장음표시 사용
171쪽
bulumque limo ovi excedere,ct in L Iptum dissandi, qualis ea parte anni estiuit, non velata ex niue dis luta. Idem sensit Eratostenes ex Strabone & Proclo, Eudoxus apud Galenum,Eustathium, dc Plutarchu lib. .de plac. Agarthagines Cnidus ex Diodoro Siculo lib. i. Possidonius, Proclus, Strabo,& Diodorus; contenditque Eustathius idem sensisse Homerum , eo quod lib. . Odyssi Nilum Giπετη appellarit, quia ab Ioue,id est,aere pluuia descendens illum augeat. Huc etiam respexis illud Martialis, Apollodoro plaudit imbrifer Nilus. Adiungendusque est Democritus, Alexander Aphrodisiaeus, Iamblicus, Suidas , & Author libride Nilo citati cap. r s. licet voluerint vapores ab Etesiis in AEthiopiam deserri. Ex recentioribus idem tenuit Ioannes Goropius in Niloscopio, quamuis cum Authore libri de causis de prop.
elen . cap. i. misceat etiam influentias quas minus Peripateticas esse docuimus in lib. de caelo. quaestione ultim . ex Auerme lib. 2. de caelo cap. 42. Buccaserro lib. 2. de gen. post tex. rs. Achil- lino lib. . de orbibus,dub.vit. Pico Mirandulano lib. . contra AstrolHos cap.3 ac seq.Iandvno lib. 2. caeli. q. t B. Bernardo Mirandulano de Euersione lib. 11.& 13. Syrenio lib. . de fato. c.'-9. Maliis. in Hieronymus Cardanus, qui tamen cum Esiobulo apud Abulentem in Gen. c. 2. q. IT. Di ues adiungit, & Hieronymus Fracastorius, licet in reddenda causi pluuiae vehementer erret,' de
quo postea. Ex Patribus idem docuit ex sententia D.Antonij S. Athanasius , dum in illius vita
172쪽
De natura se incremento Nia r 3 s
scribit, daemones praenunciare incrementum, cuiam viderint in Psithippia lacri pituitas;& Anastasius Episcopus Nisaenus q rL in Scripturam &ipse tepetens darinoncs cum viderint magnam vim imbrium fuissic in rcyone Indica latius Indiae nomen siqmysicin pratilicarem AEgypto tu turum magnum Nili aicenium ; si quis vcio roget quot cubitorum aut digitorum iit futurus, haut-tare,& conuinci 0ilial scire. Hanc sentcntiam , ut verissimam probat ipsa experientiaGum oculatus tellis Franciscus Aluarea in peregrinatione AEthiopica. c. 9. &M T. scribat, a dimidio iunio usque ad Septembrona se maximos imbres expertum , Ethiopesque testatos id quotannis fieri. Quod etiam apud Bacciudocet Ioannes Bermudes Lusitanus , qui triginai pis iussu Regis AEthiopum totam Africam a Nilli sontibus peragrauit ,& Ant.FernaduSSO c. I E s.v in epith. quam inde scripsit de Abyssinorum rebus apud Nicolaum Godignum lib. I .c. I cuin Gaim dixissetii af ems hic sub Maij sinem incipiens ad initium Septembris recedιt. paulo post sub d cum in his regionibus hyems es,dusser e mltim sine pluuia,ut hac plerumque modica, semperque a Meridie, ure ne tonitru. Idemque mihi coli firmauit die is . I quari, anni IS9s. nobilis. AEthiops , qui Seremis inum Ducem Ranutivinis Mnesium ossicii gratia Pl*sentiae convςnerat, & ab eo de Screm simo humanitatis gratia missus,vr hac de re mccum ageret,iestatus toto incrementi lupore mo
173쪽
bidumque limo vas excedere,ct in 'um diffundi, qualis ea parte anni essuit, non veluti ex niue discluta. Idem sensit Eratostenes ex Strabone & Proclo, Eudoxus apud Galenum,Eustathium, & Plutarchu lib. .de plac. Agarthagines Cnidus ex Diodoro Siculo lib. 1. Possidonius, Proclus, Strabo, 3c Diodorus; contenditque Eustathius idem sensisse Homerum , eo quod lib. . Odyss Nilum διιπετη appellarit, quia ab Ioue,id est,aere pluuia descendens illum augeat. Huc etiam respexit illud Martialis, Apollodore plaudit imbrifer Nilus. Adiungendusque est Democritus, Alexander Aphrodisaeus,Iamblicus, Suidas , dc Author libride Nilo citati cap. is . licet voluerint vapores ab Etesiis in AEthiopiam deserri. Ex recentioribus idem tenuit Ioannes Goropius in Niloscopio, quamuis cum Authore libri de causis do prop.
Elem. cap. I. misceat etiam influentias siquas minus Peripateticas esse docuimus in lib. de caelo. quaestione ultim. ex Averroelib. 2. de caelo. cap. a. Buccaserro lib. 2. de gen. post tex. 3s . Achil- lino lib. . de orbibus, dub.vit. Pico Mirandulano lib. . contra AstrolHos cap.. sequanduno lib. 2. caeli. q. t B. Bernardo Misandulano de Euersione lib. 11. δί 13. Syrenio lib. y. de fato. c. η'.&aliis.) Hieronymus Cardanus, qui tamen cum Eitobulo apud Abulensem in Gen. c. 2. q. II. ni ues adiungit, & Hieronymus Fracastorius, licet in reddenda causi pluuiae vehementer erret, de quo postea. Ex Patribus idem docuit ex sententia D. Antonis S. Athanasius , dum in illius vita Aia scribit,
174쪽
De natura o incremento Nili. 13 s
scribit, daemones praenunciare incrementum, cuiam viderint in AEthiopia keripluuias i& Anasta. sius Episcopus Nicaenus. q, i in Scripturam dc ipse tepetens daemoncs , cum viderint magnam vim imbrium luissem rcyone Indica statius Indue nomen suimmi; praesicare in Agypto tu turum magnum Nili ascenium ; ii quis vcio roget quot cubitorum aut digitorum sit futurus, haesitare,& conuinci nihil scire. Hanc sententiam , Ut verissimam probat ipsa
Experientia, cum oculatus testis Franciscus Alua-xeZ in peregrinatione AEthiopica.c.9. &a T. scri
bat, a dimidio Iunio usque ad Septembrcin se maximos imbres expertum , AEthiopesque testatos id quotannis fieri. Quod etiam apud Bacciudocet Ioannes Bermudes Lusitantis , qui triguaset a is iussu Regis AEthiopum totam Africam a Nilli sontibus peragrauit GAnt.Fernadus Soc I.ῆ s.V in epi quam indς scripsit de Abyssinorum rebus apud Nicolaum.Godignum lib. I .c. I cum enim dixisses iqems hi fusi Maj binem incipiens Ad initium Septembris recedit. paulo post sub in his regionibus hyems est, dies fere nullis ne plμuia,ut hac plerumque modica, semperque a Meridie, ηα sine tonitru. Idemque mihi confirmauit die iue.
Ig0uaiij anni 119 s. nobilis AExhiops , qui Scre-nissinurn Ducem Ranuti mi hasnesium ostici igistia Placentiae conpenerax, & ab eo de Serenissimo humanitatis gratia missus ut hac de re m
Cum ageret testatus toto mcrementi tepore mo
175쪽
ratio ipsa demonstrat: Lunae enim montes,& Cantae Nilique fontes sunt ultra A quinoctialem ad duodecim gradus ; dum igitur Sol est Cancro, tantundem ab illis distabit, atque distat a nobis in vere: pari igitur ratione eo tempore ibi fient pluuiae, sicut in vere fiunt apud nos. est enim ibi frigus sufficiens ad vapores eleuatos in aere con densandos Sole longissime posito; unde respectu fontium Nili est hyems, licet non adeo frigida uti nostra,sed veris instar, diesque breues,noctes vero longae sunt, quibus de causis remittuntur calores acris, & frigus inualescit. quod etiam egregie apud Cleomedem lib. I. Meteor. cap. 8.docuit illis verbis Posidonius. Em ero cum nox aqualis sit diei sub ε Equinotitiali ct perinde restigera dispatiumsaiis amplum habeat, etiam imbres cadent, ct frabunt venti, ut possint aera refrigerare. Unde me Et uopia enarrantur imbres iuges per astatem pluere, pracipueque in ipso articulo. Ex quo etiam Nilus per testatem inundare intelligitur. . Sed duo nobis obiicit Abulensis in Gen. c. 26. q. a. contra hanc de pluuis sententiam. Primum,
quod cum pugillus aquae fiat ex decem pugillis
acris , neceste esset, ut magna pars aeris conuerteretur in aquam,quod non videtur verisimile. Alterum,quia si Nilus augeretur a pluitiis, augeren tur pariter flumina alia non longὸ a Nilo dissitarat nullam omnino aquam, vel ad unum iactum lapidis a Nilo distantem eo tempore augeri. non crescit igitur Nilus ab aquis pluuiis. Verum haee nullam habent omnino dissicultatem. Etenim quod ad primum attinet, licet admitteremus il
176쪽
De natura o incremento xli. I 37
lam decuplam proportionem in transinutatione
elemc ntorum quam tamen exempli tantum gratia attulit Aristoteles lib. 2.degen. tex. 37. Vt ibi
dem docuimus, haud ullum ramen inconuenies sequitur. Clim enim ex eius sententia Nilus augeatur ad viginti cubitos , nubes resoluendae in aquam exigentur secundum profunditatem ducentorum cubitorum, quod saepissime accidit etiam apud nos;& multo profundiores esse posse docet ipsa ratio .Etenim media acris regio,in qua MEil , coguntur nubes materia pluuiae, secundum si I-aem reperiorem sui partem distata nobis stcundum Vi- gio qa, rellionem lib.Io .propos.6o.Alazenu lib. 7. pro- posis. Petrum Nonium lib.de Instrumentis Geometricis , & Clauium in i .cap.Sphaerae quinquaginta duobus milliaribus, ut demonstrant ex vaporibus illuminatis in orizonte a Sole ante eius ortum,&post eiusdem occasum. Si enim Sol non distet longius ab orizonte nostro decem &nciuem gradibus, minut6que uno , horastilicet Cum quadrante, videmus in extremo orizonte a Sole vaporem aut nubem illuminari. Quare si distantiam illius vaporis a terra cum praedictis Geometris metiaris , eam quinquaginta duo-Tum milliarium teperies. quamquam cardanus lib. .de Subtil.cap.de luce,voluerit eam partem mediae regionis a nobis abesse 288. milliaribus, fallitur tamen, ut ostendit Nonius: non enim quidquam cernimus in Zenith seu vertice nostro tunc illuminati, ut contra experientiam & r
tionem s impediente scilicet umbrae eono facto ab interpositione terrae supposuit Cardanus,sed Κ s solum .
177쪽
solum in orizonte. Cum igitur infima aeris regio desinat ubi finitur radiorum Solis reflexio, quod fit valde prope terram ,.ut nubium Vicinitas ostendit, profunditas nubium ad quinqua
ginta milliaria esse poterit; quidni igitur aquam distillent & pluant ad altitudinem viginti cubitorum, quantam Nili incremento tribuit Abu-Iensis 3 Sed nonne hoc idem accidere solet hye- mali, & verno tempore in Europa , ut de Asia
taceamus, cum augentur flumina, & egressa extra ripas ad multa milliaria agros inundant , ut
testis est in Italia, Placentia , Mantua , Ferrariade Rodigium , testis in Germania inferiori Batauia cum finitimis Prouinciis, quae ante duos annos altius exundante Rheno magnam passae sunt calamitatem y Quod si non adeo inundent,
vi facit Nilus,id est,& quia plura sunt fluminc
in ea autem Africae parte AEgypto scilicet in .vsus tantum Nilus qui minus inundaret,si plures eius essent aluei,dc quia loca vicina non adeo plana sunt, ut AEgyptus, & quia minus currunt, quam Nilus, qui longo cursu plurima in AEthiopia minora flumina in se recipit. Quid Θ nonost Yid Abulensis eundem, imo multo difficiliorem nodidum sibi ipsi soluendum3 Cum enim consteε aser geri Nilum ad eam altitudinem aquarum, nisi quae ex aere dccidant; necessario in specubus iucauernis montium Nili principio augebutur Padi riter a vaporibus,vel arietin truso & densato primum in singulares stillas. deinde culinas simul
erumpentes in tantam alluvionem in que enim meo iudicio eo deueniet Atalensis ,i Vt contra' i omnium
178쪽
De natura es incremento Nib. Is o omnium Philosophoru , Sc Theologorum placitum ad hoc a Deo nouam materiam creari dicat ) non igitur dissicultatem effugit, sed auget. quippe cum multo dissicilius hic excelliis aquarum heri possit in speluncis montium , quam in
multo patentiore & profundiore media acris re gione. Neque enim timendum cst ei de acris tiB-
mutatione & diminutione,ctim & ad hoc susticere possint vapores, qui copio lillimi suppetunt, ut paulo post patebit ; de si aliquid etiam acris in
aquam concrescat,alibi augeatur ex resolutis vaporibus actione Solis , aut aliqua alia caeteroruClementorum transnutatione , iuxta doctrinam
Aristotelis lib. a .de generatione. Quod etia spectat ad alterum Abulensis argumentum,dicimus eum falli toto caelo,cum ex Plinio lib.1.cap. 8&Geogetaphis, idem omnino eodem tempore patiatur Niger, ingens certe flumen,quod incipiens duobus gradibus vltra AEquinoctialem , longitudinis vero 4 .& 47. gradu fluit ad decimum- quintum usque gradum ab AEquinoctiali versus Septentrionem,indeque flectens ad plagam Occidentalem ad Caput Viride plurib. ostias influit in pelagus Occidentale fere e regione Hesperidum, in undecimo, duodecimo, decimo tertio dc decimo quarto altitudinis ab AEquinoctiali, longitudinis autem gradibus sexto &s eptimo. Qua re iam certum staturumque sit , incrementum Nili aestiuo tempore esse ab aquis pluviis eo tem pore in AEthiopia cadentibus. Sed adhuc apud aliquos viros graues dc cruditos dissicultas est de proxima causa ciliciente harum
179쪽
. harum pluuiarum. Etenim Hieronymus Frac storius tr.de Nilo sentit, huiusmodi pluuias Solstitio fieri ob ingentem calorem , eo quod Sol tunc diutius super eandem terrae partem maneat. idque videtur sumpsisse ex Lucretio lib. 6. qui pluuiae causam refert in ventos & calorem Solis quo liquescant nubes, instar cerae ardore ignis. ait enim: nam vis venti trudit, ct ipsi
Copia nimborum turba maiore cooria
get, ct e supero premis ac facit estiuere imbres.. Praeterea cum rare ni quoque nubila ventis,
qui dissoluuntur Solis supericta calore,. Mittunt humorem pluuiumsiliantque quasi igni, Cerasuper calido tabessens multa liquefiat.& ex Heliodoro lib. h. AEthiop.scribente,aestiuo tempore, non ab Etesiarum flatu, sed ab ipsis cir ca Solstitium aestiuum ventis genitis nubes pro pelli versus Meridiem; donec in Zona, quae a dore Solis torretur, colligantur, in qua illarum motus retunditun& propter aestus vehementiam humor congregatus & densatus in ultimis Libyae partibus liquescit in copiosas pluuias. At contra primo,si res ita se habet,cur eadem de causa tunc non pluit etiam in AEgypto , quae vel subiacet, vel non distat a Cancro 3 Cur item secundo non idem bis quotannis accidit Sole existen-Le in AEquatore , quando etiam calor est maior Tertio,quia a vehementissimo calore ficataractorum vaporum resolutio, unde ad attractionem sussicit calor remissus, ad resolutionem autem solum aptus est intensius. Quarto,quia in
180쪽
De natura se incremento Nili. I ISolstitio Sol terram sub AEquinoctiali, & vlterius non aspicit radiis rectis, sed obliquis, illi'; dies facit breuiores, & non longiores. Quinto, argumentum Fracastorii , si quid ex praemissis colligere debet,concludit,pluuias fieri lub Canincro, dc in AEgypto , Vbi tunc Sol terra rectis ferit radiis,& dies sunt longissimi. At pluuiae, quae ad
hanc inundationem Veniunt,non fiunt in Agypto , alioquin omnibus patuisset caula incrementi: cum igitu veniant vltra AEquinoctialem,
ex opposita ratione erit oppositum concludendum , nempe non ex calore vehementi, sed
ex frigore hyemali.& breuitate dierum tunc fieri ultra AEquinoctialem pluuias materiam incrementi Nili. Iosephus Acosta in lib.de rebus noui orbis & ipse easciem pluuias in ingentem calorem retulit, vultque accidere vaporibus quod videmus euenire in praepinguibus,quae si admoueantur igni vehementi, illorum pinguedo liquescat& diffluat ; sin verδ ignis moderatus sit, non liquescant, sed assentur. Sed hac in re viro alioquin eruditissimo minus assentior : etsi enim sciam alibi sub Zona torrida aestate maximos
imbres fieri, & alicubi quotidie ; hyeme vero
nullos,ut videre est apud eundem loco cit.Americum Vesputium epist. i. suae nauigationis, Io. Petrum Masseum lib. i. hist. Indicae, Ioannem Gonzalem de Mendossa Itinerarij c. 4. & annuas litteras Prouinciae Mexicanae Soc. I E s v anni Is 84. condensatis per antiperistasim ob Solis ardorem vaporibus eadem prorsus ratione, qua di