Compendium catholicae fidei

21쪽

Eccata mortalia sunt septem

quorum superbia putet pn, cipium omnium est per uuaue lucifer de celo cecidit: et homo primus di paradiso torretita expulsus cst.1Et omnium malorii in scilicet pcccatum prouenit ei: αἰccunqς fiunt princi

pium senapcr est superbia hoc inobedieti mandatorum dei queu uidem iobedientia pervcnit eamdamento silpcrdie. Ut autem eius conditio intolligas: sciendum cstri superbia comitritur Di uersis modis.iet primo quando est in obedies maioribus suis et despicitiquales et cotemnit nauaroes suos propter superbiam.'pem quando contenduli rigando et exclamado et vllit omnes vincere ut appareat sapicntior cc cris. Iteuando per iactanziam se laudat: lauda et magirificando opera sua coram hominibus ut laudetur allis. Item quan

do per hypocresim onstendit se bonum

et euolua tam citcst iniquus et magia' peccator. Item quando epyturax et obstinatus in defendendo maiu3 quod fecit vel dixit nec vult confiteri se cri astsc.pprcrcius superbiam ut videatur scire viri acclcros.Item quado discordat cum aliis accipiendo semper contraria partem ut discordet se a cercris volen do sustinercsuam opinionem cotra veritatem et ce ceteris mcliorem mpter superbiam. Item quando psumptione nouisatum fingit res noua F: mirabielia se fecisse vel vidisse: ut reputetur notabilis irer ceteros et laudetur ab hominibus. Item quando non rccobnoscit gratia ,sibi collatas aico sed potius attribuit cas suis meritis et virtutib Ite quando uenderat et qucri sibi maiores honore convcniat et cristimant scipsum plus valere* valeat propic suam supcrbiam. Et ex his et similibus modis committitur peccatum superbieqs cst

mortale peccatum.

ave inuidia qde micimmortale. nuidia est secundum pec

catus mortale qd e vitiu iseli cissimum usti nocet tantu3 sibi et non an s. nam inuidia semper reddit hominem inuidum in semctipso.et inde cum alia peccata mortalia videantur dare aliqua naiclccratoc' sensualcm hoc miserrimugii is nulla penitus et electarionem dat lassolam tristitiam semper habet. Commistitur autem hoc peccatu mullis ira odis. 3imo qumdo quis gaudet de alieno mi lo et contristatur de alieno bono Sicinquando ricliderat mali mouenta et nollet bonum auciau propicrcius inuidiam.Item quando quis susurrat Locculto vcrecundia proximi sui ut diffinici proximuς apud hominesne ibi equa lis in virtute reputes uri Item quando in publico detia hithoilori et rcputationi proximi vel vcrecundiam sibi inseredo verecundadocam corani hominibvvrairimus despiciatur ne pollici cpii tariaequalis sibi in famaici aliqua vir tute. stem quando Qui sina peditne bonum aliquod pervcniat ad proximi:,: siue faciat hoc cum vel bis siue u opere per se vel per auum. Et his et similibum odis comittitur pcccatum inuidioq6ci mortale peccazum,

me ira qd cst tertium peccats mortale. Racit tertium peccatsi mortaleqs cst preterictera flicta mortalia nocivum sanasprio subiecto idest ipsi homini ira

cundo Oi rimo contra que n. scitur. Qibi cnim nocci ulmis ulloniam ficit hominem pcrdcre rationem ad di&cr ncndu micrum unde facis quodam modo hominem emici hostia et amni albrusum quod caretra ioc. In occi ctia proximo propter mala circarat' homo facit contra pro rimum sul in zona mittitura utcm hoc peccatum insis

22쪽

niret sicit libenterquellionem mi

nino vel cum verbis vel cu lactis.uere quando quis te factu turbatur in men te su a et prouocatur ad iram. Et hoc vulgariter dicitur spisma quasi tabcias to xicum in mente sua. Item unado quis insurgit de facili in contumeliam siue ituriam pro rimi sui cum iniuriis et blaspremiis.3 rem quado apis occidit vel

mutilat aliquod membra exanimo turhato ad ostendendum proximo. Item quando quis ex ira blaspi emat nonaci Decet aliorum sanctorum vel fidem sese aliud nomen venerabile. Et his similibus modis committitur peccatum ire quod est mortale, me accidui quod est.iii peccatum ilior

tale.

mortale . Et hoc e valde triste et reprehefibile peccatu Eu3 enim deus dederit nobis sensus corporis: videlicet pedes et manus et ceta .ut laborare possimus et exercitarenos in hoc mundo in quo positi sumus et tamen in tristitia et inertia sumimus vita nostram sine aliquo exercitio lati dabili valde in nobis rcprotiensibile est ma3 formica que est animal brutum

absq3 ratioe: et paruum preter cetera animalia: nullas quasi vires corporis Da Nns tamen semper laborat ad victum quanto magis cc nos qui rationcm ha hemus et intellectum non debemus in uanum et inuacuum gratias dei recepistse. Et hoc peccatu committitur mul tis modis. Et primo quado quis stasociosus cogitat malum: et cogitat quomodo possit suam malam machinatio nemperducere ad effectu. Item qua do quis per suam pigritiam non confiis dit multa bona facereque tamcn face

re possit: sed tamen propter pigritiam suam non ponit se ad faciendum illa.

Item quando homo non satisfacit olli fio ad quod tenetur:et hoc facit ter inertiam et pigritiam suam:et hoc maxime est considerandum apud clericos. Qui non debent propter pigritiam dimittere horam offiti mi. Item quando ho mo efficitur tristis ad bonum peragendum propter logum o tui'. Item quado homo stas sine exercisio cogitat malas cogitatioes circa res illicitas. Dis autem et similibus modis committitur

peccatum accidie quod est mortale peccatu et est nobis cauendu. tDe auaritia quod est quintum peccata

mortale,

Iamia est quintum peccatu

mortale quod est valde deo odiosum quoniam bona uire nobis concedit deus gratis mhoc mundo nos volimus violenter rapere et cupide detinere et nolumus cacomunicare proximis nostris. Et oaposto uia nullum vituperans hoc vi tium dicit. Huaritia cit idolorum seruitus siue cultus.'nihil enim potest esse magis iniquum di ponere se ad seruitulcm idolorum et ideo hoc valde magnupeccatum cst. Et cst magnus laqueus

diaboli quia per ipsam auaritiam mul ii quotidie damnantur c committitur hoc peccat una munis modis Ibrimo

quando homo ponit totuycius animuad acquirendum pecuniam. Unde siue comedendo siue bibendo vel audiendo diuinum omniam semper thabet cor sit

una adpccuniam cumulanda proptercius auaritiam et cupiditatem. Ite uua dol omo decipit proxima ab co possit aliquid lucrari Item quando per cupiditatem no subuenit proximo in sua neces litate sim possibilitatem sua . Ite quando per auaritiam non satistucit fa milie sues in occurreti scin necessitate3 siue in cibo siue in potu siue in vestitu et sinulibus finhonestatem sui status.

Item quando non pu idct sibiipsi in vi

23쪽

etu et vestitu secundum statum muni. Item quando dicit mendatium et fi

cit periuria ut plus vendat vel minus ematia res valcatet hoc ut lucretur ali quid propter cius cupiditatem. Et sic plus diligit unum denarium qi hono rem dei quem periurat: et hamorem proximi quem occipit. Stem quando homo facit iniusta lucra laus usuram: ct vendi iones vel emptione prohibita gelii milia illicita lucra quibus totus traud as hodierna die corruptus est que omnia propter excrescentcin auaritias sunt introducta per malitiam hominutande et his similibus modis committitur peccatum auaritie quod est peccatu

mortale.

ta egula quod est sertum peccata mortale, gala est sextum peccatu mota tale: quod inter cctera vitia evalde bestialc luoniam facit hominem offici anu porcus siue canem qui nihil appetunt nisi saturitatemvcntris micenim facit gulo sus homo quia et ipse ponit totum bonum sue seu uasi E in gula. Unde apo stolus in reprehensionem istorti dicit. diuoruη deus venter in faciunt cnim isti ventrem suum deum sibi.et conuertunt similitudinem diei in naturam bestio. Unde Sistis psalmista dicit homo cum in honore esset non intellexu compararus est iumentis insipienti s.ctnmiti la tusci illis. Et ab isto visio

se marier c bent clerici prccauerc. quo

niam gula est inccntiuius et numnamen luxurie unde apostolus dicit i ratres nolite inebriari vino in quo est luxuria .c hoc peccatum ille commisti tur multismodis. Primo modo uuado homo per ingluvie comedendi non vult expectare cin pus ordinatum ad

comedendum.E in boc peccant multi qui in die resurrectionis summo ma

ne surgunt et currunt ad comcdendum ouas vel carnes an requa audiani diui num ossicium. Qimiliter quidam faci unta nocte carnispriuii qui propae gu lositatem et ingluuiem stant ad comede dum carnes tota nocte et ouare similia. Unde tales peccam mortaliter vio lant quadragesima que incipit quo ad priuationem carnium immediate post hora iniciae precedentis Pici.Item co mittitur hoc peccatum gul quando 4squerit et procurat habere preciosa ciba ria diuersorum saporum: vicum maiori gulosita e comedere possit et bibcre. Item quando quis inordinate bibit x rcomedit plus a Tu mendo qua sibi con ueniat solum propter ingluuiem et delectationem gule Icem quando cum nimia velocitate comedit vel bibit propter quod videtur portus ita deuorarem comedere. Item quando ponit studium suum et totam cogitationem sua in bene comedendo vel bibendo ita Nubi est unus bolus siue morsellus illuvult habere et sic de bono vino . Giosa curam sua consumit in huiusmodi gulositatibus. Item quando homo qc quid habet expendit pro gula sua. It quandoacmpore prohibito ad comede dum carnes vel diebus ieiuni aliquis non observet mandatum ccclesie pro. pter cuis gulosisatem. sidi autem et similibus modis committitur peccatugule quod est peccatum mortale,

EDe luxuria quod est septimum

peccatum mortale.

Uxuriacst septimum et vlti

naum peccatu mortale quod est fetidia turpe verecudus

vltra cetera peccata in tantus

geliam eius nominatio est verecun/a inter morales et honestas personas.

24쪽

eparato magis eius commissio. Unde

apostolusvolens hoc peccatim execrare ais luiuria liticiornicasione nonu nerumn vobis. Et hoc est turpilis ceteris peccasis quoiva' alia pcccata nam culant solum an maam hoc dulcinscce catum rante cli turpitudinis orpus turpas una et an miam. Est quoque pe riculosum vIsra cetera vitia: quoniam

homo faciliter capitur in eo.Unde nos postlimus pugnare caeceteris vitiis et peccatis:sed ab isto oportet fugeri iande clerici maximoab hoc peccaso se precauere oebeni quoniam talato magis Deum ostendunt peccando in hoc vitio quam ceteri quanto malorem gratiam receperunt a deo cuius muristri facti sunt.Unde Dicit beatus Ambrosius in quodam suo sermone Tantoniustu milior atq3 ad semiendum diro proin ptior debetisse exmunere quanto se obligatorem conspicit in reddenda ratione. Unde magnus terror et tremor debetisse in clericis ne immundi accedat ad ministerium christi quoniam sibi iudicium manducant et bibunt secundus apostolum.Et hoc pcccatum committitur mulus modis: de uitibus non cit multum particulariter dicendum: cuFmalitia presentis teporis facile cogno scatet intelligat omnes modos ex qui bus in hoc peccato homo peccare po testsetamen aliqui modi notentur. Committitur enim hocpcccatum luxurie. I rimo quando homon carnalibus desideri o et luxurions cogitationibus delectatur in mente sua: et vellet talia deiidcria adimplere. I scin Quan do homo loquitur verba lii ruriosa et inhonesta cum residerio et voluntate carenati. Item quando videt aliquam: sonam et trahitur ad libidinosam volsi ἡtatem in cam dicente domino nostro Iesu christo uiscuangelio. Qui viderit mulierem ad coincupiscendum eam 4mectat 'ein corde suo. Item comis

titiir hoc peccatus per amplexus et oscula libidinosa et alio inhonestos tactus libidinose commili os in semetipso vel in alia persona. Item committendo

peccatum carnis cum corporis pollutione. Et hoc committitur sol modis

quot modis iniquita amis potcsttisfacere sue volutati ubidinose . Quorum modorum tanto est unus grauior altero quato unus magis dispicctico quam aucr Doc tamen pro sacerdoti bus cst notandum vicuue ex aliquo modo se senserint in hoc peccato polutos atq3 immundos: non accedant aliquomodo de propinquo adiciebrandum: etiam si fecerint confessionem suam nisi necessitas cogeret.quoniam pontale

peccatum remanet immundicia corpo ratis que non tollitur per confessioncis licet mensavi culpa rcinit satur: sed abostineat se qui meritis hoc peccato mortali maculatus per tres vel quattuorcs vel occurrerate neccssitate celebrata di saltem per viginti quattuor horasse abstineat ex quo tempore reintegra tur inordinatio corporalis anullus cnim debet immundus accedere adia tum sacramentum. Et si accedat sibi tu dicium manducar et bibit: pro ut secun

dum apostolum supra dictum cst. Et istis omnibus modis committitur peccatum luxurie quod est mortale. Et ista septe, vitia supcrius numerata sutpeccuta mortaliaquc ramnant anima

ad mortem eternam,

Nubrica de triplici modo pece

cadia indi um.

sciendum est quot tripliciter

pcccamus in deum: quoniam

aliquando peccamus patreFaliquando in iuum aliqilan do in spiritu in salictum. Item patre quidem peccamus per fragilitat cinii

ue imporcnsiam:quia potentia que cit

25쪽

tibi contraria attribuitur patri. Unde

quando homo vellet non peccare uae men superueniente tentatione non est

foriis ad resistendum sed per fragilitate suam vincitur ab ipsa tentatione tuc dicitur peccare in patrem quiasci potentia peccat. Et hoc modo peccauit petriis quando christum negauit uuiali more mortis hoc fecit.Unde per stagi utate hoc fecit id est dicitur peccasse.Si filium peccamus per ignorantiam ursapientia est sibi contrariarque attribuitur filio. Unde quando homo no co gnoscit id quod cognoscere debct et putans non peccare peccat tunc dicit pec care in filium quia per ignorantia pec

cat. Et hoc modo peccauit Ibaulus persequendo ecclestam dei quia igno rabat christum esse filium dei et sic per ignorantiam peccauit. Iii spiritum sanctum peccamuB permantiam:quia bonitae que est sibi contraria attribu tu spiritui sancto. Unde quadolo mo cognoscit peccatum ei otest resistere ipsi peccato et tamcn non vult sed per

solam malitiam dat causam peccato: tunc dicitur peccare in spiritum sanctu quia per malitiam suam peccatio per fragilitatem oci ignorantiam. Et hoc modo peccauu iudas prodi oriradcias christum quia sepe admonitus a clari no poterat desinere ab ipsa prodisone.

Et sciebat se peccare auia cognouit se tradere sanguinem iustum. Et a meimpc suam malitiam asque iniquita tem voluit peccare: et sic per malitiampcccauit. lineccatum in patrem et stuum tamittitur quia de faciti superueitcontritio per quam homo ducitur ad penitentiam ulmpe frat restrissionem

peccatorum sic stutis Detro et Daulo qui penitentia micti sui et salui facti sut eccatum autem in spiritum sanctuFneu, remissitur in Doc seculo neque ru/turo id est difficile cilis remittatur in

hoc seculo quantum ad culpasia et in futuro quantum adpenam:quia postquavoluntas obstinata est in malum non potest habere vi qua penitentiam nec contritioncm.et No nun* habet remissionem. Et sic fuit in iuda proditore:

ut finaliter o speratustaqueo se stis

it:et descendit in inlamum et in Panationem ciernam. Et sic non habuit re

missionem in hoc seculo quo ad culpo neque in nituro quo ad penam. Nudiica de peccato cordis oris et operis. Eiendum optribus moes homo potest peccare videlicet. in corde Arare . et in opere. In corde enim peccamus male cogitando male di siderando: malevolendoo et similibus: que ex corde procedur. In ore peccamns blasphema desperiurando murmurando: offitiu3zorationes debitas sine deuotione recendo et exhimiliaque ex ore commit tuntur. In opere peccamus furado verberando uci occidendo proximum. Deccatum gule vel luxurie actualis

comitieudo et similia que e cistunt iactu

operationis.

Nubrica de quinq3 sensibus corporis.

icndum est in quinqe sunt

sensus corporis ex quibus homo operatur omnem actum

coh oris siue in bonum siue in malum. Quorum primus cst scimsus visus qui proueu ab oculis. In de quando homo videt aliquam dele clationcm sensualent cor qua visione Dona inducitur ad peccandum: tunc visus operatur in malum. Quando aute*se abstinet ab illicitis visionibus et libenter videt res sinu uuales et virtuosas est videre corpus Christi

26쪽

et legere scripturas lacras et finiuia tunc

visus operatur in bonum:et in hoc consistit sensus visus Genius auditus cst secundus sensus qui prouenit ab auribus siue auriculis. Unde quando homo libenter audit res turpes et vanas: ae inhonestas contra Num: vel contra proximum tunc auditus operaturi malum. Connivero libenter audit verba dei sicut sunt durina officia predicatio nes et alia Ni mandata: et audit libenter et cum gaudio bonum proximi sui tunc auditus operatur in bonum. Et in hoc

consistit sensus auditus mensus gustus est tertius sensus comporis qui prouenit ab ore in gustando res lapidas

vel insapidas. Unde quando homo comedit vel bibit: et ex hoc capit indebria et electationem in gustando res Peuca. tas et procurant talia habere pro delectatione gustus tunc sensus gustus ope ratur in malum. Cum vero gusta tres viles non preciosas et contentus effici tur sicut res delicate essent: et abstinent se a cibo et potu ob reuerentia cum uiunqs et abstinenti; ut deprimat de lectatonem gule: tunc gustus operatur in bonum.et in hoc consistit sensus gu. nus inensus odoratus est quartus sensus corporis qui prouenis a naso cuquo adoramus. Unde quando homo odorat aliduam rem illicisam pro dele clatione corporis: et procurat portare odoramenta pro se supra se vel in manibus pro delectatione sensuali: et qucrit profumigationes odorincas adsensua tem dciccsationem tunc odoratiis operatur in malum. Cum vero abstinet se ab his illicitis odoraniciatis que sunt icitatilia ad malum et non recusat pro pter fetorem seruire instrinis quantuncunq3 sint putridiret pro opere pietatis huiusmodi fetida sibi putat suauia tuc odoratus operatur ut bonum et in hoc

consistit sensus odoratus . ensus tactus est quintus sensus corporis et vltimus qui principaliter prouenita

manu . Pedia uacu committi potast a quocunq membro corporis vcl tangerio aliquam rem vel aetangatur ab alia Unde quando homo tangit rem in honestam in se vel in auum cum et electa. tione sensuali et vana sunc tactus ope ratur in malunti su in vero abstinet se ab illicitis tactibus acubcnter admini strat cum manibus suis pauperibus et egenis: et libenter aci circi clatc tangit res spirituales et deuotas.et libenter audis predicationes et vadit ad ecclesiam: et facis libcntcrperegrinationcs et portat silicium super carnibus suis: et facit sciplinas castigado corpus suum ut donaci cariacm sua tunc tactus opcra urin bonum . in hoc consistit lanius taectus. In hoc autem sciam tactus boni maxime sacerdotes se custodii civi sint mundi ab illicitis tactibus quoni am habent administrare corpus et sari suinem sacratissimum domini nostri Iesu chri sti. Cthabent quotidie tange re et pertractare res sacras unde militutum cs inquilibet clericus volcias tangcre aliquam rem sacram siue ali quam rem benedictam: vel laccre a uulsacrum ministerium. rimo lauci manus.Unde illuualibet sacristia cuius

rata cum robalia ad lauandum manus: ut quilibet clericus possislat:are manssuas atadi administret res sacras ne cui niundis manibus tangat temere res sacras in suam damnationcuti

Rubricio operibus satisfactori spropcccatis. Uiendum cst et opera satisfia, ctoria pro peccatis principalitcr consistunt in tribus opcribus. idelicet ui oratione mclemosina et in ieiunio ast lices per multa alia opera possit etiam homo satista

27쪽

cere pro peccatis suis et placere deo: a media illa reductitur ad ista tria. ouo nia, onmia opera contemptativa sicut est legere diiunas criptura Adiloqui de

deo et audire prcdicationes et alia diui in Onicia reducuntur ad oratione, que

est opus contemplativum. Omnia autem opera que faciunt pietatem inmximum licut suns opera misericordie dquibus msi a proxime dicitur reducuntur ad elemosyna, que est opus picta. tis. 'mnia vero opera corporis afflictiva vi sunt vigilic: disciplie lachry me genusteriones pcregrinationes et similia reducuntur ad ieiunium quod cit corporis aflictiust. Et per hec ope rasatisfacimus pro peccatis nostris et

lebratio misse plus valet quam omnia supra dicta: quonia omnia tria in se cormes opera supra dicta scilicet orationeque dicitur in missa: clemosynag: id est oblationem hostie et calicis. Et enimum quoniam nullus debit celebrare in fissi ieiunus. aRubrica de operibus misecordie.

Ciendum est in dupliciter agini' misericordiam cum proximo uno modo corpora uteridest subueniendo si brancor pore. Blio modo spiritualiter idest subueniendo sibi i spiritu operate ro misericordie ex utribus subuenimus proxumo in corpore sunt septe ovorum primum est pascere famentem hoc est quando homo videt paupere, habe re famen dare sibi ad comedendum: potare sicientem: hoc est quando homo videt pauperem habere sitim dare sibi edisibenduli vestire nudos hoc est quando homo videt pauperem nudu3 et habere necessitate*in vestibus vel calcramentis subuenire sibia coopire cu3 pro eius necessitate ministrare itirnatis: hoc cst qualido horno videt vel setit aliquem intumum qui habcincccssitatem ut sibi scrutat: scruire ubi in sua infirmitate et sibi ainitiistrare. Visitare carceratos: hoc est ire ad carceres ad visitandum et confortandum carccratos et cos rodlinc ci sua facultate si potcst: vrprocurat sibi cicinosyna 2 a cassi ex suo non potest. Duscipere pere grinos hoc est non haberes domos vclhospitium recipere eos in domum propriam et dare sibi cobopertorium et rcfe ctionenti epcure mortuos hoc cuquando homo videt corpora mortuoruuui non habent qui coruue corpora sepeliant sepelire cavi poscit: vel dicere casepelire cum clemosyna aliena. Et hec omnia sunt opera misericordie de quibus ibimus in die uidici reddere rationem

opera autem spiritualia ex 4bus

misericorditer subuenimus proximo ispiritu sunt etiam septem uirorum pri

naum cst.

Hudere propter bo proximi

et condolere Decius aduersitatibus: hoc est quando homo videt in proiimus habetio num debet secum gaudere. Et con uerso uuando habet malum debet secu dolere. Doc opus misccordie ostedit nobis a postolus dicens a Iaudete cum gaudentibus: et flete cum flentibus Θccudu parcere inimicis: hoc est indirbco parcere illis qui secerunt mihi Uiuria: Et hoc op ' misericordie quom die approbamus cum Pieremus oratio

ne dominicam.ubi Picimus. Domi

ne dimitte nobis et,cbita nostra sicut et nos Dimittimus debitoribus nostris. Tertium corriper Pelinquetes: hoc

cst quando video audirem malum face re debeo ipsum reprehendere et castiga ri

28쪽

re. Et hoc opus nissericordie teno lauit nobis christus cum dixis incua

gelio si peccauerit in te fratcr suus, corripecu Sinter te et ipsum solunt. Quartu in pacificare ou ordcsa oc cit quado vides aliquas habere discordiana intcrseoebe cos propola cinco insimul pacilicare et ad concordiam reducere. thec opus misericordie laudauis chri Um euangelio cuF dixit beati pacisci uintili Dei vocabuntur. Quintu doccreianorantes . hoc est quando video pcr sonas ignoranses et grossas obes doce re eas et mitruere ad bonog mores et inaxime in his que pertinens ad earn insa lutem. Docaliscin opus miscricordie christus nobi osteiidit cum dixit icuangelio. quis unum de mada tis meis impleucrit et sic docucrit homines hic magnust, vocabitur in regno celorum. extum consolari afflictos hoc est quando vides aliqtrem in aliutribulatione debes ipsum e thortari et Pare sibi confortationem ad consolan dum cum ies hoc opus misericordie ostendit auid propheta: cum de hoc conquerisu in psalmo omnes inpcr sonachrysti non habentis in palatione sua qui consolaretur cu*. Unde sic xi Et sustinui qui simul sibi coiurista retet non mitret consolaretur et non me riti Deptunii orare pro cunctis: hoc est faeci corationem ad Deum pro omenibus fidelibus vlius atqcoefunctis et maxime pro benefactoribus. H quod clerici principaliscriciaciatiar qui quotidie propter hoc recipiunt oblationes et elemosynas manibus laicorum hoc autem opus misericordie comproba uit bearii Iacobus in epistola sua dicens. latres orare pro inuicemis salvemini. Et in his viritualibus ope

ribus nullus porcist se excusare: silue sit diues siue sit pauperistuc sit sanus siuent infirmus. Quoniam urbis non

requiritur facultas corporalia sed spiritualis cum quilibet tantum diues cst

quantum vult. Rubrica de virtutibus in qui bus homo porcst operari bonum.

Ciendum cst in septem sunt

virtutes quibus homo virtuose vivit et in boni oribus secWcrcet. Quarum quattuor vocantur moralee: quia ad bono mo res Dii ponunt. Et tres vocansuriologice quia disponsi homines ad theologiam que est cognitio veri dei. ir tutem aut e moralius primae. bradentia que cst virius regens omnes ceteras virilites uuia ubi non est prude. tia nulla vii sus popost cise laudabilis. Onde virtus prudentie facis homi. nem cogitare pre crisa bene disponere presentia et prouidere futura. Em hoc principaliscr consistis virtus prudcntie T perantia facit hominem sobrii, in comedendo et bibendo et castum ico cupiscentia carnis et modcitum in om ni sua operatione.Unde hec virtus tacit hominem non plus vel minus desiderare et debeat. Et in hoc consistit vir tu semperantie , ortitudo facis hominem cile constantem et rectum tam iprosperi alibus qua in aduersuasibus. tande facit omo propter prolacritatem siue gloriam huius mundi non se erigitvr superbit. aneu 3propter aduerfitatem siue persecutiones se deprimit vel de penat sed semper est constans et persevcrans in bono animo . Et in hoc consistit principaliter virtus forsitudi nis. Iusticia facit hominem viridicuidest amatorem iusticie et veritatis quia semper veri alam dicit.ies facit hom nem seuerum idest executorem studio sum ad punitionem maloruin . Unde non parcit coniunctis no amicis neq3beniuolis sed omnes equaliter punit:

nec vincitur prece neque prccio neq3

29쪽

more vetamore sedit i paruo iudicit ficut in magno. Et in hoc conisistit siviusticie fit ine quatino diculatur virtutes morale siue pollituri ctiam csse apud inlidcleia:led nec sunt miperfecte quia non habent gratiam uaformantcFac illustrantem caldem virtutes ur gratia huiusmodHine lide habere non potvnderarifideles caret 'de deo no pos sunt virtute habere perfecte . ille tres dicuntur theologice uuarum pria est , ides. cci virtus habens fundamen una lalutis eterne sit qua ho mo saluari non potest fides aute fa

cu credere homurem ea que non vidit. Et hec credulitas debet puenire ex au cioritate scripturarum ranctarum non propter argumentum vel propter ratiolles hoc comprobanteo quia tuc fides non haberet meritum si vellet habereqbationem et experimcntu S. Et ideo pidi rerat Thome ubitati de eius resurrectione nisi tangeret latus et loca clauorum Thoma quia me Histi credidisti sed beati qui non viderunt et crcdiderut fides autem catholica consistis moueodecim articuus fidei sim, supra de articuuz fidei adicium cst: et in hoc conli

nil virtus 'dei pes et hec virtus

ex ulla expectamus habere remunera tionem quam credunus scilices vitameternam secudum in in sacra pagina nobis promittitur ubi dicitur: qui bona cacrula tabunt invitam cternam. Et hec facit Dominem fors et cynnantem ad sustinenda omnes neccilitates omnemq pcnitentiam et persecusionem: propter et eum quia sperat recipere ccii tuplum pro uno et vitam eternam dicere christo cum vos persecuti merint et Pitcrius omne malum aduersum vos mcntientes propter me gaudere et cmrasc quoniam naci ccxvcstra copiora emiclis. Et in hoc conlistit virius peti charitas. Dec est virtus psectissima omnium virtutum fine qua ectere ovi

nes vli nites sunt vane: quia qui nymo aritate nihil DF. Est aute charitas pqua diligimus dein primo et principa usera pse se supcrdia et pcrdia etinib Et diliginius xximum sicut nos ipsos et hoc Mpter pin deum. Es habet hec virtus tantam persecfoemin dum homo cst in charitate ora quecunque facit bona sunt:et deo grata.Etsi homo no eri cha nitate:liola bona toti modi facerct no

prosunt sibi ad salutem.ies e sciendia pinvita cierna no eris 'des neu spes:0 charitas bene crit . Et erit perructior

ibi hoc inudo: et in hoc consistit virtus charitatis.

JRubrica dedom mn sanctussiendum erispus iactus hel

septe dona quedat et cedits ut vult dicete apostolo. piritus ubi vult spirat Et dicuntur dona quia per gratia donatur noexcitis meritis quo dono . rimit, e monst timoris diat quia mitiuaa. pientieerim Oronti Doc aut donuhabemus quando timcna oridere deum ne separaremus nos ab eo. Ite, vi potius vclicines mori lcdmittere ali quid contra deus. Et istocst verus timor xspectat ad Ponti timoris . mo nu pictas i 3.1 dolantemus qn sum 'mites et pileta in honorado octi qHi honorado cceriam dei et sibi ta obcdiedou et in

riorib' sibi facicuo pietate a que naiaue cliste ecdice' ver 'aspectat ad Ponti pie tan5. Ponu sciesic hoc Ponu habe.mus quando prudenta disponimus operasiones nostras ad statum salii tis etcani tam inon igcndo nos ipsosui viam saliisis pcnain docendo et crudiendo procinata uti et iste est effect uim persu et ad donum sciciatie quipi cipalisci conlistis mctigcndo bonuniet rcprobandum malum. Ham immudus diabolus et caro nostra semper ex

30쪽

citant nos ad malunti piritus au tem et ratio intellectualis nos semper et lingit in bonum. num aute scientie facit nos cognoscere bonum cli sendo ipsum. Et facit nos intelliges malum ipsum reprobando.'Et hoc Poonum est utile ad resistendum peccatis. ill Onum consilii hoc donum habemus uuando deliberamns agere ope rasacta et bona quantulacunque sint difficilia et grauia siue ardua et vitare pericula nostre damnationis. Et iste est effectus qui pertinet addon si conssilit. EDonum fortitudinis hoc donum habcinus quando babemus perseueratiam in operibus nostre salutis et sum'

constantes in confessione fidei usque ad

mortem his autem canta cccle

si miri sancti gloriosum sanguinem

suus mderunt pro Potnino: amauerni christum in vita sua et imitati sunt eum in morte sita et ideo coronas triumpha les incrucrunt: r unus spiritias et nandes crat incis. Et hic cras spiritus doni fortituduiis uriabat cis perseuerantiam et constantia, in fortitudine i dei. Et in hoc colistit effectus doni for/titudinis. omina intellectus hoc Ponti habemus quando cognoscimus

Deum per comparationem ad creatu

rasides quando videmus cum csse psectiorem omnibus creaturis.per hoc etiam donum cognoscimus deumscrilluminationem diuinarum scriptura

rum secundum' per studiis sacre scriptureiicliccsias nostre illuminatur ad cognoscedit in deum. Et iste e effeci' qui pertinet ad donum tenectus. monum sapientie et hoc cit excellent ius omnibus aliis donis: quoniam hoc donum habemus quando cogno scimus et cum absolute non rcspective idest habendo respectum adcrcaturas

vel ad scriptura A sed solum ad ipsu de una ipso, expcrimento idest cx ipsa co gnitioe. Et istacsidi laresia inter donum intellectus et hoc donum sapicn

tie quia donum intcllcctus Patmel co sinitioncm per respectum ad creaturas vel ad scriptiiras ut id oc donum ita

pientio preci cognitioncm ex illo ex trita laco respcciuit dictum citi et phoc donum gustamus dulccdincia et suavitatem ipsius dci aestuiccstera clua qui pertinet ad donumisapicntie. Nubrica de beatitudinibus. Ciendum est cricro sunt be latitudines que promi tuturnobis in hoc numdo. id est octo vie virit tistia via huius mundi ex quibus conse immurica si sudinem postea in alio laculo. Quequidem beatitudines per ordinem po nuntiar. Mathei quinto capit Irto. Et ideo Dicula ricatitudincs ur laesi: homilae in beatum id cst consculii haberebcaritudinem a frituro seculo ciuem' aper ordinem describuntirta Ndirima ergo beatitudo est paupertas spiri ius. Esnec paupertas non onsistit ipecuni)s vel pol Icilio: zrbus sed in par

quando quis nihil desiderat de rebus huiusmodi vel dea ectionibus sensualibus: red omnem stium desideri u po

Mit in Deum taliqcnim ruci pur pauper spiritu. Itbeatitudo autem illorum coesistitit dicitur m euangello alici aso.qr

ipsorum cst regnum celorum: labocili

facili homo peruenit ad regulam celos per hanc via pali pertia iis sonu

cunda beatitudo est intritas id est esse mitem hoc est mansuetum et humilem

adtollelidu3pasienter aduersitapes huius nitandi propici et cum nec recipcrcturbasiollem cratiquare tibi contraria

mea situdo autem istorum consistititetis evagello' ipsi pol udebiat cri a T. vivetiu qae vita eicinia ubi e altitudo.