Joannis Luzac Oratio de eruditione altrice virtutis civilis præsertim in civitate libera

11쪽

PER ILLUSTRIBUS , GENEROSISSIMIS

ACADEMIAE LUGDUNO-BATAVAE

CURATORIBUS,

IGBOLDO IANO THEODORO

BARONI AN DE DOES,

DYNASTAE UTRIUSQUE NORDvICI, TAN VELIM, OFFRN, EQUESTRE MOLLANDL E GUINIS MEMBRO EJUSDEM- NOMINE IN CONSESSU DELEGATORUM, LANMABORDINUM PRINCIPEM LOCUM TENENTI REI ULNATD CAR IN R LANDI PRAEFECTO, AGGERIBUS RYUSURNOLANDIAE CURANDI SEPTEMVIRO, CASTEI LANO SATRAPAE CUMARCIlo URBI Ex AGRI

A. L. M. maere. D. PERILLUSTRIUM a PRAEPOTENTIUM E LANDinc g. WESTFRISIAE ORDINUM CONSILIARIO EaeS DICO SUPREMO, MAGNI PROVINCIAS SIGILLI CUST DI, SUPREMAE CURIA FLUDALIS PRAESIDI EJUSQUE TABULAR PRAEFECTO, ETC ETC. Raec.

DOMINO IN HON OP, CNITATIS AMSTELAEDAM SIS SENA, TORI, C sULARI VIRO, SOCIETATIS INDIARUM ORIENTALIUM MODERATORI, Te ETC ETC.

12쪽

CIVITATIM LEIDENSIT CONSULIBUs,

CORNELIO CHAS TELEIN J C.

ACADEMIAE QUAESTORI

GRAVISSIMO CONSULTISSIMO QUE

IOANNES ILUE AG

13쪽

JOANNIS LUTA C

DE ERUDITIONE, ALTRICE VIRTUTIS CIVILIS, PRAESERTIM IN GIVITATU LIBERA

MAGNIFICE RECTOR PERILLUSTRE AC GENEROSISSIMI ACADE MIAE CURATORES. AMPLISS MI, NOBILISSIMI CIVITATIS LELDENSIS PRAETOR, CONSULES, JUDICES, QUI-qUE IIS VEL A CONSILIIS VEL ABACTIS ESTIS, VIRI GRAVISSIMI QUARUMVIM DISCIPLINARUM PROFESSOREsCLARISSIMI OUI TRIBUNALI ACADEMICO AB ACTIS ES, vi SPECTATISSIME. DIVINORUM ORACULORUM INTERPRETES FIDDELISSIMI, PLURIMUM VENERANDI

A LECTO

14쪽

LECTORES ERUDITISSIME DISCIPLINARUM ET ARTIUM DOCTORES CDN SULTISSIMI, EXPERTISSIMI, SAGACISSIMI CIVES, HOSPITES, NATALIUM SPLENDORE M NERIBUS, AUT SUA QUISQUE VIRTUTE CONSPICUI, CUJUSCUNQUE ORDINIS AUDITORE s. EXOPTATISSIM L

TU DENIQUE LECTISSIMA IUVENTUS MUSARUM ALUMNI, PATRIAE SPES, ACADEMIAE ORNAMENTUM, NOSTRA MOX VOLUPTAS ET CURAT ieenti mihi pro concione virorum cum natalibus ii

nitate, tum ingenio de eruditione illustrium, dubium esse, non potest, quin plerique vestrum, AUDITORES Ho-NORATISSIMI, saepius atterita mente perpenderint mi. rabilem illam, pene dixerim incredibilem, quae laine inter

Imperi Rosque publicas, illinc inter Artes Disciplinasque,

intercedit, fatorum similitudinem: Neque quisquam vestrum est, qui aut ipse non observaverit aut observanti non facile adsenserit, a primis, Suorum Mistoria nobis memoriam tradidit, rerum incunabulis ad hoc usque, quo vivimus,

laes

15쪽

ORATIO INAUGURALIS

theculum, Regnorum Populorumque sortem cum Artibus,mDisciplinis tam arcto vinculo fuisse conjunctam, ut ii, mul lotuerinta defloruerint, creverinti decreverint.

Ne ad antiqua nimis hab Assyriis, Aegyptiis, Persisve

petita exempla oratione provehar, spectate, quaeso, doctrinarum illam, elegantiae inventricem Graeciam; sphccate inprimis Graeciae ocellum , Athenas. Postquam selm cis ingenii populus Solonis sequentium seu Philosophorum seu virorum principum scriptis, sermonibus, vel exemplis ad omnia sapientiae studia ita fuerat formatus, instructus, ut ab illo solari quod CICERO ait humanitas,

doctrina, religios fruges, jura, leges ortae, atque in omnes terras distributae putarentur, sensim ad tantum potentiae fastigium eadem illa Civitas escendit, ut Barbarorum te ror, AEmulorum victrix, Sociorum patrona , totius Grae,eiae columen, esset ab universis coleretur. Sed, quando, qui Periclis olim admirati fueranti lepores, veli, mentiam, qui Demosthenicae eloquentiae stupuerant fulmina, Demetrium Phalereum jam audiebant, aut pejorem etiam quempiam e schola declamitantem Rhetorem quando, qui Socratis quondam, qui Platonis, qui Xenophomma tis.

16쪽

tis, qui Theophrasti , mellita auribus .animo inbiberant

morum, vitae praecepta jejunam nunc vel subtilem ni mis novae Academiae sequebaritur Philosoplatam tum e. mum cum verae pulchritudinis sensu verus etiam evanuit patriae mors, qui nec Themistoclis gloriam, nec Aristidis sustitiam ferre potuerant Athenienses , unius Decla, maioris , a Macedonum Tyranno sibi praefecti , imperita patienter fuerunt obsecuti. Spectate , ut Graecis Romanos adjiciam, spectate umbem terrarum dominium. Quamdiu mascula viguit anim-rum virtus, quamdiu, quae mores corruperant, intemperantiam prava novandi cupido ingenia nondum tamen infecerant, habuerunt Rostra suos Crassos , ortensios, Tullios; habuit Historia Sallustium, Caesarem, Livium, cui paucis absolvam summos in omni humanitatis genere Viros. Sed, postquam jam ad unum delapsa erat Respublica, cum Libertate limul extincta fuit nativa ilia, quam in illorum scriptis sentire magis quam imitando exprimere possumus, simplicitas Sc virilis vigor: Atque pro sincera et quentia, a qua jam degeneraverant Lucanus, Seneca, Tacitus , iterque Plinius, caeter putida . argutiarum,

17쪽

nugarum consectatio quodvis scriptorum genus Medec ravita Non dicam de illo, quod renascentes teras vidit, aevo, quando cum ipsa scientiarum instauratione renovata sum runt pura veri Numinis Sacra, populorum commercia EI. ropae totius splendoris Patriae nostrae praesertim , turpi servitio pressae, libertas: Exemplorum Mna sunt omnium saeculorum monumenta , nec hujus etiam nostrae aetatis me illorum deficeret copia, si rei factis genius demsi strare vellem, arctam adeo inter Populorum literarumque fata intercedere necessitudinem , ut ab una eademque ad sa pendere videantur Uaec cum ita sint, AUDITORES HUMANISSIMI, vere ante hos dupra viginti annos pro concione docuit REYNIUS, Vir Clarissimus, ex Libertate pubhca bonas Axies Literasque vera captare incrementa Sed, ut sapienti Dei consilio idem, qui Libertati fovendae inservit, ardor generosos etiam animοs scientiarum elegantiaeqtie amore i flammat, ita non minus verum est ex ipsis Literis bonisque Artibus incrementa vere Libertatem publicam , qua Inari ce

18쪽

cerae Libertati, comes est , Virtutem Civitim: Qtiod rem, menitim quoniam a nemine, quod equidem noverim, pro dignitate fuit expositum, dicam hac hora, non de toto quidem, qua late patet, scientiarum orbe, sed meis meeancessis cimimscribens de Eruditione, a trire Virtutis Civilis, praesertim in Civitate libera. Ex mediis quippe negotiorum fluctibus sorique certami. ne inlaanc mitiorem palaestram inproviso delatus, quae olim mihi ad vitam civilem bene instituendam profuerat rerum cognitio, illam ego nunc aliis ita tradere mecum statui, ut vitae civilis experientia perpetuo mihi in docendo a. cem praebeat, ct quae sterilis inutilisque foret doctrina, nisi ad communem usum referatur, illam veris factorum documentis juventuti reddam fructuosiorem , Vos, AUDITORES, mihi, qui lio saltem ex loco publice dicendi sum insolens, auribus animisque favete. At, ut ordine progrediar, nonnulla praemittenda sunt, quae Eruditio, quae Virtus Civilis mihi videatur, paucis disserendum. Hi nempe aetatis nostrae sunt mores, ut Eruditio, quae humanitas Ipsa est ab humanitate atque adeo

19쪽

adeo ab homimum si aliena maxime habeatur. Ialliint vel fallantur egregie, qui pravam istam opinionem aut aliis aut sibi persuadere conantur. Non est illa Eruditio, quam plerique vana imagine Engunt, nuda vocum .syllaba

rum notitia, aut immensa loeutionum, sententiarum, figinrarum, historiarum etiam, rerum gestarum, tenaci memoriae infixarsim, rudis a que indigesta congeries. - demum eruditus mihi videtur qui animum quacunquestientia, bonarum praesertim literarum cognitione, ita inbuit, ut verae virtutis inde sibi praecepta non solium adicontemplationem conficiat, sed ipse mi vitia fideliter sequatur Talem vobis, Ad Da To RES HONORATIS 3INI, ob oculos ponite virum doctum : Et quid negemus tales vixisse complures, tales etiamnum superesse p) Fingite, is, quam virum ita eruditum, ut doctrinam suam maxime referat ad normam bene vivendi. Non is aut triacydidem leget aut Sallustium , ut breve, acutumque, quo uterque fuerunt insignes, scribendi unice miretur modum; verum ut simul eademque opera perpendat, quae Bello Pelopon, nesiaco Athenas, quae Catilinaria Conjuratione Romam atrum

20쪽

terebant In proximam ruinam jam pronas agebant publica gentis privata vitia. Non hoc ille tantum animo vel Demosthenem evolvet vel Ciceronem, ut qua arte alteruter Fopulum aut iudices sibi conciliaverit, quo verborum delectu, qua locutionum vel vehementia vel elegantia usus fuerit, curiose diseat; sed lium praecipue in finem, ut quibus illi nervis improbo siuorum temporum cives adorti fuerint ili victrici eloquentia nostraverint, attente consideret,

ac tanta vi veritatis commotus ab eorum ut ita dicam contubernio melior ipse recedat. Haec quum, me judice, germana sit Eruditio, quae sit Virtus Civilis breviter videamus. - Definitionem vobis dabo, AUDiTORES, si minus logice Perfectam, at certe talem, ut bonus civis, qui animi senis simpliciter sequatur, non steriles Philosophantium regulas, assensum illi minime sit denegaturus, Est igitur P rtas Civilis ea animi praestantia, qua quis, omnia boni civis ossicia complens, patriam ita amet, ut(quod CicER, 1 dixit omnes omnium caritates illa