장음표시 사용
11쪽
proximis saeculis videtur attribuendum esse, ita ne ipsa quidem his abrogationibus ullo pacto tum labosactata est. Nec minore constantia et studio per idom tempus ad eru-dionda ingenia ac lingua scientia et usu imbuenda lex tamquam unum et firmissimum inminiculum usurpabatur. Etenim ex quo pueri Vel domi educabantur vel in ludos aevo susponsi loculos tabulamque lacerto ad littoratorem mittebantur, XII
tabularum libollum et manu versare et mente tenere adsuescebant unde illi ut ex Homero suo Graeci adulescentuli simul discondi materiam haurirent et paterni moris ingeniique amorem statim a tenoris imbiberent. Ac sano equidem haud scio an, quid utrique populo proprium fuerit, hoc divorsa disciplinae indicio quam quo certissime dignoscatur. Hinc autem effectum est, ut legis exemplaria scripta mox plurima circum
ferrentur, id quod ipsa οὐ libellus significat apud Cicoronem de or I 44, 195 quin ex eiusdem orbis l. II de legibus
23 59 discebamus enim pueri XII v carmen necessarium etiam in metricam formam aliquando I tabulas fuisse redactas eamque vix aliam atque Saturnii numeri cum summa probabi-
alienam inforat conclusionum inde probandarum idem tamen incauto servata coniunctione temporali sed poste, fraudem prodidit. Quin no Plaetorii quidem plebeiscito probat quod probaturus est. Etenim Verbre ad solem occasum: ab eo l. o. abfuisse necesse ost' quo quidem ante occasum solis finis constitutus sit. o parum apte ea in continuum verborum ordino inseruntur: quae offensio non tollitur Lachmanni coniectura nam quaque supremorus etiamsi probabile videretur, nullo modo significat usque per supr. sed usque ad supr. Neque tamen ideo condemnanda sunt cum Carrione immo suspitio est ipsum Censorinum ea explicandi gratia legia verbis ex alio Varronis loco descriptis addidisse, unde id ipsum efficeret quod e s sua esset opponit enim ad solem Occaarim priori post O. s. parem ille curans rei veritatem. Ceterum confitoo haud mihi placer Lachmannianam emendationem et propter Vocabuli usque cum accusativo iuncti usum argenteae demum Iaunitati, non antiqua legi imputandum et propter verba iusque inter cives Siciis' quasi appendicis loco adglutinata cum tamen his potiusquam illis duo lictores apud se Meto temporis notationem addi expectes. in putaverim isque iisque: corruptum esse Ox iusque', quod ipsum deinde alieno loco illatum sit, locumque ita rofinxerim: duo lice apud se Meto itisque ad supremam ad solem occasum intercise dieuo.
12쪽
DE vΟDECIM TABULARUM MEMORIA. 5
litato suspicatus est exemploque firmavit suspitionem Ritsohe
Atqui haec omnia sua m vim habebant ad immutandam paulatim pristinam legis condicionem. Accidit enim quod so
lo accidore in re usu diuturn trita atque oro et auditione celebrata ut antiquus ille sermonis color sensim sensimquo abstergeretur et ad propriam cuiusque aetatis consuetudinem magis accommodaretur ), perinde ut Lutheri nostratis Scripturae sacra Versioni obtigisse notum est. Quae res ut valde apposita fuit atque adeo necessaria ad largam illam utilitatis o piam populo suppoditandam, ita detrimentum attulit gravissimum et numquam non dolendum grammaticis studiis. Nam quae in quintum et sextum urbis saeculum incidit lingua imi Do his nim verbis etsi in diversas partes eum discedi potest tum discessum ost tamen arti conveniens interpretatio vix aliud patitur nisi ut reapso lege XII tabularum illae aliquando fuisse in motriformam redactae credantur. Quae res quam et a similium comparatione commendationem a demonstrandi multiplicem cautionem haberet, meminerunt puto, qui publicis scholis nostris interfuerunt, aliquot exomplicita nos Persecutos esse, ut genus numororum ne hoc quidsm aliud atquo Saturnium fuisse ostenderemus. Velut ipsum illud Cicero. nis exemplum ad eam normam leni unius voculae transpositione sic accedit:
Hoc plus ne tacitoris rogum, Asci polito. nisi 'no Asel -- ά rogaim polito malis. Quamquam etiam 'rogum n --ἀsoi polito' habet qui defendatur Nam omni supersedere transposi tione ita tantum poteris, ut resecto pronomino, quod tamen ipsi Ciceroni tribuere vix ausim, scriptum fuisse in X dicas: Ρlusis facito rogum sol is ne pol1to. Favo isti opinioni etiam oppositio apud Cio do or. I 57, 245 tu totum illud qui lingua nuncupassim non in XII tabulis, qua tu omnibus bibliothecis anteponis, sed in magistri carmine scriptum videretur. Atque x his locis iam Budaeus aliique, do quibus cf. ito Thesaur. III praef. p. 5, de motrica forma cogitaverunt etsi inepte eam ipsis decemviris tribuentes. Contra vulgaris in loco de logg. verborum expiloationis patrocinium suscepit Duenigerus in uetEollii Annal re gymn. 1857 p. 3 n. cf. Bemhardyius Hist. Illi rom. p. 377 d. 4 collato Senecae l. Controv. II 10 quod scholastici qua a carmen didicerant quom merito refouit Ribbochius in Fleokoisoni Annal. phil. V. I p. 203. of Μarius Victorinus p. 458 P. Ita nostri, ut apparet eae libris aviiquis foederum et ex legum, qui etiamsi eae frequenti transscriptione Ii
quid musarunt, tamen retinent antiquiωι m NAE S.
13쪽
mutatio, qua quidem insequentis aetatis loquendi et enuntiandi usus stabiliri coeptus est, ea Vetustiores legis formas ita Oppressit, ut iam ultimis liberae reipublicae temporibus rasterpauca sive casu sive inconstantia servata vel singularia quaedam et quae converti sine sententistrum periculo vix possent, ex omni verborum antiquitate fere nullum vestigium superstos esset. Itaque in frustulis, quae ex illa aetate ad nostra tempora pervenerunt, constanter reperies et littora in locum veteris a substitutam es Vocalesci pro e u pro O itemque proo repositas et diverso signo notatas gutturales c et g exceptis
formis pae-ι' et paeti' Terentius Scaurus p. 2253l. Fostus p. 363 Μ. ac fortasse elans' Gloss. Cyrilli , - quam novationem etiam in superstites fastorum decemviralium tabulas
ceteroquin tenaces antiquioris usus ex recentiore consuetudine irrepsisse ominsenus observat Comm. ad Fastos anni Iuliani
C. L L. I p. 362 - et abiectam in ablativo et imperativo d
et consonantium geminationem observatam, quin etiam Accianae vocalium geminandarum doctrinae vestigia non desunt:
ut fere propius absint a Ciceroniani sermonis colore XII tabulae quam a Scipionum titulis, nedum a carminum Saliarium si
Arvalium horrida vetustate. Nec profecto quisquam mirabitur, quod in his, quae religioni inservirent et certo sacerdotum collegi in custodiam tradita essent, maiore fido forma antiqua conservata est Vel tum, cum suis ipsa sacerdotibus non iam intellegeretur, quam in lege communi usui quam maximodostinata. Verum enimvero vel in ista novandi perpetuitato fieri non poterat, quin Verba relinquerentur quaedam iam pridem Obsoleta atque obscurata, praesertim ubi res ipsae ad quas peri Nam 'eonas in Ciceronis do log oodice sidensim II 23, sin librarii vitio tribuondum est do quo occandi genero latiua in his libris palant of Vahlenus in Annal. gymn. Austriau. 1860 p. 3. Unum quod scio exemplum d in imporativo latino servatae lex
rogia est apud Festum p. 230 3 -rua . . . sacra clivia parentum eat Od. Nam quod in XII tabularum praecepto ib. p. 375 v. Viae ex corruptela cod. Ursiniani quia muniunt donisam lapidea sun ' Berghius Annal. aetent iur hiat. XIV 144 reposuit v. vini-tod is coant L a. iam refutatur eterorum codicum scriptura patefacta 'mtimum visandi vol muniunt o amas quamvis ipsa quoque corrupta.
14쪽
DE DUODECIM TABULARUM MEMORIA Itinerent, aut commutatae aut Oblivione oblitteratae essent. Undo quod sexto saeculo interpretes extiterunt legis Sox Aelius et L. Acilius, aeque explicatur atque quod eidem de vocabuli lessus notione frustra quaesiverunt ), sicut postea ab aliis quaesitum est de Sanatibus et Foretis, de pedem struis isto.' Scillae ad fontes et indagandos et exhauriendos omni tum adiumento dostitutos fuisse Romanos satis etiam aliunde comperimus. Ceterum illi iureconsulti opera sua legi explanandae et cum provectiore iuris scientia conciliandae impertita etsi gratum sacere populo ius exercenti enixe studuerunt, tamen temporis iniquitas effecit, ut iam ipsi potius legi quam communi usui consuluisse viderentur. Namque succrescens in dies iuris materia cum nimis coarctarotur certis legis es actionum finibus restricta, inde a septim saeculo supergredi fines tamquam amnis inundans coepit. Simul aucta novisque studiis instructa prudentium doctrina laetius efflorescebat quae novam iam ex Graecorum imitatione ingressa absolutam a per se stantem iuris civilis descriptionem conficere quam subsistere in usu maiorum inveterat malebat. y Itaque lege Aebutia sublatae sunt legis actiones qua lege lata Omnem illam XII tabularum antiquitatem nisi in logis actionibus centumviralium caussarum consopitam esse gaudet iureconsultus apud Gellium N A XVI 10, 8. M Tum alia multa ex lego cum iam minus responderent mutatis temporis rationibus, negessari vel deseronda Vel corrigenda fuerunt ut reductis ea aetate assibus pecuniariae poenae iniuriis statuta fere inanes ac ridiculae redditae sunt:
qua de re nota sunt quae de L. Veratio Antistius Labeo in libris ad XI tabulas conscriptis reser transcripta a Gellio XXI, 13 sq. si suo sacrum est, ut pedetontim alia ac noVR in
' et Fost. p. 321. p. 10. y cf. Μommsenuam. .' p. 459 d. 2. of Gaius Inst. IV 30 sq. cuius consensu certo officitur oleum et operam perdidisse qui talem vim non osse et logis Aebutia et Golliani testimonii multis verbis contendit Io Nio Funeolus de log Aebutia logum XI tabulis non deroganto. intelli 1744. . et vid. Rudormus inmisi iuri rom. I p. 104. 106.' Abusus est hae narratiuncula machkiua in libro Gaius p. 127,
15쪽
legis locum succederent eique quasi fundamento superstruerentur'): atque quemadmodum post legem Aebutiam tota iurisdictio penes praetores erat, ita auctoritate lex cedebat praetoris edicto. His non repugnant, immo fidem addim ea, quae de legis statutis oblitteratis ac postea denuo mutat nomine habituque temporibus accommodato reviviscentibus Macrobii testimonio comperimus Sat. III 17 8 in ea enim ferenda' - loquitur de lege Licinia sumptuari quaestia est
novae lestis auctoritas Molescente metu testis antiquioris ita hercules, ut si ipsis duo iam tabulis factum est quarum tibi contemni antiquitas coepit, eadem illa quae illis testibus cavebantur, in alia latorum nomina transierunt.
Contra legis usus fere relegatus a foro in scholis diutius obtinuit. Nam etsi ad disciplinam et ipsam augondam Grae- eorum exemplum suum momentum habuit, tamen Livii Odyssia in ludos admissa non statim ind0 exturbavit XII tabularum studium δ) immo hoc per duo sere saecula etiam coniunctum cum illa mansit, quamdiu Romani in eo laudem capessebant, ne prae alienis et adventiciis neglegerent sua ac popularia. Atque quam late patuerit etiam septimo saeculo apud populum legis cognitio, vel ex eis conspicuum fit quao huius aetatis
scriptores, maxime poetae, inde desumpta in suum usum Verterunt. Nam ut apud Plautum, erentium Ennium, ita etiam in Lucilii, Afranii, Varronis reliquiis occurrunt quibus tecte alludatur ad legis verba et ita quidem, ut acumen nisi qui le-
cum hane ipsam rem diceret ansam prasbuisse legis statim abrogandae quod minime suadent Labeonis Verba propterea praetores postea hanc abolescere et relinqui censuerunt e. q. s. et cum hinc adeo tempus quo id ipsum actum esset accurate definiret nec minus Ru dormum puto nimium ei rei momentum tribuisse, qui Veratium istum inter ficticias iuris historiae personas cum Vindicio servo aliisque referim iur rom. I p. 105 n. 5.i Hanc rem memorabili iniuriarum actionis exemplo praeclare perseeutus est Huschhius l. l. p. 128 sqq. cf. Cicero de leg 5, 17. Non ergo a praetoria edicto ut plerique nunc, neque a XII tabulis ut superiores, sed penitus Hipsa philosophia hauriendam iuris disciplinam putas.' Qua in re parum temporis rationem tenuit Μοmmsonus H. R. Hp. 425. of Cicero de leg II 3, 59.
16쪽
DE DUODECIM TABULARUM MEMORIA.
gem ipsam bene nosset, captum haud fuerit. 3 Pariter qui rhotorieum admorennium scripsit ex lege plurima exempla
hausit Verum circa libora respublicae exitum cum partium studio et armis civium Verus patriae amor fere extinctus esset simulque Graecanica elegantia omnis vitae mos cultusque inficerotur, illa quoque legis apud populum memoria consenuit et paulatim ovanuit itaquo Cicero in libris de legibus - quos nunc satis constat anno IOCCIPs. IDCCIII conscriptos esse XII iam a nomino disci queritur ΙΙ23, 59 ); nec alia ex caussa idem eodem loco putandus est tam copiose de funeralibus legis
institutis disserere. Ium Vero quae tam pemiciosa oxtitit legi Graecae disciplinae auctoritas, eadem altera ex parte summam ei salutem attulit. Namque quo magis ex usu forensi ac populari tamquam emeritis stipendiis exauctorata cedebat, eo cupidius agrammaticis studiis vixdum sedem nactis occupat est.
Nec hercle quisquam dubitabit, quin grammaticos homines et littoratos, qui toti ossent in linguae et historiae monumentis congerendis perscrutandis explicandis, insignem legi XII ut antiquissimo Romanorum libro operam navare par fuerit. Iam qui princeps grammaticorum in frontemperis Suetoniani ponitur, cuius ipsum nomen huic toti studiorum generi affixum est ), L. Aolius Stiloiraeconinus ut carminum Saliarium ita XII tabularum explanationem conscripsit. Quem secutus est' os locos ad fragmenta citatos Plautio 2 Terenti III 3 n-nii VIII 11 sq. Lucilii I 1 2 Afranii VarronisAE 3. Quibus accodit Catonis ex libro IV originum a Prisciano I p. 254 H. allegatus a quis
membrum rupit aut os fregit, talione pro mus cognatus utriscitur': quod etsi neque ad XII neque ad ius XI antiquius cum Mommsen referendum esse sed ad talionem Poenia usitatam revocandum cum agenero et Iordano docet et inscripti l . I et praesens quinacitur et ipsa poenarum diversitas, tamen ad tormam legis aperte accommodatum est
Eadem os Cicoronis de iure pontificio questio do or u 33, 136
nam ponti tum quod est coniunctum nemo discit. ' Cicero de r. 43, 193. Nam sive quem haec Aeliana studia delectant, plurima est in omni iure civili ut in pontidotum libris et in XII tabulis Miquitatis moles, quod et verborum prisca vetuatas cognoscitur ι actionum genera quaedam maiorum consueιudinem vitamque declarant. f. Acad. post I 2 8.
17쪽
illustri magistro discipulus illustrior . Terentius Varro i), a
quo hanc quoquo disciplinae partem mirifico auctam esse et consentaneum est et ex libris eius satis constat secuti sunt
alii complures usque ad Augusti aetatem ), ut Servius Sulpicius Rufus, L. Cincius, Aurelius Opilius, Sinnius Capito, Ateius Capito Antistius Labeo, Aelius Gallus, Verrius Flaccus, alii, quos plerosque non minore iure grammaticis adnumere atque iureconsultis h- qui pro se quisque etiam ad legis scientiam penitus hauriendam aliquid contulerunt. Sed ab eis, qui omnino in legem inquisiverunt, accurat discernendi sunt, qui dedita opera eam commentariis instruxerunt: quod discrimen saepe parum observatum infra illustrabitur, ubi de ipsis XII tabularum int pretibus plura exponam. Istorum vero grammaticorum operae ac beneficio acceptum reserendum 'hst, quod non solum quidquid prisci coloris in logo eunmtum resederat conservatum est multaque intellectu difficiliora bene enodata, sed quod omnino deperditis logis exemplaribus. ωiquot saltem fragmenta nostra saecula Viderunt. Nam quotquot nunc supersunt XI tabularum orba apud scriptores voteres hic illic recondita, ea ab illis pleraque omnia descendere quovis pignore contendorim. Quod ut in reliquiis apud Festum traditis sponte elucet, ita cadit etiam in ceteras vel apud littoratos hominos ut Plinium Gellium Servium vel
apud iureconsulto servatas. Nam quae fuit insequentis et tis indoles, scriptores in Varia scientiae materia coacervanda ac disponenda occupati sementem prioribus auctoribus
3 of Cicero Brut. 56, 205. Augusti aetato quam fuerint acoepta haec studia novimus ex Horatii ad Augustum epimula H 1, 23 sq.
Si fautor eterum so populus), ut tabula peccare vetantes,stua bis quinque viri sanaerunt, foedera regum Vel Gabaa uel cum rigidis aequata Sabinis, Pontificum libros, annosa volumina vatum Diociis Albano Musa in monte locut . Seneca optat. XIV 1 Mint eae alieno aeculo petunt uerba, XII abia loquuntis e Graechus illis et Crassus et Curio nimis ciat et recente sunt, ad Appium usque et Coruncanium redeunt.' et de Antiatio Labeon potissimum Gollius XII 10, 1. Omnino lata aetate hae scientia non tam cortis finibus inter se disiunctae erant. OL orchlinus in hilologo XVI 16 sqq.
18쪽
DE DUODECIM TABULARUM MEMORIA. 11 factam metere quam ad ipsos fontes denuo redire malebant. Quin iam Ciceronem hanc eis viam praeivisse in enarranda lege videor mihi demonstrare posse. Nam quod protulit de log ΙΙ24, 60 Illa iam si imatio es laudis omammia ad mortuos pertinere, quod coronam virtute partam ei et qui peperisse ei eius parenti sine fraude esse leae imposuam iubes' nec potest indopetita esse pleniorilinii doscripti N. H. XXII, 7 Inde illa
XII tabularum leae: oui coronam pari ipse pecuniare eius irru tisve emo, arduim ei L uam servi equis meruissent, pecunia partam lem dici nemo dubitavit. uis ero unos ut ipsi virtuo parentibusque eius, dum intus positus esset forisve ferretur, sine fraude esset inposita . nec mira inter utrumque locum conspirati explicari nisi sumamus et Ciceronem et linium eiusdem auctoris vestigia pressisse eumque Aelium fuisse, qui apud Ciceronem paucis Versibus ante citatur ad n sus vocabuli notionem expediendam tui convenit etiam vocis pecvinia apud Plinium interpretatio, proclivis coniectura est. Atque similem in modum ipsius Ciceronis Verba ea. - Μiloniana 3 quodsi XII tabulae noctumum furem quoquo modo, diurnum autem si se telo defenderet intermi impune re erunt, quis est . . . descripserunt Quintilianus V 14, 18 et auctor Collationis legum osaicarum et Romanarum VIII, paucis immutatis in suum usum Verterunt Seneca Contr9v. exo X 6, 4, et Augu
omnino autem inde a primis imperatorum temporibus lex ipsa quam non solita sit in consilium vocari, insigni lapsu Plinius prodi N. II. ΙΙ 60, 21 ortum tantum et occasum solis in XII nominari, post aliquot annos adiectum meridiem esse diotitans quibus manifesto refragantur Verba XII anis meridiem caussam coiciunio et post meridiem praesenti luem addicus Q 7 sq. ac cumulavit errorem miro patrocinio Gotho-Dedus in Ossarov. ad legem c. otio hesaurus III p. 16R: quo ne Dirhsenus quidem abstinuit Legis XII tabb fragm.
p. 178). Etiam magis castiganda est iureconsultorum in eo genere socordia. Nam quamquam neque Antistius Labe n quo Ateius Capito defuerant legi XII tractandae, tamen eorum sectatores magistrorum auctoritat- in ceteris acri partium studio servatam in hac re prorsus dereliquerunt. Qui cum in iuris doctrina expolienda summa cum certatione Versrerentur,
19쪽
12 CAPUT PRIMUM. incunabula iuris nihil morabantur. Unde Ctus apud Gellium XVI 10, 7 de voce proletarius rogatus esto vero' inquit, dicere atque interpretari hoc deberem, si ius Faunorum et Aborio num didicissem .i Atque quo evaserit iste contemptus, satis ea indicant quae ex Ρomponii Rui vixit Antoninorum aetate Onchiridi do origine iuris exposita in Digestis leguntur, plena illa vitiorum et perturbationis.' Hinc autem saepenumero accidit, ut cum lege, cuius serme non fit mentio nisi in iure etiamtum probato id, quod posteriore demum aetate ex interpretatione prudentium accessit, confundatur quam reprehensionem ne Gaius quidem, qui peculiarem librum scripsit ad legem XII tabularum, omni ex parte vitavit. Nam quae a Cicerone disertis verbis disiunguntur p. Caecina 19, 54
Lex usum et auctoritatem fundi iubet esse biennium at utimur eo dem iure in aedibus quae in me non appellantur et in opicis 4, 23 mumiam usus auctoritas fundi biennium est, sit etiam aedium is in me aedes non appellantur e sunt ceterarum rerum omnium quarum annuus est usus eadem turbat Gaius Inst. II 42 Usucapio autem mobilium quidem rerum anno completur, fundi vero et aedium biennio et ita me XII tabularum cautum est Quin secum ipso certat, cum furtivarum rerum et Vi possessarum usucapionem per legem XII tabulamim prohibitam osse statuat II 49 nam furtivarum tantum aeteream auctoritatem
lex XII esse voluit, vi possessarum lex Iulia et lautia, ut docemur . 45 quam neglegentiam parum apte Dirhsenus Fragm. XII tabb. p. 592 inde excusat, quod aetate decemvirum violenta possessio ad furtum videatur relata fuisse. Similia apud ceteros usu veniunt. Ita quodlaullus Sent. IV 8 Collat. XVI 3, 3 do legitimo horedum ordine notat sane con
sanguineos leae non a rehenderat interpretotione prudentium pri mum inter unam locum acceperunc videmus nihilo setius ab
Ulpiano Fr. XXVI 1 Collat. XVI 4, 1 consanguineos quoque legi tribui. Nec profecto cum idem Ulpianus D. XIII et
i cf. Sex. Casellius Cius Favorino philosopho ouoeutus ib. XX1, 5 sq. Hanc totam quaestionem optime pertractavit Dirksenus Ueber die puro histor Miti und antiquar. Forsehun in den Sohrinen derrom. Juristen in libro Versuche g. riticu Ausleguntde rom. Rechia-quellen p. 20 sq.
20쪽
DE DUODECIM TABULARV ΜΚΜORIA. 13
Dig. 27, 10 1 legem de suriosi curatione VI ad prodigum
quoque rettulerit, Auctor ad Herennium et Cicero potius incusandi sunt qui minus accurate tradiderint- legis Verba, quod sumpserunt cum plerisque legis restitutoribus Gotholaedus et Dirhsenus suam is qui ex interpretation tacit addidit quod a lego abfuit. Atque ex eodem fonte prosecta est vitiosa Paulli cum Ulpiano consensio Fauli. D. 6, 1, 23 g. 6 cf. 24, 1, 63. Ulp. 47, 3, 1 pr.), qua tignum iunctum legis furtivum appellant Τ. VII) qua in re miram Paulli inconstantiam notavit, non sustulit corrigendo Huschhius in commentation ad legem XII tabb. do ligno iuncto. ratisi. 18374 5 sqq.). Alia quae quidem minoris momenti sint, praestat omittere. Iam vero ne hoc quidem offensioni cuiquam erit, quod subinde verba legis vel male citata vel perperam intellecta deprehendimus ut utrumque cadit in Paulli locum D. 50 16 53 pr.
at cum dicitur 'super pecuniae tutelaeve suae ' debebat super pecunia tutelave suae rei' tum separatim sine pecunia dari
non potes . V. 3.)At is nunc obtundam diutius, in universum sub-lostiorem esse in XII citandis iureconsultorum quam grammaticorum litteratorumque fidem otior se veri non est dissimilo et satis ex eorum quae modo exposui ratione sumi licet. Itaque si quae una iurisprudentum auctoritate nituntur, cautione semper Opus erit, ne aliena in legem inseramus maxime autem ubi de verborum antiquitate quaestio proponitur, Ciceroni, Festo Oeni posthabendi erunt Digestorum auctores. in Neque enim vereor, ne quis obVertat apud Auctorem ad Herennium
quae ex lege afferantur Ι 13 23 et inde apud Ciceronem eius imitatorem de invent. II 50 148), ea multo emendatiora exhi-
bori a Gaio Ulpian Paullo Pomponio Tab. V 3, 4, M'.
3 Ita Gaius ubi do furti quaestion cum lance et licio agit Inst. III 193 linteum quasi in logo extet interpretatur: quid si autem sinteum quaesitum eaις sed uerius est consutiisenus 38e e. q. s. quod Voc.
an in XII tabulis scriptum non fuerit sine caussa dubitat Han*eryus Obss de furtis Lips. 1857) p. 16. f. Paulus ex Fosio p. 177 M. Geblius N. A XI 18 s. XVI 10, 8. In lege a quidem conditiar utraque testimonia post Helueocium aliosque apud Merulam significatos subtili disputatione studuit mach-hiusmus rhon iur. HI 59 sqq. a rhetore et Cicerone familiam mutuatus, Mutelam ab Ulpiano et Paullo Mamoisi idem not. ad Ulpian.