장음표시 사용
1쪽
Primam, IACOB NEcc Io, ab Amorooo. que ad Annum Icios. Secundam, a IOHANNE HERMAN No de Blee, ab Anno 13oa. sad num Ico . Tertiam, a CORNELI NICO LAI, Annis quatuor. Huartam, CORNELI ode UE, A duobm Annis. Lutatam ub STEPHANO de HAGEN tribus Annis, in Indiam Orientale usceptata peractataeontinens. Locorum, Regum, Populorum, rituumque variorum deis scriptione victoriarum item a Lusitam reportatarum, Araboinae, idorisque expugnationis commemor tione addita. Auctore M. GO TARDO ARTHUS antistano Omnia elegantissimi in aes incisis conibus illustrata se in lucem emi Fabera OANNEM THEODOR v M&IOANNEM Is RAELEM. de Bry, seatae Germanos.
3쪽
ERVMesse prouerbium Dd, quo dicitur,
Eihiliam malum esse,quin aliqui ecum bonia ferat, coniunctum habeat tamsacra quampropham testanturhisoria Cum A.
sephumfratre Au Iacobi diuenderent,li noquidem Ohiusibipropositu finem habebant,
odio n. inuidia excacati eum medioAblatum , ve lane memoriam eiusabolita cupiebant, nihilominustamen hoc eb faceredebebat, uti ephis iactotius EgiptiPranceps es moderator consitutus,de necesseri cum annona carita viuiuersumsere terram affligeret, Uentationetam parentiquamstatribusAuprospicere posset. De Pharaone timio eum, cum populus Paelitum nimis augeretur,obstetricibusluti,de omnibus , quoscunque Hebraea mulieresparitura essent mantibuae masculis,aqua A focandis mandatum dedisse Erat hoc certe ad emniciem , uniuersalem extirpationem totiushuiuspopulidirectum propositum, verum procurata bacration opuli Praeliticires multui liberationem; simas Pharaonis promotum hoc modo interitum oportuit, Fame Regi filiaeum,qui virgaeae flagellu Pharao Messet,educante Sperhummam ignorationem fovente suem EDdagaeumSaluatorem, rum proditurus esse is propositum hobuerit, nempe ut pecora aliquid, auaritia eumin gante,corrad ret, nemo est qui nesciat,iaihilominus tamen adgeneris humani, demptionem balutisque nostra promotionemhoc quantum ae nefaris acer acinus oportuit. Patet hoc item vel maxime ex rerum Belgicarum etiamhistori suideiaim quas mi eriarum velaominari vescogitari saltempoteti,cum non durante hoc tam diuturno bello,pars admi setiam aliqua promanauit Uuiamali ustiamin mundo extitit,cuis non
vestigiain Belgio expressesupersint, Se nihil aliud, hoc tamenim desomprouenit quodperegrina vitiones, loca maioribis nos
4쪽
. AD LECTOREM. incognitaprorsus signotae, ita nobis Hollandorum innotuerunt opera , ut nemosit,qui de istis quicquam amplius dubitandum censeat , cum nauigationes adloca ista plus iam stequentata Holdandis sint, quam qua in His niamsi erioribus annis Lusitaniamque sumptasuerunt. Facit igitur hac primo et tilitas ad considerationem mirabilium
Dei operum. t varietate eorum admoniti occasionem habeamina praedicandi , magnifaciendi. Ex re deinde Hostandorum , opes diuitias hac ratione ex occasiune mirum inmodum accumulantium , allatos inde Fructis resque exoticas speregrinas has, copia inter nos distribuentiumnta Nam adfinitimos hae inde promanauit utilitas, quodaromata apud letos varia, quaparce olim, nonnisiex Lusitanorum distributione acquirere poterant, magna amflatis copia es tolerabili recto vaneant. terum ut loca , regionesista reliquaque omnia niuersis, singulis manifestarentur, necessarium erat nauigationum istarum
historia deliter consignatas in publicum emittere,quod sum qu
dema nobis hactenuspro virilistra tum, qui in eiusmodihisori spublicandis e guris antas istuminandisatque decorandis,adoctauam iampartemprocessimus quam hoc quidem tempore tibi etiam
exhibemus. Continet vero nauigationes varias, quas uno hoc vo
lumine comprehensa voluimuae, cum quod non multum intersediscreparent edaltera quasi alterius continuatio esset, tum praceden iis etiam Aptimapartis nauigationibus conuenienti orianesubjα-rentur e regna enim eadem tam Spisse ius in tima, quam Necem , UVertius in hac octava parte delatisiunt, liceisuccessu es fortunanonper omniastari hamuisenim Spisse iussauorem ratiamRegoinCandyexpertu uerit maximam, ecciusundemamice admodum, liberaliter ab eoacceptus sit mertius tamen tandem infelicis dere aduectus iram,ficios amisit , uafortuna no emereadem es , principes. Ubi non eodem semper anta
moeste,necide omne entiret ehenduntur. Sic enim se
Riguin Candy factum ab aliis Regibus reiectum reprehensumes ut barbaros taceam, apud Christianos etiam haudraro et v. ueniresset, is quodhuic ratum admodum acceptum es, alteri flummopereimprobetur Tanta est varietas discrepantiatamopinionum quam Ochum humanorunm. Iam
5쪽
AD LECTOREM. Iamquodadperegrinarum nationum historia attinet, vixisoe- - quin cognostendi eas dio aliquoteneatur cum locorumptum es qualitatem, tumst ulorum morerire nonem ritu esus variosper, areexpuata prasterii domi te edescripta isthac omnia cognoscendinon desit ei occasio omnibus enimnose natura inditum ess, nouitatis petente mus praesertim
ex nouarum istarnmrerumcognitione
me duoas in historidis hoc barbararumentium occurratforsitan aliquiis, quod endere dica aurespossit, non tamen vel vj
numpropterea reiiciendum, velleuitatis alicuius autori impingen
aeum crimen est suilium quo sis cra Biblia legat ouis, Us
taniniustoriagmcidat ei odi, Putasacris quidem locum habere Gratione de sint, mali cienda' iacis utoremouitatis
accuser rasumtyHaudequigem reor,cum eo quide neco cripta, consignata sancti Dei hominiluaeno ot videlectemur istisautio exemplum eas traham hiacet uotenebru Solem ammmi magm Deique implorato auxilio tenebrarum opera miramis rectius suo quidigiturindecens Sab honestate ienum,m hi
florethmeoccurrat,nonpropterea consignatum es annotatumstu.
pram missus excaecamhomini-gratia diuinit dinum I isqvodbonum honesum a malo, turpi disternere, o virtui egere vitta vero vitar o s. Vnde causati nonge aere is Hisbeat, diuina hoc in remisericordia vina ostendi, quod ad gnitionem luce, veritatis nullo tuo merito perductu sis, Deumst rogandi, vite in omni etate construare dextremum miras ritum velit,quo eum in hac Sinaltera viradi gno mehere, celebrare laudibis ita sinenterposis men
6쪽
CEPERUNT, ET H IS PAN IS SESE LU
SITAN ISMI E IN REGIONIBvs ILLIS
scripta aB P. B. M. D. IHIL dubitamus, Lector benevole, fore interextraneos 'Baxime mero interissos, quibus adminis alio di flatu Telgicarumprouinciarum, non queade cognitus es O perseum, quivarie de nauigationibus hisce Hotandorum,quibus naues
Lusitanicas subinde aliqua expugnasse , bono euacuasset
guntur,oelocuturio iudicaturisint. Rogatum te igitur,qui quis es, o admonitum volumus,ut o causas nobiscumsi reptarum harum navigationumperpendere , ipserummet Lusitanorum,quibus naues, ablatae,erunt,ex quibusdam eorumadHoletandos literis cognosered acto hociudicium, ne
Sisendum igitur ess, ossandos verioribus anno namgatione uas in Hismnia olummodoLusitaniamque fabam insiluere consueuise.Accidit autem, ut post exortum illud ramgraue essum, quo inquisitioni issani repugnantes
Hotandi,pro libertate conssentiarum priuilegiorumquesuorum conseruatione,tot annos iam gerunt, nauibus suo in Hissaniasubindessoliarentur Tametsimis ros initio dissimulare patienterbo uum incomm si erre viderentur, nee propterea nauigationes ita intermittere et essent ortuna ingulis meliorem sibi promittentibu ,sinum tamen tandem essu insigni multarum nauium ci se inportu quodam H Fanico detenta,mercede uam si acciperent, qui mento crrebis ab saliato Hissanorum spe necessitatibussubuenerant tamets religio ne Romana non abhorrerent partim,partim vero tenuiori ortuna homines essent, qui victum suum multo cum labore periculo terra marique conquirere necesse haberent,
7쪽
haberent,quos adtriremespartim sanicondemnarunt, partim vero in salse fato agens virgoque tamdiu caedendosputarunt donec inter cruciatus, o lores exquisitissimos animam tandem, arent atque morerentur.
Hoc igitur indentes Belgicarumprouinciarum ordines, cumsalute uam in negociationibustpartim maritimo,partim vera in piscationibus totam versari nonnestarent, pemserunt ciuibu ui , mi quibus querationibus hone possent, nauigationibu darent operam nauiculariam sacere nuta ratione cessarent cum igiturH ani nesso quidem Hotanta permittere vesient, quo adcondien- Aspi crassos uterentur, Demi spraeter omnem expectationem viam qua adnouis Insiliaemon auit, satagentium rararum insivi quam fmaiora cum periculo ongioriinteruasio, gratiae tamen o sinepretio eo iampotiri magna copiapo nt,fide in eopaterna uam erga eos beneuolentiam declarauit, quo prudentes aliquot in aeterna memoria dignos viros, myote Gerhardum Pisore Consilem olim odamium, odigerum Paula eius dem loci Consilem alterum,Petrum Theodoricum Haselenum, Iohannem Ioannis campium, Albertum Lucae, noldum G shusium,Si berrum Petri,di alios emcitauit, qui vastum ita Attalicum mar eruestigareaudentes, ineam adbarbaros hiopes, o eavero ad tramque Indiam, oetas, quae nuta hamnus rationeHissanorum domini ubi excurrerenon dubitarunt, idquenudo ab ne , quam ut hone cum ipsissim- mercia exercentemacultate uas aliquo modo aeterent.
Nonpoteranthocae erre Hismi, Lusitanos timin o and modis excitares,omnem Hieos hoc si oliarent, , histremaritimo oro excluderent. lapidem mouerunt Lusitaniigitur tperfidoseos di impios nutaque honesiviri conuersatione,amicitiaque digno a m proclamantes, inuidiam ipsis apudReges Orientales conciliaresemmo di conat ni, quemadmodum republicatos ctenus Hotandorum nauigationibus constare satasomnibusputamus. Cum igitur nauigationum harumpraefecti insidia . nauibus a m parata cognoscerent, maioriqnadcontinuandas nauigationes robore opus esse viderent,antemnos quinque, me ex classe aio magnam, octo nimirum onerariis nauita constantem adornarunt, rebusquenecessario omnibuaein uuam Iarebi Hemfectura ad ea ita Orientali ut cum consensem permis Tegum Indicorum ne gotiatione uas, vel mercium permutatione me re tipecuniaer cumscunque Rego arbitrio libituque,diexercerent,destinarunt mautem eo meliu , tutiuae hocitera luerent,non Mauritis lumi ordines ud probarunt, radiplomate literiaque nauigantes in xerunt,praecipientes myo lanteita necessitate contra omne est externam vim opponerent, O, iniuriam abhostibus csibi datam mendicarent. Naues hae vixdumsuperato Insulsis canariis, classem sanorum, tredecim nauibus conflantem, armatisque in rebus ad munitionem vari simi in bi
8쪽
aduersantem habuerunt,tanto cumfurore impetu vi una ex disic rubroLeoni nomen erat, crebro lacerata tormentorum ictibus, conuerso itinere domum redi re coactarierit,pletasque nimirum, qui mea erant classiari s seis interseris, alitersuum continuare nonposset Nonparum quidem Nemshirchim in hoc eo thpericuli inuit, nauem amensa ubleuare nonpotuerat,sed cogebatuream postmodo volens nolensque dimittere, es eius in continuando itine re opera carere Iam cum Bantamum Tenisset e nouo Lusitanorum contra ciuita tem tam tentato molitionibus edoctisunt. Cum enim negotiationescum Hotando Incoia isti hactenis exercuissent .mecemb. AnnAcoI.μbgubernatore Mndrea Fortad diagendo cum triremibusocto,biremibus vero aa. ciuitatem oppugnatu aduenerant. Horantium quipatrocinium milis iperent inportu adDanda
quinque naues Londita b Olsere Hemanno Praefecto, sequo quomodo Lus
tant exceptisuerint, in historia quidemsso loco annotatum est. Nam aduenerant Lusitanicum expresso mandato, no lum Mocandos in opprimendi edo in Bantamios aliosq; Hotandosauentes ita animaduertendi, ut in posterum idorum se ubtrahere consuetudininon dubitarent. Cum autem nihilproficere contra Ho fandospotuissent, irati admodum aduo m Amboinae prosi sunt, incoliae eius loci misere contrucidatis arborragar ophyssorum terra eruerunt,neHosia esse essent. in imo a Machiam, etiam Regumni crudelissime in incolaramientes, flarunt e buerterunt.Sed, Ternate prouecti,ubi Rex Moluccensium harum Insularum habitat, eademseuire rudelitate tuerunt. erebant tum inportu duae naves Hostandicae, quae lice uror eorum initiose opponerent,cedere tamen tandem vix dimidia vecturaaccepta coactae
sint,relicto ibi qui negotiationes contrarauarent, oemercium aliquidcoemerent atq; comportarent. HoSautempersequi nudo modo cessabant. Cum enim intereos iuuenem insignisortitudine Odprudentia Franciscum Verdosium nossent,inuidia eumpremere, es in odium apud egem adducere modo omnibuae nitebantur Transierat aliquando ex Hotandorumsocietate adL tanos quidam Henricus Hamburgensis locam literaspariterad egem es ad Hol dos dederunt,Hotando quidem condonationem omnium,quae contra Hisaniae Portu iliaeque Regem deliquissent honorumq; omnium resitutionem O m-mamsecuritatempromittentes stormenta Re s(vvocitati essent rimo quoque
tempore adste delatur essent Regem vero, deret quales in terras foueret host-tes monentes.Salutem enim Damo suorum eiusmodi se credidisse hominibis, qui tormenta Lusitano regia offerre decreuissent, euigilaret igituriandem, inmmmodiproditoresperfidos velim et animaduerterat,velLusitanorumpote
Caeterum in transmittendis libero ita hac utebantur cassiditate edit quaeadHodandossiriptae essent, qua er errorem ad manus Regis prius peruenirent, ex quibus iletera geret, transitoremitam data opera adLusitanos, ut de traditione
9쪽
tormentorum regiorum eos certiore aceret ablegatum esse Verum uiasius tamcae non ignarus, non ignorares resondit, quibus es habenda esset, eos vero, qui non mancipiassa essent,sedlibertate aeque, ut Lusitamgauderent, Lusitano surora exponere uam quidempersonam minime decere. Postmodo vocato ad semiando litera adses adHodando raptas eis obfulit, quaerens an literav
rum aliquidisa Lusitanos antea dedissent, quis pliciti udem hac
refutantes,side acile apud Tegem inuenerunt'aeui dei dijs fasiaci sius tauorum conquerens suos quifacile crederent deceptos e ab ipsis e circumuentos esse dixit. Videntes igitur Lusitani, nihil est vel erta vi meli dijs etiam suo incommodare Ho and sposse, cumpraesertim Tidorensis Tegosubditos apa Dbu uoi haberent,firmato quae inridore mali, nitimis loco obtinebant castens, abierunt. Nihil quicquam autem de maliti ua remiserunt,sidiis omnes
intenti occasiones adimplere, quodvulgo dicitur Dolus an virtuae, quis in hoster quirat, modo omnibus mi unt, velut hoc inter alios mense Septembri, An Icloa. etiam Iacobus cisus expertus est. Cum enim se ad saca Chinae ciuitatem duabus nauibus appuli fiet iusitan alim commercia sua cum Chinensibus ibi exemcentes,urbe regi vexitam pacis praeserebant, sub amicitiassetae pham cum miginti Asidando dolo malo interceperunt, quorum posteaseptendecim, qui limguam Lusitanicam ignorantes innocentiam suam Chinensibus aperire non pol
rarat, in crucem egerunt, tribus reliquis Goam translatis.
Possem hic commemorare hi nam de viginti Hotando in Cochuthina,i quo commercia exercendi gratia duabus hapho ex fronsberti presectura concesse rant ad mandatum Regis in tactu monachi cuiusdam Lusitani partim trucudatis,pamm in aptiuitatem abducto Porum similiter, aliam adegare historia
detrita Hotando, quia Hems.irchiolandae relicti Amboinam commerciorum promouendorum gratia concesserant, quomodo nempe capti, partim adtriremes condemnati, partim vero interseros notarum Insularum homines lucrarivitam suam coactis t. Itadmeropraeterires lentio non postfium, quodium ore ad Moluccas pertinenteInsula, ibi a dum Lusitan habuerunt, Balthasar cordes, qui per tum Magedanicum in Orientalem Indiampenetrauerat, accidit Eumenim promissis,posscitationibus Flendido in terram,ut mactatu uo iussus
talum adnaue ecum abduceretinuitatum, cum post moram aliquam adnauem iterum redire pararesitrucidatum in mare abiecerunt ociosque eius manibus podibusque priuae mutilatos obtruncarunt. uosam nauem quidam constenderunt, di quinquesaltem personis, quarum opera nauem adlittusproducerent, exceptis, Hodandos qui in ea superfuerant omnes interfecerunt. Non libet nunc commemorare,quomodo duas adiacobum cciumpertinentes naues incendio et a re conati sinec indetiam addam,quomodo autores Regi in Achinsuerint, vita naues aliquotSelandicas , qui commerciorum alia eo appulerant, impetu aciens
10쪽
eto PRAEFATI o. Ho igitur similibusfacto Lusitanorum crudelissimo excitati Hotandi consilium coeperunt, quomodo iurato nauigationumsuarum hesibus armata manu
resserent, post perpessas tot iniuria sese tandem aliquando in ipsis vicisterentur, eiusmodiadhibito mediis, quae legi naturae regentium, qua vim vi repedere concessum, non repugnarent. Ho nequidem etiam diplomaistiteras a Principe Mauritio acceperunt,quibu se facientes talia tuerentur; auigationisque cursum indies mago magoque promouerent. Rebis igituritaperseno cum Iacobus Hems.irchius, duabus nauibus ex Bantam luens ocum quendam alium, bimercium aliquidinueniret pervestigare evoluit,cum ei oportuno quodam loco,ira regno nempe Ioningens Lusitanica nause, qua ultra roo homines, maxima arte Lusitan is coniurati negotiationum iu
rum hocles vehebantur. Nanc igitur nauempraestente dissectanteipse et in Ioraggressus,tormentorum dis sione ita coari auit , ut deditione acere in pol flati eiu est permittere Lusitan dummodo Uitam conseruaressam vessent, cogerentur. Scaphis enimpau post omne ad littus, unde Malacam commodeperuenirent uni expositi.
Jam quid Lusitanii me de nauis huius expugnationesenserint , aequus sectore litero, quasi me adHemalirchium exaram, cognoscere facilepoterit, quarum ego tenorem iamsubiiciam Epistolastituripsius Gubematoris in Malaca ad quatuor Holiandos , qui in comitatu Lusitanorum captiuorum Malacam venerat, siripta talosuit. Vetus est consuetudo,ut Regibus Principibusque moluntates opiniones disicrepantes intersestuentibus,subditi damnum in corpore infortuno patiantur Euandoquidem igitur sortem fortunam tam benignam Generalis noster expertus est,ut ex naui chine dimissu tu quo quidem non esingulari Deiprouidentisfactum putandum est, mittimus vobis hanc resectionem in tess-moniumgratitudinispropraestita Lusitano nomis beneuolentia,cuius nos quidem
sempermemores erimus,utissimili caseu eosdem etiam nos declaremus Valete. D tum in Cameraperme Paulum Mendes di scolas,dies Marti An. Icos .exm- lac nomine Dominorum Iugi inammanis,standreae Fernando Dominicide
Monte, es Issacide justa . Epistola Praesecti Malacensis alicuit Exitus bessorum dubius semper incertus,in manu enim Dei est eum velbonum largiri velmalum hominibus tantum velut instrumenta adisiumpromouendumst habentibus dona Dominussortuna usu est, quod in ditissimam illam nauem multis mercatoribus mulieribus, alijs, quipugnare no modo non valent in impedimento etia pugnantibussu maximo ex unt,onusta inciderit.AdDominus ea expugnatae, hones acquisita merito iafruitur. Hoc aut mihi dolet , quod Dominus non in meam incideri nauem, ut d sensiono inpugnae disserentiam animaduerterepotuisset Hotandorinthinatam male acceptos doleo,idque eo mago,quodnonsuerit causasu ciens,curia uernter in eos animaduerteretur. Verum ominuspro certo tuatauctorem huius