Antonii de Haen ... Praelectiones in Hermanni Boerhaave Institutiones pathologicas

671쪽

DE IcTERO. 14sadplicata huic pressione quacunque , bilis copia

vasorum resorbentium minuitur e sed tales innuit circumstantias, ubi ratione minus patula sit actio - Calculum in cystide adhucdum haerentem liberum , praesente ictor , stimulo agere, dici valet. 1rritabilem autem ad hoc , ut effectus tales producat, Cystidem satis esse, Xtra Controversiam videtur possi

cΗ adnotarunt, dolorem in cartilagine xyphoide signum esse eeuliare characteristicum calculi cystici in parte secunda operis hujus , M. VIII retulit Aticio eXtispicium Cadaveris viri autochiria enecti, unde Verosimile videtur, Calculos quosdamsai VCS asperos, bilemque praeternaturaliter constitutam, irritatione UniCarum Cysticarum , sensationes in lancholicos in illo vivente effecisse, quibus motus sibi demum violentas manus intulit. HUC Omnino facientia exempJa adduCuntur EX BARTHOLINO, Observatione G. WALTHERY, qui magnam inductibus biliseris uellae , pilepsia defunctae, i venit Copiam lumbricorum VALCAREN GHIo. In plerisque ictoris una adesse pastici quid, nec morbum hunc unice adeo, ut ad unatum passim fuit, ab obpilatione mechanica ductuum biliarium, indeque sequente illis redundantia, procreari, symptoma innuere videtur, vi non omnem, II deCunque demum ortum icterum Comitans. Observationes siquidem omnes docent, adesse in Ietericis tensionem validam, dispansionem ac obpressionis sensum in atere deYtro; quae quidem sym plomata adeo frequentiain morbo huic propria Cer-nt satur, ut adnumerata fuerint icteri symptomatibus solitis. Auctor teterum majorem paullo his malis carentem nunquam vidit Sensatio haec autem, ait, minime

672쪽

minime a causae pendet mechanica, dispandente, Comprimente, sed tensioni tribuonda est pasti cae. StimulUS, Creandi icteris aptus natus, hac sensatione, aut motibus, ea rete stipatis, icteros videtur producere, aut bilem ad ingressum in sanguinem disponere : Causae praeterea quaevis C asIO-nales icteri, sive calculi mi, sive Uermes, e . . ., creare videntur, si in nervos alia ratione agant, symptomata alia, non ero icterum Symploma hoc

ictero Vi non essentiale, quum pasticae sit indolis, indicare videtur nobis, in ipso illo morbo spastici quid in considerationem venire debere.

Ex dictis, Aucaeo ait , icterorum Pleraeque Causae Considerandae erunt ut meri stimuli, seu ut merae irritationes, quarum effectus erit Otus pasticus Uasorum resorbentium , quorum Ope bilis intrat massam humorum circulantium. Non ab ratione o DE Observat, Aucaeo REM D*lici voce nonnunquam minus proprie uti, quum aliis spastice adfectis utique adsit coarctatio luminum iblorum; a vero praesente, resorptio major, auctior

qui obtinebit ΤΟ - Latius hoc deducit expositione effectuum productorum a calculis inhaerentibus cystidi ipsi felleae, aut inpactis ejus collo, ductibus iliariis tumis expositione icteri, excipientis

morsum animalium Uenenatorum. Cujus tamen jam antea mentionem injeci. In prima setilione tractatus hujus demonstraverat AUCTOR, obstructione hepatis, per se singulatim consideratas, non necessaria icterorum causas esse, uti Nonnulli e theoria adsumta deducere conati fuerunt; utut minime adserere velit icterum nur1quam Oriri posse ab obstructione hepatis. Evincere nunc conatur, obstructiones tales, inter

alia Plurima pessuriaque, quibus corpus adficiunt,

mala,

673쪽

DBΙcTERO. 147 mala, causam etiam subpeditare posse inordinati bilis cursus obstructiones insuper illas ipsas, inter

spasmos numeroso alios, quorum praebent Caturigine , ficere quoque posse, ut Iasa resorbentia

cystidis felleae passica ratione agant. Unde itaque hicterus nasci poterit hac ex ratione, Medenti ad hancce causam etiam erit respiciendum. Ast in memoriam hi denuo revocanda, quae paullo antea e cel. TODE Circa sum vociscis lici monui.

Deducit tum, a causa pastica' irritante repetendo esse icteros, qui nonnunqUam comitantur saeUiores colicas, emese , Vermes in systemate biliariorum vasorum praesente ; bilis ipsius singularem quamdam acriorem indolem calculos ipsi adhuc cystidis avo inhaerentes, aut in Xos he-Pati; qui, si unquant icterum faturatius flaventem eXCitarunt, ad cujus genesin quoque Concurrit bilis vesicaria sympathiae id factum ope hic adseritur, simu que monetur , indubium sane esse, Calculo hepaticos, quin contribuat quid simul vesicula fellea , producere posse arquatum morbum rium latius diducitur actio hepaticarum quarumdam adfectionum in cursum bilis Cysticae, indeque oriturum icterum quae omnia ab irritatione, consensu nervorum sympathiaque partium commode Uc- TORVeXponuntur. Instantia hominum spasmis, tum alio is, tum Fflericis laborantium, subitoque colore flavo corpus tinctorum, denuoque , spasmis recedentibus, auriginoso pigmento liberatorum, magnum theoriae geneseos icteri e Causis pasticis robur adferre, AUCTOR denuo obserVat. Transit tum ad adplicationem theoriae novae

ad casus illos, ubi icterus non quo a pasmi Ortum

674쪽

148 TRACTATUS tum repetere videtur. Primo loco hi occurrunt obturationes ductuum biliserorum , cujuscunque demum sint speciei sic v. c. inflammationes partis concava hepatis producunt icterum uti antea jam, in prima sectione , dictum fuit. Obstructiones ductuum iliarium omnes, ipsis

ductibus inhaerentes, rariores, Vc Tost ait, sed Plerumque Certae, icterorum Causae sunt. Refert hie ampliorem historiam ex Transastionibus Anglicanis CL AΜYAN observatam; ubi, ut omnia alia relinquam hic intacta , ductus Cysticus ex integro Erat Concretus hepaticus tamenis communis liberi

hiabant in odecadactylon, faecibus ad ipsum vix

non vitae finem colore legitimo tinctis. Remittere debeo Lectores ad ipsam diatriben, ut attones, quas pro expositione Casus hujus, tum CL STUART, tum AUCTOR, vero magis similes, adtulit, discant

TODE pariter XCitatum, geminae , icter trimestri necatae, in qua ductus cysticus concre-

tu plane erat Cystis autem felle turgebat bile spissa, atra. Quaeri hic tamen Omnino posse monet, cur bilis resorpta non fusrit Qui pet- sistere tamdiu icterus potuerit ' -- Xer pla hujuscemodi vero occurrunt plura, ubi bilis tamdiu stagnat, ut vix non piCP demum evadat. solus aquosus latex, hemica plane separa tione, a reliquis, rasim hujus succi ingredientibus principiis seiungi videatur quin species Calculorum Eurias observatas constat , mera bile, u

675쪽

D AE I o. 149 Calculi, ductibus inhaerentes, omnino irritatio. ne, in que orto motu pastico, icteros generare queunt adniittit AUCTOR, Causam an fors obvenit frequentissmaam morbus hic ipse produci etiam valet ab eadem causa, eo quod ductuum lumina obpilentUr. Recte dixit A Ucaeo , calculos felleos adesse posse, qui tamen ger illi laborans, adsectus fuerit ictero, etsi COE, PlUreSque Alii, crediderint, effectum hunc Causam illam vix non indubie sequi debere : ipse calculum nucem myxisticam majorem magnitudine aequantem in Cystide hominis deprehendit, qui nunquam regi morbo la-

Inl. o DE quoque addidit, in extispicio Reginae cujusdam copiam magnam Calculorum biliarium fulisse inventam, qui tamen icteri ullius umbra in Ida vivente unquam foret detecta. Vasa resorbentia Cystidis relaxat ictero generando apta quoque nata esse vero valde simile videri Auc TORI Videtur. Nasciis poterit arq Uata

adfectio, bile nimium spissa, quam ut per ductus

solitos ex vesicula prodeat , ubi nulla alia via supererit, si nascatur ii tertis, quam ut resorbeatur Per vasa cystidis resorbentia. Ortum tractum verum inspissata compositas ignis flammam probe alentes icterus tum in Nonnullis etiam longius multo duraverat, quam quidem

rem theoretice Consideranti fieri posse videre

676쪽

ISO TRACTATUS Ortum domum icteri omnino repetere licet ab obpilationibus cunctis ductus Communis in OdeCa- dactylon, v. c. faecibus indurati &c. Quodsi magna bilis in cystide adsit copia , eaque Conprimatur, praeter resorptionem transsudatio Per membranas, receptaculum o ipsum constituen-tES, CRU SI E Orae pre poterit malorum, cujus rei in

Primo sectio ius si bus capite inJecta fuit mentio. Transcolatio haec ipsa fellis per uni Cas cystidis locum pariter obtinere poterit, bile varia ratione praeternaturaliter adfecta. Ρraecipue dum diaerissi putrescente adtenuatur; unde repetendae erunt, Ut plurimum, macullae, Uae in cadaveribus vicina Cystidi , tum extimalia nonnUn Uam Orporis superficiem, Cystidi incumbentem, tingere deprehenduntur, quarum antea adlata fueriant instantiae. Id saltem ex cadaverum, bilisque varie adfectae disquisitionibus, didicisse me credo. Bilem vero Varia valde ratione in ipsi Icter1Cis, eodem Colore tinctis, esse Constitutam , res est extra dubitationis aleam posita instantia simul confirmatur , Uam Um alias, tum haec scribens obserWavi; Ictericis nonnullis salivam esse amaram, felleam,

dum Alii, si ex colore solo feratur judicium, multo lagis icterici, salivam vel a statu naturali non recessisse, vel insipidiorem adhuc sibi videri,ajunt adfirmant. In septimo sectionis huJus Capite enumerat G.

MARCARD Auctores, qui theoriae novae idaeam quamdam subpeditasse videri possent. In octavo ultimo capite enumerantur, Uaetheoriam novam genes eos icteri stipare videntur, dissicultates, una cum quaestionibus variis, ' SSque

677쪽

D E I v x R o. 15 Iresolvendi tentamine. Haec ninia, invitus licet relinquere nunc intacta debeo. Videamus iam pauca , quae X Haenianis Circa teterum ex Codice adhuc sunt adferendίl, abs addita mentis. Sed fiunt, ait beatus Aucaeo R, praeter dicta , saepe lapideae Concretiones in hae vossicula eliea, tam in hominibus , quam in animalibus Historiam harum , uti alio loco monus , in Sympto malologiam differre malui eas una cum reliquis lithia os animalis productis re

laturus.

S. 17. Si autem generatio G excretio bilis in

Ρaucis potero hanc p. Xponere, quum pleraque

ad Isi. 773 . 788 dicta fuerint, aut in parte symptomatologica adferentur. -- - . cle uS. Quaesitum fuit, num a bile

hepatica an a cystica oriatur icterus gANONYΜU Auctor Tom, L M. Mimb. o. 33. multus est in disquirendis rationibus, quae causam veram cteri patefaciant; Putatque rarius hepaticam, plerumque Cysticam, in causa esse. Quia nimirum he-Par gi istu blandum, tum etiam Colore parum admodum favet. Praetereaque, si inflammatione, si obstructione, si cirrho tumeat alicubi hepatis portio, illa, premendo ductus iliarios, simul premit ramo Venae Or- tartim. Qua conpressione essicitur id, ut bilis secretio a sanguine venae portarum ibi loci inpediatur.

Ergo neque hac ratione potest icterum producere. Verum animadvertit idem Aso Y ΝΜ Us Alaetor, posse tamen casus dari, ubi hepatica bilis levem facerbieterum Potest nimirum in hominibus, qui acri bile abundant, qui dicuntur biliosi temperamenti e in his acrior natura bilis, si vitio quopiam 'otabili orum

678쪽

biliarium obstruoi te, bilis hepatica, quae supra locum

obstructionis sest, aestuat in sanguinem. Caeterum icteros oriri, Vel quod hepar cava inferiore parte tumens Conprinia duetum Cysticum vel communem , unde itinere bilis flavae ad duodenum intercopto, bilis per Uario canales, quibuscum communicat una hepate, tumis per Venam cysticam in venam portarum , sanguini adfundiis icterum creare potest. Vel secundo icterum oriri, quia calculus Obstruit ductum sive cystichim vel Communem , ut toties cadavera ha11 causam manifestarunt; quamque, ut icterorum causam frequentem, BoNNEΤUM, ORGAGNI in

Adi ersariis, aperte demonstra Ere. Addi pro tertia causa potest inpedimentum natum in duodeno , quod bilis intra duodenum effusionem inpediat ut me Conium . . Vel alia Caseos in infantibus recens natis ut in Hystericis aut Hypochondriacis ira, terrore, agitatis, spasmius ad hae loca natu quandoque facit. Hac theoria natus icturus intelligitur. Haec ΗΑΕΝ1 Us , de theoria a cardiam nil adhucdum habens cognitum.)a. ac lexia bilios , quae stricto sensu ic crus quidem non est, sed tamen latiore sensu eo pertinere Videtur. Haec species obtin re videtur in multis hos uinibus autumnali tempore febre epidemica intermitten te correpti8. Vid. Inl. . . in Comment ad s. 9I8. cap. de hepatii ide. 3. Calculas. Hulus expositio in SYMPTOMA

TOLOGIA Una Cum reliquis tradetur.

' S. D tractiones, in ductu Choledocho, Vel communi, vel ipsa cystide, dum haeret talis calculus, vel gypsum qua tacta oriuntur icteri saepe. Dico saepe. Matronam per quinque integros annos in perpetua cura habui, variis, iisque pessimis symptomatibus abo

679쪽

tanteii , sed numquam ictero. Mortuae aperui cadaver. I vesicula felle iumaniter aucta eduCo plus quam mille calculos parvo , pleroSque quadrangulos. Plus quam mille facile adsevero; nam magis quam dimidiam partem Aliis dedi ultra adhuc possideo. Ergo obstructio maxima in tota vesicula admodum magna , ita ut pauca Copia spissae bilis, quae ashuc aderat Cum Iapidibus , in intestina fluere nequiverit , nec tamen icterus unquam. Videtur secreti bi Jis ysticae in ea tandem cessasse. CL ORGA CNI A D. anat. 3. n. 28 pag. I. idem est expertus e o Et mihi quidem forte contigit, , Ut ex neutra ullam peculiarem noXam, sed ne icte, riCUm quidem Colorem iis, in quibus Comperi, in. , ductum esse, ob rvaverim. Quod ait ex neutris, es , quod ex una Feminae Vessica felle extrax erat Iao calculos ex alia Cystide felle eduXerata Calculos 6. Excrementa Di alba , dura sicca in multis Iehericis, sed non in omnibus : immo excrementa aliquando talia sine ullo ictero. In bilis generationes deficiente, Vel inpedita excretione, Xcrementa fiunt alba, quia bilis eadem colorans deest , vel non asstuit. De his iam antea , dum de ictero sermo erat, pluribus actum C addam tamen hic X Haenianis se,.quentia :

rici multum foedati pereunt; sed in Epidemicis letha

Iem Casum APOLLONII describens, ait se ejectio, ne erant Variae. Aut enim nigrae fuerunt, paucae, aeruginosa aut pingues , Crudae, mordaceS; nonis nunquam lacteas visus est emisisse. Unde intelligimus, quandoque adesse eterum Ethalem, cum faecibus aliquando albis, saepe variorum colorum.

680쪽

154 TRACTA Us Tandem albae faeces non semper praesentem icterum denotant Lanioni, Vir magno, facie Plane venerabili formosa, adfui verno tempore anni 1746. hepatitide inflammatoria laboranti. Is CX ictericus factus Curatur a febre, ab ictero, manente Circa he- Par dolore. Icterus nunquam redivit, sed ab illo tem-POre ad mortem USQUe, Uae Contigit quindecim lensibus postea, semper albas, argillaceas faeces reddidit liquidas, torminosas plerumque , nisi forte aliquando, non semper , flavedinis tantillum haberent a medica

Ergo Curat icter , formositas Viri rediit laete

Iuben cum intersperso candore. tamen quindecim mensibus Ontinuis posthac almas , argillaceas faeces reddidit , ad mortem usque e causam forte intelleXIIsem nisi pertinaciter mihi negata fuisset infoectio Cadaveris. An secretio bilis cessavit post icterum Non videtur bilis secretione inpeditata CheXia oritur, nam bile nemo inpune caret. Tamen anno Ostha Pulcerrimus in vultu Viri Color erat. Aliquoties albam argillaceam alvum mihi licuit videre in Puerperis, qua mox a partu alvu nimia, diuturnaque Corripuisset. Unam uerperam subpurato Uter mortuam aperui; quae talem aliam alUUm per plure septimana habuerat, antequam uteri subpuratio se

Prodebat, quae tamen in systemate bilios vitia nulla haberet Asiam vidi post talem alvum diuturnam Ulcerrime restitutam , neque antea , neque postea ulla

icteri signa habentem. Sunt igitur phaenomen in hoc ystemate bilioso

vix explicanda : in ictero nonnunquam manere EXCrementa colorata : excrementa alba , nulla bile tincta dua multumque prodeuntia, Citra ullum teterum et Certe indicant, haud satis a nobis capi mirabile hoc yste