장음표시 사용
151쪽
de quo supra,& flumen apud portas Caspias, e
ius summa densantur in salem,amne reliquo veluti sub gelu fluente, & apud Bactros Ochus de
Oxus salis ramenta deferentes , ex Plinio lib.
e.7.aquae thermales, quae continent salem, ut
aquae balnei Aponitani in agro Patavino, balnei montis Catini in agro Pistoriensi, fons salses in Prouincia Narbonensi, ipsis marinis aquis saNsior,ex Pomponio Mela lib. a. c. 3 alius in agro Volaterrano, ex Falopio lib. de aquis thermali bus. c. 8. &alij ex Plinio lib. 3I. c. .putei salis in agro Placentino ; sal fossilis apud Halam in Comitatu Tirotis; item sal croceus transsucidus &odoratissimus effossus in Cappadocia, & qui in Oromeno Indiae monte,&Egelastae in Hispania citeriori,ex Plinio loco est.& qui,eodem teste,sit ex carbone & lignis, aliique plures, de quibus
Galenus lib. II. simpl. medic. fac. essent etiam amari:ut omittam aquas pluuias salsas, quae in B sphoro ter frumenta consumpserunt, ex Plinio lib.3I.cias.&Georgio Agricola lib. 3.de his, quae e terra fluxerunt. Respondeo igitur ex Aristotele Iib.de sensu &sens c. . Plinio &Galeno locis cit.& Falopio tib de aquis therm. c. H.non solum in mari salsedinem fieri, verum etiam in lacubus,
fluminibus,& terra , ex admixtione scilicet pavitium terrestrium adustarum cum humido aqueo. Vnde Aristoteles Sect .Σι.Probi. 3o .hanc Vult CD se causam,cur superiores partes aquarum putCR-lium sint magis halsae,quam inseriores, & Pluta chus lib.de causis nai. c. s.cum Plinio lib. I. c. q.
ut aestate mare sit magis salsum, & amarum quam
152쪽
De natura o ἱncremento Nili. 119
hyeme: dc Galenus , ut ex Tragasio lacu,& Plinius loco est.c. 7.Vt circa Memphim aestate colligatur sal aquis aestu Solis absumptis & concretis. Notauit autem idem Plinius loco cit.& ante eum Theophrastus lib. ι .c. 7.& 8. Mib. s. c. I 4 de causis plant.omnem locum,in quo reperitur sal, sterilem esse , nihilque gignere. Sed cur, inquies Cauta petendae sunt ex Theophrasto loc .cit. qui
quaerens cur in plantis sapores omnes praeter salsum reperiantur respondet,id fieri,ium,quia salsedo ita terrae & germinum vires erodit, Vt impediatur generationis & muritionis facultas, undep sces,re quae in mari nascuntur, non sine dulcedine aut aliorum saporum qualitate proueniunt. tum , quia humor salsus ob pondus non possit a Sole aut calore attrahi sed solum quod dulce est& leue,Vt patet ex mari: cibo igitur minus idoneus est , ideoque a nulla planta hautitur ; non enim posset illum sursum elevare , & crescere. tum,quia talis humor nullam alterationem, aut putredinem in plantis necessariam facile capit. Vnde experientia constat, si lignum marinam, aut salitam aquam imbibetit, igne comburi non posse .Hinc fit,ut si aliquibus plantis aliqua salsedo acciderit,ut contingit ciceri, natura illam,vtpote alienam , ad putamen & partes exteriores transmittat, ut fructus interior incolumis custodiatur. Quod igitur causa eli caeteris ne generen tur,idem nihil ex se generare posse ratio demon strat. Sed ad rem nostram redeo. Non estigii uxmirum,si vapor,aut humor adustus , Solisque radiis perpetuo tostus in arenis & lacubus 2LDpri,
153쪽
AEthiopiae fuerit salsedinis causa ; cum AEgyptus plurimum roris habeat, qui matutino tempore arenis insidens , ac eis se te miscens, Solis deinde calore in salem concrescitan quam etiaminusam reserenda est amaritudo fontium , qui inter mare Erythraeum & Nilum interiacent ; dc nitrosa illa aquaru insectio puteorum in Arabia Mechae, ut notauit Georgius Agricola lib. i. denat.eorum,quae fluxerunt e terra.Fieri igitur potuit , ut Nilus aliquando sit salso infectus succo
. ob adustos vapores, vel rorem copiosiorem, aut alium humorem in salem concretum ;vnde Carthis Arabiae oppido muros domosque conficiunt massis salis: & Ptolemaeus , cum circa Pelusium castra haberet, magnas salis glebas adinvenit, quo etiam exemplo postea inter AEgyptum Sc Arabiam etiam squalentibus locis coeptu. est inueniri detractis arenis Circa Hammonis Oraculum Cyrenaici quoque tractus nobilitantur Hammoniaco, & ipso, quia sub arenis inueniatur, appellato,ex Plinio lib. 3 i. c.7.vel ob salsas& amaras pluuias corruptus ; ter enim magna:AEgypti pestilentia salsis pluuias recidisse scribitidem Plinius lib. 3I .cap. .& fauet, quod litteris mandauit Athenaeus lib. 2.c a.ob siccitatem circa Nilum aliquando aquam venenatam fluxisse, eiusque potu periisse multos. Ex his igitur causis videri aliquando potuit Nilus aquam marinam . detulisse.
154쪽
ELEBRIs fuit opinio, Nilum augeri ab eliquatis nivibus in motibus AEthiopiae. Authores habuit Sophocle, Anaxagoram, ex Galeno lib. de hist. Philos . eiusque di-1cipulum Euripidem in Helena, & Archelao, quam non improbabilem putat Lucretius, liccanens extremo libro suae Philosophiae. Forsitan e thiopum penitus de montibus altis Crescit,ubi campos altas instendere ningues Tabificis subigit radiis Sol omnia lustram. . Eandem sequutus est Statius lib. .Thebaidos ita scribens. Sic ubi se magnis resum suppressit in antris Nilus,9 Eoa liquentia pabula bruma Ore premit,fumant deserta gurgite valles Et patris undo nitus expectat hiulca Enptus onec Phariis alimenta rogatus Donet agris,magnumque inducat meobm annum. qui etiam lib. 8. de iisdem nivibus sub pruinae nomine disserens canit. 2ualis ubi aversis eius pabula caeli 'Nilus Epas magno bibit ore fruinas, . Scindit funiis opes piemi patentibus amis
Eandem sententiam verissimam putat Dio in I s Epito
155쪽
Epitome seueri, quamuis non ab AEthiopia sed ab Atlante derivet Nilum; Herodotus modestio
simam arbitratur. Eius meminit Seneca lib. 4.uat; qq. c. 2. Diodorus Siculus lib. i .Aristides in oratione AEgyptiaca, Lucanus lib. 3o Claudia
nuς Epigr. de Nilo, Pomponius Mela lib. i. e. s. Author libri de Nilo,& ex recentioribus Pierius Valerianus lib. 3 . c. de diluuio Nili, Franciscus Patritius lib. 7. discussi M Antonius Sabellicus, Hieronymus pracastorius tr. de Nilo, & Paulus
Sed nobis sententia haec non probatur, non piod niues generari non possint in Ati hiopia, ut putauit Proclus in Tim um Platonis,Diodorus, Seneca,Lucanus, Aristides , Author libri de Ni
tia constet, id falsum esse,ut docent Abyssini, de Lusitani apud Paulum Iouium,&Ioannem Barrium in sua Asia lib. t o. dec. Lcap. I. idque con firmari potest ex Tacito, qui tib Er. docet,Liba num montem haud multum ab AEgypto distan tem in semmis etiam caloribus nive esse coopertum di sed quod hae sint magis versus Tropicum hyemalem , quam fontes Nili, ut scripsit ocula tus testis Franciscus Aluare Z in peregrinatione AEthiopica. cap .vit deinde . quia etiamsi essent ubi sunt fontes Nili,non tamen possent esse Cau si illitis incrementi ; multo enim citius il Sole liquefierent nempe cum a Capricorno progreditur ad A quatore esset enim illis perpendicularis,& non cum est in Cancro,quippe qui tunc sit remotissimus, & ex consequenti vigeat frigus Echyem1
156쪽
De natura o incremento Nili. Ia s
hyems in AEthiopia; quare tuc nix potius cadet, quam liquescat. Confirmatur experientia, quia apud nos niues liquescut ingrediete Sole ad mianimum signum Tauri,cum distat ad so. gradus; ergo multo facilius eodem tempore niues illae liquescent in AEthiopia parum distantes.nullo igitur modo expectabunt Iunium,aut Iulium mensem. Quia etiam,Vt argumentatur Diodorus Sisculus,si incrementum esset a nivibus,pei id tempus inde spiraret ventus maxime fiigidus, quod tamen falsum est. Adde ex Authore libri de Nilo, cu ex multa nive fiat exigua admodum aqua, haud posse concipi , tantam ibi niuem reperhi, quae liquescens adeo Nilum augeat,vtAEgyptum inundet. Denique ex Aristotele libr. a. Post. r.
a 4.Nilus fluit pleni stimus in fine Lunae; at fiigo re concreta & congelata magis liquescut in plenilunio um & noctes plenilunii sint calidiores. Quare Aristoteles lib. .de pari.anim. c. I. Echini inquit) habent se in pleniluniis uberius, non quia per id te in copiosius pascantur, ut quidam putant . sed quod noctes tepidiores sint propter Lunam pleniorem calorem enio desiderant,quando frigori patent, vipοις qua sanguine carem. ex Post , ut a te potiar ubique vigeant. At fortὰ dicent aduersarij, Nigrum Nili
aemulum in eadem Afiica eodem tempore crescentem augeri nivibus, quare etiam Nilum. Respondemus prim5, etiamsi concederemus Nigvum augeri nivibus , id tamen negaremus de Nilo, quia Niger vicinus est Atlanti, in quo, terste Plinio, sunt nives , ide6que cum Solstitio Atlanti Sol vicinus sit,niues facito liquescent; quod
157쪽
de Nilo haud dici potest, cum Sol tunc maxima distet ab AEthiopia.Respondemus secundo, etiaNigrum ab aquis pluuiis , nona nivibus augeri, cum Nigri fontes parum a Regno Goyano distet; a fontibus autem Nili gradibus quinque,ut Geographicae Tabulae docent.
An incrementum Nili sit ab Etesiis Nili cursum inbibentibus3
rum ab Etesiis aduersus Azgyptum re flantibus, suoque impetu Nili fluenta retro agentibus,sibiqtie aquis inuicem occurrentibus, illis quidem superne e fonte ; his vero inseriae Etesiarum flatu actis, nequeunti bus propter eminentiores ripas fluminis se dilatare , Nilum tandem augeri & inundare AEgyptum. Refertur haec opinio ab Herodoto lib. a. Aristide in oratione AEgyptiaca, Ammiano MaT- cellino , Plinio, Lucano,& aliis. Authorem habuit Thaletem,teste Authore libri de Nilo Sene- ea lib. .nat.qq. cap. 2. Plutarcho lib. .de plac. c. I. Diodoro Siculo lib. i .Lacrtio in Thalete, Galerio lib.de hist.Philo s.c.hac de re, dc Fracastorio tr. d CNilo,qui eam quoque tribuit Eudeno. Sequutus est Thaletem Philo lib. i. de vita Moysis, A Lα- cretius qui lib. 6.canit. .
158쪽
De natura se incremento Nili. I 2 s
ι rigat pium medium persepe calorem, με qui quiasunt aestate Aquilones ostia contra Anni tempore eo, quo Etesia esseruntur,
Et contra fluuium flantes remorantur,ct undas cogentes rursu replent, coguntque manere. Eandem tandem tenuit Beda in lib.de natura rerum.cap. 4 3. Cam tamen noi non probamus. Vt
enim argument tur Diodorus, Herodotus, Arimstides, S Author lib.de Nilo , crescit Nilus non fantibus Etesiis; non est igitur inde incremetum illius. Antecedens patet,ium, quia Etesiae nocta non spirant, sed tantum interdiu, ex Aristotele
lib. 2. Meteor. sum. 2.c. 2.& Plinio lib. II .c. 47. curamen Nilus tunc ita magnus fluat, atque interdiu. tum,quia docet Plinius lib. r. biduo post o rum Caniculae Etesias flare,nempe a 3. Kal. Augu- EtςsiMsti, cum, eodem teste, oriatur Canicula i s. Kal. eiusdem quod etiam confirmat Columel.lib. II .c a.dc Aristot. loco cit. asserens spirare post Canis ortum. At superius ostendimus, Nilum crescere circa initium Cancri,quod contingit die χχ. Iunij; per dies igitur a . aut χs .incrementum Nili anteuertit Etesias .Quod si dicant aduersarij cum Plinio incipere Luna noua post Solstitiums r spondemus, id repugnare & authoribus caeteris, dc experientiae, cum sit obseruarum paulo post Solstitium incipere i deinde , etsi semel id contingeret , non accideret tamen singulis annis, ut prima Luna inciperet in fine Cancri , ut vult Lucanus , & alij, qui illud referunt in Etesias, quae tantum i 3. Kal. Augusti incipiunt. Accedit,
quia si Nilus augetur ab Etesiis inhibentibus fluminis
159쪽
minis cursum,id eueniret pariter aliis Africae fluminibus, praesertim minoribus Nilo,quae a ventis facilius possunt cogi,cum eorum ostia sint etiam contra Etesias. Idemque eueniret Europae fluminibus cotra Septentrione labentibus non se-eus ac labitur Nilus v.g.Sequanae,Rheno,t, cheldae, Amasio,Αlbi, Oderae,Vistulae, & aliis praesertim Aquiloni proximioribus, quam sit Nilus, Meamen in eis nihil tale conspicimus. Addo, Nigrum eodem anni tempore crescere, cum tamen non habeat ostia eodem situ quo Nilus posita, cum defluat in oceanum occidentalem.Testa tur quoque s linius & Aristides, Etesias ut plurimum esse Zephyros spirantes ab Occidente non tam versus ostia Nili, quam versus Orientem, ideoque non posse inhibere illius cursiam: & Seneca notauit non fieri maius incrementum,cum Etesi fauere vehementius, nec minui, si lenius, contra quam Omnino accideret , si ab eis pende
An Psilus crescat ob arenam congestam ab
CApvT XIV. Uur qui ab arena ad Nili ostia congesta ab Etesiis incrementum hoc esse velint. ide6que sic canit Lucretius lib. s.
Est quoque mi postis magnus congestus arena Fluctibus
160쪽
De natura se incremento Nili. Ir
Fluctibus aduersis oppilare octia contra,
cum mare permothm ventus ruit intus arm m.
Ω- ι - pacto bber minus exitus amni, Et Poriuiis item fiat minus impetus undis.
Idem sensit etiam Strabo Fuldensis in Glossord. in c. 3. Amos, Linconiensis N AEgidius lib. 1. Post. t. a .& lsidorus Hispalensis lib. de Mundo. c. s.licet velit, Etesias spirare etiam mense Maio ab hora diei 6 ad i o.& sua simul violentia retardare Nili cursum, ut authores superioris sententiae philosophabantur.Nos tamen id haud verum existimamus, tum,quia ex dictis citius augeatur Nilus,quam spirent Etesiae : tum,quia id multo magis faceret Aquilo, qui e regione,& vehemetissime spirat: tum, quia id fieret potius hyeme,
quam in summa aestate, cum lenisti me spirant veriti Boreales tum,quia prius cresceret ad ostia, qua
in superioribus Athiopiae partibus , quod est a
veritate alienum.Scribit enim Strabo lib. i7.prius deprehendi incrementum in urbe Elephantina haec est posita in Insula Elephantina tribus milliaribus infra nouissimum Cataractem , & quindecim supra Syenen ,ex Plinio lib. s.c. 9. eamque lib. 2. . 7 3.dixerat ab Alexandria distare quinque stadiorum millibus) quam circa Memphim , dc prius circa Philas, ut docet Seneca A. nat. qq c. 2. Sunt vero Philae,ex Seneca, Strabone,& Heliodoro lib. 8 .comunis AEthiopum & AEgyptiorum habitatio supra Insulam Elephantinam inter prismum & secundum Cataractem viginti triti graduum altitudinis ab AEquinoctiali .Ex quo etiam