De adiectivis materiem significantibus quae in prisca Latinitate suffixorum- no- et- eo- ope formata sunt

1쪽

Disseriali philologica

die X mensis Septembris anni MCMVI hora XII in aula Leopoldina publice delendet

Iulius Schwede

Idem oratione stendet, Secundum quas leges linguae in partes discedere soleant.

2쪽

De dissertatione probanda ad ordinem rettulit . k ut Examen rigor0sum habitum est die XVIII mensis Julii MCMVI.

3쪽

Ρatris carissimi

memoriae

5쪽

Praelatio. De ominibus adiectivis Latinis materiem denotantibus,

quae suffiXorum no et eo ope sormata sunt, explicationem uberiorem historieam nusquam invenies. Conseras

p. 82, 200,

p. 364 Sq. Quibus in libris quae de hac re prolata sunt, non modo Supplenda sunt, sed non raro etiam emendanda. Itaque operae pretium esse mihi videtur hanc materiam denuo aggredi. Quae cum sit c0piosissima, satis habebo hae commentatione adiectiva materiem signiscantia, quae suffixis no et eo sunt formata, nascentia et crescentia et adulta ostendisse in prisca Latinitate Materiam autem h0 m0d distribuam, ut initium capiam ab adiectivis materiem den0tantibus Indogermanicis, in tractatione ipsa autem primum agam de adiectivis sus fixi - eo ope a materie vocabulis derivatis, deinde de suffixo no et de sui fixo neo contaminato, tum de adiectivis suffixi eo ope ab arborum vocabulis deductis.

' Altera secundi voluminis editione me uti iam non potuisse doleo.

6쪽

Τerent.), dyi-neus Cat. de agr. XXI, )ε). Dixerit 0rtasse quispiam ex ipso adiectivo fagineus concludendum esse formam fmginus qu0que iam in prisca Latinitate exstitisse. Sed adiectivum fliginus primum legitur apud Vergilium georg. II l7 sq.: Post alido nitens sub pondere vinus Xis

Numeros, quibus in auctoribus citandis usus sum, ex editionibus sumpsi his Plaut. d. oet et Sohoeli Enn. ed. Vahlen Cat. de gr. ed. Keil. Cat. r. d. Jordan Ter. d. giatZko Lucii. d. arx Rhet. ad H. d. arx Scaenic. r. d. Ribbeck Histor. r. d. Peter.

7쪽

imitatus siti), inde elucet poetam Romanum analogia linguae Graecae inductum esse, ut 0rmam fagineus in faginus mutaret CauSam Vero, propter quam id fecerit, facile intellegi 0test verba enim fustineus axis ad metrum dactylicum inutilia sunt. Item Ovidius vel pro adiectivo fraxineus, qu0d alibi ipse adhibuit, metri lege coactus - uno loco fraxinus vice adieetivi adhibere non dubitavit her XI 6)μ ). Quomodo denique forma ligineus enucleanda sit, infra p. 2l sqq.

Unum autem adiectivum in prisca Latinitate exstat, in quo suffiXum ino Indogermanicum materiem significans agnosci pote8t, i. e. adiectivum populnus, quod e ' posuimus ortum est. Verum tamen multo verisimilius est in h0e voeabulo vocalem i, quae per syncopam intercidit, ex stirpis vocali evasisse et suffixum no subesse, quo adiectiva silignus 'salic-nos, lignus 'ilec-nos, ahenum' ahe8-Nos umbr. ahe8-nes δ)

utuntur.

Quae cum ita sint, agnoscimus etiam SussXum no materiem denotans, quod formam primam conStituere possumus, ex qua illi tres gradus alno- --ο-, ino Osthos fiant vocalibus ultimis stirpium diversarum cum SuffiX0 no coniunctis nati sunt. tque si coniecturam incertam, in quam incidi, pr0ferre licet, hanc suspici0nem mihi natam esse fateor illas v0cales esse terminationes casus locativi stirpium di-Versarum. Hinc sertasse etiam explicandum est, cur post stirpes, quae in es syllabum exeunt, SuffXum no simplex appareat αhenus ἀλγειv0c, ραε tv0ς, Sim. 'aheS-ROS, I IEc-Voc, ' ραες-ν0 c); nam casus locativus earum stirpium suffixo i saepe carebat De simili 0niectura infra pag. 5 dicam. Sed de adiectivis materiem significantibus suffixo no-Drmatis in capite secundo uberius agam. Iam quaestio fiat

in capite primo

i cs. Conington in ed. Verg. 8 F. kutseli, de nominibus lat. Suff. no Ope Orm. p. 31 adn.es Porph ad Hor Sat. I 8, 1. 3 R. v. Plant , Grammati der ostiisch-umbr. Dialellte Stras burg

8쪽

De nominibus adiectivis materiem denotantibus in prisca Latinitate suffixi eo ope a materiei Vocabulis derivati S.

Suffixum ino Ind0germanicum ut in lingua Iranica sus-sxo a ino et in Germanica sussio mo- , ita in lingua Latina sussX0 eo possessione, ut ita dicam, Xpul8um est. Hoc eo cum in Graeca quoque lingua, in qua suffixum mo- nondum est mortuum, atque adeo in ipsis Homeri carminibus appareat neque vero in linguis cognatis, inde colligendum est eo temp0re natum esse, quo gente Ind0germanicae iam eas sedes occupaverant, quas temporibus historicis ab iis teneri videmus. Quod igitur sussium nostrum nisi apud Graeco et Romanos non invenimus, agnoscimus unam ex illis undis, quibus binae linguae vicinae secundum elimidiit rationem inter se cohaerebant. Sane rugmannus i), Henryr), Stolgius' suffixum eo iam in lingua anseritica invenisse sibi videntur, qui . . adiectivum aur-eus cum anseritico tranνβ-yas comparantes formam primigeniam aure-ios fuisse statuunt igitur ad stirpem debilem nominum secundae declinationis suffixum io additum esse putant. Et comparationi, quatenus ad formam attinet, quamquam nihil obstat, tamen haec formati ab ingua Latina nimis abhorret, quam ut eam probare p08Simu8. Nam littera vocalis, qua stirpes in o vocalem exeuntes terminantur, ante ussXum io semper evanescit igitur suffixi io ope ex auro aur-ius riundum erat. Id verisimile est inter suffixi eo v0cales aliquam litteram missam esse atque hanc litteram i fuisse quod ex formis Homerici χρυσε loc αρ70ρε toc Sim. apparet. Neque enim St, quod

i l. m. I p. 121, 1109. Precis de a gi amma ire eo inpare dum re et dii Latin p. 44, 58. . l. m. I p. 72 Sq.

9쪽

ricorum materiem denotantium ex serina elios descendat, quod nuper Gulielmus Schulge denuo c0ntendit, necne, id in medio relinquimus. Non dubium est, quin suffixum eo Graec0-Latinum ), quatenus materiem significat, a stirpibus vocali terminatis natum sit. Itaque conici hoc suffixum suffixo-o ad casum locativum in ei Xeuntem, cum is nondum moribundus esset, adiuncto evasisse. Quod si ita est, etiam forma anseritie hirunysiva enucleata est; nam ubi primum suffixum a ad casum locativum irarive additur, secundum legem Indicam vocalem e in au transformari Opus St. Verum disseile esse concedo significationem materie ex signi-seatione locali explicare. Atque revera suffixum eo apud Graecos et Latinos materiem denotans ex stirpibus o vocali terminatis evasisse his argumentis demonstrari mihi videtur. Primum enim nomina earum materiarum, quae solidissimae sunt, in linguis Graeca et Latina omnia fere in o vocalemeXeunt Sunt autem ex ordine

Unum nomen aes ahes), cui gr. θαλκῆς resp0ndet, excipimus, quod ex temp0ribus Indogermanicis restat es ser. θνα dg. lives). X aere autem suffixi , - peadiectivum uenus derivatum est; nam formam er-eus inde ab aetate Varroniana demum invenimus. Item in prisca Latinitate ex ebore adiectivum ebur-nus deductum est forma ebor-eus autem primum apud Petronium exsistit. y Iam ver0 nisi terminatio eo primitus eis stirpibus, quae in o litterami Zur eschichte lateinis her Elgennaniel p. 434 q. ' Quam rationem lingua Osca et Umbrica in suffixo eo adhibendo Sequantur, nondum exploratum est cf. . . Planta l. m. II p. 9). ebur-neu Cie. LiV., v. al.

10쪽

eXeunt, se contineret, nihil obstitisset, quin ab initio etiam formae aereus et eboreus deducerentur i)Deinde ea adiectiva, quae X 0minibus o vocali terminatis suffixi eo ope derivata sunt, omnium in antiqua lingua Latina usitatissima sunt Nam legimus

adiectivam comoed Plaut. in prisca lingua nivei SaaureuS

bis ot trietes undequadragies urgenteus octies decieS ferret S decieSquater et vicies ligneuSSepties vicies plumbeus quater

quinquies septies decies

quater decies Adiectiva autem a ceteris stirpibus ussXi eo ope deducta apud mnes scriptores antiquissimos multo rari0ra sunt quam ea, quae Supra commemoravimus. Totam rationem si subducimus, habemus in prisca Latinitate adiectiva suffixo - eo derivata ex stirpibus o vocali terminatis triginta duor), ex stirpibus in a v0ealem exeuntibus octo, e ceteris undeviginti. Cui rationi etiam lingua Graeca convenit; nam in H0meri carminibus adiectiva hoc suffixo deducta ex stirpibus, quae in o litteram exeunt, me iudice habes decem, e stirpibus vocali terminatis unum, e ceteris octo χαλκ-ε ι)0ς, ρὐο

Ergo inde quoque concludendum videtur esse suffixum eo a stirpibus, quae o vocali terminantur, Xordium cepiSSe.

λ Eadem de causa ex robore robor-e1ι derivari non poterat. Legi Sapud Scriptores antiquissimos unam formai robu8-tus Cat. leg parieti faciundo II I TI), postea demum etiam robust-eum Vitr. et robur-n-euS COL), robor-eu nUSquam.' Quo in computo conficiendo rationem non habui eorum adiectivorum quae suffixum neo contaminatum praebent. Quibus numerus augetur.