibitum: licet alioquin jure civili si in colluctatione , vel pancratio alius alium in Pancti OZub.2.
publico occiderit, extra Omnem poenam 1it, etiam Legis Aquiliae actione cessante: quia gloriae causa ta virtutis, non injuriae gratia videatur damnum uatum , ut Ulpianus respondit Lqua altione p. f. ad L. Aquil. Pancratium autem, quod & Penta-ihlum 2 Quinquemimm dicitur, quinque ludorum generibus constitisse, nimirum
ustris. Torneamenta vero illa Duelli stre sn- a Damois. gularis cellaininis imaginc in osse res ipsa loquitur. Atqui ducitum btyg i tyranni, bella mundo, invehere meditantis rudimentum fuisse. & exinde digladiationis hujus L su in v tuitissimum esse , ambigeiadiam non est. Tale fuit bellum illud,
674쪽
Hecto Priamide animosum at1 1nter Achillem. mors. Ira fuit capitalis r ut ultima dividire/Νon aliam ob causam, Ausi quod virtus
S a. fuit, ct . ut est apud Horatium lib. . Sermon. Gyra g. Nam si fortes dicimus, non qui patiuntur, sed qui propulsant injuriam: cur,
quaeso, non laudabimus Marcellos, Torquatos Corvinos , qui provocantes hostes magna sua , suorumque gloria pro- Scipio Afr*- sDaverunt ρ Publicum Scipionem , qui postea cognominatus est Africanus, laudant multi, quod in Hispania Barbarum provocantem singulari certamine occiderit. Eutros sub .de gest. Roman. Et Alexηνοι quis unquam vituperavit Alexandrum Macedonem, quod ad Granicam pugnam Spithrobatem quendaJoniae praefeci tam , genere Pelsam , singulari ce tamine , lancea una per medium pectus transfi-Σa , atque alia subinde in faciem dedu-eia occ1dit Z Diod.Siculus de gestis A ex. Alios, quoi um infinita adduci possent ex empla, sciens prodensque piaetereo. Et si, enim decretis Pol tificum, inprimis vero Nicolai Papae,on inis Monomachia Christianis est prohibita: eo quod eam sectantes, Deum solummodo tentare videantur. au. Monomachiam. a. q.f. si quidem
facile fieri possit,ut vincaturis,c ujus lis est
justissima tamen caedes fiat. c. r. 9 ext. ea m. depurgat. vul . & possit in duello adversarium si sperare, qui reipsa & coram Deo
reus est, ut gravit r censuit Lambei t. Da- Furiosium reis naeus tib .LIhic Christian c./y. ideoquem inum. Duellum Hoti maniat s furiosum vocet
remedium in is uiat fu l. cap. f. quod omni b. divinis naturaeq; legib. repugnat, & beluina potius sit furia, quam humana
insania, ut Dat 'haud. loquiti r in praes. c. ot . 42. contra tamen FrOtho Danoi. Rex lege tulim. 1--rioratur, in omnis controversia
aut lis ferro decerneretur.Existimabant n. speciosius esse viribus,quibus nos Deus&Natura dotarunt, quam verbis confligere.Saxo bb.I. hist. Dan. Solent quippe pugnantes Deum Opt. Max. veluti veritatis& aequi judicem in duello sibi constituere. Ecquis enim melius novit, sitne hujus an illius causa potior ΘVisne in ea causa, de qua per testes, per Fbationes nihil li quet, sinceriorem certioremque judicem P At eum ipsum, qui duello vincit,Deo aut re vicisse,nemo prorsus est, qui non fate tur. Atque quemadmodum Diocletianus& Maximianus Augusti sanciverunt, judicem , si inopia probationum laborat ,
causa cognita, jurejurando res decidere: contemptae autem religionis jurisjurandi fide violata solus Deus ultor constituitur. leg.2.9 3. C.de rebus credit. Ita & Deum
ultorem & judicem duello statuere, si res non potest per homines , deficientibus probationibus judicari, sapetiunt fine &religiosum videtur. Indeque est , quod
etiamnum multis in Ioc s duclla consuetudine tolerentur, & certis etiam casibus
admitti queant,ut videre est apud Cagno .
in L hvorabiliores de ν .iur. Atq; ejus rei exempla satis multa cum ex sacris tum prophanis historijs recenset Fernand.Va ρ ' ρές -νω squius lib. ι.il si controver c . 3. Thomas Grammat decis .Hu.a . oh.Borchoid de Ech c.7. m. o. de nostio hoc litigioso&malitioso seculo aliquatenus reviviseere videas manuariam illam justitiam sive conqueritur Ventura de V
lenius in Parthenio litigioso lib.2.c p. 2.n. i.
quas extremis morbis extrema quoq; r inedia sint optima,ut ex Hippocrate Johia Brechaeus Ietulit ad l. habere. Iδδ. g. cemisinuta f. de R S. Cum tralatilium sit similem morbum similem quoq; exigere m duinam,ut notasglog.inmth. Quib. mod.
675쪽
Caeterum ne in infinitum protraheretur ista pugnandi licentia, certis quibusdacasibus, ultra quos D Sellum non permittitur, ea est coarctata, qua de re consuli poteritClaud. Coterseus lib.3. de iure milit. c. 23 & Andreas Alciatus cujus de Singulari certamine vere singularis & doctrina mul-t iuga refertus exstat lib. etiam ab Ant. msyllo commendatus in g. item si quis n. Zo. Insiit. de act. qui b.adjungi omnino debet, quod in eandem rem litetis consignavit
qui b. rem omncm ita graphice descripsit, ut tuis oculis, Lector, concertantium par quasi committendo subjecisic videatur. Interim illud hic disquirere lubeat, cum in duello vel singulari illo certamine paritas quam maxime attendi, & imparitas contra justissimam rejectionis causam praestare soleat: si provocatus vel claudus vel oculo captus sit, vel alio mancus membro : an provocatus & i pie claudicare, vel
cocles fieri debeat, instarq; perduellis sui- debiliari λ Et quamvis sint, qui rei militaris peritos se assierentes arbitrentur, Cyclopis, ver oclitisprovocatori non satis esse, si lanam ob alterum oculum gerat, sed eruendum ipsi omnino oculum: nec enim aequae conditionis fore , cum altero amisso, alter illi superesset, provocato aut nullus: Alcia o tamen ea sententia merito ridicula vi detur, &illi non absimilis, quacra sis s quidam & ventriosus, vadimonio cum pumiceo & macro contendebat, seq; illum cursu prevorsurum asseverabat,dum aequali meta putque lance omnia perage rentur. Deposito pignore petebat ventriosus, ut ii cco tantum ponderis annecteretur, quando ipse propter abdomen illo gravior esset. Contra siccus vetriosum inedia & fame ita macerandum ajebat, ut subductorie aquali colo levior Letus, ar- qualis lace secum contendere post t.Sundenim haec, ait Alciatqs, nimiae subtiluatis,&in lege XII. labb. qua talio permittebatur, consensu doctriorum, tacito usii abolita, ut apud Gellium cleganter disputat Sex Caecit Ib ao. l. Attie. e. I. Expeditius itoq; putaverit idem Alciat. ut si pr Vocator ipse capti s oculo sit, sibi impi ter, qui integrum hominem compellaverit:praevidereq; debuit, posse provocatum
callidem et i gere, utro maluerit oculo obtusam. Nec enim provocantis vitium provocato obesse di bet, qui in arbiti atri suo
cligat. Quod si p. ovocatus tali vitio laboret, habebit unde se propter imbeci litatem ex s. t, cum id juris ipsi competat, alioquin & ipse sibi imputet, qui certamen
detrectare noluerit. Victoris δε-
Nec vero silentio praetereundum cst, du condi for- quod etsi is, qui hostem superaverat, do- m muin cum tibicinibus & varia cum soleta U Venenix te pompose solebat deduci: Dioge 'nes tamen Cynicus Cicer a me victoria Pancrati; redeuntem, corona caput Ornatum, palmam manu gerentem, sicquentegratulantium maxima multitudine, conspicatus; Quaenam te causa, inquit, supra caeteros effortΘ Cum respondi sisti, se omnes in co Linatione superasse: Age, inquit Diogenes, fortioresue, an pares, an imbecilliores vicisti P Non enim te fortiores sunt, quos superasti: nec pamres, cum tu major illis iuventus sis. Se quitur ergo, ut qui succubuerunt, inferiores sint. Atqui & ipse eos, qui rue debiliorcs sunt , facili me Vincam, nul um e nim hoc operae praecium est. Mitte igitur inhonoratum hoc certam: niS genus, quo vites tuas expcritis , quae vel modi ca aegrit idine , vel levi catu , vel saltem senectute quam primum comminuCntUr. quin potius, adversus animi vitia pro virtute contende, atque libidini, gulae, luxuri id, ambitioni,siperbiae, castitatem, parsimoniam, exi um,tolerantiam, hil manarum rerum cout pruna Oppone; inque oo a ins
676쪽
his fortitu linem animi & industriam tuam cxerceto. Sic enim beatus eris, miseram h mc vitam nihils facies. Quibus auditis, Cicci mus palmam & coronam ab
jecit, fautoresque & comitcs missos fecit. Quod dicis ira 3: tactum ego Pancratia- si s etiam atquc etiam cogit indum & imitandum suadeo. Dolet tamen Jo. a Schol-lcnberg in Epistola quadam, gravem il
lam majorum nostrorum inorum censu
ram, quae nobiles in ossicio reti nebat, unacu celtiberrimis hastiludiis simul inter ijsse. Malitiosi enim ignominia notabantur, mordenόuΘd clniensem acti quam vo-nien inadinen cena Cyperius in tracta de jur. comm. cap. II. nu. . a smodii dii a scuto deducit, ut di Scutum re- conturΘc Inien quasi Emihi enunquibVq ero, scutum descrucrunt, secundum illud Taciti de moribus German, scutum reliquisse gravissimum flagitium. quod relatum ita est a Ventura de Valentijs in Parthenio litigiosio lib.a. cap. mi. Zo. Hasti ludiorum D=mamri. denique sive Torneamentorum per Ger- rsi descriptio. maniam editorum descriptionem elegantissime in annalib.suis metricis repra sentaevitJanus Dousa pater lib. a. fll. u. cum seqq.Ex ipsius Georgij RuXneri commen' Gὸονὰ vitarijsTheutonico idiomate praeclare con- Ruxneris scriptis, ac a Francisco demum Modato Latia civitate donatis. Cujus equidem Ruxneri libertati ipsiusmet magni Dougae judicio potissimum veterem hanc ludorum equestrium memoriam, in hoc usque seculum nunquam interrupta serie continuatam nos debere aequum est. Cet terum de hasti ludiorum usu & incommoditate videatur &Douza Filius Hollandia Annalium bb. q. sol. II.
Quintano. Vm Ianae in Gu quidem antiqum est, non ioci, hed exerciti gratia instita iacim. Romani enim su Castrιε quatuo aciebant nas, ad instar magna cuj-aam Crucis: se ex una parie abam insuper addeban1,s hanc, quont m quinta crat, Vis in tanam n 'mina baut, ut ait V egetius. In hac via grandem palum lora in gebaui, o ad eum exercebam se Milites, non om ac si homo qui-θium ibi fuisset coni utus. Atque istud exerci/tum, ad palum nuncupabant, ricolari Quintanam ab exercitio adlusium se voluptarem transtulerunt , palum simitii erfluentes, se ut hominem vestientes. Reman sitque ianiniana
nomen, amodo ricta via ciuintana, in qua mih fs ex rtitabantiar.
. . V Xercitium M. Varro inde dictum au-
in re millia i μ' xumat, quod mclior fiat exercitando. lib. . de ling. Lat. Nam cum omneS arteS,
Omniaque opera quotidiano usu & jugi exercitatione proficiant: idque in parvis verum sit; quanto magis, ait Veg tius, decet hoc in maximis custodiri. libro a. de re militari. quibus militarem istam scientia annumerare quid dubites P cum, ut idem dicebat in praestit. tib 3. sine hac aliae artes esse non possint. Hinc Cas Ius, Miserum
esse dicebat, cum exerceantur athlet ae, Venatores & gladiatores ; non eXerceri mili risaeo iis fites, quibus minor esset futurus labor, si otium militi. consuetus csser. Nec enim dubium cst bu fugiendis
Luxuria & otio tolli disciplinam milita
677쪽
rem, auctore Livio, quae sine usii & labore , non paratur,ut Annibal ait apud Sto-baeum. Sic& s egetius exercitum labore proficere ait, otio Qnsenescere. Et C. Casar Militum consit js maxime Otium contrarium esse duxit, utpote rem militiae inimicissimam, test et elle o. Et rus apud Xenophontem: exercitum, si ossicio fungi velit, nunquam vaccare dc bere dicit, aut hostibus nocendo aut sibi commodindo. Dissicile est enim hominem alere Oti Osura: multo etiam dissicilius domum: longe autem dissi i limum, univcrsis ira exercitum. Huc spectat illud Pauli Rudente. Nihil est, qui piger est, uim L id genus
odi e o male: vigestire Decet homGrem , qui vult sua tempori conficer e usicia: Non expectare i rum oportet, dum herusseausuum is iter incium. ω qui dormiunt libenter siue lucro cycum malo quiescunt.
Quae diligenter congessit Nicol. Reusne-rus Clog . Symbol Imperat. υ Apud Romanos igitur pωblice adhibebant ut Campidoctores, qui & vitandi & infercndi letus ib iliorem, ut in quit Valerius, rationem
militcs doce et i; de quidem punithim feriendi hostes :q.. Od lotae melius, quam caesin esse existimavit Veg tius. Exercebantur itidem ty ones militari gradu, cursi ac saltu;& ncc jactit stant m atque a cu uti docebantur, sed & cquos ag tare, eruptionem facere , scse recapere, muris scalas admovere , in summi in aggerem ascendere , t anare fumina , pzgnare in orbem, cuneos facere, quadratis ag nin b is i ncedere, ordines usque servare, & alia ejuscemodi, etiam in ludicris certaminibus. Ante V, hem pueri, G primavolore Iu
Exercen ur equis, domitantque inpul
Aut acres tendunt arcus , aAt lenta lacertis
Spicula controquent, cursis L ictussi lacessunt. ut est apud Virgilium lib. . Eneid. Hinc illa in Equum Salitio, de qua paulo ante
diximus ad Ti. Io. hinc etiam ista ad Palum exercitatio, quam Pan troilus Quintanam a via istius nominis appellatam recte putavit. Cui ludo & ria nomen. Pularia veFigebantur enim pali in terram, ut nutare '
non possent , & eminerent tamen tyc i, fibcubitos aut pedes sex , justam viri staturam N imaginem. H hinc palum tyrone Sscuto de clava sive hasta& ense cominus, veluti cum hoste congressuri petebant: eminus missilib. procul ferire meditabantur, ut in vera pugna postea sollitiores aptioresque essent. In quo id cavebatur inprimis, ne, dum ad palum ictus intendunt, ipsi hostium telis pateant: proinde oportebat eos animo & corpore intentos esse, non magis ad inferendos quam ad cavendos declinandosque ictus. ut cst apud Alexandrum ab Alexand. lib. ι. Gemat dier. cap. 2o. A singulis nempe tyronibus, ut
explicatius hoc dicam singuli pali defige
bantHr: Contra quem tanquam adversarium tyro cum crate illa & clava lignea, veluti cum gladio se exercebat; & scuto, ut nunc quasi caput aut faciem pcteret, nunc a laterib. minaretur: & quae sequuntur apud Vegetium sib . de re mihi cap. I. Gr lib.2. . 23. a Martiale.
-nudistipitis usi ι hebes appellatur tib ur.3I. Ait ist ad hanc ludi istius exercit, tionem Juvenalis G
tyra o. -- Aut quis Non vidit vulnera pali Quam cavei assiduusudibus , scutoque lacessit.
678쪽
9 Hpu D n. Marcummulturium inAugustanis monumentis .pag. 277. ubi pavimentum est expressum cum lchematis gladiatorum&aurigarum, &c. ins metas, teste Matth. Radero Jesulta in comm. ad Mart. EP. y . Discebant praeterea Milites & arma simul&sarcinas , iter miliari gradu facientes comportare. qud allusit Virgil. Geo reo. Non secuι ac patris acer Romanus in ar
Iniusto subffce viam cum carpit, ctho Ante expectatum positis stat δη agmine castris. Unde Cicero a. Tusculana. quast. Nostri inquit) exercitus primum, unde nomen habeant, vides r deinde qui labor, quantus agminis, ferre plus dimidiari mensis cibaria, ferre si quid ad usum velint, fer re vallum. Nam scutum, gladium, galeam in onere nostri milites non plus numerant, quam humeros, lacertoS, manuS. Anna enim membra militis esse dicunt:
Mae quidem ita geruntur apte, ut si DL.s foret, abjectis oneribus, expeditis armis, veluti membris pugnare possint. Sed &Romae gladiatorios ludos ideo institutos ferunt; ut assile serent pueri sanguinem ac
vulnera cernere, ut postea in acie rem ut novam atq; horribalem non expavesceret. Recte enim Seneca: Qtiem in ipsa re trepidare nolueriti ante rem exerceaS. EP.2Τ.
io referri potest illud Virgilius Gor ic.
Et tentat se, at irasci in cornua disicit, Arboris obnixim truneo; ventosq. lacusis
ubi Proludere, ist futuram pugnam meditari,&exercendarum virium cauSa, coim
fit mandiq; animi, simulachrum certaminis inire.ut Budaeus explicatinisi proluserio. . f. ae appetis Alciatus lib. δ.pare .cV a Deniq; qui quid.agere milites maluerunt, quam desidia & otio marcescere, memores scilicet, quod, ut ait Horatius. Otium 2 Leges prius, ct beatin perd
Id enim atque etiam expendens Maximinus. Marcet, inquit,sine adversario virtus: sicuti enim ex Euripidis sententia, virtus per labores Incedit; ita per otia vilium. Semper enim, ait Lucanus.
Hinc Appius Claudius dicere est solitus,
pop.Rom. multo melius committit negotium, 'Ham otium entiens nimirum multitudinem bellis excitari ad virtutem ; at pace dc fluere ad voluptatem & luxum. Ex quo nascitur Otium & Rerum publ. exitium. Scipio igitur Nasica quibusdam adseverantibus Res Romanas jam in tuto esse, extinctis Catthaginensibus, & Graecis in tervitutem redactis: imo vero, in quit, nunc demum sumano in periculosumus quando nulli alij supersunt, quos vel
metuam: , vel revereamur. Unde meriatis laudibus ab υ milio P obo extollitur Iphicrates, cum dic at, Neminem unquam in Graecia copias neque cxercitationes, neque magis aleto audientes habuisse. Et Philippus ignobile ante regnum Macedoniae adeo auxit & illustravit, ut inter nobilissima regna post numeraretur. Id quod aliunde consequutus non fuerat , quam quod tantiam diligentiam in militi bi s exercendis adhibuisse . Cujus rei cxempla plura peti potet unt a Vincentio C astellano seb. a de olf.Regis, caro. &J.Lipsi obrii.
DB ocopius author es; brosarium Iustiniant Ducem, an Vrbe Roma a Gathis obfelysem, in penisse viam se rationem ut Moia aqua agitat rumentum s augerent. quod Blondus sequitur, Plinius tamen lib. I 8. c. Io. men-
679쪽
TIT. XXII. 29 tisne acit =otarum quas aqua obirer versabat. Sed usum istum aliquandimintermissum credo; postea vero a Belisario renovatum.
, Oletrinae eodem inclinatu, quo furatrina, faratrina,&iae ur ina, Latine recte dicuntur: ut sint Molae a molendo sic dictae, vel ut ap. Vareo lib. .deling. Lat. legit Scaliger, a molliendo, quod harum motu eo conjecta molliantur.Per has hodie intelliguntur, quae aquarum rotatu circumaguntur: quas propterea Imp. Zeno Actuae molas appellat in L decerna - Φ mio io C de aquaeducit.lib. I. quarum usuSan Veteribus quoque Romanis fuerit cognitus, non improbabiliter dubites Se vius certe Grammaticus incunctanter a Ll Veteribin an serit, apud priscos nullum Mollarum usum in ususDe--uges enim inquit, torrebant, &deinde in pis pinsebant urq; hoc molendi genus etiam suo icmpore adhuc usurpatuin est. Eodemq; pertinere illud Virgil.
e Geld. I. Tunc Cererem correptam undis,Cerealiaque arma
Expediunt i rerum Meng receptas Et terrere parit lammis aestangere saxo. Madefactas enim fruges siccabant pilus,& inj octas postea pim , quae vasa erant concava, quibus siccata frumenta immittebri, tur, pridebant. quam pinsendi rationem & Plinius tradit lib. I δ. cap. Irudusnex M agonis sententia triticum aut hordeum ante perfundi aqua multa jubet, postea e velli deinde sole siccarum pilo repeti; live ruido illo, quo major pars Italiae utebatur, sive praeserrato, quo in Heli ut iaspica farris tosti pinsebatur.Hinc &' res di et1 fiat, qui nunc pistiores vos antur. Sic enim a pinsendo JOVEM appellatum fuisse Pistorem, etiam Lactantius docet: Quo tempore, ait,G alli CapItolium obsi
debant, Jovi pistori Ara posita fuit ; quod
Romanos Deos in quiete monuissct, ut ex omni frumento, quod haberent, pamnem facerent, & in hostium castra jactarent : eoq; facto soluta est obsidio,desperant ib. Gallis, inopia subigi posse Rona noS .cujus&Livius, Frontinus, Plutarchus meminerunt. Similiter Fornacalia Festo Fer cam. dicebantur feri ae, institutae farris torrendi gratia, qudd ad fornacem,quae in pistrinis erat, Sacrificium fieri solebbi.de quo apud
Alexand .de Alexan. lib.3.cap. II. O tib .c. δ. Et mox: Fornacalia, inquit, sacra erant, cum far in fornaculis torrebant. de qui b. etiam apud Stuc hium in des ripi acrorum gentil. Eodernq; sensu Fornacarim sei Vus Ulpiano idem est, qui Pistrinamis, sive pistoi :ut recte notat Guillel. Budaeus in l.sis um .27.y frnacarius.ρέ fad L.Z πιι cum antea fornicarius absque sensu ibi legeretur.ut Sc in i continetur. I. .f. definis
gendum monet M. Mantua in Parab8. 23. Ut Fornacator sive Fornacarius ita dictus putetur, i fornacem silccendat, quo sciasu&Furnarium appellatum videmuSιn lsum mrnis 2 .g. praetereast .de dam .i . eum sic. qui furnariam exercci, cujus fit metio ap. Sueton.in Vitessio Se Ios Scal .ad sanit v. ai ρ an sin. Idemq; alio nomine de Focaritu Θ nuam. . indigitatur, quod focu colat inta. DCaupo ne β.naut caup ab.Sic o Focaria, quq P mucirca focia occupata panem coquit L qm s. La.M. t. o. f.de inst. oe inser Q. quo Aloco et illud colligitur, fuisse olini pistorum munus servile, & sordidum ac vile eorum
Eamq; ob causa pistores arcebatur a perfectissimat' dignitati l .Qdeperfidiisdi
680쪽
quibus a militib.donari non potest: quippe quos Imperatur a focari js suis hac ratione fictisq; adulationibus spoliari non
vult in I. C. de donat. int.vir.ct uxor: idq; in favorem militis a iure introductum es se,Claudius Coteraeus censet lib. a.de jure
id ipsi in favore magis Reipub.& disciplinae militaris, quam militum gratia ita constitutum scripit. Caeteroqu1n affectionis gratia , neque honestae neque inhonestae
a raui non donationes paganis vi dentur cile prohi- cm, bliae . affectionu s. f. de donat. adeo ut eas inconcubinam & Corrum collatas revocati non piisse responsum litin l. donat 3I. .d.t. V es cons./OR. V g . &probant teX. in i qui concubina ap. 2 litem legato st . g.
yArvi aute restri, rex ori an concti binae quis
lege . sane enim, nihil interest j delegat 3. t I s vers - Postea cxcogitatge fuerunt Molse, sive ma- chinae versatiles & trusatiles : quae vel iu-
mentorum vel homanum opera circUm-
agebantur , non absque ingenii labore &defatigatione virium. Propter quod faetum est, ut pistrinum pro loco fatigatio-Pυν MV- nis pleno, & pro negatio operoso ac molesto, viresque conficiente ponatur. Nam servi, qui flagitium aliquod commiserant, poenae loco in pisti in a trud bantur, & intervitutem eorum perpctuam circum a
gendi scil1cet molas adjudicabantur. Et per asinum machinarium J Consi lius intelligere videtur Molendarium, qui molit, is est, qui molam machina quadam inclusam volvit S torq et: cum i ascrabit: praeclijs legatis, &quae eorum praediorum colendorum causa empta parataq; essent; Alfenus putavit , etiam asinum machinarium legatum videri. l. cum quarereἱur.
oo. g. m. ae legat 3. Similiter pistrina ia
Quemadmodum & amica de Mach nis empta a QMicerone lib. de petit. consitat. ea fortassis dicitur, quae de pristino vel Mola est. Praeterea ad Fornacaliorum similitudinem etiam Vestalia sacra instituta Restabas accepi. quae cum celebrarentur, convivia passim ante focos agitabantur, & cibi etiam virginibus Vestalibus ii Civibus mittebantur Deae Vestae libandi. De Vestalibus autem illis sacris,& Vcstalium vi iginum institutione ac ritib. videatur Simon
e pane quasi monilia quaedam gerentes circum ducebantur per Urbcm, Molae item sertis & floribus ornabantur & quiesccbant. Quarum ceremoniarum & ri
tuum caussas Ovidius diligenter inquirit& explicat; videlicet, quod olim nullus Mularum usus fuerit, sed farra solummodo in furnis, Vestae, hoc est, ignis benef-cio torreri consueverint: indeq; in s servatus fuerit, ut hoc die & foci, & Domina focorum, quae Vesta est, a pili dir bi scol rentur, dc .smi, qui primis icia popib. Vestae beneficio a circumagendis molis immunes cssent, itidem vacarem S feriarentur. Cur autem j idem Asini floribLs coronati , panes ex collo dependentcs gestare solet ent, hanc rationem . skrt; q cito Lil. a sint, ileni clamoie,Vcstae somnis excitata, insidias & libidinem Priapi eis gissent,
qua de re Ovid. in aliis: rinit in hos annos aliquid de more vel sto, Fert missos Vestae pura patella cibos, S quae sequntur. Verum quamvis ea ita Molarῶ Uus seria beata : ah ctor tamen est Procopius
Molas olim Romae in Tyberio paratas fuisse, ad molendi usum.quia, inquit, in aU- gustum ibi p imo aquarum ingens vis cogitur, ac per canalem mos in psaeceps acta, violentius d cfertur ac ruit. Q a no- 1nc vidcntur Romam vctercs collem