장음표시 사용
31쪽
NOT. LIT. DE T. LUCRETIO. XX liq
nensis editione si arisiima O Sed interpolatio-
per Theodor. de Ragaronibus de A illa, Venet. I ii Phil. Junt. Florent. 8, cum praefat. 6c calfigg. Pe tri Candidi , qui ex Joviani Pontani & Mich. Martilli castigatione & MStis Florentinis Lucretium emendatiorem 1 e dare proiitetur. Petrus Vidi orius ad Cic L. XI ad diveri. Ep. Eo valde conquestus est , ut &Scaliger ad Catuli. pag. 93, de audacia Ma illi. cum commentario Jo. Bapt. Pii sol. Bonon. ap. AD censium. Castigg. praeceptoris sui , Geroaldi, es quibusdam MSb. usus est. a Ia Florent. 8. Venet. c. Praef. Pet. Candidi, ex ed. Aldi, 8.111 In Cariam Lucretium poetam commentarii a Jo. Bapt. Pio editi: codice Lucretiano diligenter emendato : nodis omnibus & dissicultatibus apertis. in chalco graphia Ascentiana ad iii Idus Augusti. ibi. cum praefNic. Beroaldi.
1 is ad veterum exemplarium sidem castigati & recensiti ab Andr. Aaugerio , Venet. ap Ald. 8. Rep. ed,
1 31 Baii l. ap. Henr. Petri, 8. Editor nescitur.3 34 Lugd. 8.1 36 Lugd. ap. Seb. Gryph. 8,
Au fores : Dion. Lambintis Obert. Gifanitis, Dan. Paretis.1 63 cum commentariis Ibion. Lia bini, Paris 4. XV Codd.MSS. di Andr. I urnebi a clue Jo. Aurati consilio usus, octingenta Lucretii loca restituis Ie se profitetur. 336η eadem. resertur in Catal. Bibl. Ludemi g. Lugd. ap. Seb. Gryph. 8. rei'. ed. I 78. 3363 Lambini II, sine commentariis, cum brevibus tam ei scholiis conitidiis ad calcem, & emendationibus Andr, Lurnebi. Paris. I 2.
32쪽
1366 de rerum natura libri VI. emendati & ex manu scriptis restituti ab oberto Gisanio , B irano; addita simi vita Lucretii, & gentis Memmiae descris uio; notae marginaleS; epitome seu compendium Epicuri de
rerum natura , Lucretio accommodatum , graece ; ca
pila quaedam philosi,phiae Epicureae cie natura , ex M. Tullii colle dia libris, item verbis Titi composita; colledianea ad antiquitatis notitiam; Thucydidis verba e libro secundo de pes ilentia Atlien . Graece ;variae ledtiones & castigationes. Ant verptae Chr. Plantin. 8. Gisanius non semper optima, tediiones Prae tulit. Lambinus eum accusat, optima ex ipsi VS comm .sumsisse. I 7O - de rerum natura, libri V l. a Dionys. Lainbi no olim locis innumerabilibus ex auctoritate quinque codicum manuscriptorum emendati, ac fore redin tegrati , & praeterea brevibus, ac perquam utilibus commentariis illustrati: nunc ab eodem recogniti, & longe meliores facti, planeque iam in suam pristinam integritatem restituti : cum iisdem commentariis, Plus quarta parte auctis. Accesserunt haec praeterea, vita Lucretii, eodem Lambino auctore. Praeter eum indicem , qui in omnibus aliis libris ante impressis poni solitus est indices alii duo, Unus, rerum, quae sint in conteX tu Lucretii, & Vocum , elocritionumque fere omnium Lucretianarum ἰ alter, earum rerum , quae sunt in commentariis Lambini. Lutetiae , aP. Jo. Benenatum, cl. Lambini II l. Commentarius Lambini, non sbium optimis in Lucretium, sed generatim optimis commenta
1s 6 Lugd. ap. Seb. Gryph. I 2. rep. edit. 1 64.1 83 Francos. ap. Wechel. 8. repet. edit. Lamb. I TO.i 89 Anivei p. I et ex Turn. & Lamb. recogia.)139s ad postremam Ob. Gitanti emendationem restitutus. Lugd. Bat. ap. Plant. 8.
33쪽
Florent. 4. Una cum explanatione paraphrastica, & notis Jo. Nardi Florentini. Sed is parum seliciter versatus est hoc in negotio. Paris. c. vers. Gall. Mich. de Marolles , 8. de R. N. libri VI. additis contesturis & emendationibus Tanaquilli Fabri, cum notulis perpetuis. Salmurii, Jo. Lencrius. q. Editio praestans. Salmurii, cum brevibus notis Tan. Fabri, cl. Paris. c. gall. vers. Mich. de Marolles, addito libro decimo Laertii gallice translato , 8. AntV. 8. Cantabr. I 2. repet. edit. Fabri 166o. in usum Delphini. interpretatione latina & notis illustravit Mich. F us, Paris Pareum & Nardum com pilavit, homo parum idoneus ad hoc negotium.
Paris. c. gall. vers Baroni S des Coutures , I 2. Cantabr. I 2. repet. edit. Fabri 166o. Amsi. c. gall. versi Baronis des Gutures. 2 Voll. II.-Paris Les Oeιιvres de Lucrece en latin O frianc. avecdes rema ques par M. des Coutures, a Tom. 8.
Auctor: Thom. Oeech. i 693 interpretatione & notis illustrati a Thoma Creech. Oxonii, e theatro Sheldon. 8. Lucretium totum imbiberat Cre ch. Editio praestans. apoi Amst. c. Belgica vers Jo. de u it, ap. Seb. PeZoldum. 8.
34쪽
17o8 Paris. c. gall. vers. Bar. des Coutures , I 2.3 o9 LOH l. 4.3712 de rerum natura libri VI. Londini, J. Tonson , fol. Additae sunt vari . lecti. e MSS. collatis a Nic. Hein sto, Jac. Si isto , Munkero , Is . Vossio , S Th. Creech.
item e commentariis.. eadem editi O. 4 mai. c. imagg. elegant.. eadem editio sol. 171 3 Lond. 12. ed. Mich. Maritiarius. Secutus est edit. Lond. ITIa, Una cum edit. Creech. . . . . eadem editio in Corpore poetarum Latinorum, edente Mich. ΛJaist iras. I 717 Londini. repet. edit. Tan. Fabri 166O. parum emendata. cum interpret. 6c not. Tia. Creech. Lond. s.
372I Lond. in corp. Poeti. lait. ap. U. I ill int, sol Patavii , 8. a lo. Ant. I ulpio. Secutus est textum Cree chia n. additis variis lecti 172s de R. N. libri sex, cum notis integris Dion. Lambini. Oberti Gisanii, Tanaquilli Fabri, Thom. Creech, &selectis Jo. Eas t. Vii , aliorumque, curante Sigeberto I sit et campo, qui & suas & Abrah. Preberi adnotat tiones adiecit. Accedit interpretatio Thomo Croech , Variae lectiones ex notulis i . Voilii; at ille ex plus quam viginti quinque Codd. tam improsi quatia MSS. ut et complores lic a locuplet sit mi indices. Cum si guris artificiosissimis atque veniat istim s. I sim Bat. ap.
I7 4 i, de rerum natiara libri i)X. Accedunt sel ictae leo io nes dilucidando poemati appositae. Curante Steph. Andi . Phili pe. Lutet. Pari . tum lilius Ant. Cotili elier' ty P. C. F. Simon, 12. c. sigg. elegantiss. Editio nitida IT 49 ex ed. Th. Cre ech. Glaigouae. s. 17 r Patavii. excudebat 'os. Cominus. re p. editionis II 2I..ZZJ Basileae, crina notis Th. Creech. S. ap. Thurnis ium. in ironte dicitur Londin.
35쪽
DIONYSII L A M R I Ν IJUDICIUM DE T. LUCRETIO CARO
In Epistola Dedicatoria ad Carolum lX. Regem Christianissimum.
Si quod est in his paucis scriptoruin veterum, tanquam ex naufragio reliquiis, literarum genus, Unde multae magnae lite utilitates ad nos permanarint, Poemata sunt. Poetae enim, qlii iidem Philolophi fuerunt, primos illos homines rudes , impoli tOS, ierOS , er adie: Unt, expoliverunt, a feritate ad hunc huma- Dum civilem vicium cultumque traduxerunt. Ιidem me lius, quam plerique minuti Philosophi, virtutis pulchritudinem descripter tint, citisque amore nos inflammarunt, Sc graVr HS QVitiorum turpitudine nos absterruerunt: iidem non , ut histori ci , ex Veris rerum gestarum narrationibus, singulariumque Per-1ona cum diciis, s adtis , eventis sed Philosophorum more, re-hus verisimilibus excogitatis, personis fetis , casibus cuiquepprsonae consentaneis ad extremum subiundiis, nos di prae ceptis utilillimis instituerunt, es moribus optimis imbuerunt-Cum autem Poetarum non sit unum genus; alii enim sunt Epici,
alii Tragici, alii Comici, alii Lyrici, ac Melici, alii Dithyrambici , alii iamborum S elegorum, cic epigrammatum lcri Pro res, Si ii qui sunt alii: omnium & vetus is umi c laudati stimi sunt epici. Philosophi enim & Theologi illi antiqui res tum divinas, tum humanas eas, quibus hominum vita exculta , 6 ad humanitatem conformata e i, heroico potissimum carminis genere persecuti, posteris tradiderunt: quo in numero sunt apud Graecos Orpheus, Musaeus , Plomerus , nam superiorum non solum scripta , Verum etiam nomina , temporis diuturnitas obli-x one sempiterna obruit, penitus iue delevit) Hesiodus, Tyr laeus, Phocylides, Xenophanes, Pythagoras, Empedocles, Parmenides, aliique complures: apud Latinos, Ennius, Furius, LUCRETIUS, Varius, Virgilius. Epicos subsecuti sunt Tragici, qui clarorum Virorum , publicarumque personarum a stion S At que eventus numeris di modis imitantur: quo in genere sunt
Elchylus, Sophocles, Euripides, Pacuvius, Aditus: Comici , qui obscurorum & privatorum hominum vitam , facta, casus exprimunt; quales sunt, Lupolis , Cratinus, Aristophanes, Menander, Epicharmus, Caecilius. Plautus, Terentius: Di-
36쪽
thyrambici, qui in Bacchi numine praedicando , laudibus biees perendo, atque in eius rebus gestis ac victoriis canendis toti fere sunt occupati; quorum omnium primum Glaucus a quendam, fuisse, ab Herodoto traditum est. Iamborum scriptores, qui in eos, a quibus laesi sunt , acerbius invehuntur: ut Archilochus, Hippoliaκ, &. interdum 'Catullus, & Horatius: Elegorum opifices, quo in numero sunt Callimachus, Mim nermus, Philetas, Tibullus , Propertius , Ovidius. Horum igitur omnium cum Epici, meo quidem iudicio, plurimum prostat , longe ceteris audioritate antecellant : hi studiose nobis sunt legendi. In Epicis porro non eos tantum numerandos esse duco, qui res sortiter & praeclare getias, bellaque cecinerunt : ut Homerus , Apollonius . Ennius . Varius , Virgilius, Lucanus: aut qui de agri cultura Icripserunt , ut Hesiodus : aut qui de piscibus , & venatione , ut Oppianias :Verum etiam, multoque adeo magis eos , qui rerum causaS occultas, atque a natura involutas, longis versibus explicarunt, ut Empedocles , & Lucretius . & qui de asseditibus animi comprimendis, de virtutibus expetendis , de vitiis fugiendis,
heroico carmine praecepta reliquerunt, ut Pythagoras , ut Pho- cylides, ut Horatius. Nam cum e rerum naturalium cognitione, morumque ac Virtutum explicatione, homines efficiantur nescio quo modo maiores atque elatiores; & cum ex utraquere animi magnitudo contra fortunae impetus, rerumque humanarum imbecillitatem, sortitudo contra mortis timorem, temperantia contra libidinem , constantia contra superstitione incomparetur; Poetis autem hoc ma Xime propositum esse debeat, ut tediorem reddant meliorem: secundo loco, ut delectent: absurdum sit profecto, eum, qui tal a argumenta heroico carmine pro rerum dignitate tractarit, indignum Poetae no mine iudicari : bellorum, aut rerum rusticarum, & similium scriptorem solum in Poetarum numero coetuque collocari. Magnopere etiam ab iis dissentio, quamvis graves sint auctores)qui Empedoclem, & ceteros huius generis scriptores e Poetarum choro sustulerunt, nihilque eos neque Poetae proprium,
neque cum Homero commune, praeter numeros , habere PrO-
nuntiarunt. Iis libentius assontior , qui illum & Philosophum praestantem, & optimum Poetam fuisse censuerunt. Νon enim poesin imitatione sola , sed numeris & figuris, & virtutibus poeticis metiendam puto : neque Politam imitatorem quendam statuo tantum, sed ingenio excellentem Virum, & mente concitatum, tu paene dicam divinum : Verbis non semper utentem usitatis , 6c
37쪽
popularibus, & de medio sit intis, sed interdum, & quidem saepius, novatis , priscis, longe arcelliti S: reS magnas, reS admirabiles , res abiti uias ac re raditas in lucem proferentem. Denique ei, cui sit ingenium , cui mens divinior , atque Os magna sonaturum, do nominis huius honorem, ut iubet Flaccus. Verum , dicet aliquis, hoc in Homero maxime laudabile est, quod non ibi una virtute praestantium sortiorumque virorum actiones honestas , & cum virtute coniundias , sed etiam improborum , ignavorum, amentium , libidinoiorum , iratorum, invidentium, metuentium dista factaque Optime exprimit, atque ob oculos proponit: quod quando neque Empedccles, neque Lucretius ia
cere curarunt, poetarum nomen non merentur. Immo vero
hoc ipsiim est, quod in Diomero reprehendtint cum alii multi, tum Philosophorum princeps Plato eumque hoc nomine, neque in civitatem bene moratam, bonisque legibus temperatam
recipit: & ex sila Republica non Vi expellit ille quidem , aut ignoti uniose exturbat, sed certe Verecunde deducit, atque honorifice dimittit. Quare non continuo si Empedocles & Lucretius
personartim sic assectarum orationem atque actionem non imitantur, Poetarum nomen eis adimere nos oportet. At Lucretius
animorum im3nortalitatem oppugnat, Deorum providentiam negat, religiones omnes tollit, summum bonum in voluptate ponit. Sed haec Epicuri, quem sequitur Lucretius, non Lucretii culpa est. Poema quidem ipsum propter tententias a religione nostra alienas, nihilominus poema est. tantumne Z immo Vero poema Venustum, poema praeclarum, poerna omnibus
ingenii luminthus distinctum , insignitum , atque illustratum. Hasce autem Epicuri rationes insanas ac furiosas , ut SC illas abstr-das de atomorum Concursione sortia ita, de mundis innumerabit bus, Sc ceteras, neque dissicile nobis est reflatare, neque veron cesse est quippe cum ab ipsa veritatis voce, Vel tacentibus omnibus, facillime rei ellantur. At debuit ingenii sui vim ad in destiorem prohatioremque disciplinam , atque ad gravius argumentum conferre. Debuit, quis negati Sed dolere, & queri hoc licet: corrigere non licet. At Epicurus S Lucretiuς impii fuerunt. Quid tum postea 8 num idcirco nos quoque, qui eos legimus, impii sumus 8 Primum, quam multa 1 int in hoc poemate cum aliorum Philosophorum sententiis ac decretis con-s ntanea 8 quam multa probabiliat quam multa denique praeclara , ac prope divina 8 Haec sui Nam , haec arripiamuS, haec approbemus. Illa, quae sunt coirine titia, quae absurda, quae cum religione Christiana pugnantia, reiiciamus, aspernemur,
38쪽
improbemus. Deinde a leone faciles & creduli sumus , ut, quae sunt a quibuslibet scriptoribus memoriae prodita, literiSque mandata , ea vel tanquam ex Apollinis oraculo edita, vera ei se indicemus, vel tanquam ab Archimede descripta pro certis
habeamus Z Quod si multa quotidie fabulosis, incredibilia , talia
lenique legimus, vel ut animos relaxemus, vel ut in iis, quaei ne controvei vita vera sunt, libentius acquiescamus, Constantiusque maneamus: quid est, quod Lucretium , elegantissimum , cultissimumque Poetam, aspernemur ξ Atqui non ita luerunt
Nec inelate religiosi, nec superbe fastidiosi, veteres illi Chri- 1liani, sanctii simi viri, Justinus Martyr, Gregorius Nari alaZe Mus, Basilius Magnus , Johannes Chrysostomus , Clemens Alexandrinus, Athenagoras, Eusebius , Cyprianus , Tertullianus, Arnobius , Firmi antis, Augustinus, Hieronymus, ut scriptorem, anisi Christianum, & omni ex parte graue em, castum , ac Uerum , neminem tediione dignum iudicarent. Quin δοῦ Empedoclem, S Democritum , Epicurum, & Lucretium, & ce eteros Philosophos ac Poetas ut Oratores 3 Historicos taceam etiam Graecos, tum Latinos , quam vi S profanos, quam i S mendaces , quamvis impios, studiose legebant. Neque id temere , aut frustra. Nam quemadmodum apes ex singulis floribus, quod est ad mel conficiendum utilisiimum atque aptis limum, limare ac depasci consueverunt: quod est inutile, non attin Runt, aut certe non degus ant, ita sanctissimi illi & Chrii ianissimi homines ex Pod is Graecis ac Latinis , ex scriptoribus profanis, atque a pietate Christiana remotissimis, quae
ad religionem nostram propagandam atque ornandam Valere existimarent, ea diligenter accurate carpebant ac seligebant, quae repugnare sentirent, ea aut Praeteribant, aut respuebant,
Ad Lucretium nostrum revertor, Poetam egregium ac praestantem, scriptoremque omnium Laetinorum politi stimum , vetustissimum, elegantistimum ; ex quo Virgilius di Horatius non lum dimidiatos, sed integros saepe versus mutuari solent. Hic ubi de rerum primordiis, seu corpusculis individuis, de eorum motu & liguris, de inani, de imaginibus sive simula-CriS, qtiae e ium1LO rerum corpore mittuntur, de animorum
Natura, de ortu obituque siderum, de Solis & Lunae de sed tu, de luiminis natura , de arcu coelesti, de avernis, de causiS morborum, δί multis aliis rebus disputat; subtilis , argutus,
39쪽
cnucleatus, limatus est. In librorum prooemiis, in nonnullissimilitudinibus , in exemplis, ita disputationibus de morte contemnenda, de amore fugiendo, de somno & inibinniis, gra Vis, copiosus, amplus, magnificus , elatus, Ornatus est. Quem si quis caliis ad graviorem Si probabiliorem aliquam discipli nam, Puta Platonicam, aut Peripateticam, aut Stoicam de t: li siet: Dii immortales, quantum eX eo fruetum, qUanidio utilitatem caperemus i quantam sui admirationem hominibus excitareti quanta sui studia commovereti Nam, si tam infelici argumento si hi proposito ac suscepto , poema tamen edidit tam praeclarum , tam illustre, tam luculentum quid eum censemus sitisse facturum ssi vel rerum platonicarum magnitudinem ac majestatem , vel Aristotelis acumen atque ubertatem, Vel Zenonis graVitatem , ac severitatem , Vertibus materiae contentaneis eX pressisset quantum nomen , quantam laudem ,
quantam gloriam consecutus esset ξ Qtiam obrem sic agamus potius : id, quod adest , laudemus, eoque fruamur : eo, quod abest, aequo animo, patienterque careamus : hoc est, huius poematis elegantiam, venustatem , pulchritudinem amemuSarque amplectamur: argumenti melioris sortem in eo desideremus. Quid enim Θ eos Poetas, ex quibus solam curarum ΠΟ- tirarum oblivionem , solamque Oble tationem quaerimus , cu pidi ii ii ne legere solemus: Poetam non modo nostros animos desectantem , verum etiam obscurissimas de rerum natura quaestiolaes pulcherrimis versibus explicantem , negligemus Z Homerum, propterea quod in quibusdam fabularum partim tur-
P Lm , partim absurdarum inVolucri S Omnium rerum natura irum atque humanarum cognitionem inclusam continere existimatur, non solum legimus, verum etiam ediscimus: Lucre Istam , sine tabularum, talium que nugarum integumentis , de principiis & caiis is rerum, de mundo , de mundi partibus, de vita b data, de rei us coelestibus ac terrenis , non Vere illum
quidem, neque pie, sed tamen simpliciter, & aperte, & ut I picureum , ingeniose, & acute, Si erudite, & purissimo sermone loquentem non audiemus 3 Non enim, si multis locis a Platone di si et, non si multa cum religione nostra pugnantia dicit: idcirco ea etiam , qua cum illorum S Christianorum sententia congruunt, spernere debemus. Quam praeclare de cOcrcendis cupiditatibus, de sedandis animorum motibus, dementis tranquillitate comparanda, disputat 8 Quam iiii, iliter &Zrgute eos, qui nihil percipi, nihilque sciri s)osse assii mant, ut sensus cinnus fallaces esse dicunt, coarguit ac refellit Z quam
40쪽
A XY11 ΝOT. LIT. DE T. LUCRETIO.
copiose sensus defendit ξ quam Probabiliter, &, paene dicam, vere ostendit, sensuum fide labeiadlata atque eversa, aditones Omnes humanas codem motu con illasiatas concidere & coi ruere t Quot, & quam sirmis argumentis demonstrat, sensuum veritate sublata, rationem chloque ipsam, atque adeo vitam ac salutem funditus interire Θ cluam pulchrae sitiat apud eum descriptiones Z cpiam venusta ut Graeci appellant) epis odia ξquam bellae de coloribus, de speculis , de magnete, de aVer nis, disputationes Θ quam graves ad continenter, juste, moderate, innocenter vivendum, cohortationes Θ Quod si quis plus aequo severus totam huius poematis sententiam ac materiam vituperabit, atque aspernabitur , solo fortastis Epicuri, quem Lucretius exprimere conatus est , nomis e ostensus quid de eius sermone statuemus Z quo quid purius, quid incorruptius, quid nitidius, quid elegantius dici, aut excogitari potest ΘEquidem hoc non dubitanter affirmabo, nullum in tota lingua Latina scriptorem Lucretio Latine melius esse locutum non M. Tullii, non '. Caesaris Orationem ei te puriorem. Itaque, si ita commodum est, totam sane Lucretii, hoc est, Leucippi , Democriti, Empedoclis, Aristippi , Epicuri, quos secutus est Lucretius, P ilosophiam improbemus : at incredibilem Verborum nitorem, at singularem sermonis elegantiam , at incorruptam Latine loquendi facilitatem admiremur, amplec
Idem Lambinus , ad lectorem tertiae suae Editionis Lucretianae. Omnium Poetarum Latinorum, qui hodie exstant, & qui ad nostram aetatem pervenerunt, elegantii limus, & purissi mus, idemque graviuimus atque ornatimimus Lucretius est.