장음표시 사용
311쪽
nus. Deinde prout Luna indies Lunae maris aestum attribuisse: una hora tardius, quandoque ci- sed qua ratione contingad Oceatius oritur; nam ab Vno suo or- nummodo intumescere, modo tu usque ad alterum consumit se- denuo residere, hactenus a paucis re 11. horas) sic mare fere quo- aut nullis explicatum vidimus. tidie modo una hora tardius in . Itaque sententiam nostram pau- tumescit, tum etiam citius con- cis habeto. quiescit. Vnde etiam sanctus Au- Dico igitur reciprocationem Muralia
gustinus de mirac. sic. scrip. lib. ςstus oceani in pleniluni)s prin- ''
i. c. r. ita de maris fluxu de aestu cipaliter prouenire ex rarefactio- i . ore loquitur. ne; in novilunijs vero ex condens at Mi. De quotidianis inundationibus . satione aeris lunari globo usque β 'stir rec bus Oceanisemper quaestio renas ad telluris regionem circumfusi: is. ' citur, haec numque quotidiana inunda- ita ut idem effectus ex diuersa &tio bis in die a tempore ad tempuι per contraria causa miro quidem sed
horas et semper peragitur , per ad- vero modo sequatur. Quod ut adtematas hebdomadas Ledonis . Ma- oculum demonstretur, non tam linae dicissitudo comitatur. Sed Ledo si boras inundationis, es totidem recessus habet. Hulina 'vero grandis per F. horas ebullit, cir per I. sitiorum dorsu
detegit : quae tamen concordiam cum
Luna osendis , ait antequam Luna
nascatur tribus diebus . septem horis semper incipiat, post nascentis Lunae principia alios tres dies cs 7. horas consuescit habere. Similiter . ante plenilunium tribus diebus . 32. horis incipit, e post totidem temporis cur-siusflui terminum com umit e c. sivan
terpositis vera statiis iterum tantunis demst per Ledo intermittitur. Et infra. Maris, inquit, inundantes tumores confiderare permittitur , sed recedentis intelligentia priuamur. Haec S. Augustinus. Igitur palam est, v teres etiam sanctos Doctores certo supponimus , quam eXperientia & teleucoph optimi beneficio compertu habemus. Primo scilicet Lunarem globum esse corpus quoddam elementis quibuscumque compactum , densum & imperuium tellurique nostrae caeteris paribus, dissimiliter simile. Deinde radios solares in illud incidentes , seseque circum- quaque versus tellure, atmosphaeram & aerem lunari globo circumfusum reflectentes, in pleniluni, quidem per dies tres ante,& totidem post magnum aestum;
in novilunijs vero econtra eorum
subtractione totidem diebus an
te & post, haud exiguum frigus
essiciendo, regionis lunaris aerem
versus tellurem modo rarefacere , tum iterum condensare &contrahere. Lunae namque aliorumque erronum canum fluidum Disiligoo by Cooule
312쪽
dum , & subtilissimo aethere vel aere conflatum esse iam supra probauimus) dc sic fluxum & refluxum Oceani dictam aeris rarefactionem & condensationem necessario sequi debere arbitra
Repete figuram 3. laminae G, in fine huius libri insertam : dc intellige telluris globum este: A,
aquis diluijs a. n. X. S. r. l. T. m. a.
tempore Noe circumdatum: Luna vero plena sit inter K. y. globus d. e. c. f. facies a sole illuminata d. e. c. inuisa autem &lumine destituta. d. f. c. Cum itaque Luna haud aliter a solis radijs illustretur ac terra, eaque irradiatio in parte d. e. c. pluribus diebus perduret nam hoc si in terra tempore aestiuo , sine ulla occultatione solis contingeret, proculdubio aer circa tellurem intens sit me incalesceret. necessario ergo sequitur aerem lunarem k. i. c. tali calore rarefactum simul etiam aerem telluris g. t. r. S. y. rarefacere,sicque aquas marinas t. r. s. Lunae subiectas utrinque dispellere , & ab r. versus S. t: ab s. t. autem versus X. n. a. &Z. m. δ stupinare. Quibus ita utrinque supinatis scilicet a puncto s. Versus X. n. a. dc ab i. Versus Z .m. a. certe aquas sibi in a. obviantes necesse est assurgere &se in cumulum erigendo aestum aut fluxum, relabendo vero in m. E. &n. X. refluxum essicere et chm enim nequeat tali cumulo elata aqua diu persistere sequitur partem Unam ab a. versus n. X. alteram contra in m. Z. retrocedere, & ita refluere debere cumque videamus aestumaris maiori ex parte Lunae periodos secundum motum diur
bet motus Lunae respectu A. partium mundi, scilicet orientis, Occidentis,meridiet , & mediae noctis,ita singulis etiam diebus quaternis vicibus mare cietur, scilicet bis aestuando fluendoque: iterum bina vice residendo refluendoue. Fluendo quidem dum Luna ab Horizonte ad usque punctum meridianum pertingit: refluendo
vero cum a vertice ad occasium recurrit. Iterum aestuando, Luna cur stinis ab occasu ad meridiei oppositum δ' punctum contendente , refluen- nu, bis do vero eadem ab hoc, usque ad i , σ
ortum progredIente.) Cum in 'μια quam haec certa sint, necessario mare spatio 14. horarum bis
fluit , bisque refluit: spatio quidem 6. horarum retrocedendo a punctis s. & t. item ab a. in Z. dc X. utrinque : alijs vero 6. aquis ab a. s.&. a. t. in. Z.& X.sibi obuiantibus seseque denuo supinantibus sicque senis horis hae quidem versus s. dc t. illae vero versus n. a. & m. a. ac Vice Versia, fluent & refluent. Aer enim t. r. s.
mari vicinior ab aere lunari h. i. citrusus, & intumefactus, necessario liquidum & proximum corpus fluidum aquae etiam pellet& cedere quomodolibet coget,
313쪽
secumque tali dispositione Oceanu diurna vectione trahet rapietque. Et sic habes fluxus & reflu-Xus causam tempore pleniluni j tribusque diebus circiter ante &post. Causa m. Iam vero idem effectus sequi-x tura contraria causa, suo tamen
, , . modo. Sicut enim tempore plenilunij rarefactus aer & a corporis lunaris calore reflexo versus
mare & tellurem pulsus , mare etiam pellit, & supinat : ita ra- dijs solaribus in Lunae nouae facie qua tellurem intuetur, deficientibus , aer circa Lunam frigore
condensatus, ob naturae nexum conseruandum & metum vacui, proximum telluris aerem & consequenter etiam mare sursum in cum ulu attrahit ac prolectat, uti patet in figura e diametro telluri A. secundum lineam, A. a.v.fe.Lopposita. ubi vides partem Lunae nouae d. f. c. radijs solaribus perplures dies destitutam, suo rigore circumfusum sibi aerem d. f. c.
condensare, talique condensatione, aerem etiam telluris m. v. n. cum maris hemisphaerio m. a. n.Uersus v.fin cumulum, sursum cogere. Sicque aquas ob metum
lectari & tum denuo relabi, in
puncta n. X. S. r. dc m. T. t. r. & ita
Luna sitiente genuinam etiam fluxus & refluxus causam esse-ctricem paucis habes. Iam in quadraturis cuncta se medio habent modo, uti patet in
Luna diuidua inter H.K. L. puncta. Cum enim Luna faciem illuminatam d. e. c. non amplius telluri A, sed sinistrorsum versus occasum obvertat, proindeque aerem circumfusum non versus Κ.Z. sed potius contra K. H. I. extendat , pellat, ac rarefaciat, sequitur uterum aereum H. K. L. non adeo etiam deorsum urgere rarefactionem versus tellurem T. A. proindeque fluxus etiam
non esse excelsi uos aut notabiles. Et hac ratione rei & naturae certe maxime consentanea tolli
tur vis illa magnetica Lunae res pectu maris a se prolectati seu stra a quibusdam & gratis afficta. Nam n foret eiusmodi attractiva& magnetica virtute Luna praedita , cur ergo oripsiae aquae ex fundo & cauo maris alueo vim illam magneticam non aeque bene ac similiter etiam sequerentur, seseque aquis superficialibus ita a Luna attractis iungerent, ac solent anuli anulo lapidi magnetis appenso aut acui acus adhaere
re & sequi Z quod quidem fieri
alias debere necessario quasi videtur , ob rerum nexum consieruan-du, & vacuum euitandum; si angitur ergo & cohibetur eiusmodi appetitus magneticus aquarum se attollendi versus Lunam ab ipsam et natura.
Deinde si vis magnetica fluxum & refluxum e Lunari mas- nete emissa efficiti cum Luna luper
314쪽
R.Diai , per axe non gyrando de polos
vi, suos diuersos magneticos respe- telluris nunquam reciproca - ω- - do, consequenter neque uno &s attractivo polo fluxum , neque pulsivo dc altero renuxum Oceani essicere possit) cur illa eadem semper, eiusdemque vigoris persistens non etiam eosdem fluxus dc renuxus , tam Luna diuidua, quam sitiente & plena in Oceano caulat' Quod si autem Luna rotaretur circa proprium aXem,
posset fortassis haec lententia aliqualiter defendi , dicendo scilicet uno lunari polo magnetico suti in magnete respectu ferri fieri ex perimur mare pelli &supinari;
altero vero dc telluri obvertendo prolectari dc attrahi ; cum autem Luna non rotet se circa axem
sed potius tardiuscule oscilletῶ certe no video quid probabilitatis dicta sententia obtinere queat. .fistuma Valeat etiam opinio illa, quae . iis aestum intrinsecae alicui ex fundi
intema - alueique marini partibus in a- 'o bis quas prodeunti rarefactioni, resis ij.M fluxum Vero internae aquarum O subitaneae condensationi adscribit; cum nullis nitatur iundametis, nisi forte dicatur leporis causa illam aquarum marinaru interna rarefactione sorsana nammis insernalibus sub mari in tellure velut sub cacabo ardetibus, de quandoque subito sesse versus
alueum maris attollen tibus: conia
defationem vero ijsdem relaben-
tibus, fieri de contingere t videmus enim ignis intensione, cacabi aquas attolli Sc ebullire,remiscsione autem residere. Cumque in mari potius piscium quam leporum fiat venatio, hinc Auctores dictae sententiae nobis lepores hic
venantibus, vitio non vertent,ut
spero,quod in se vitio caret. Nulla igitur necessitas nos in nostra sententia cogit fateri, scilicet, aut aquas Ruxu & refluxu sese attollentes S remittentes aliarum aquarum accessione aliqua augeri,recessione vero minui aut, non aucto vel diminuto quanto earum eas extendi rarefactione, condensatione remitti . Aut denique,aquas dictas marinas in eadem densitate, raritate, de quantitate constanter remanenteS , per vim lunarem magneticam eas desuper prolectantem dc euocanis. tem consensu solo attolli de re
Hisce ita dii cussis nostram superius explicata sententiam dua G z
bus euidentissimis experientijs ui eram- stabilire dc confirmare placet. Quarum prima desumitur a glo- super aquabo ferreo,qui igni optime incale 2 factus, & suber aquae in pelut iuppositae superficiem sensim, leniter, dc proxime tractus & promotus , suo circumfuso sibi bc ra
resecto aere, reuera aquas dictas notabilissime dispellere , ocquasi canalem, super eas tractuseficere videtur; quod experimentum certe nostram sententiam magnoperὸ Diuitiam by Cooste
315쪽
alterum exemplum. Figuras. Lamia a G
magnopere commendat. Nam mentum vel soli expone, vel ma- prensim sicuti globus incalefactus tuo, num i uperioris vitri cupae a. b. que versus aquam deorsum calo- impone: & illico videbis aerem p .iis, te pellit, aere circumfuso aquam in iam dicta cupa calore solis μ' causa cedere cogit eamque dispellit ;re- aut manus, intus calefactum, &motus, aut frigefactus vero pri- . rarefactum, maiorem sibi locum martistinum locum suum repetere co- ambiendo quaerendoque, aquamgit sinitque. Ita Luna plurium suppositam a superficie eius f. g. dierum suo calore a solaribus ra- detrusiurum deorsum usque in M. dijs hausto o inque proximum & .m: imo canalem n. O. v. m. omni- circumfusum tibi aerem deor, no aqua depleturum : quo facto sum tellure versus iii plenilunijs necessario aqua ab i l. verbi gratia emisso aerem nostrum detrudedo paullatim intumescet, ct versus 8c rarefacieilo Oceanum fluidum s. g. lese in vitro inferiori attollet. necessario etia hinc in se dispellit Hoc viso,tum, aut vitra ita dispo stipinaiqiae. Lumine vero & ca, sita subito radi)s solaribus subtra-lore destituta , in novilunijs ma- eta in frigidiorem locum coli re sursum versus se aliqualiter cato, aut manum luperimposi-
prolectat. Quod quidem tam cer- tam a cupa a. b. c. remoueto SI cute fieri necesse est, quam necessa - ad mi ratione experieris, aere sci-rio,ex Lunae incalefacto ac lare licet in cupa b. a. c deni o frigore facto aere telluris aer rarestit. condensato: praeter naturae ordi- Accedit altera & iucundissi- nem , ob nexum rerum conser- ma experientia. Accipe duo vitra vandum, vacuumque impedien-
pellucida cuti delineata vides fi- dum, aquam ex inferiori vitro
gura 3.laminae G. quorum in- per canalem v m. n. o. d.e. aut v D ferius fg. r. s.n. Ο, Vlque ad i . l. seu que in v. m. vel in n. o. quandoq; f. g. repleatur aqua fontana, Vel vero omnino ind. e. & b. c. attra-
etiam vino. Cui deinde alterius clum ir quo etia necessario fiet, vitriori sciuiougi collaris, a. b.e. ivt aqua ex s. g. usque ini. l. vel d.e. v. m. usque ad fundia immit- omnino in r. s. decrescendo sub- te. Quo facto superioris vitri cu- sdendoque, ex fg. id. quasi repa a. b. c. solo aere repleta , tibi cedere,& deperdi videatur. Quod quidem regionem Lunae; manus si deinde aqua viqi ad b.c. supe- vero ei imponeda, aut calor, aerε rioris vitri coden lataone ita elata in trinsecum,solatis ardor rares, ' intumefactique , vitrae denuo ciens,lunam ipsam: aqua vero M. i ii exposi vht admiraberis subi- m. inferioris vitri, mare ex aeth id aquas ex b.c. ab Mee tant,aut repraesentabit. Quibus ita stippo- manuali calore in cupa: a. b. C. sitis & dispositis, tum aut instriJ- ' rarefacia deorsum detrudi, n-
316쪽
pe aut usque in d. e. vel n. o. aut sensibiliter insundere&insinuare; omnino i nu. m. Sicque videbis tum quod tam exiguus ,& stri- vitro inseriori denuo suam aqua eius canalis , ac orificium aestui restatui. Et hoc modo etiam sipe- ex Oceano proportione debita inciem quandam motus perpetui,& Mediterraneum, tam late dissu- temporis, caloris & frigoris indi- sum se infundendo non sufficiat: cem habere poteris. Iam si sis ae- cum etiam,quod aquae qstuantes quus rerum aestimator, & verita- in Oceano antequam per dictum tis sedulus indagator, amatorq; collum infundantur , in littori- satis tibi constabit quid nostra bus Africae &Hispaniae decussen- sentetia probabilitatis mereatur, tur, refringanturque. Denique quod si vero tibi minus placuerit, quod mediterraneum minimum exactiorem reique & naturae ma- 8. aut Io. gradibus extra Solis &gis congruentem causam,& huius Lunae viam , hoc est extra tropi- tam mirandi accidentis explica- cum Cancri, exporrectum &diDtionem patienter a te expecta- susum iaceat, proindeque haud
mus. queat a Lunae transeuntis circumvecto, condensato, aut rare-
ME ME R UM V facto aere perpendiculariter, Uti
alias oceanus Dolet, cieri. Hinc Cinis ηια sorsan & causa reddi posset cur ad M GumanouamGuineam sub qquinoctia li, tam vehemens sit fluxus &astus intrestuxus . Videtur enim aquasrmn re terra motuum σΩ marinas, Lunae traseunti perpendicularius subiectas, necessario D Ices , fluxum & refluxum etiam sortius debere cieri. Cum maris primo neque in om- igitur Lunet aequinoctiales partes nibus maribus eundem contin- immediate , & plerumque feregere, deinde neque ubique pari- perpediculariter suo motu feriat,bus temporis spatijs decurrere, mirum haud videtur tam vehe- aut littora inundare denudareq;. mentem in Guinea,&ati s aequi- Ad primum resipond. ideo ver- noctialibus, aut Oceano vicinisbi gratia in mari mediterraneo, locis, aestum marisque reciproca- eiusq; adhaerentibus finibus per- tionem deprehen)i . Hinc dc exiguum fluxum sentiri, primo Ostendae Flandriae mare mini- quod aestus ex Oceano per co- mum 1oo. passibus; Venetiis velumnarum Herculis collum ni- ro vix vel 6. a littore recedemis certe angustum , sese ne- re & accedere deprehendimus: queat in mediterraneum mare fluxus enim & aestus in vastissi
Pars I. Ll moSoluuntur quadam obiectiones
317쪽
mo Oceano semel sub via Lunae tudines aliquo etiam modo de- potentius factus, toti etiam eidem finiri etiam haud inepte possent;
commotione longe lateq; aufer- cum mare unum littus citius inis re indereque videtur; nisi anfra- undare dc denudare quam alte-ctibus,scopulis ventis,montibus, rum Videamus. iventis contrariis,& diuersis litto- Causa vero, cur ad littora Floribus impediatur. Quae reuera et- ridae & aduersa Hispaniarac Asri- iam haud inepte caula celeri pos- cae fluxus & refluxus ad eadem set aut deberet: cur fluxus & re- tempora contingant, scilicet cum fluxus in diuersis & varijs locis fluxus fit in Florida, eodem tem-& littoribus tam sint varij, di- pore refluxus eueniat in Hispa- uersi & difformes. nia & Africa, ex figura iam dicta Arbitramur namque si blatis se sponte pandet. . iam dictis impedimetis, aestus re- Dices,si Lunaris globi reflexus obiectis.ciprocationem proculdubio uni- calor rarefaciendo aerem & eius formem ,&magis regularem fo- Iubtractio eumdcm condensan-re. Vnde hiscellippositis, etiam do, fluxum & refluxum causant; necessario sequitur tempore Noe quidni igitur etiam calori Solis tota telluris facie q9. cubitis su- magis potenti idem esseruis at-
per montium cacumina aqua- tiibuendus erit
rum effluuijs de diluuiis obtecta Relpond. nos non negarequi. R γυῖα fluxum & refluxum, & regula- dem solem quoque suo modo &risiimum , & maxime uni r- calore, reciprocationis marinae mem praeciseque lunarem mo- concausam estectricem , minustum imitatum & secutum suif- tamen mediatam esse, alioquin
se; prout bene consideranti figu- proculdubio fluxus de refluxus ram 3.laminae G patebit;in qua si eius motum etiam sequi deberet,
turis superficiem ambire tempo- cessorium sequatur ibum princire diluus intelligatur, Luna vero pale,&vmbra seu corpus; quod plena inter Κ&Y, noua inter E. cum fieri nunquam contingat, i. e. f. : facile quid inde sequi vel euidentissimo argumeto est, flu- contingere Arcae Noe debuetit xum& refluxum Oceani magis apparebit; nam certum videtur principaliter & immediatilis a aequinoctiali sureositam Ar- Luna, quam a Sole prouenire, ac ' Licam necessario fluxum aqua- dependere. Cuius ratio est, quod iis,i.virum sequi debuisse . Et sor- radi j solares immediate in su-ι triη san, ni superius enumerata im- perficiem ipsiam oceani inciden pedimenta obstarent, ex fluxu & tes, S se subito sertum reflecten-M La .res luxu Oceani , locorum longi- tes in aerem diffundantur , ibi-
318쪽
demque ob solis super Horizon- haud forsan adeo a veritate ab Luratam erraturus esset. Et prosecto mirum est, Lunam scilicet plenam lamper et multo nobis terricolis crebrioresserenitates afferre, quam nOVam
lumine & calore priuata. Quod forte inde fieri videtur quod in
plenilunio calor lunaris reflexus versus tellurem, Sc huius versusna contingit, cuius calor mini- Lunam supinatus, aeris humiditatem, superiorum magis depascant, atque purificent , ac communiter fieri consueuit Luna si
Quibus iundamentis suppostis profecto meteorologica Philosophia in multis maxime facilitari , iuuarique posse videtur, strare: nam quemadmodum ra- no tam quoad impressiones igni- dij solaris caloris immediate in las aeris quam quoad alia quan- speculum excavatum incidentes, doque inopinate , dc ex ignota Lunam in eius caua seperficie directe nobis causa apparentia acciden - fimmissi & iacentes, non tam in- tia: utpote cometaru, tam in sub iovi Iam quam superlunari regione mul-
a s o ct aliartim toties volitantium. Suppomoe- imprisii ο-nim lunari leptiduano, dc telluris
quotidiano in medium aerem rcflexo calore,consequens Videturlurem demersi atque reflexi,mul- lunarem, caeteris paribus , tanto intensius inter medium aetem exiguam moram paulatim hebetentur .debilitenturque, dc hinc consequenter versus mare se non amplius aut iterato ex aere reflectendo, in Oceano nullam etiam notabilem mutationem dc commotionem efficere vel causare queunt;secus certe in Lumum 7.diebus perdurans, Sc Versus Oceanum deorsium potentius reflexus,maximam necessario re-
ioni telluris & maris superficiei
uidae liquidaeque mutationem motumq; affert immittitq;. Exemplo speculi caui placet rem hanc declarare dc quasi demontense ac potenter incalescunt, quam in cono, dc puncto ustionis reflexi di sic etiam radij lucis e superficie lunaris globi
deorsum versus Oceanum & tel- rem videntur rarefacere Oceanumque ciere, quam radij solares directe,dc immediate in tellurem dc maris superficiem conuexam immisit.
-- 2. Si quis igitur supernam etiam
tum contribuere , concurrereque ad generationem eiusmodi impressionum ignitarum, quantum terrestris concurrere cenissetur.
Deinde quis plene adhuc nouit,quibus e thesauris tam subito inama ε 1. missat aezris regionem in dc ab Occursu pijssimus rerum artifex saepe edu-- ... is reflexorum radiorum telluris dc cat , depromatque ventos, turbi-d sumat Lunae sui caloris intensionem dc nes,dc terraemouis Nam si Luna σ remissionem desumere diceret, obtineat tantam vim in fluidum,
319쪽
etsi magis classiim & a se longius remotum elementum aquae,
uti supra demonstratum est ;quidni igitur etia in magis subtile & sibi viciniore acrem, condensati uas , & rarefactivas suas vires mediante dicto suo calore
Et quid impediat, si Lunam forsan etiam suo , & supradicto
modo quHem maximam terrε - sati ren- motuum concausam dicamus D Nam aqua,aer,humoreS,& Vlice- ivi. rates vapores in terrae cauernis &specubus calore , aut a sole aut reflexo, & frigore, tempore no- Luna immisso rarefacti, atu; exuit un8,sbi facie qua tellurem in- tenuati,aut in puriorem subtilio- tuetur, circumfuso, eXerereti remque aerem conuersi , angu-Hinc etiam probabilissimum sths locorum suorum nimium esse arbitramur , Lunam dicto pressi, carcerisque tam exigui modo aerem etiam in cauernis & partaesi & impatientes, cum ne- visceribus telluris latitantem ac que pororum, neque cauernam inclusum quandoque rarefactio- ora dc aperturae pro tam impane sua dicta impetu quodam ex- tienter impatientibus spiritibus pellendo, & in supernciem terrae exsufflandis exhalanditque sus exsufflando: aliquando vero con- ficere videantur extremo impe- densatione, ob metum vacui de- tu, ingentique boatu, perfracto
uitandum , nexumque naturae tandem cauernarum terrestrium conteruandum, summa vi a su- carcer erumpentes, tanto impe- perficie & aere exteriori in cauer- tu tellurem necessario concunas terrae per poros eius cogendo tiunt, ut tremere eam cogant.
sorte haud miniis infrequenter Experientia hoc probauimus, ac ipse Sol ventorum flatuumq; globo scilicet intus cauo, & sol O tis θυου- terrestrium effectus efficere,duas sed minutissimae aesculae fora- scilicet contrarias causas submi- mine relicto, undique ita clauso, nistrando, nunc quidem rarefa- ne quidquam aeris aliunde, nisi mi ιμε- ciendo, tum verb condensando per dictum soramen minutum aerem ram eXteriorem, quam in- exire aut intrare posset. Hunc tateriorem telluris . Quod non eo nim primo spatio unius miserere diruim accipias velim ac si Lu- in ignem iniectum ,&iam bene nam uniuersalem& adaequatam, incalefactum tum in aquam in- totalemque ventorum causam iecimus. Quo facto, aer intus indicamus. Scio enim multas par- globo ignis calore rarefaetiis, citati ales causas quandoque ad eun- cumfusae sibi aquae frigore denuo dem effemim concurrere. Sed condensabatur,&ne vacuum infrequentem saltem & sorte haud tus admitteretur , aquam per il- vltimam aut exiguam esse omni- lud minutissimum foramen sibino nobis probabile videtur. auidissime copulavit insuxitq;,
320쪽
tantum nempe, quantum ipse se retraxerat in globo a circui ante frigore. Quibus ita Aompletis, globum ita semiaere & semiaqua impraegnatum , denuo carbonibus iniecimus ; dc ecce paulatim aer & aqua intus iterum rarefacti ampliorem locum quaerentes,per minutum saepedictum foramen summo strepitu & impetu impatientissime ita exsuctare & stri dere caeperunt, ac si validus intus ventus latens prosiliret : sicque
viuum quasi ventorum, & a terrae cauernis rarefactione propulsorum spirituum exemplar vidimus : quod & mox terraemotus
demonstratio sequebatur. Nam aqua & aer in globo nimium angustiati, rarefacti & extensi, ob foraminis & loci angustias impatientes, tanto mox fragore globuconfregere, ac si sciope tum quis exonerasset haud absque horrore dc admiratione spectantium &c.
Iam igitur de ventorum , terraemotuum 5 aliorum similium genuina causa nouo modo quodammodo philosophandi cum
amplissimum aperuerimus campum:hinc ut &alijs aliquid exe citii relinquamus, hocce de Luna
caput claudimus. Dum autem in hac de Sole de Luna materia imprimenda occupamur , ecce epistola Illustris si mi Domini Marchionis de Neu- casteli Angli nobis assertur,
quasdam dissiciles, sed haud iniucundas, aut a proposito nostro
alienas quaestiones soluendas co-tinentes, quas quidem una cum nostris responsionibus maioris incunditatis gratia placuit hIchaud inutiliter forte inserere.
inhione a Neucastelloe c. ad P. E Anton. Maria de Rheita Capuanum perscripta-
Reuerende Domine. TAota praeditus es comitate,
ut te non amare impossibile; tanta eruditione, ut admirari te necesse mihi sit. Numquam
sane obliviscar breuisiimi quidem , sed iucundissimi illius consoriij tui, quo frui Antuempiae mihi contigit: cuius dulcedine ita su tibi deuinctiis; ut quaelibet grati animi ossicia a me expectare merito possis ac debeas. Inter absentes unicu solatium est frequens literarum mutua mi Diio,qua a te certo spero,ac a me ex animo polliceor. interea expecto a te aureum tuum librum, admirandumqtie Telescopium&c. Tanti autem tuam quoque sententiam sacio, non solum in Mathematicis, ubi inter primos primas sine dubio tenes,led etiam' rebus naturalibus , Ut non poL sim non otium tuum quaestionibus sequentibus interpellare. Cum nihil sit in rerum natura, praeter certam quandam materiam & motum, corpus nimirum& accidens, & omnia appareant