Commentationis de Lege dvodecim tabvlarvm specimen privs ...

41쪽

34 CAPUT ALTERUM.ptum aluischi proprio arte amplificatum esse et tam inepte mutilatum credo.

Ex Sorvii Sulpicii Rufi, viri se iuris o littorarum sciontia insignis cos. IDCCIV), centum octoginta libris otiam XII tabularum intorpretationem fuisse magis quam quinque glossae sub eius nomine apud Festum citatae 3 Gai quaodam vorba indicantis libros ad logo XII tabularum in Digosta

50, 16, 237 recepta duobus malivis verbis quasi permittit leae mastis quam prohibuit idque etiam Servius animadvertit ' Qua menti magni sane momenti est, quum Gaius non ipsa lego, sed commentariis prioribus usus sit. Cortius etiam do Antisti Labeone legis interprete constat in Gollii testimonii N. A. I 12, 18 Praeterea in commentariis Labeonis quae ad XII tabulas composuit ita scriptum est imo Vestalis neque heres est cuiquam infestam neque intestatae quisquam, sed bona eius in publicum redist, aiunt. VL VII 15,1 Labeo in libro de XII tabulis secundo acria et severa iudicia de furtis habita esse apud veteres scripsit. XX 4, 13 sq. ubi quae in libris quos ad XII tabulas conscripsit . de L. Voratio tradit roraruntur.' De cuius interpretationis ratione cum existis reliquiis iudicium facero licet tum ex tota viri indolo qualom Gollius oscribit ΙΙΙ 10 1 Labeo Antistius iuris

quidem civilis disciplinam principali studio exercuit et constilentibus de iure pullice responsitavit, set ceterarum quoque Onarum aruum non e res fuit et in strammaticam sese atque diale elicum iterosque antiquiores altioresque penetraverat Latinarumque vocum Orsines ratioriesque percalluerat eaque praecipue scientia ad enodandos plerosque iuris laqueos uteba

tur: - id quod confirmant glossae Laboonis plurimae apud Festum servatae. apparet autem haec coniuncta iureconsulti

3 p. 174 Νοxin, p. 10 pedom struit p. 21 sanates h p. sqq sar cito, p. 37 vindiciae.' Husolikius Gaius p. 212 n. 21 quod Laboonis do damno nodissetivitio, non vi divina dato placita D. 39, 2, 24 ad legis intor-pretationem refert, cum haec o logo cauta esse videantur, id idoneo fundamonio caret. Sed possit aliqui morbi definitionem apud Genium IV 2 a Labeon ad logom I 2 s. adnotatam intellegere, quam ex libris ad edictum aedilium curulium scriptis repetimuschhius opi

42쪽

DE VETERIBUS XII TABULARUM INTERPRETIBVS. 35

atque grammatici officia in nulla re aptius quam in enarratione antiquae legis exerceri potuiSSe. Denique inter eiusdem aetatis scriptores .messalla

quoque augur cos. IDCCI f. Macrob. Sat. Ι9, 1M, o cuius de auspiciis libris quaedam Gollius exscripsit XII 14 16, cuiusque extat ex mythologici argumenti script6 3 dictum do Iani vi ac natura ap. Macrob. I. c. cf. etiam Laur Lydus demens. IV 1 - ΙΙ interpretatus osso creditur adhibitis tribus Fosti locis ita vulgo suppletis:

p. 253, specunia .... Idem tamen in eodem libro flucar a luce dici Mistimaticum opinionis est et Valerius Messalla in explanastione XII tabo. p. 321 V. sanates . . . . Ne Valerius quidem Messalla in XII e lanatisone rem e edivit hic t me in eo libro usem de dictis ii polline inscribis o solos sanatisque stentes nitimas fuisse censet, de quibus Hyem hanc scripstam esse qua cau- twm, ut id ius manscipii neaeique ' quod populus R. haberent. p. 355 V. distoris . . . quo nomine Messalla in e lan uone XII ait etiam s. sioni curi. Iam hunc ultimum locum nullam omnino vim habere pa-

tot Sod in illis quoque duobus id ipsum requiritur quo ad persuadendum maxime opus sit. In prior enim libri, in altero auctoris nomen incertum est. Atque priorO XII tab. iniuria suppleri res ipsa quae explicatur docere poterat a legis argumento remotissima. Immo - quod per spatium non minus ii 'cet in e lanatione austuriorum restituendum fuit exemplo loci p. 161 Marspedis sive sine r littera Maspedis in precatione solitaurilium quid stonimet, ne Messala quidem austur in eae planatione austuriorum reperire se potuisse ait. Cui non leve adminiculum accedit glossarum Vicinia nam brevi intervallo alia sequuntur de iure augurum V. perestrinus aster

Μueli.); nec magis dubito quod his proxime antecedit purimetetinero dictum est pro purissime tenue cf. Paulus ridem ad-i Vix enim . l. do isdem auspiciorum libris cogitar licet qua de re dubitatierkelius ad vid. Fast. p. XCVIII. lucar ea quod eae ludis capiatur suppl. Huschkius Iur ant. p. 38 secutus aulum Exc. p. 119. cf. Gloss. Vat. VI 532, Thom Thes. nov. lat. p. 308. 25m. Gloss. Paris. p. 198 Hild.' supplevit Huschkius antea mansifestor fuit.

43쪽

36 APUT ALTERUM scribere, cui haec debentur p. 351 Bene sponsis beneque να ris hin precatione a urali Messalla amur auraiynimare spopon deris, volueris et serpula serpserit leg serpsit )hau idem με

saltu serpens inrepserit.

i quolueris' cod. quod nolis mutavit . uellerus Priscianum secutus p. 48 P. I p. 456 Η.): ubi tamen et nolim idem esse quod selim dicitur et ipsa forma fide haud videtur digna esse os Herigius ad i.). Itaque aut volsis quod ab ipso propositum reiecit ueli obloquente advigio opusc. II 5 n. aut quod equidem praefero, toleris sicut supra aetinero et ' monerint Pacuv. apud Paulum p. 373 - Soaligero et ipsi auctoribus scribendum est.' serpsit corrigendum esse cum antiquus usus monet tum similis locus p. 348 cf. Paulus 'Serpsi antiqui pro serpserit, unde videntur er-pulae dictae quas nunc serpente dicimus in graeco, quia illi ἐμπεTu, nos pro adspiratione illorum S luter' posita ust σε se ἐπτα septem.' Quam glossam etsi perperam Dacierius cum illa conglutinare transponendo et corrigendo Voluit, tamen quin Μessallae auguri ipsa quoquo tribuenda sit, iam dubium esse nequit Atraretur etiam ultra prodire. Namque si cum loco modo citato conferimus p. 290 suppum antiqui dicebant quem nunc supinum dicimus e graeco, videlicet pro adspiratione ponentes s litteras, ut crim idem via dicunt et O auu , item δε eae e ἐπτο septem: 6 p. 293 cf. Paulus 'Semis, semodius, emuncia; quia ratione eae Graeco trahunitur etiam alia, quae a litteram pro aspiratione eorum habent, ut ἐπτα septem, θλα silvae, sic ista ab eo quod illi filaic dicunt declinata sunt': apparet haec tria ex eodem fonte hausta esse. Qui fons aut fallor aut fuit,essalla libor 6 s littora, o quo quaedam protulit Quintilianus 7 23 cf. IX 4, 38. 5, 15. Quamquam non ignoro huius libri auctorem vulgo dicit. Valerium, essallam Corvinum,messallae auguris ex fratre patrueli nepotem, non filium ut placet Graefenhanio Hist phil. II 374. IV 60 11 - , clarum Augustea aetatis oratorem eos. IDCCXXIIIJ, ipsumquo Quintilianum de hoc oratore cogitasse Videntur innuere verba Ι 7, 35 aut ideo minus Messalla nitidus quia quosdam totos libellos non verbis modo singulis, sed etiam tuιeri f. 1, 113 at Messalla nitidus et candi δ' o. q. s. Verum ne Quintiliani quidem memoriae in tali caussa nimis confidam. Gravius quidem lapsi sunt qui admossallam oratorem etiam auguralia scripta rettulerunt ossius de hist. Lat. I 18 p. 89. Hariosius Introd. in notit lit. rom. II p. 348. asso ius alii, recte notati a Wiosi dei. Valerii ossalla Corvini vita et stud doctrinae Berol. 1829 p. 76. Nec vero maiore iuro XII tabularum illam explanations o libros de totis involute oldom vindicant idem Harlesius p. 347 et ischBrus Tabb chronol. rom. p. 369, quam rem in medio relinquit mesius i. c. omnino grammaticis studiis Messallam Corvinum, quem Corvinum simplicitor Festus dicit p. 359 - operam navasso aliunde non discimus neque eam in par-

44쪽

DE VETERIBV XII TABULARUM IN RPRETIBV8. 37 At ne Valerius quidem nomen recto illo loco additur: quo nusquam ossallam augurem auctum invenies non modo apud Festum, sod non magis apud Gollium, acrobium t cf. Sat. I 16 aliosve Undo iam HusAhi Iur ant. l. t. n. 94 spiti ost nata non eundem esse atque augurem valerium ΜΘssallam, qui ad logem XII tabularum et do dictis involute scripserit. At hoc neutiquam sufficit. Nam priore loco sane idem est, modo ne Valerium temere inseras altero loco ne essalla quidem est, quem ado nimia liboralitate utriusque simul scripti auctorem esse voluerunt. Neque enim quod dicitur meo libro qui e dictis involute inscribitur , inde sequitur eundem scriptorem dici: cf. modo p. 289 v. referri'. Veranius

in eo qui es auunciorum et v. reus' Sinnius m eo quem scripsti . . . acrobius M. II 6, 14 Veranius ponsi auum eo libro quem acu ae Supplicauonibus: I9, 13 al. Quod utut se habet, hoc ortum est neque hic neque p. 355messallam citari, sed Valerium, etsi de altero loco ne id quido decor clicst. - At quinam sit illo Valerius, qui scripsit XII explanationem, ros est plena dubitationis. Notatur quidem a Varrono do . l. VII 65 Valorius quidam lautinam

vocem interpretatus scrupipedas Aurelius scribi ab scauri yeda .... Valerius a pede a scrupea' a quo illum non diversum esse in alta ceterorum fontium reticentia tuto existimabimus. A Varrone autem Q. Valerium Soranum significari poetam Ciceronis familiarem Brut 46, 169), cuius ab eodem Varrone memoratur dictum VII 31 vetu a stio est, o P. Scipio' et grammatici argumenti versus X 70 Accius Rectorem nolet facere, Hectora malet item prisci vocabuli flavisao intor-pretati s . Gellium ΙΙ 10, 3), haud inepta syori coniectura est ad Brut. l. c. ), cum praesortim Cicor de r. ΙΙΙ 11 43tem valent quae de vocis clittorator usu ex epistulis eius Suetonius affert de ili gramm. o. 4. Castorum praeter illas de quibus modo dixi Fosti glossas etiam p. 161 v. 10 Minorum ponti uim et v. 18 maximum praetorem ad Messallam augurem, cuius ibidem os v. 27 a spedis, revocanda videntur: scilicet simillima eorum quas ab eodem profectu extant p. 157 Minora itemque maiora auspiria et plenius enarram P.

Gollium XIII 15. Quamquam quo is iuro ex illo loco Varrouis VII 65 con cludat Varronem Valerii de lingua latina libris usum videri non magis asse-

45쪽

38 APv ALTERUM. eum apposset ui te ratissimum et alio loco Brut. l. l. et ipsum et Decimum fratrem non tam in dicendo admirabiles quam doctos et Graecis litteris o Latinis. cf. Ialinius ad h. l. Alius in promptu ost L. Valerius ΙCtus Cicoronis familia

ris ad tam IIII extr. , ad quom data os epistula libri Lad

fam ultima satis illa festive scripta, quibus tamen locis significari videtur parum eum profecisso in iuris peritia :cuius quod per iocum ep. VII 11 cum Laberii iungitur mentio, non est, cur inde eum vel Atellanarum vel mimorum scriptorem fuisse statuas cum Ribbochio Om lat. p. 25 sq. et

Horigi ad Prisc. I p. 200 Haec igitur difficultas in medio

relinquenda erit. Iam Vero missis eis, quos confidentius quam fecit excludere poterat Suringamas, M. Catone, A. filio Atei Capitone - certo eodem iuro etiam Varronem, Cincium, Sinnium Capitonem, Verrium Flaccum, qui hic illic legis meminerunt δ),

in interpretum numeriim referas post longum temporis intervallum statim ad Gaium devehimur Hadriano et Antonino regnante ultimum legis commentatorem. Is autem pro diversa suae aetatis indole viam ab istis grammaticis munitam deseruit id quod o parte iam Antistius Labeo secit atque quamquam ab ipsis urbis initiis gressus est ), tamen in interpretatione certos disciplinae suae fines non excessit qui non tam legem e lege explicare suscepit quam ea quasi vehicul usus est ad intortorem iuris doctrinam, qualis tempore procedente

PIO quam quinam probaturus sit versum ex Valerii satiris do- sumptum esse. Nec satis apte sub vallegii persona, cuius ex actione versus de Terentio notissimi in Donati dditamento ad vitam Terentii Suetonianam citantur Valerium eumque Soranum ellius quaesivit in Ephemer liti. Hal. 1849 p. 470 quo de s Ritschelius in comm advit. Terent. p. 530 ed. Reiff. Valerii Sorani libros cetro retibvivilinius novit Ν Η. Praef. extr. ex quibus hausti videntur versus de Iove apud Augustinum C. D. I et Μythogr. Vat. p. 152 Bode sorvati. Verba mira enim ergona induci potest Britannici cii ad lusum inter familiares faciendum aequo bene spectar possunt. D Valerio Catullo poeta male haec accoporunt si alii et Ι. O. Η ohkius do Annio Cimbro p. 27 n.' cf. Festus p. 158 urrata, p. 162 nec, p. 173 nuncupata, p. 321 sanates, p. 363 talionis. 3 cf. praefatio in Dig. 1, 2, 1.

46쪽

DE VETERIBVM XII TABULARVΜ ΙΝΤΕRPRΕΤIBV8. 39 auctis studiis ac latius propagatis effecta erat, illustrandam Hoc enim satis docent viginti fragmenta quae X commentariis eius excerpta in Digestorum compilationem transierant. 3 Non igitur miraberis, quod Gaius quaedam parum caute legi tribuit, atque quod ne ipsius quidem legis exemplar tractasse videtur, sed in priorum interpretum scriptis acquievisse. Itaquo XII tabularum interprotatio initio totam iurisprudentiam complexa est, postea grammaticorum et litteratorum studiis vindicata, postrem in novum iuris scientia quasi horreum recepta a summa doctrinae expolitae copia hausta ea et

obruta.

Indo a tib unum conspectum congesta didornn Gothosredus in Ottonis hos III p. 147). Ηoineccius ist tur. I 24 32. ommolius alitigonosia libr. inr voterum I p. 117 sqq. am praeterea quae ex Gaio dicuntur apud Io Laur Lydum do mag. 26 et g servata esse, quin omponii sint ex fragmento Digeat de Orig. ivr dosumptano nisi orror in inscriptione commisso Gaio tributa, non puto inmdubitari posse, etsi de altero certe loco etiam Husolikius dubitat Iur. ant. . 308 n. Hos Hessterusmus. h. iur. I 123 sq. Dirksenus Uermisclito christen p. 56 sqq.

48쪽

Natus sum Vimaria Kal. Sept. anni h. s. XXXIIII Adolso et Johanna parentibus, fidei addictus Vangelicae. In gymnasium patriae urbis,ilhelmo- Emestinum receptus, quod II. Sauppio, C. G. Hellando, . RassoWio moderantibus florebat floretque institutione usus sum cum aliorum, tum RassoWii Ilbergit, per breve tempus etiam eissen-bornii fructuosissima. Anno . . LXI Gottingam petii philologicis studiis, quae pridem patre carissimo duce et

auspice lavere coeperam, peram daturus. Ubi per duos annos et quos prodocentes audivi Curtius, Leutschius, Lolgius, Meyerus, Sauppius, etchmuellerus, Vischerus, aitgius, oselerus Variam amplamque discendi materiam suppeditarunt et seminarii philologici sodalis per sex menses extraordinarius, per bis sex ordinarius ut proprias Vires exercerem, insigni Curtii, Leutschii Sauppii erga me bene-Volentia contigit. Inde Bonnam me contuli ibique sinit, Ritschelii, Springeri, Sybelli, roschelii scholas per annum et dimidium colui. Atque a ius et Ritschelius seminarii

philologici me statim sodalam, post annum seniorem esse Voluerunt, eorumdemque hominum humanissimorum et A. Sohaeseri eximia erga me voluntate factum est, ut Xercita-

49쪽

42 MDOLFV SCHOEL DE VITA SUA.tionibus quas moderantur archaeologicis, epigraphicis, histο-ricis interessem. Omnibus his praeceptoribus de me meisque rebus optime meritis gratam piamque memoriam semper servabo primariam autem Curtio et Sauppio Gottingensibus, Jahni et Ritscholio Bonnensibus, qui studia mea et publica et privata disciplina mirifice auxerunt, gratiam non habendam esse, Verum referendam penitus sentio Vehementerque sere ut ex votis obtingat spero.

50쪽

SENTENTIAE CONTROVERSAE.

I. Sophocles non docuit nisi tetralogias. II. In Aristotelis polit Uc 2 p. 1253 v. 20 sqq. Bekk. scribendum: ἀναιρομένου γαρ του ολου ου ἔσται πους ούδε χείρ, εἰ μὴ Ἀμωνυμως, ῶσπερ εἴ τις λέγει τὴν λιδίνην διαφθαρεῖσα γαρ υκ ἔσται τοιαυτη. III. Demosthenes r. de rebus Chersonesi 8) 4 dixit ου κακῶς ουδ' ἀλογως ταυτα λογιζομενος. IV Demosthenis quae fertur orati in hormionem 34)ex duabus rationibus de eadem caussa habitis a dia-scinast aliquo temere consarcinata est ita, ut non satis haberes alteram alteri vel adiungere vel inserere, sed ut partes distrahendo et diversa conglutinando utriusque continuum ordinem turb*ret.

V. In Isaei or de Cironis hereditato 8 gi et μὴν ἀλλὰ

πολλὰς ἐλπίδα. ἔχω καὶ παρ' Ἀμων τευξεσθαι τῶν δικαίων reponendum est παρ υμῖν.

VI. In Epitaphio qui Lysiae falso adscribitur gra verba καὶ φυγῆς insiticia sunt. VII. Cic. in Vere accus V 51, 135 palimpsesti Vaticani peemendo quae si dices, ea, quae a me dicta sunt, refutabis sin alia dices, tenebere.