Titi Lucretii Cari De rerum natura, libri sex ad optimas editiones collati accedit varietas lectionis cum indice rarioris et obsoletae Latinitatis studiis Societatis Bipontinae

발행: 1782년

분량: 395페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

NOTIT. LITER. DE T. LUCRETIO.

XIII

Aia: Phoebi furiis , furit Aile exarsit Orestis. Quam praestat solis versiculis furere.

Scriptor vitae Virgilii eo die, quo togam virilem sumsit Maro, periiste Lucretium testatur A. U. C. 698. Alii eodem die, quo natus est Vir alitus, obii se ferunt: O aliquis Pythagoreus credat Lucretii animam in Maronis corpus transisse, ibique longo usu Omulto studio exercitatum Poetam persemissimum obiijse. An sbi thyrmanus attulerit incertum : inte iit anno aetatis suae ψῖ , O miserrimam , quam olim ludibrio habuerat, nimis cito expertus est immortalitatem. Haec Thom. Creech.

LIBRI SEX de rerum Πatura. Exstant ejus tibri VI de rerum natura , ad C. Memmiiun Gemellum i Heroico poemate, Versibus jucundo antiquitatis sapore conditis, Epicuri de rebus naturalibus sententiam, sed & im pios ejus errores disertissime explicantes. Non plures a Lucretio libros a hujus aroumenti scriptos este, ut male conjiciebat Gyraldus dialog. IV de poetis T. et Opp. p. 197, secutus Philippus Buroaldus & Barthius LII, 4 Advers. Lucretio ipsi testi credimus , qui libro sexto v. 91 silpremae praescripta ad candida caia ei, spatium currere se affirmat. Exordium operis idem quoque , quod nos hodie, legit olim Ovidius a Trist. v. 26 i. Sumserit .mneadum genetrix , tibi prima requireti AEneadum genetrix , unde sit alma Venus. i. De hoc consulenda Gisa- ris O terrae genitabile qua re erit protegomena & Lambini. tempus. Pro Lucretio Lucilium a. Aliud certe opus, ni Lu- legit Gisanius. Alius Lucretius cretius alius, de quo Varro lib. Episcopus, cui Feriolus Regu- IV de lingua Lat. p. 9. Lucre- iam Monachorum inscripsit. tius suorum unius O viginti li- Vide Menardum ad Comoe-ι ortim initium fecit hoc: AEth diam regularum P. 97.

22쪽

NOTITIA LITERARIA

Hoc est, si in manus sum ierit Lucretium, cujus prima haec sunt verba : AEnen dum genetrix , hominum divvurque voluptas quem Ovidii sensum esse, iam pridem notavit Ludovicus Cairio lib. I. emendationum cap. VlII. Usitatum enim fuisse veteribus, ut vocibus initialibus scripta ipsa denotarent, pluribus exemplis docet Io. Ionsuas II, 3 de Scriptoribus Hist. Philos. p. a 36 seq. ScScaliger ad Euseb. num. M DCCCCLX. Quod vero in limine

operis invocat Venerem Lucretius, homo Epicureus, qui a Diis omnia humana susque deque putabat haberi. satis se duxisse existimandus est excusari imore vulgato Poetarum, neque alia opus esse responsione arbitror ad dubitationem hanc dii luendam, quam multos viros doctos exercuisse docet, praeter interpretes

Lucretii, Creochium, aliosque, Petrus Baetitis, vir ingeniosi mi mus, in dictionario Historico pag. 1923, editionis secundae quem de Poeta lector, ubi volet, conseset. Me mitim, cui poema suum Lucretius inscripsi, scripsiste & ipsum versus, colligas ex Plinii lib. V. Epist. 3. Eundem Maecenatibus ac liberalibus studiorum Patronis accenset Martialis XII, 36. Pisones , Senecasque, Memmiosque Et Crispos mihi redde

Quae vero a recentiore aetate in Gallia etiamnum claret illusti is Memmiorum gens, Gallice des Mesemes, si Berni arduin Monetam audimus, Latine Maximorum potius nomine appellanda

erat. Vide Menagiana T. IV , p. 17 . De illius gentis laudibus Casp. Gevartius praefatione ad tres electorum libros editos Paris .a6 19, η. Franciscus Vavassor in elogio Claud. Memmii, Hadr. Valesius in dedicatione diatribae de hasilicis , aliique laudati a Graevio in Epist. ad Nic. HeliasiumT. IV. Syll. Burin n. p. 61O, Lucretii placita Epicurea, carmine consutanda sibi sumserunt. Latino Heroico quidem, Aonius Palearius , Scipio Capicius.

23쪽

DE T. LUCRETIO.

Po gnactis Cardinalis & Thomas Ceva S. I. Anglico Henricus Morus & Richartas Blac more , Gallico Carolus Claudius Genesius , & Italico Alex. Marchetii. Scipionis Capirii lib. ΙΙ. de rerum principiis , Venet. I -6, 8 prodiere , & Palearri libri

tres pro animae immortalitate , Lucretio oppositi, ex merito laudantur a Sadoleto Epp. V , pag. 2oo, quos a Paleario scriptos esse , sine idonea causa dubitat Rob. Titius ex Welseri Opp. p. 8 8. Cardinalis Polignaci libri IX de Deo auctore universi cupide exspectati post specimen eorum editum, lucem Viderunt, post mortem ejus , primum Parisiis cura Abbatis Caroli Rothe lini, in cujus praefatione historia libri traditur , deinde Lipsae 17 8, 8 cura Goschedii, addita Diatribe de Poetis Philosophis.

Cevae Philosophia nov-antiqua , qua confutavit Lucretium , excusa est Mediolani IIo , I a. & merita laude celebratur in Diario Veneto, Giornale de' letterati d' Italia, tom. VII, pag. IIη , seq. Henrici Mori poemata Philosophica, in quibus praecipue

multa pro animorum immortalitate, praelum evasere Cantabrigiae 1647 , Blac morti, Equitis & Medici Londinensis, poema insigne de creatione, septem constans libris, quo Providentiam Numinis ad verius Lucretium defendit, jam tertium prodiit Londini an . 17I . Genesi poema pulcherrimum Parisiis primum , deinde Amstelodami aia. I7I7, Ia excusium hoc titulo est: principes de philosophie , ou pretives naturalles de l'exi 7encede Dieti O de Pimmortalite de Pame. Idem cnm amplissimi Ber- thoidi Henrici Brochesi metaphras felicissima Germanica Ham burg. 1728, 8. Sed Marchelli e)usdem, cuius metaphrasin Lucretii Italicam infra memorabo ) poema Philosophicum imper- .sectum ab auctore relictum , nec luci datum es, cujus initium exstat in Diario Veneto Tom. XXI, pag. 2 8-26O. Nec Germanis nostris deest , quem ingeniosis hisce Religionis assertorii, iis

Poetis accensere cum laude , & Lucretio opponere possimus , laudatus Broc esus, cuius carmina suavissima vernacula de Crea-

24쪽

NOTITIA LITERARIA

toris & rerum creatarum admirandis iam saep7us post prImaman. 1723 Hamburgi Vulgatam editionem recusa quatuor voluminibus in 8. Si quis titulum modo consulat, facile putet Lucretio etiam op- pontum esse librum Belgica prosa Amst. irio , 8 ab Henrico

versting. Sed qui scriptum ipsum evolverunt, putidum Spinosae asseclam , derisorem sacrarum literarum impium, religionis contemtorem Lucretio ipso haud meliorem illo prodi observant. Sub Jantiam O Corpus aeque late patere , omne extensum esse

corporeum ctim suo consectario , Spiritus nusquam esse ) nihil scripo se nisi ex praejacenti materia: vel, quod idem est, nihil o ej creari. Omne corpus motum ab alio corpore moveri. Omnia mundi phaenomena rationibus pure mechanicis posse explicari. Cohaerentiam corporum , atomorum hamatarum unione contineri, O id genus alia fere in inita , praesertim apud Democriti O Epicuri fectatores , apud Lucretium prae ccteris quem cum admodum adolescens evolverem, putabam profecto subinde , me satyrum quempiam simiumve senem e dylphis philosophantem audire, adeo Omnia ex solo sensu externo , craissaque imaginatione de tacebantur. i. De Santvoortii libro de ta Philosophorum edita Ger-orseah van de bera egin en de manice , parte VII, pag. I 2IBegins in der vaste lichamen, seq. Unichul dige Νachricliten S de scripto Wyermarsit vide vota theologi schen Sachen an. Christoph. Aug. Heumanni Ac- 17IT, P. clay seq.

25쪽

DE T. LUCRETIO.

XVI IQuod genus Philosophos innumeros e lustris Des que desertis credibile est jamdudum confluxuros fuissse, si Deus ac Νatura bratis animalibus loquendi scribendique facultatem concus sent. Ipsa enim facile potuissent prolixas crassarum imaginationum concatenationes si e carmine sue soluta oratione , ornate O copiose deducere O enarrare. Hoc vero proprie philosophari non est, sed

re. Haec Henricus Morus, Theologus & Philosophus Anglus in Confutatione Cahbalae Aetopaedomelissaeae T. I , opp. Philosoph. pdg. Jῖ Invocationem Veneris , in limine libri primi Lucretii, ek- posuit Gallicis versibiis pluribus Poetria ingeniosissima Deshoulieria Tom. 2 carminum, editorum Gallice Bruxell. 17O8, 8. p. 8O. imitation de Lucrece , en galimatias sit expres. De invocatione illa videndus etiam Petrus Victorius, Epistola ad Joannem Casam. Jo. Clerico viro doctissimo T. XXVI. Bibl. selectae p. is η reditus faeturus fuisse videtur Lucretius, si Rationem sive Mentem tanquam Deum in limine poematis potius, quam Venerem implorasset. Sed Lucretius sensibus plus quam

rationi tribuens, & generationem rerum cupienS exponere, nullum magis physicum numen quam Venerem appellare se posse existimavit. In Lucretium scripserat olim Velius Longus , cujus commentarii citati a Charisio p. 187 edit. Pulsch. jam pridem

intercidere.

VERSI O N E S Lucretii. Versiones Lucretii plures exstant. Francica prima est Guil. des Auteis , de qua V. Fr. a Cruce Cenom. Bibl. Gall. p. 138. sed clarior est versio Mi 1. 'Marolles, quae Paris. 16 O, 8. prodiit, melius 1663 , 8. addito L. X Laertii francice Verso. Laudant eam Carolus Sorellus in Bibl. Gallica, Rotandus Mol acretius. b

26쪽

Xvm NOTITIA LITERARIA

resuis E pp. p. 36 . Patinus in Epp. a Io. Brantio editis &Jac. Costard Epp. T. I, p. 8 II. ut adeo iniquior videatur censura Jo. Capellani, in Misceli. liter. Francice editis Paris. 1 26 p. 76 δ: etoi , ubi audiopem vocat i 'Antipode du bon sens: nec non Mar villii Melang. litter. T. l, p. 1 o. Vidit di lucem Metaphrasis verim us Francicis , incerti audioris , a. 1677 4. Altera nobilior est prosai ia 1 Les Oeui res de Lil rece, Cori remini j a philosophie fur la Physopio , ou Pori ne de tol le

ori mal latin 6 la vie de Lucrece. II tom. a Paris I 692 ,12. primum prodiit Paris . t 68s , 12.) A ex secundis curis Paris. I O8, I 2. adjun His notis novis, quibus priores vel emendantiir vel defenduntur. V. Ephemerides liter. Paris. 17O9 , p. 468. Dicitur & Petrus Mollere admovisse manum novae Metai,hrasi, sed eam nondum absolutam Vulcano tradidisse. V. Vitam ejus p. 198. Initium Libri primi versi bus elegantibus

ratre T. IV, p. 418. A ddimus novi limam versionem: Lucrece avec utre traduction f .ruci se O des Abses , par M. L. G.

Paris i 768, 8

Valde laudant quidam Italicam Metaphrasm: Tito Lucrebro Caro delia natura desie cose tra . in vers L A fandro 'far chetti Mathem. Pro f. apud Senenses. Specimen ejus dedit Leib initius in Et Tais de Theodice e p. Ii , f. Ea edita post est Lond. IIII di Amst. 17 4, 2. Voll. 8. cum H gg. V. D Roche Bibl. 'Angl. T. I, p. 332. de ipso Ni pronum in f Iist. Script Flor. p. 18 , & Giornate de ' litterati c Italia T. XXI, p. 213

s. Exstat & Italica versio prosaica auditore Hieron. F a Chelta Venet. Is 89 , η. iudice Mageo tamen eae positio magis doctrinae Lucretianae quam versio. V. Vas . tradultori Italiani p.

27쪽

DE T. LUCRETIO.

62. noc vero titulus libri aliud promittit. - Peti . Victorius ad Cic. Epp. XVI, 19 Lucretium politissimis versibus, ait, ex preissum ei se a Franc. I sario IIo a. Anglico carmine Lucretium feliciter expressit Th. Oeech T. Lucretius Carus of the nature of Thinys , in x Booko , transla- ted into tisi verses , by Tho. Creech. in tu o Volumes. Lxplain f and illus aled u ith Notes and Animadversons ; Eeinga complet Ergem of the Epicurean Philosophy. London. ed. III 1683 , 8. item emendata & suppleta passim 171s,8. In notis ei subjectis censorem Lucretii agit, ejus errores refellit, etiam interdum sententiam ejus a malignis interpretationibus vindicat. Hic liber ad intelligendas res in Lucretio plurimum prodest, etiam plus editione latina. Belgice versibus expresiit Lucretium Jerem. De ker, cu)us specimen est apud Pet. Rahum

in Boecksaal van Europe a. 1693 T. II, p. et I & 1699. T. I, p. 91. Versio prosaica Io. de IVit prodiit Amst. I7 1 , S. Libri sunt divisi in Capita, praemissis argumentis, totique

operi praemissae breves animadversiones , quibus praecipui errore S poetae refelluntur : accessit Carm. Ad . Relandi venustum in poesin Lucretii.

EDITIONES promisisse, observatio es Oc.

Non paucis Lucretii locis multum lucis attulit P. Gassendus in opere de philosophia Epicuri: quanquam eum subinde reprehendunt illi ipsi, qui eum alias libenter sequuntur , ut Creech. S des Coutures. Vide tamen Epistolam Ad. Prelgeri ad Haver campum, in qua dicit Gassendum interdum aliter afferre loca, qtiam sint in textu, non e MSS. vel emendandi causa, sed memoriae lapsu, docto tamen iis o & nihil alienum astingente Lucretio. Franc. Gacono credat, qui Volet, praef. ad metaphr. Gall. Anacr. p. 31. assendum singulis diebus mane

memoriter recitasse centuriam versuum e Lucretio.

28쪽

NOTITIA LITERARI A

In Lucretium infinita se notata habere scribit C. Bariti usin Stat. T. 3, p. 8 I. Tollius scripserat notas in Lucretium. Eas moriens tradidit Gerardo de Uries, qui Lucretium commentariis philosophicis illustrare volebat. v. Henninium ad Toll. Epp. itiner. p. 77. Isaaci Vossi notas ineditas memorat Graevius s. ad Callim. p. 17 . cuius pater Promisit novam editionem ad Catuli. p. 249. In Massoni Hist. Crit. lit.

a. IJ IJ. T. 2, p. 284. medicus clarus in Anglia, Garthius, dicitur molitus esse novam Lucretii editionem, quae & pro diit Lond. 17I4. Vinc. Alfarium a cruce , Pros Med. Patavinum se a. 16 32 Occupatum vidisse commentario Lucrebano, narrat Gabr. Νaudaeus Epp. p. 23 I. Ante hos Luc. Frtiteritis

dicitur in Lucretium assedia habuisse, quibus adjuti lint, qui

post Lambinum ill uitrare colleetaneis tentarunt Lucretium. V., vertit Athen. Belg. p. I8. Val. Andreae Bibl. Belg. p. 379. Titi Joannis Scandimensis Commentarii dodtissimi commemorantur a Berialiardino Reatino, Carpensi, c. I q. annot. in Varia script. loca. Lampad. Grtit. T. 2, p. 367. Andreae Riveti notas MSS. in Lucr. laudat Servatius Gallaeus ad Lactant. II, 3. Voluit etiam edere go. Da b rac castigatum ad MSS.& edd. vett. metaphr. Creechii & sui S aliorumque notis. V.

le Clero, Bibl. Chois. T. XVII, p. 242. Sed institutum abjecit, sine j aftura magna literarum , ut putamus. De Britanni Rich surridye promissis in Lucretium Animad. V. Adt. Erud. 17I6, p. 64. Etiam textum Lucretii cum MM. contulerat & emendarat Franc. Medices, teste P. Victorio Castigg. poster. ad Cicer. Epp. XV, 19. ubi & eκemplum correctionis e L. II asteti, quae in omnes post editiones recepta est. MSS. Codices passim ei stant in Bibliothecis, ut e Catalogis MSS. impr. Montes al- conii patet: duo membranacei in Lei densi inter Volsianos. Codex antiquissimus est in Bibliotheca Gottorpiensi. Nic. Hei 1

29쪽

DE T. LUCRETIO.

se Lucretii exemplaria supra annos 8oo scripta dicit evolvisse . sed sine magno fructu. Exstat & in Bibl. Leid. ed. Antu. I 36scum VSS. collata a Fr. Nansio & U. Vossio , & ed. Lugd.i 376 notata C. Auboni manu.

P O ET IE quos Lucretius imitatus fuit.

Poetas imitatus ese Lucretius cumprimis Videtur, e Graecis Homerum & Empedoclem, e Latinis Ennium. Lucretii vestigia non puduit legere Virgilium in Georgicis : neque semper eum vicit aut post se reliquit, ut judicat Alexander Rosiaeus, qui loca Lucretii nonnulla cum Virgilianis contulit libro tertio Virgilii triumphantis, capite VI. Obscuritatem in Lucretio reprehendit Pallavicinus. Non opus est monere eruditos , commentitiam esse inscriptionem Caesenatem, obviam in Aldi Manutii Orthographia p. 119 & Fulvii Ursini imaginibus, atque apud Gruterum p. CCCCXXXII, a. laudatamque a Mahit lonio itineris Italici p. 41. & Bernardo Mangonio in Chronologia Caesenae p. 126. T. IX thesauri Italiae parte VIIL A

Lucretii H lorici ac Poetae Conditoris verissimi, cui ob excellentiam ingenii salua condonata , ac Civitati Caesenae , Roman. Coloniae deductae in hoc sacro monte dedicata. Claudant praesens de Lucretio caput hi versiis Marulliani Amor Tibulle, Mars tibi Maro debet , Terentio soccus levis. Cothurnus olim nemini satis multum, Horatio satira O chelys. Natura magni versibus Lucretii Lepore mi eo illitis.

30쪽

XXII

INDEX

EDITIONUM

T. LUCRETII CARI

AUCTIOR FABRICIANO ET IN TRES AETATES DIGESTUS.

AETAS I NATALIS.

Auctores habet post editionem principem, Petrum Candidum, Io. Bapt. Pium, Andi . Naugerium , Gryphianam ed. I 86 Editio princeps. T. Lucretii Cari de rerum primordia natura libri Vl cum argum latis rerum l. in ilia. Paulus hunc impresse Priden berrer in Cerotra, Qui genitus est in Patavi r Passo v ) sellae magnaei Alemaniae, i. e. Germaniae Ab incarnatione Ch illi M. CCCC. LXXXVI. Die vigesimo otia, o Septembris Calen. O. Iob i, ' Scilic t sitam Lucretii ed tionem ad calcem deduxit die XXVIll Septembris, an I 86. frontem Vero libri in Calendas Oetobris distulu; id moris en naapud typographos plerumque usurpatur, ut libror mfrontes, 1. initia, novillima excudant. Frui ira Vero Vulpius scrupulos de antiquitate huius edit. mOVet, tanquam annus I 86 natalis fuerit apti licis. Havercamp. huius editionis titulum sequentem assert:

T. Lucretii Cari poetae philosophici antiquis limi de

rerum natura libor.

SEARCH

MENU NAVIGATION