C. Plinij Liber secundus De mundi historia

4쪽

C. Plini

LIBER SECUN,

IIVS, DE MUNDI HISTO

RIA, CUM ERUDITO COMMENT

RIo V. CL. IACOBI MILICHII, DILI- genter conscripto et & mine denuo ex praelectionibus piibl. in Academia vi tyb rgenti recognito , phiribus is in locis aucto & amendis reptirgato et opera & smidio

BARTHOL. SCHON BORNII.

EPIGRAMMA. Astrosum cui si is, formamq; micantis Olyinpi, Et rerum causas, militiplicesq; vices :Vim regant totum coelestia corpora mundum Viribus occultis, continet iste liber Quisquis amas igitus , quod machina totius orbis Si istinet, exigua perdidicissi mora et Huc ades, & Latio scriptum sermone libellum Pellege : namq; bretii, quod cupis, inde feres. CuM I RI v I LEGIO CAESAREO AD ANNOS x.

6쪽

impo asi strum varios cogno eremotus, in erant mundo dera clara vices: Perlege Ronianascriptum grauitate libellum, Talia qui mira plicitate docet.' ma refertprimum, nitidofulgentia coelo Sidera quosurgant tempore, quot loco. t laesta quid o curo defignet C nthia commmi ibi, cum nitido cingitur orbe, velit. ita moneat triplici consectus imagine Phahus, uidi notet fusos cum moderatur equos. Hinc varias rerum deducit ab aethere causis. Et docet caelo corpora noma regi.

'baturas vices, diuersas semina monstrat,

sis videm rebin cedere prista nouis. Inde velut longo conficendit in aera cursu,

uem docet a cissum partibus se tribus. Expluat hic pauidas terrentia fulmina mentes, tuas micant ruti fulgura mi sapolo Vnde cadant imbres, gelidae quae cause pruinae, Vnde trahat liquidas dis, lor arcus aqua . uid faciat rutilos cauda flammante Cometas,

Aut i boniagnent Chasmata, qui mali

missuror indomitos, qua vis agat essera ventos, Cur modo tempesta , cur modo clara dies. Vobile cur nitido caelum volvatur ab ortu, Et rapiat cursu dera cunctaso. Frigida cur nunquam , displausi a si potae Oceani liquidis excipiantur aquis. A a

7쪽

AD LECTOREM.

aut actita, dis ut nox eat orta quadrigis, Bath, O Gra era lucrauget.

De ouo lidis veniens cur Lucifer undis, Arguat auricomum nonprocule se Deum. Cur mado longa dies rapiamua tempora nocti, Cur mo prolixa era nocte micent. Diuidit inde tribus terrarum partibus orbem, us m maris immenseo circuit undasinu.Enumeriti Uari s errantes cursus amnes, Multa eu terra cognita sue mari. Uaec quicuns negat tenerae discenda iuuentae, Illi nihilcerebri, nil rationis habet.

ficiis aethereo homines e pedibus ortos, Parte sui caelum dexteristre sequi. Uagna viris igitur debeturgratia doctis,

teneros iuuenes haec Elementa docent. In quorum numero non estpostremis habendis,

Milichius nostraefama decisa schola. Talia qui primum vigili monumenta labore , Reddidit eloquio lucidiorasuo. Illius austicio totum liber iste per orbem Purior, O vera tersu ab arte volat. Et quia posterior erat meditatio primam, Nullas no- aliquid, quae venit hora, docete EB autore iterum quoniam correctus ab ipse, Omnibis hoc abet charior esse liber.

mare si cupies totum cognoficere mundum,mceme praeclarum candide lector opus.

Crede mihi hic disies, quod te didicisse iuvabit, Vis diapassu distere, vive, vale

8쪽

NOBILISSIMO

PRINCIPI AC DOMINO

D. GEORGIO PRINCIPI IN A m

HALT, COMITI ASCANIAE, dcc.

Praeposito Ecclesiae Magdeburgensis,

IACOBVS MILICHIUS

V o D Plato inquit, Philolaphos iustos esse, quod in iii quirenda& pa tefacienda rer tam natura studiu po nant, omiis S alijs vitae ac ciuitatium negocijs, etsi id Cicero suo quodam consilio reprehendit, tamen si verdiudicare volumus , praeclarὰ & sapienter dictum est. Nana si usticia est, illo quenq; loco bene mereri degenere humano, non minus iussi censendi sunt philosophi, cum suum munus tuentiar, &ad salutem publicam referunt, quilin caeteri viri boni , qtii in administratione ciuitatum aliqua cum laude versantur. Clim enim singuli ordines, sua quaedam beneficia, ad c d munem vitam conferant, Ma gistratus pacis uelansionem, agricolae victum, opifices plaeraq: alia vitae praesidia, quod tandem munus anteferenduin est cognitioni maximarum rerum, quam philosophi adiuuandam & ornandam hominum Vitam afferunt 8 Etenim non tantum priuata oblectatio his studijs quaeri putanda est: sed cium naturae vim patefaciant, traducunt homines ad humanitatein: legum fontes, & omnium ossiciorum causas monstrant, valetudinem tuentur, ostendunt mo

9쪽

borum remedia, inuitant animos veris rationibus ad religionem,&firmis praesidi js religionem muniunt. Cum alitem ingens sit harum maximaraim rerum Vis

atq; utilitas, satis intelligi potest, philosophos, qui

diuinitus abstrusas in natura causas & perspiciunt &parefaciunt, de hominum vita praeclare mereri. Quae fuerit ingrati tuo o, summorum hominum s udia vituperare, qui cum mirabiles stellarum ac varios motus obseruassent, constituerunt certa anni spacia, &monstrarunt causas plurimarum rerum, quae in Vita accidunt. Non est leuiter meritus Thales de uniuersa

Graecia, qui primus & ostendit certum solis cursum, aequinoctiorum articulos&interualla: dc intulit haec studia coelestium rerum in patriam, quae si prorsus ignorentur, quantulum distabit hominum vita a bellu ina 8 nullus enim temporum ordo, milia series rerum gestaru constare posset. omitto iam alia multa. Quid quod idem Thales coelestibus causis monittis, patriae suasit, ne cum Croeso contra Cyrum arma sumeret , quo consilio patriam, quae alioqui peritura fuerat, seruauit. An aedilem aliquem aut pragmaticum de Rep. benemereri fatebimur, huncta Iesia virum dicemus nihil merit tim, sed tantum animi causa ludere existimandus erit Mihi vero non soliuningrati, sed etiam amentes videntur, si qui haec summa beneficia non intelligunt. Num exiguum munus reliquit Ptolemi rus Vitae hominum, qui uniuersam doctrinam de rebus coelestibus in methodum atque artem contraxit, quae si non extaret, res in natura pulcherrimae & maxime dignae admiratione prorsus iacerent obrutae tenebris. Non conditae Urbes, non propu-

10쪽

propugnacula extructa, aut huius generis opera vlla: ne victoriae quidem piceraeq;, quamlibet egregiae, plus utilitatis ad omne posteritatem afferunt, quam haec doctrina. Longu esset oi nites enumerare. Quid Hippocrates& caeteri, qui hominis naturam inlaabili solertia scrutati sunt, qui tot herbarum, fiutic in& aliarum rerum vires animaduerterunt, & in summis perictilis opem plane diuinam vitae hominum a

ferunt 8 Ab his si quis flagitaret, ut omissis studijs

suis accederent ad forenses catusas, nonne iniuria ge mas humanum afficeret, cum ab earum rerum inquisitione illos abduceret, quae ad vitam tuendam necessariae sunt Rect 8 igitur Plato inqui , Philosophos iustos esse, quod in optiinis studijs versentur, quae praecipua sunt huius vitae ornamenta. Iam ut de caeteris utilitatibus non dicam longius, quanta dignitas est, si quis consideret, homines ad hoc nasci, Vt naturam rerum inquirant, eamq; sequantur ducem ad agnitionem Dei Nam ut ingenue dicam quod res est, valde dissentio & 1 veteribus Epicureis,& ab ineruditis quibusdam nostrae aetatis hominibus, qui cum inditia ditii nitatis impressa naturae obruant insulsis cauillationibus, st Physices studijs ingenia abducunt. Nec Vero obscure refutat hos Pauli autoritas, qui grauissime inquit, tam prope adesse Deum, peno ut manibus prehendi &contrectari possit. Significat enim expressa vestigia atq; inditia diuinitatis

in natura extare, quae conuincunt animos, hunc mun

dum non casu extitisse, sed ab aliqua aeterna mente conditum esse & gubernari. Non est huius loci collisere eius rei argumenta, quae sunt innumerabilia .