Io. Baptistae Montani Veronensis In nonum librum Rhasis ad Mansorem regem Arabum expositio. A Valentino Lublino Polono, medicis posteritatique eorum fideliter communicata

561쪽

DE CATARRHora hoc artificiosiue fuerit pes,uel hepar,uel cor regitta communes 'uniuersales deducent nos in cognitionem naturae membrorum, istud est artificium, et hoc

caste procedemus, in his igitur indicationibus particu Iaribus ficut jecimus in confideratione naturae destrentia rum fluxionis,ita faciemus, et quia diximus, uel a Ioco,vel a materia,vel a causis efficientibu3 humi, Looca uero sinit, a quo incipit fluxio,ad quem terminetur, et loca per quae transit,Hic statim dicetis,

re in superioribus no dixisti de locis,per quae id stri,

quia uolui dimittere oonfiderationem horum locorum ad particularia, et tunc non erat necessariu,nunc autem summe necessariu est, et proponemus membrum mandans,non amplius, ut mandans est, sed cuius naturae fit,ita etiam recipiens,non quatenus recipiens, sed cuius naturae fit, et uasa per quae tranfit, incipiamus autem a natura membri mandantis, et quia sumus in catarrho, qui fluxio a cerebro est, naturam cerebri mn derabimus,ut rectam habeamus rationem curanaadi, qxia sectandum diuersam naturam membri statin indicationes curandi sumentur, Et quantum ad memet brum mandans attinet indicationes non erunt plures,

quam fit natura confiderata, quoniam duo haec correa latiua sunt, natura igitur cerebri quomodo oonfideratur t per ea capita toties dicta primo confiderando substantiam,sex quibus constatis enim ex medullari

illa substantia,ex membranis,uenis, arterin, et nera

uis,habet foramina multa,et haec attinet ad substana

562쪽

C A P. VIII. acettiam, et quo ad primam partem, quia scitis plureses uenas, et arterias in cerebro, scitis per venas, Cruasa nos posse trahere materiam et commode, praeterea, quia laxum est facile attrahetur, quo ad filum, quia in superioribus commoda est euacuatios sanguinem mittere oportet,ex uena superiori cephalica felier per uomitum, et aluum ratione commvnicantiae,

cum stomacho, quantum ergo attinet ad ipsam natu, ram membri quoad substantiae modum scitis quomodost evacuandum,quo ad temperaturam, quoniam stigidum, et humidum est, abundat plurima pituita, quia talia sunt excrementa,qualis est Oomplexio, ergo sciatis quod evacuandum fit a complexione, et scitis quod per superiores uenas, et per emunctoria vera pitui laeuacuari potest cum caput urg s per foramina propria, et cum masticatorijs trahendo materiam per palatum, et per nares, quia talis attractio comismoda est,ista omnia habentur ex recta confiseratione cerebri,quoad loca, per quae tranfit quod erat secunis dum audiuistis ese quatuor principalia, vel tu cataris rhus defluit per foramina cerebri, et vidistis, quae sunt, et quantum attinet ad foramina habetis indicavitiones,quomodo commode siet euacuatio dummodo obseruetis hoc,quod se per oculos defluit catarrhus nutis Io modo per nares attrahatis, et hoc ideo caveatis, quoniam fi recte ex Anatome confiderauillis foramina capitis ita sunt foramina propinqua,quae ad nares, e oculos deueniunt, ut periculumst maximum trahere d nares,

563쪽

- e DE CATARRHoia nares deo uel per palatum, uel per alia foraminae commodior fiet attractio, sed nec ad aures trahetis, quia sevissimasiunt accidentia et dolores pernecasset res, et inflammationes aurium perniciose sunt, docet ergo natura rei quoad foramina attinet,quomodo senti

evacuationes, et auersones a capite faciendae, ratiorinem autem quare materia fluens ad nares non attraiahetur commode per palatum nunc omittimus, quando

vero materia transit per secundum genus uiarum, quds dicebamus esse uenas, et arterias,inde sustiuntur indicationes curandi, quod si per uenas transit permisionem sanguinis, et per provocationem urinae comode fiet euacuatio, ioo per missionem sanguinis,si materia non erit admodum cruda, quarto de tuen. sanit, uia si cruda erit per prouocatione uritiae commodius fiet, et ita cum catarrhus per uenas transit indicatiore ne a loco, per quem transit,scitis,quod commodissima evacuatio sit per urinam prouocantia, uel per phlem botomiam, si vero per canales amplos communes tranfit. i. per asperam arteriam vel per gulam, cum per asperam arteriam transit patet modus evacuandidi, et est. per tussim, ideo prouocanda est tussis per medicamenta bechicha, si uero per gulam mmmode educetur per vomitum ,si sit materia bitalica, uel os uetus uomitui, uel per secesum, ita quos natura gula osten it quomodo euacuanda sit materia, si uero ad quartum genus transit quod est pinalis medulla. v nerui, qbi imbibitur materia in neruosis mεbris

564쪽

CDA P. VIII.

bris frigidis, et figatur ibi, indicat cuni concoquentiobus, et digerentibus, et cum attenuantibus efficacisis finis ese procedendum, et evacuationibus validisiantis utedum,Et se recte memoria tenetis,quia diximus in cap. e s aseo, rade alijs aegritudinibus neruorum quod medicinae efficacifimae esse debent,hoc ost edimus ex medicinis descriptis ab illis Doctoribus egregijs, et ideo cum transi materia per neruos, efficac ima

debent esse medicinae, igitur fi per figna cognoscetis materiam fluentem fluere per neruos, scitis quod indigetis medicinis maximis,etextasiliis tum in coquenis do,tum in evacuando, Et ita habetis indicaticnes quae sumuntur ex parte locorum per quae transit, et quom modo variae sumantur indicationes ratione diuersiam tis viarum, quae autem a ratione membri recipientis sumuntur confiderandae sunt, quoniam diximus in consederatione membri recipientis, ut recipiens est perpetuam regulam ese, quod debetis corroborare memis brum,ne recipiat, quae autem sumuntur a natura rei conditiones variant regulam, quod debetis corrobois rare membrum, et quia distinguunt naturam rei ita etiam indicationes, quae aute intercipiunt fluxum duo

erant instrumenta,ut corroboretur, Crevertatur,quoad auersonem regula perpetua est quod fiet, modo sat per conuenientes regiones, quia ex quo fluit materia,debet auerti,dummodo non fluat ad locum evacua tionis maxime cum materia critice ad urinae , vel ad

intestina fluat non debet intercipi tunc, quia haec non

565쪽

DE CATARRHO

est fluxio uera praeter naturam,semper igitur in Mara fluxione debet fieri auerso per loca convenientia, quo ad corroborationem membri ne recipiat confide, randa est natura membri, et tunc scietis quando, Crquomodo fit corroborandum, et incipiamus a temperatura inebri,membra aliqua sunt calida, aliqua sunt frigida, quae calida,aliter corroborantur ut caro,qua habent frigiditatem,ut nervus aliter, nec isdem utenis dum ess in strumentis, ad intercipiendum materiam fluentem ad carnes, et neruos, is quae sunt stringentia in primo gradu , idone reprimunt fluxum in carne quae non multum indiget exiccantibus, oestia gidis,cum fit calida, et humida . Nerui vero maxime indigent astringentibus, et ficcis, quia maxime ficti sunt, et tolerant magis exiccantia,hinc est quod cum ad uentriculum, et ad hepar deuenit materia mediis o cognoscentes uentriculam maioribusWindigere constringentibus, et exiccantibus quam hepar, non tiruntur ijsdem corroborantibus, quias isdem uterentur male faceret,quia quae hepati oonueniunt non sunt

apta ventriculo,ra quae ventriculo,non sunt apta hea patiAura ventriculus neruosus est, et hepar carneu, et non eget exiccatione multa,ideo calescit a quocunque calido,' licet Abs nihium ad carnes comparutust in primo gradu calidum, comparatum ventricula calidius est,gaudet ergo ventriculus , maxime ab nathio, quia maxime astringit, et exiccat hepati uero

nocet,quia caleficit Dica autem, et Rhabarbarum magic

566쪽

C A P. VIII. ag gis conueniunt hepati,quia moderate astringunt f eo parantur Abonthio, ideo hepar moderate astrinis gentibus gaudet, et odoratis, quia generantur plurimis tritus in hepate, et ita videtis quomodo natura membri indicat, omodo fini applicanda remedia, et

qualiter temperatura indicat, ubi igitur corroboratis membrum frigidum , Fccum maxime astringentibus, et exiccantibus, et refrigerantibus uniuersali indicatione ab operationibus, quanto magis operationes, erunt nobiliores, tanto magis calidis indigent, quia operatio fit per calidum innatum, ideo cum membruerit multarum operationum curandus est calor innatus.Igitur in ista receptione fluxus fluentis ad hepar, quia facit sanguinem, non debetis refrigerare ipsum

quin habeatis curam caloris innati, et ideo in refrigerando hepar apponetis semper quae corroborent cais Iorem innatum, item liritus uitales distributos per corpus, et naturales quos ego ad mentem Galeni pono, licet aliqui dicant non dari,qui annexi sunt calori,

innato,' inseparabiles, sed quomodo distinguantur alias dicam,sive ergo stiritus fini naturales, ue vitam

lis uolueris appellari annexi sunt cum calore in vennis,et arterijs,debetis providere, ut corroborentur, cum membrum est magnarum operationum,ideo non tantum debemus refrigerare,sed habere odorata, qua recreent stiritus, ideo etiam quando repercutere uolumus debemus spiritus confortare per indicationem a communicantia, scire debetis cum membrum habet S

567쪽

DE . CATAR RHorum suum principali, et nobilr membro vicinum, Meordi uel hepati, et indigeretis repercutientibus, inrepercusione non sunt applicanda ualde frigida, ne

materia reprimatur ad illud, ideo materia fluens ad musculos thoracis non est valde repercutienda,ne ad interiora reprimatur, ubi sunt membra nobilia, ut si in rene dextro non est reprimenda cum validis, ne reprimatur ad hepar, praeterea nobilitatem, et ignobis litatem debetis confiderare, quia aliqua sunt membra ignobilia, ut cutis, et adenes , quae sunt carnes ita glandulosae circa emuctoria ista,quae quide sunt ignobilium operationum veluti receptacula excrementorurum, et cutis habet rationem usumq; uestis ad te genadum corpus,ideo ignobilii ima est, et ad ips vix excre menta deferuntur,cum ergo confideramus fluxionem/d has partes confideramus naturam talis, vel talis membri,quia sit deputatum ad excretionem, ut intestiria,usca,uterus in mulieribu3, haemorrhoides in ano in aliquibus,cum Flest materia ad haec membra,aliqua

do non est opus uti repercusione, et maior est fi id fiat, dicetis quare in omni reperinjicnefluxionis rem gulam fecisti,quod reprimentia conueniunt Dico ideo ficisse regulam,quia omnis fluxio, quae est fluxio rum

diget ne recipiatur in membro, et reprimatur, quia

dixi nihil aliud esse fluxionem nise expulsionem praeruter naturam ab uno membro ad aliud membrum, et

quia definitio haec omni fluxioni conuenit pono istam ionclusonem, quod ubicunque est fluxio,quae e t exm

568쪽

C A P. LVI. ac sput o praeter naturam a membro ad membrum, odmembru recipiens debet corroborari, ne recipiat,sed cum natura expellit ad emunctoria propria, et debiata,ut ad haemorrhoidas ad intestina , ad ueficam critiace,vel per motum funilem cri ,uel ad cutim dico quod non est praeter naturam talis fluxio semper,nis promter malitiam, vel magnam quantitatem materiae, ideo non male dixit Gale.cum dubitabat an fluxio haemora rhoidum si ex toto genere praeter naturam,bene alia quae sunt praeter naturam,uel ratione humoris,uel ratione qualitatis,sed non uidetur ex toto genere praemter naturam, nec per uterum, nec in aliquibus fluxio per sanguinem narium, quia aliqui habent talem fluis xlim naturalem, ut fi interciperetur interficerentur, ficut fi intercipiantur menstrua mulieribus.quo ad illis

testina aliqui patiuntur fingulis men bus talem difluis

xvm,qui cum accidit non debet repercuti, quia est fluoxio secundum naturam, ideo non debemus reprimere in isto casu, quia natura facit, quod facere debet,cum ergo natura expellit ad loca expulsonis,no est praeater naturam,ii secundum aliquas conditiones, igitur non est intercipienda . cum ergo ad membra excreamentorum defluit materia puta per uentrem, uel per haemorrhoidas plusquam debet, uel menstrua,debemus

quidem fistereses non facile, et ex duobus instrumentis requistis ad intercipiendum ne membrum rectis piat,sunt auersio, et corroboratio auersonem eligeis re debemus, ae ad alenes fue ad loca recipientia exam, L L crementa

569쪽

C A P.,VIII. agi nem uariorum humorv,aut propter modu substantiae peccant in qualitate,et se secundu moda substanticuel

quia tenuis,uel quia crasa, quantum ad tenvitatem crcrafitie debetis aduertere fi sanguis erit tenuis, et calor innatus exiiij, uia facile sunt solubiles,tunc caueatis a multitudine exrahedi sanguine,idem dicebat GaI s multitudo sanguinis cum rubore multo fuerit debeistis reprimere,non evacuare: quia in tali evacuatione

dissantur Piritu3, et calor innatus,debiIitanturj crad 6ncopas,et casus uirtutis deducutur fi fuerit crassus debetis euacuare,sed primo attenuare,id est reduiscere sanguinem ad temperiem, et distonere ipsum, et id quod disto tum est evacuare,reliquum praeparare ut in distositionibus melancholicis moderni medici sis ciunt, qui praecipiunt in phlebotomia in his corpori, bus habentibus sanguinem crasum paulatim educere reliquum cum humectantibus reducere, et qui magis paratus est ad exitum euacuare. Haec de sanguine crasso, cum quibus autem instrumentis dicemus statatim,cum quibus dico praeponemus crassum,' melanis cholicum humorem,s uero in qualitatibus, et saporiabus praeter naturam erus fuerit mixtus bili, et plus

fuerit de bili, quam de panguine, sanguinem quidem

mittere covenitsed parce,quia dicebat GaD in quarto de Tuen.Sanit. Cis humor est mixtus sanguini modo non fit crudiri, nec multu recedens a natura sanguinis

facere quide m debetis misionem sanguinis, sed parce, in s multum redundaverit prius est evacuanda,ideo

570쪽

C A P. VIII. aget triet,quoniam sapores habent aduersos naturae. Secundum igitur diuersetatem naturae humorum praeparam tio uaria st,praeparatis autem humoribu s concoctiost a calore innato.Et hic aduertendum est, et cavelim dum, ne ea quae interius assumuntur, et extrinsecus applicantur, et exhibentur pro concoctione calorem in qualitatibus nimis mordacem habeant , sed praeuia dere,ut calor servetur temperatus,quia nasura est itati,quae facit concoctionem,ideo in febrientibus csim calor est nimis acris cum refrigerantibus procedimus, ut reducamus ipsum ad temperamentum. Si vero, rint frigidi humores: et calor non sit in natura sua calefacimus,sed non ignescimus, via volumus tantummodo temperamentum, quia a moderato calore fiunt concoctiones, et cum his quae exterius applicantur, ne calor digletur, ut in ardente febre, et qui habent humores tenues ideo cum temperamento aeris debent

contemperari,idcirco F aegritudo fuerit 'igida cubiis culum temperatum,uel calidum aliquantulum,s calida fuerit aerem frigidiusculum eligimus, ut calor natum ratis seruetur in debita proportione,Cr temperamento,servare etiam hominem inquiete. Et haec sunt ne, cessariae a natura ducti, et ut habitet in loco calido, immo praeparatur quid extraneumne patiatur si uiressitatem, nec aliquis ita temerarius est , cum voluerit suppurare ut excedat caliditatem primi gradus, et si materia rebellis fuerit non excedet secundum,tandem scopus est, ut struetur calor naturalis in proprio U. V, L L iij temptis