장음표시 사용
401쪽
derat, primum capite aegre inter turbam tumilitumque abscidendo tempus terebat: deinde, occupata dextra tenendo caput, sortissimus quisque pugnator esse desierat: segni hus ac timidis tradita pugna erat. Quod ubi tribuni militum Graccho nuntiaverunt, neminem stantem iam Dulnerari hostem, Carnificari iacentes, et in dextris militum Pro gladiis humana culta esse: signum dari propero iussit, proiicerent cvila invaderentque hosIcm. Garram salis et insignem Dirtutem esse : nec dubiam libertatem futuram strenuis Diris. Tum redintegrata pugna est, et e Iu es etiam in ho'stem omissus: quibus quum impigro Numidae concurrissent, neC Segnior equitum, quam peditum, pugna esset, iterum in dubium adducta res. Quum utrinque ducos, Romanus Brullium I. ucanumque,
toties a maioribus suis victos subactos Iuc; Poenus mancipia romana et ex ergastuIo militem verbis oI tevoret ); postremo pronuntiat Gra Chus, esse nihia,
quod de UBertale vera ent, nisi eo die iusti alique
XVI. Ea demum vox ita animos accendit, atquctrcnovato Clamore, volui alii repente facti, tanta viso in hostem intulerunt, ut sustineri ultra nori possent. Primo antesignani Poenorum, deinde signa perturbata . postrem , tota impulsa ncies; indu haud dubio terga data ; ruuntque sugi ntes in castra . adeo
pavidi trepidique, ut ne in portis quidem aut vallo
CAP. XVI. t. En demum Dos tria imos nec radit. Re Dino etc. bene eotii. Gron. ertiit atque a plerisque Μ5s. abest. - Primo antesignani Poenorum . donde sig. perturbata . postr. tota immisa acies e vide I. a 4.
402쪽
quisquam restite Pit, a r Propo continenti agmine' Romani insequuti novum de integro proelium, inclusi hostium vallo, odiderint. Ibi, sicut pugna impeditior
in angustiis, ita caedes utrocior fuit: ct adiuvere captivi, qui, rapto inter tumultum ferro, conglobati et ab tergo ceciderunt Poenos, et fugam impedierunt. Itaque minus duo millia hominum ex tanto exercitia , et ea maior Pars equitum 4, cum ipso duce effugerunt: alii omnes caesi arat capti; capta et signa duodequadraginta: Ex victoribus duo tu illi a sermo cecidere. Praeda omnis praeterquam hominum captorum militi conccssa est: et pecus exceptum est, quod intra dies triginta domini cognovissent ε. Quum praeda onusti in castra redissent, quatuo P mill in sermo volonum militum, qui Pugnaverunt segnius, nec in castra irruperant simul metu poenae collem haud procul castris ceperunt. Postero di pcr tribunos militum inde deducti, concione militum advocata a Graccho, superveniunt. Vbi quum proconsul veteres milites Primum, Prout cuiusque Virtus ut Itic opera in ea Pugna suerat, militaribus donis donasset. tunc, quod ad volones attineret , Omnes, uit, malle laudatos a se . fgnos indignosque, quam quemquam dic CasItaliam csse.
Quod bonum , faustum , fel que re ublicae ψsisque
esset. Omnes eos liberos esse iubere. Ad quam vocem quum clamor ingenti alacritate sublatus esset, ac nunc complexi inter se gratulantesque, nunc manuS
ad caelum tollentes, bona Omnia Populo romano Gracchoque ipsi precarentur; tum Gracchus: et Prius- is quam omnes iure libertatis aequassem, inquit,
2. Prope continenti agmine's vid. ad 4. .lomini cognori ei ι; vide I, a9, n. s. ad III, IO, n. t. 3. Et ea maior iram equitiam; vid.
403쪽
M nominem nota strenui aut ignavi militis notasse. volui β. Nunc, exsoluta iam fide publica ε, ne dira scrimen omne virtutis ignaviaeque Pereat, nominam eorum, qui, detrectatae Pugnae memores, Seces- is sionem paulo ante secerunt, referri ad me iubebo: . citatosque singulos iureiurando adigam, nisi queis is morbus causa erit, non aliter, quam Stantes, ci-n bum potionemque 7, quoad stipendia facient, cara pturos esse. Hanc mulctam ita aequo animo seretis, is si reputabitis, nulla ignaviae nota leviore vos deis signari potuisse. ra Signum deinde colligendi vasa dedit: militesque praedam portantes agentesque η, per lasciviam ac iocum ita Iudibundi Beneventum rediere, ut ab epulis per celebrem sestumque diem
BCtis, non ex acie, reverti viderentur. Beneventani omnes turba effusa quam obviam ad Portas exissent,
complecti milites, gratulari, vocare in hospitium. Apparata convivia omnibus in propatulo aedium s
A C. 2 έ. V. C. : 3S. S. Neminem nota arrentii aut ignasei militis nodassa Molui, sorte noliaret. Di cito haee petita a nota censoria , quae Plerumque, nec tamen semper, adi ominiam poenamque pertinebat. et pro iis ponitur. Nox noda Aesignara Dodem sensu dieitur: nam nodare aliis uuam Prope. eat . eum ita insignire.
7. Non aliter. qu m alantea , ethiam oris emqua ea uros, etiam in eoena rnam vulgo omnes alantes prandebant; mh. Coia . Lips. Mil. rom. v, 6. I 8.ei Sehel. ad Polyh. e. ro. Hine mox ortilini stim alii ac buntes. Hii a vin-
24, n. 7. 8. Praedam portantes agentesque ἔ
3. n. s. - Graecitia ita, oratus. permisit, ut in pistico a. o. Consee ad cap. 34 . n. 4. et ad II, 24 , D. 6. Iea e nam pileus. h. e. liaria alba , qua erimi Melabistir, erat libertalia insigne . quod aervi manu missi aeripiebant e unde eap. 3a ea tr. aer i aupilatim Moeati, i. e. promissa libertato ad arma capienda excitati. Hine etiam
xxx. 45, u. 4. et XXXVIII. 15. n. a. Q. Terentius Culleo. eaptivitate ii. heraius a Scipione s vide XXX. 43 .
tuin triumphautem libertatis vitiei rem ριleo capiti imposito, sequutus, tum mortui sunus prosequutua d ei
404쪽
sue cant: ad ea invitabant, Gracchum quo orabant ut epulari permitteret militibus. Et Gracchus ita perinisit , in publico epularentur omnes : ante suas quibusque lares prolata omnia. Pileati aut lana alba velutis capitibus volones epulati sunt; alii accubantes , alii stantes, qui simul ministrabant VeSCebanturque. Digna res visa, ut simulacrum celebrati eius diei Gracchus, postgam Romam rediit, pingi iuberet in uedo Libertatis, quam pater eius in Λventino ex mulcta aitia pecunia faciendam curavit dedicavitque. XVII. Dum haec ad Beneventum geruntur, Hunnibal , depopulatus agrum neapolitanum , ad Nolanx castra movet Τ. Quem ubi adventare consul sensit,
tur; et XXXIII. M. Coloni paeati. vocantur. quasi liberii imperatoris; et XLv. 44 extri Pol inius tro in.
vide Polrh. XXX, a 6 . et qui ex eodem laute hauserunt. Diodor. Ees. XXII d. Legat. lom. II. p. 625 . ed. esset. et Appian. Mithrid. it. Cons. iusta XXXIV. fia exte. Plaut. Amph. l. a. 3o6 ; Serv. ad vim. Aeti. Vill , ,εέ. Non tua: qui liberi fiebant . ea
XII. 8 i. Celetum ursinna infra ad XLv. έέ, monet, ex Diodo, i l. s. hoe quoque intelligi, novos libertos apud
Romauos nihis et vestibus et pileo lim ti a suisse, ut nune itidem . qui ex antiqui hostis servitute . salutari aqua liticii. liberentur. - 'Iones; vide ad XII. 57, n. ra. - Alii stan-
ad XX v. 7, 32. et Casauh. ad Suet. Aug. 29. C p. xvii. r. iam east m Mel. Vossitis emendat morit, n qnodi,sentitui valet ius, Emend. p. i 85. Sane hoe Metissimum est, diam, quaatim liue h. l. signis tἱone, frequentissime lutigi tempori prae titi, etiam in re praetetita, ideoque cireum septum .ideri sere temporibus historie is tmodo ne quis illud sive axeeptiotieseri putet . aut . ubi praesenti iunetum est, adiunctum ei prnetexitum quaerat. De priore re vid. egregie mOnentem Vosa ad Virgil. Ge. IV, 56o.LTU. - mnio protrea torer es. XXII l. 25. n. 4. - C. GamL Aeronem. Praenomen ex e iee Puteau. adieeit Creuer. . quem alii editoros sequuti sunt, quum iu reliquis inter-
405쪽
Pomponio propraetore cum eo exercitu, qui super Suessulam in castris crat, accito , ire obviam hosti parat nec moram dimicandi sacere. C. Claudium Ne-POnem cum robore equitum silentio noctis per avorsum maxime ab hoste PoPtam emittit; circuinvectumque Occulto subsequi Sensim agmen hostium iubet, et . quum coortum proelium Videret, ab tergo se obiicere. Id errore viarum , an exiguitate tem Poris , Nero cxsequi non potuerit, incertum eSt. Absente eo quum proelium commiSSum esset, superior quidem haud dubie Romanus crat: Sed, quia equites non adsuere in temporo, ratio compositae reia tu i Lata est. Non ausus insequi cedentes Marcellus, vincentibus suis signum reccptui dedit. Plus tamen duo millia hostium eo dio caesa traduntur: Romani minus quadi ingentis. Solis sere occasu Nero, diem noctemque ne quidquam satigatis equis hominibusque, noviso quidem hoste rediens, adeo graviter est ab consule increpitus , ut per eum stetisse diceret , quominus accepta ad Cannas redderetur hosti clades. Postero die Romanus in aciem descendit: Poenus . tacita etiam consessione victus, castris se tenuit. Tertio die, silcntio noctis, omissa Spe Nolae potiundae, rei nunquam prospere tentatae, Tarentum ad certiorem spem proditionis proficiscitur. XVIII. Nec minore animo res romann domi, quam militiae, gerebatur Censores, vacui ab operum Iosep tim xii a prima litora voeia sequentis. LEN. 2. Par amersam m. ab hoste Pori. ἔvide ad II l. 1. n. 3.3. Ralis enmmaisae rei ; nos: der miro rite Plani Streth. - Romani caesi minias et aadringentia ; sorte qtia in ingenti, ut pitia . O m ilia, more Livii. nee tamen perpetuo. Cons. ad
C p. XvIlI. i. Res romana domi , quam militiae, se Aurur; vide ad II.
406쪽
cumlorum cura, Propter inopiam aerarii, ad moros hominum regendos animum advzrterunt castigandu-que vitia, quae, velut diutinis morbis aegra corpora ex se gignunt, nata bullo erant. Primum eos citaverunt, qui PoSi cui ensem Pugnam rempublicam descruisse Italiaque excossisse velle R dicebantur. Princeps eorum L. Caecilius Metellus quaestor turn sorto orat. Iusso de indo eo ceterisque eiusdem noxae reiscuusam dicere, quum purgari nequissent, Pronuntiarunt, verba orationemque OOs advorsus rem publicam habuisse, quo Coniuratio descrendae Italiae causa
si Pet. Secundum eos a citati nimis callidi exsolvendi iuvisiurandi interpretes ; qui captivorum , ex itincro . Pegressi clum in castra Hannibalis, solutum, quod iuraverant redituros, rebantur. His superioribus suo
illis equi adempti Α, qui publicum equum habebant;
tribuque moti, uel uvii omnes facti. Nequu senatu modo aut equestri ordine regendo Cura SC Censorum tenuit. Nomina omnium ex iuniorum tabulis occv-Ρserunt, qui quadriennio non militassent, quibus neque vacatio iusta militiae 4, ne quo morbus causa suisset: et ea supra duo millia nominum in acrarios
citati nimia eisvidi . . . rebantur; vide XXII. 6 Eisolo di iurisiuriarad. . ut mox r solutum, quod iura eratit. Cons. supra ad librum IlI, cap. Is
Eqtii adempti; eotis. Ind. . Suei. Calig. 16 ; Gell. lV. ia, zo. In repognitione seu recensione et probatione equitum, qiinin censores singulis lu-attia instituebant. equites vel Mendere vel trauiae re equum itihehantur. CLDrah. - Ptilli ni equum ; v. I. 43. et V, 7. - Tribu moti, aerarii omnes Iaeli; vide IV. 2έ, n. s. 5. meatio itis a militive. n. m . IV. 26 . n. 7. Mox tot iam supra duci millia substantive accipitur; Sir.
407쪽
relata, tribuque omnes moti. Assilitumque inocti censoriae notae ε triste Senatusconsultum: ut ii omnes, quos Censores notasSent, pedibuS Uererent, mitterenturque in Siciliam ad cannensis cxercitus reli
quias, cui militum genori non Prius, quam pulsus
Italia hostis esset, finitum stipendiorum tempus erat. Quum Censores, ob inopiam aerarii, se in in locationibus abstinc rent aedium sacrarum tuendarum 7 Curuliumque equorum praebendorum ac similium his rerum; Convenere ad eos frequentes, qui hastae huius generis assueverant ', hortatique Censores, ut Omnia Perinde agerent, locarent, uc si pecunia in aerario esset: neminem, nisi bello Consecto, pecuniam ut, nerario petiturum esse. Convenere dcinde T. LIVII
miniam tantum in nrehat. neque simulitiiungetitit quia1 molestiae hellieorum isque laborum, et quidem temporibus iis . quibus inopia erat liberorum e pitum seon . XXII, 57 Extr. . et resp. maxime iis bellis indigebat civium
opera. Hi ut audistim tristo amnitis-eonstitium . ur e te. Pro inerti in plet isque MSs. legitur meret . meriei. meri, lineries, marii. Hi se viri doeliconi. tam amarae. inertiae toti iner-liam intisine: ut putant). Enni tetriene, iam vitroia. tam loci, Mameret ut haee notu a Mamerco Asmilio . quem cens rex primum en notaverint . per
proverbium sie dicta ait, tit imp ria Manliana aliaque in eo, qui illa prinitia vel socerii vel passias sit ). et in-aver. Omnibus his praeserenda laetio vulgata . eiusque depravationes haud dubie sunt ea, quae NSS. exhibetit: Hain uullas paene literas librarii saepius permutarunt, quam in et m. Pedibias mererent svide adn. 4ὶ arma et militiam stultitiles. h. e. ab honestiore eius genere tranxeri. pii in humilitis et Aimni onerositis. equites tu pessiitim. pedites in stitidi torum numerum relati. Cf. infra ad
. Se Deationib. viistinereti aeuitiinaaerartim mendiartim ; vide ad v, 23. n. 6, et VI, 4, n. έ. - Curtiles equi. Di ex Festo. ex glossar. veti. graeeυ- Iutitiis et Odiee iam Theodos. quam Inslin. patet. Atint equi quadrigales , ad vehendas quadrigas in Indis eir- tisthua publice praebendi. vel ab redemptotihus, pretio a loeaniihil eenactrihus ex aerario aerepto. Stroth. Cons. Duker. - Ae similitim his r rtim loeundarum; vide ad V, 23, u. 6.8. Qui Lastae Atiius generis assume rant, redemptioni in auetione: nam opera publica exstruenda aliaque uegotia , hasta a eensori hus posita. ut etnpud nos. avelione qricidam saeta
408쪽
domini eorum, quos Ti. Sempronius ad Benevcntum
manu emiserat 3: arcessitosque se ab triumviris mensariis Q esse dixerunt, ut pretia servorum acciperent: ceterum non ante, quam bello consecto, accepturos
esse. Quum haec inclinatio animorum plebis ad sustinendam inopiam aerarii fieret; pecuniae quoque pupillares p imo, deinde viduarum, coeptae conferri ἔnusquam eas tutius sanctiusque deponere credentibus, qui deserebant, quam in publica fide . Inde, si quid emptum paratumque pupillis ac viduis soret,
a quaestore perscribebatur '. Manavit ea privatorum benignitas ex urbe etiam
s. Ad Benjentum manu emiserae. e Potestato dominoriam, li. e. libertate dona vertit. De re vide cus'. is.
D. M tritim Miris mensariis; vida ad VII. at . n. 3.
t. Quam in pti bliea sua; vide ad
II, 3o, v. l. t a. A quaestore perscribebatur; Q. x luendiim: ni apud Nor. Sat. ll. 3 , 69, seribe deeem a Nerior nam quae si e . tanquam debilox, a tutoribtis pupillorum ae viduarum per seri- plutam date abatur creditoribus . a quibus pupillis viduisque aliquid emptum paratumque erat, ut hi pretia illarum rerum a quaestore ex pecuniis pupillari hus ae viduarum , apud aerarium depositis, reciperent. Cons. ad Suet. Caes. 42. Plerumque quidem Persem re argentum dieitve debitor, qui per argentarium et seripturam
mensae creditor; solvit. Ttim a quaestore perscribetatur est: quaestor ereis
litori hus pii pillorum ae viduarum, quod ab his debebatue per scripturammen ne ab argentario solvebat . qui deinde ppenniam illam a sanaestore et aerario repeteret. Sed dubito nonnihilan hare sit sententia Livii. Eam quo
ambages illas in hae re et eur quae .
tor ipso non malebnt eroditoribu Apupillorum ae viduarum scitian ere. quam eos ad argentarium, deinde ab aerario , quod his solverat, repetiturum mittere 3 . Duher. Sed puto. eos Nune a quaestore pro pretio modo seripturam, sinito demum bello men-niam ipsam recepsisset perserae nutem merantiam modus solvendi erat, non parata pecunia, sed litetis, quibus solutio in mensarium svide ad VII. xt. n. 3 aut alium quendam eonsetehatur IStr. Cieero eodem sensu dieit artrihuere metiniam et mr altri btilionem sonere, ut nos Par assigna tionem. CL Ernesti Clau. Ciceron. in v. aternutio. attribultis. Perseribere ;et Inipp. Sueton. Caes. έα , ubi quidam hoe verbum aceipiunt non de -- lulione . sed satisfactione, quum de-hitor qui h. l. quaeator est eredito ira vehat datis pigneribus, vel hypotheeis. vel alio quocumque modo. Ε de in h. l. reserendum videtur. Ceterum nitribuere pecuniam est ei iam a s igna
409쪽
non centurio stipendium acciperent, mercenarium que in Popautes vocarent, qui accepisset.
XIX. Q. Fabius consul ad Casilinum castra habebat, quod duuin millium Campanorum et Sel'tingentorum militum Hannibalis tenebatur praesidio. Praeerat Statius Mutius missus ab Cn. Magio Atellano, qui eo anno medix tuticus erat *, servitiaque et pIehum Promiscue armabat, ut Castra Pomanu invadoret, intento consule ad Casilinum oppugnandum. Nili ilcorum Fabium sesellit: itaque Nolum nil collegam mittit 4, astero exercitu , dum Casilinum OPPUUnatur , opus esse, qui CamPanis Omonatur. Vel ipse , relicto Nolae praesidio modico , ueniret, oci, si eum Nola teneret . et necdum securae res ab Hannibale essent, se Ti. Gracchiam Aroconsulem a Beneuento uccisurum. I loc
nuntio Marcellus, duobus militum millibus Nolae in
praesidio relictis, cum cclcro exercitu Cnsilinum vo-nit, adventuque eius Campani, iam mox Ctites scse, quieverunt. Ita u duobus consulibus Casilinum Oppugnavi cooptum. Vt i quum multa, Succedentes temere moenibus, Pomani milites acciperent vulnera, neque satis inccptis succederet Fabius omittendam rem parvam ac iuxta magnis dissicilem, abscedenduinque inde censebat. quum reS maiores instarent. Mnrcellus, multa magnis ducibus sicut non aggredienda , ita semel aggressis non dimittenda esse, dicendo, quia
dis n. s. Ad negligentiam orationi refer vectum mecedere his positum. etsi diverso signiscatu. - Lalia mia
410쪽
magna famae momenta in utramque partem= fierent tenuit, ne irrito incepto abiretur. Vineae inde omniaque alia operum machinationumque genera quum admoverentur, Campanique Fabium orarent, ut abire Capuam tuto liceret; paucis egressis, Marcellus portam, qua egrediebantur, occupavit, caudeSque Promiscue omnium circa portam primo, deinde . irruptione sacta, ebium in urbe fieri coepta est. Uuinquaginta sero primo egressi Campanorum, quum ud F bium confugissent, pracsidio CiuS Ca Puam perveno- Putit. Casilinum, inter colloquia cunctutionemque petentium sidem si, per occasionem Cuptum est. Captivi , quique Campanorum , quique Hannibalis militum erant, Romam missi, atque ibi in carcere inclusi sunt: Oppidanorum turba per sinitimos populos in custodiam divisa. XX. Quibus diebus a Casilino, re bene geSin, --
cessum est. eis Gracchus in Lucanis aliquot cohOP-tes, in ea regiOuo Conscriptas, cum Praesecto sociorum in agros hostium praedatum misit. Eos Effuso palatos IIunno adortus, haud multo minorem, quam ud Ileneventum acceperat, reddidit hosti cladum , utque in luePuttios vaptim, ne Gracchi S a SSEquePotur, concessit. Consules, Marcellus retro, unde venerat,
Nolam redit; Fabius in Samnium ad Populandos agros recipiendasque armis, quae defecerant, urbes Processit. Caudinus Samnis gravius deviis talus ; pcrustitate agri, pracdue Pecudum hominu uique uctae. Op-5. Quia magna fiamaa momenta intitramque yartem . hotium et malam . ferenι. eleganter pro : quia itide lamhona qtiam mala ducia fama vel xiiii-