장음표시 사용
301쪽
mas de onustissimas naues dorso suo sine mersione gestare vehere
Anne dc mirandum, vinum,Vti iam insinuauimus,aquς; liquorem adustum vero vino molliter di leniter superinfusiam sine mixtione loca sua ad se inuicem immutata
seruare,quadoque vero Vitro moto dc agitato impermixta eadem c uitia mutarer Certe oleum haud tenui grauiora oribus liquoribus nisi per vimia misceri quotidie videmus. Fluvij
H Imina ct uuios alios secant δc eodem sirpe OM M alueo impermixti longo tractu comitantur. Sic & Rhenum fluuium in lacum Constantiensem medium se exonerare quidem, sed sine ulla permixtione penetrare permeareque item aquas aquis sibi mutuo inequitare frequenter conspicimus.
Haec cum tam frequenter contingant , quid, obsecro, impediat
quo minus δc aere leuiorem aeriddnsiori aetherem Saturni Ioui ali, iovialem martiali, Martis solari, larem Lunari,&denique Lunarem terrestri innatare dicamus ZVtpote aequa proportione, aequa grauedine dc leuitate se inuicem complectentes ; aequali denique iure dc qualitatibus excedentibus, dc excessis, ab impermixtione dc confusione se inuicem protegentes. Neque verisimile est in confinijsaethereis Saturni,Iouis,Martis, Solis,Lunae dc telluris,aliquid per impetum agi quod Planetarum motum turbet impediat . Expe-
rientia namque constat, cunctosfl uuios, liquores electricos, arΟ-maticos,magneticos &alios,ipsam
deinde lucem qualitatem subtilissimam. licet, inter tot tamen Uen torum dc aeris mutationes, con- stantem motum suum obtinere
retinereque. Quid ergo impediat Planetarum suis fluidissimis vaporibus , dc regionibus innatantium motum Cumque terrae vapores procul- νον
dubio Lunaribus grauiores sint, necesse est eos lunaribus contraria..iti. nitendo, Omne cum eis permiX-tionis periculum euitare: ita ut quodam miro tenore, dc pacifica habitudine unum systema vapidum , puta verbi gratia Lunae, teta
restri innatet ; neque tamen interim vaporibus terrestribus prope Lunae corpus, neque huius prope telluris globum accedentibus, aut se inuicem impedientibus. Paucis multa tibi insinuabo.Aqua nisi δc pondere dc mole,corporis sibi incumbentis pondus &molem, in decupla quasi proportione supere illud non sustinet. Hinc dc
tandem arcanum naturae somsan nobis se pandere videtur, scilicet hac eadem de causa si caetera intelligamus tamen paria sorte a Deo dc natura Planetis suis molibus proportionatas etiam concessas fuisse a tellure dc suis centris distantias, regionumque
suarum densiorem ac rariorem Car La materiam;pro Planetae maiori aut minori mole. Vnde videmus Lu- obtineat
302쪽
CM Mηa na minime a tellure distare, quod
et scili et eius corpori , quori suo In-
.btineat nati tanti, tantae profunditatis re-
I gio vapida sufficiat, ut in ea velut nauis in aqua commode fluere &ferri queat. Hinc cum Saturni globus Lunare corpus mole sua vicibus 9Soo. excedat, ideo natura parente ei etiam trecentuplo lphaerae suae profundior Oceanus concessus videtur. Idem proportione aequa etiam de reliquis Planetis intellige. Itaque quemadmodum naues ob aerem in lumbis suis conclusum, S pisces in mari motu sibi obstetricante, non subsident; ira Planetarum globos proculdubio etiam intrinsece suis cauernis qualicumque aere, ut & nostra tellus
in quibusdam suis partibus praegnantes suis in effluuijs vapidis, non profundius, quam par est mergi
posse videtur. Quemadmodum igitur terra ab Opt. Max. rerum artifice Deo:
super stabilitate sua in puro aere suspensa, fundataque secure persi-
ν t., . 3 Πζque Versus Lunam casum ct misis. Vllum metuit: ita Luna & Planeta um tar nullius lapsus sibi versus tellusis insis rem pertimescunt,sed libere itineatιsturem. ra sua, in iis vaporum oceanis peragentes,Deo & naturae indefesso famulatu motuque ancillan
Totam rem abexperientia tibi demonstro. Argentum vivum Vitro cilindrico primo infunde, cui inhcias globulum aeneum; tum pars L
Mercurio aquam sontanam superinfunde ; aquae huic iterum globum ligneum impone.Tandem leniter superfunde aquae vinum ; &vino globum ex cera: denique vino supernatet oleum oliu ς,& huic spongea lignea. & videbis globum aeneum argento vivo in suodo iocumbentem , similiter alterum ex grauiori ligno aquae superficiei innatantem aliosque,neque liquores suos quibus innatant desierturos, neque hos sursum, neque globos leuiores & superiores deorsum petituros. Et hoc modo pulchra similitudine totum vagum Planetarum heterogeneum oceanum,
cum suis globis erroneis innatantibus explicatum habes. Saturnus enim grauissimus,grauiori & profundiori videtur innatare suo vapido oceano. Iupiter & Mars leuiores leuiori minusque prosundo. Luna denique leuissima, leuissimo Sc minime profundo
s V MEMBS UM III. Supponitur oculus in Luna, oequidnam inde Usiet mise
IVcundissime hic speculandi se
se pandit nobis campus, ob vicinitatem,& multas couenientias quas habet Luna cum terra. Nam reuera qui soret in corpore Lunae constitutus oculus,c teris paribus, Ii i eadem Disiligoo by Cooste
303쪽
eadem quas visurus esset acciden- versa. Etenim qui foret in Luna, tia in terra circet illuminationem tempore quo ipsi terra inter se&Solis in terram emissam, quas nos Solem obhcitur quod respectu videmus modb ex terra in Luna. nostri quidem contingit in Pleni-Nam quemadmodum nos mo- iunio) nil viserus esset de terrae sudo ex terra videmus Lunam lumi- perficie, sed paulatim indies acce- ne plenam,dimidiam, mox in fal- dens ad Solem , paulatim etiam
cem curuari, neque tamen un- consipecturus esset aliquam illu-
quam quasi omninb nostro sub- minatae terrae portionem,informa trahi conspectui,nisi parum, dum tenuisisimae falais, prout nos vide- Soli coniuncta eius radijs occulta- mus in Luna a die coniunctionis tur. Sic etiam praecise oculus in cum Sole. Deinde, Luna sitio motu Luna existens terram visurus es- de die in diem magis Soli appro-set,eadem periodo,ihsdemque Pha- pinquante pi ustulum semper Lusibus simillime illuminari a Sole, nari oculo de terrestri hemispl--
sicuti nos videmus Lunam men- rio illuminato apparerenita ut adstrue irradiari a Phoebo. quadraturam cum Luna pros Verum hoc uno excepto quod ei us, exacte medietate hemisphς- omnia contrario modo continge- tij illuminati visurus esset. Dein-rent supposito in Luna oculo, ter- de continuo accessii Lunae versius ramque conspicienti. Nam quan- coniunctionem cum Sole,successido terra interponeretur Solem in- ue oculo semper maior & maior ter & Lunam, quo tempore resipe- pars de illuminata superficie terrae ctu Lunaris oculi soret coniun- sese exhiberet, donec in coniunctio Solis & terrae qualis vero res- ctione totum terrae hemisphae- pectu nostrum in terra existetium rium lumine oppletum visurus en modo est Solis & Lunae opposi- set. Denique a coniunctione reDtio tunc Lunaribus incolis terra pectu oculi in Luna suppositi ite-
omnindetiam retinuisibilis,sic- rum minueretur lumen in terra ut nobis est Luna tempore con- usque ad oppositionem. iunctionis;econtra, tempore , quo Deinde si terra diurne circa axe nobis apparet Luna ex terra obn suum rotaretur , uti Copernicus cura & noua, utpote Soli coniun- supponit, tunc is qui ex Luna ter- ω,tunc Lunaribus appareret ter- ram conspiceret , continuo perra plena,totaque illuminata: nam spatium 1 .horarum,hoc est quOscuti nobis tempore oppositionis tidie successive cerneret totam fa-
contingit plenilunium , sic illis ciem & superficiem terrae : hoc-
Lunae incolis tempore nostrς con- que etiamsi terra non gyretur iunctionis Lunae cum Sole, appM mediante motu Lunae circa territurum esset plenitertium,&vice ram contingeret; quod quidem
304쪽
nobis non euenit respectu Lunae, lis eos nobiscum aetatem & hye- eo quod illa non reuoluatur circa mem habere &c. Lunam, sicut Luna circa terram: Sed quoad Solem , mirabile nobis enim tantum una & eadem accidens illis mestrue in Solis cor- perpetuo facies in Luna apparet. pore appariturum esset. Tempore Ex quo etiam necessario fieret namque diuerso, diuersam etiam oculum scilicet in altera facie con- faciem eius cernerent; modo enim
traria Lunae nobis inuisa,vel in su- Solis lumen per plures dies minua periori eius hemisphaerio constitu- tim & subtiliter falcatum, modotum, numquam terram conlpe- eius dimidium hemisphaerium,cturum elle: possentque eiusmodi tandem iterum plenum , pro di- si forent in Luna habitatores,non uersitate distantiae Lunae a Sole vi- incongrue Antichthones appel- suri essent,hocque mirabile in Lutati, seu hyemalis hemisphaerij in- na suppositis incolis accideret, colae, respectu terrae illuminatae:hi quod scilicet simul & semel eo-
autem econtra res p ctu Solis, in- rum quidam Sole per plures dies habitatores aestiuales, eo quod fa- priuarentur,nepe ij qui eam quam ciem Solis frequentissime conspe- nos conspicimus faciem inhabi- miri essent, excepto tempore op- tarent, quod fieret tempore noui- positionis,quo totaliter apud illos lians: quo etiam econtra alij, qui foret nox,& quasi hyems, per con- faciem contrariam Lunae nobis tinuos 8. dies, deinde usque ad co- inuisam incolerent, totum hemisiunctionem cum Sole, continud pherium Solis perplures dies concresceret eis dies &aestas, quae si- specturi essent: tempore scilicet mul unius essent suturae duratio- coniunctionis: & vice versia in par nis. Adeo quod singulis mensibus te Lunae nobis abscondita exi a i .quadratura Usque ad ultimam, stentes,tempore oppositionis om- quasi per continuos 14. dies essent nino etiam perplures dies,&aes a- habituri diem,& tanto etiam tem - te& Sole priuarentur : illi vero pote aestatem; nisi forte velimus qui serent in punctis c.d. figurae 3. dicere Lunares, ob iam vicinita- laminae G. Lunae L.Κ non totum tem ad tellurem una nobiscum, Solem, sed perpetuo aliquid tan- Sole in apogaeo existente, obtinere tum luminis eius visuri essent, pro aestatem perigaeo vero etiam hye- ea proportione videlicet, quo ma- mem) deinde iterum diminuere- gis aut minus a punctis c. d. vertur dies 3caestas Lunaris partis no . sus Lunae inuisum a nobis heminbis inuisae usque ad ri. diem Lu- phaerium remouerentur. nae: tandem denuo inciperet illis Itaque qui in corpore Lunae nox dc hyems,per i 4. dies, usque seret suppositi incolae,omni men-
ad i. iterum quadraturum,nisi ve- se essene habituri forte hyemem
305쪽
& aestatem, longissimam diem de noctem,pro situ eorum, in Luna Rulvius dispositione aspectuque cum Sole: & consequenter annue duodecies circiter contingeret illis aestas & hyems,suo modo sed breuissimo tempore duratum,nempe Vix i 1. dierum spatio Quibus suppositis etiam conuincitur , haud credibile & probabile esse,quod in Luna sint incolae,ut quidam arbitrati sunt,idque ob perpetuam &tam velocem semper vicissitudinem aestatis δc hyemis, diei & noctis: quid enim ibi stabile posset fieri s quomodo vel quo tempore,
competentes ex Luna progignendi fructus haberi 3 nisi dicamus &homines &fructus, etiam muta tioni Lunae continuae proportionatos debere esse. Merito itaque Luna inflabilis, & mutabilis asseritur, prout reuera non solum reo pectu nostri continuo videtur, sed etiam respectu sui & Solis esse deprehenditur.Sed nunc etiam libeat venire ad motus eX Luna, oculo in Luna suppositum ea Tychonice quam Copernicano modo propriu motum haud percepturum, sed viserum omnes Planetas irregulari motu serrit modo quidem progredi, tunc retrogredi, tum stare quasi. Tellurem autem nostram menstrue, Solem vero annue Zodiacum peragrari di inarus esset, etsi ob menstruam suam circa tellu- supposito apparituros. Dico itauue oculum
tardius, aliquando etiam velocius moueri ei videretur. Denique Saturnum & Iouem Luna a coniunctione sua cum eis retrogrados 7.diebus primis putaret, idque ob motus sui celeritatem,tarditatem superiorum superantis.smiliter, si caetera paria intelligas, respectu aliorum etiam Planetarum se habitura esset.
CAPUT HI. De effectibus Luna , respectu
ris. Item de causa ventorum re terra motuum σΩ
in humida siublunaria corpora. Item maria Philosopborum stententia de causa eo ctrice astus marini. M Uxorum certe saeculorum
constans experientia satis arguit quantam Lunare sydus inhumana corpora terrestria vim potestatemque obtineat. Vnde&Galenus lib. 3 de diebus criticis causam morborum pituitosorum Lunae attribuite & medici Lu
306쪽
nam e quatuor humoribus aqueae naturae pituitam augere, communiter sentiunt. Ptolemaeus etiam Iouis, ideo Lunam scemininam asserit, Dinim quod in eius natura humiditas ex- cedat ruunt insiuper cerebrum humanum ob abundantem humidi tale mutationes 5 varietatem Luanae sequi.Certo etiam compertum habetur, nonnullos morbos a frigidis humiditatibus oriundos, humanum corpus definitis distant ijs& spatijs Lunae a Sole adeo frequenter infestare, ut qui ijs laborant, profecto influentias, coitus, oppositiones & alias cum Sole co- figurationes Runae apertissime in se perientiscant experianturque. Patet hoc in multis hominibus, Miratici quos Lunaticos ideo dicunt quod νιι disti. certis Lunae cum Sole configurationibus ob cerebri eorum tunc temporis nimis auctam intensiamque a Luns influxu humiditatem, quasi a mentes & a ratione deflectentes reddantur,inque maximas furias quandoque agantur. Sic etiam Luna sitiente seu noua, Vina
aliosque in dolijs liquores minui, econtra in Plenilunijs augeri
Cum itaque Luna tantam obtineat virtutem in humida mino-Ia,quantam putas obtinere in maioraμ vastissimum oceanum s Et licet hactenus plerique artifices &Philosophi causam fluxus & refluxus maris in Lunam reiecerint; pauci tamen hoc arcanum, qui fiat, penetrasse,aut bene explicasse 2 3 videntur: vari) enim varie hanc
oceani reciprocationem explicat. i Nam Stoici arbitrabantur nundum, animal quoddam esse 1 arisa
ex elementis conglobatu &com - mari καpositum, mente &spiritu praeditum , habens quasdam in prosundo oceani nares,per quas anhelitus autem issi,aut attradii modo aquas marinas exspuant quasi,& a se propellant,modo reuocent, & denuo resorbeant ; sicque fieri acceDsium & recessum oceani. Plato pUtabat fluxum & refluxum maris mictis ad littora haud aliud esse quam ση M. aquas cuius dam specus hiatu elatas,late effusas,&denuo eodem re
Apollonius Thianeus oceanum Apollonius
aspiritibus, qui partim sub ipso,
partim circa ipsum anhelant im- stu mispulsum repulli linque fluere, & re si 'vμη puere lentit. Timaeus Uero causam aestus marini in flumina per Celtarum montes in Atlanticum mare irrumpentia rethcit, quae sese praecipitando aestum dc mare uringeant , colligendo vero retrahant.
Seleucus arbitrabatur Vndas s h. Imaris a perenni terrae circumactu sic inita. reciprocari tellurisque motus impetu Lunae vertiginem occursando, se inter maria & coelum flatu colligete, & in mare Atlanticu incumbente,fluxum dc refluxum enfici. Idem sere docet Galilaeus de villiai Galilaeis. scilicet causam aestus &retractionis oceani telluris vertigini, de agitationi eius annuς attribuendo. Disiti eo by Coosl
307쪽
216buendo. Quid vero Aristoteles
hoc de admirando accidete tenue rit, haud satis constare videtur. Refert tamen Plutarchus lib. 3. dea diovis plac. Philosoph. cap. In Aristote ' Mi se . te ac Heraclitum aestum oceani a
Sole proficisci arbitratos esse. Solest licet plerosque flatus sua circumvectione secum ferente, quibus ingruentibus mare intumescat,residentibus resideat. Misi . Alf,ςstus marini causam aqua-aboram. rum evaporationi attribuunt,
qua facta mare intumescat,cessan te resideat.
Alij rarefactioni, & condensationi aquarum ex alueo oceani
prodeuntibus adscribui. Alis,aestus causam in partium quarumdam decliuitatem rethciunt,Vtpote quae littoribus ex aduerso opponantum, ad quas mare senis horis accedat; easque altiores inueniens totidem
h. . Alij deinde cum Ptolemaeo lib.
Cicno, Psi- 2. cap. i 2. Cicerone lib. 2. de diat.
Deor. Plinio lib. 2. cap. 97. StrabΟ- ne de situ orbis lib. 3. Averroe 2. quid deflu- Meteor. Alberto M.tib. 2. tract. J.c. 6.D.Thoma in a. dist. 4. q. I. a. . iam. Scoto in et . dist. & alijs, causiam aestus marini Lunae adscribunt, secundum motum quo cum primo mobili diurna conuersione agitatur & conuertitur. Conimbricenisses vero in lib. Meteor. Arist. Trach. 8. cap. 6 accessum & recessum o ceani quidem Lunae motui attribuunt,tamen non per se,sed prout cum Sole varie configuratur.Quae sententia etsi caeteris paribus, aliquid attingat ; tamen quomodo vere fluxus&refluxus causetur permotum solum & varium virtus que luminaris aspectum,certe non attingit. Denique nuper Aristarchus quidam refuscitatus de Mundi systemate pag. 77.& sequentib. causam aestus marini in terrae gyratione agitatum,inque loco transitus tellurem inter & Lunam constrictum,atque coangustatum,actum denuo in ampliori loco ampliatum , dilatatumque aerem rescit. Sed ut libere dicam, nulla harum opinionum placet, aut rei & ονηη πι- arcani huius nodum plene planeque soluit absoluitve. Non haec ultima,quia terram moueri neque solide probat, neque tuto & vere sacra Scriptura ac Decreto S. Cog.& nostris nouis Theorijs Tychoniace resormatis co tradicentibus demonstrat &c. Neque aliae , quia
aut nodum arcani huius naturae
vel haud benὶ soluunt, aut potius fictionibus quam rationibus absoluunt; quas quidem iusius refutare haud operaepretium duximus; utpote nostra infra ponenda sententia lassicienter resutandas.
308쪽
De diuersis maribus, ου cur eis
su suerit. Ea si diuersit sima & plurima
contineantur in tellure nostra maria sex tame magis principalia ab hydrographis enumera- Pariis sp tur; scilicet primum mare Ocea
m V numilecundum mediterraneum;
tertium Adriaticum quartum Mare rubrum quintum Persicum;sextum Caspium. Oceanum quidem mare o G aditano freto &herculeis columnis velut portu soluens, totum telluris globum quodammodo ambit, & circumquaque in diuer; sas mundi oras &littora, conti- oceanis nenteS, insulas & promontoria taνarte δε- immensum se diffundit. Quod ' 'M deinde respect u diuersarum p ritium & plagarum mundi, diuersa etiam sortitur nomina. Nam ab Oriente dicitur oceanus Eous ; ah occidente occiduus ta monte Atlante, Germania, Britannia, Scythia appellatur Oceanus atlanti. cus,germanicus,britannicus, scythicus ab Aethyopia aethyopicus,& sic deinceps. Medii ν- Mare mediterraneum, quas ν Muma terram medians, Africam ab Europa discriminat.Quod iterum in diuersa maria diuiditur, scilicet in
Adriaticum, Gallicu&Siculum TERTIUM. 2 7
&c. Adriaticum ab Atria nobili quondam oppido a Tuscis ad Padum fluuium pr claro portu condito, appellatur, Dalmatiam &Graeciam ab italia diuidens &c. Mare rubrum appellatur aut ab arena eius rubra, aut a rubris k μ coralijs quibus fundus illius se, tere dicitur. Mare Persicum a Persia ita di Mare Perctum quasi humani capitis for-π' timam exhibere, de in longitudinem 28o. leucas continere dicia
Mare Caspium unde originem suam trahat vix constat: D. Thoamas & alij censent hoc mare Undique quasi insulam terracinetii messe,& a nullo alio mari oriri, nisi sorsan occulto meatu subterraneo, ab Oceano stagnantes suas aquas excipiat. Iam cur mari ab Opt.MaX.na cum mali curae Auctore motus sit concessus, motus avariae caulla reddi possent. Primo quidem ut per continuam agitationem dc motum aquae marinae a putredine ill se seruarentur; videmus enim aquas immotas cito putrefieri. Deinde ut mare a sordibus varie conceptis purgaretur; prout euidentit si me patet experientia, cum quidquid sordium
contineat,intimo etiam alueo e purgaren euomere soleat.
309쪽
Nauti exata dente in ortum plus tem
De varijs motibus quibus mare agitatur: item reciprocum alium non ubique esse uni
agitari deprehenditur: nam praeter motum naturalem grauitatis quo deorsum deprimitur, de agitatione qua a ventis in diuersas mundi partes propellitur; primo mare videtur ab ortu in Occasu fluere. Enimuero ab oriente
consectum fuisse ut illic ultimum suum clauserit diem. Vnde & prouerbium ortum videtur Arqὶoteles non habet Euriptim: Euripus habet Aristotelem. Vt ut sit, certe huius accidentis causam perscrutatu dissicillimam esse,& vix hactenus plene planeque detectam aut enodatam in professo est. Neque etiam hoc mirum videatur, nam uti Ter Opt. Max. rerum Conditor non uno die totius mundanae machinae fabricam absoluit, sic certe valde credibile est, eum etiam non cuncta eiusdem penetralia & arcana uno saeculo, vel millenario manifesta N: detecta ex Hispania ad occatum nauigan- esse voluisse, sed vergente muntes, item in mediterraneo ex Pa- do, paullatim plura nobis plen-yρ δ' laes ina in Hispaniam contenden- tissime pandere. Sicuti enim TI . tes, plus semper temporis redeun- mundus paulatim de die in diem ναήμm- do quam eundo insumere deprehenduntur. Et huius quidem motus causam quidam diurnae coeli conuersioni tribuunt.
quam mediterraneum a septen trione in austrum propellitur de cuius etiam causa varij varie philosophantur. Tertius motus est reciprocationis seu aestus dictus, quo scilicet mare reciproca agitatione nunc versus littora urgetur, tunc in se redeundo subsidere deprehe-ditur dcc.Cuius causς inuestigatio certe hactenus Philosophos magnopere torsit; ita ut asserant Aristotelem tanto taedio ac labore in Euripi natura contemplanda
tempore creatIonis magis ac ma
gis persectus completusque suit: sic etiam iam de die in diem scientia circa eundem perfici & compleri magis videntur; ut bene ait Ecclesiasticus , 2 t non cognoscat homo suod operatus est Deus ab initiosusque ad mem . Iam admirandum quidem est, aestus marinos in quibusdam ma- dis M.fris tractibus aut nullos aut certἡpςrexiguos esse, uti in mari Nar Vβη bonesi,Tyrrheo,Ligustico,in M , ico ad Cubam Insulam & vicina
loca. In aliis econtra maximum,
uti in plaga Indiae , ad Gangem &Begaram, in mari Flandrico-Briatannico,rubro dc Lusitanico.Certe
310쪽
&alijs maritimis locis, in pleni- neae tantum serunt aestuantis unio mare ad 1oo. sere passiis a Oceani impetum & vim esse ; ut ultore discessisse , & denuo toti- ne confringantur allidanturque dem reaccessisse deprehendimus. naves , Vix tribus anchoris reti-Αdmirandum etiam est fluuium neri queant. Tamasin in Britannia versus Vltimo non eodem diei tem-Iontes o. milliaribus a mari su- pore semper oceanus intumest pinari, & totidem serὸ Betim in cere incipit, ac desinit, cum ferὸ Hispania , Schaidim in Belgio vl- indies una hora tardius assurgat tra Gandauum: econtra flumina die una quam altera , id quod ex atlantica minime a fluxu suo, motu Lunae periodico prouenit maris refluxu reclinari. omni die ad minus i 3. gradibus Deinde admirationem auge- ab occasu in ortum se promore videtur huius accidentis aliud uentis. adhuc accidens mirabile, scilicet aestus marinos non ubique idem temporis spatium intumescendo residendoque consumere. In Belgio enim, Lusitania, aliosque locis , Oceanus communiter senis intumescit horis, & totidem detumescit: econtra in Guinea AEthiopiae, & ad Erythraeum Africae promontorium , quaternis horis crescit, octonis iterum decrescit. Ita etiam in littore Aquitaniae ad fauces Garumnae, septenis horis aestuat, quinis vero remittitur. Admiratione dignum etiam est, Oceanu nempe in littore Cam-
baiar in faucibus Indi fluis, binis horis 3o. quasi leucis ad littus a
cedere, totidem retrocedere tanta
quidem velocitate, ut homines nisi cymbali sono praemonerentur, celerrimo etiam cursu properantes urgentesque se ad littus undas vix euaderent , quin rapiditate earum mox obruerentur.
te probabilissima re valde merisimilis causa fluxus oe
refactione oe condensitione aeris in usemate tam
lunari quam telluris , calore ex lunari reflexo modo intumescentis, tum frigore δε-nuo se retrahentis.
& refluxus Oceani ex Luna defluere testantur quotidianae G. perrentiae. Nam primo apertὸ patet secundum diuersos Lunae ad solem aspectus aestus marinos nunc minores, nunc maiores fieri: tribus namque diebus ante de
post pleni & noui-Iunia mare maximὶ seruere deprehenditur: in quadraturis vero multo mi-Κ k 1 nus