Iurisprudentiae mediae libri 4. Pardulpho Prateio I C. Augustobuconiate autore ..

431쪽

. . ' bat Marcianus . Nam sui S. Iacobus

ginem , & progressum ita describit, Vetustissimi, inquit, mortalium nulla adhuc mala libidine, sine probro,

scelere, eoq, sine poena, & coercitio nibus agebant: neque praemiis opus erat,cum honesta suopte ingenio peterentur : & ubi nihil contra morem cuperent, nihil per metum vetabatur. At postquam exui aequalitas, ac pro modestia, ac pudore ambitio, &vis incidcbat prouenere dominatio

nes multosq; apud populos aeternum

432쪽

DIC AEOLOGIA. Vrmansere. Quidam statim , aut pota quam Regum pertςsum est, leges malaerunt. Hae primo rudibus hominuanimis simplices erant, maximeque fama celebrauit Cretesium,quas Minos:Spartanorum, quas Lycurgus:ac mox Atheniensibus quaesitiores iam . l& plures Solon pr scripsit.Nobis Romulus, ut libitu imperitaverat: dein Numa religionibus, &diuino iure populum devinxit , repertaq; quaedam a Tu llo,& Anco: sed praecipuus Servius Tullius sanctor legusuit,queis ietiam Reges obtemperarent. Pulso Tarquinio, aduorsum patrii factiones, multa populus parauit tuendae libertatis,& firmandae cocordiae. crea-

tique Decemuiri & accitis, quae us quam egregia,compositae xij. Tabulae, finis aequi iuris.Nam secutae leges,

ςt si aliquando in maleficos ex dςli,

433쪽

cto, tapius tamen ex dissensione o dinum, & api stendi illicitos honores, aut pellendi claros viros, aliaque ob praua per vim latae sunt.Recenset subinde idem aliquot alias leges a L. Sulla dictatore Gn.Pompeio, &Ca

a iii P sare Augusto latas. Scio Poponium de origine,ac processu iuris 1cripti fleat eius verba huc transcribere prudens nolui:utpote cum iuris studioso cuiuis obuia sint.Receptissimum autem est leges a Deo magno, aeterno,

ac praepotenti promanasse. Quo fit, ut eas sanctas & secras appellare optima ratione de possimus, & debea-b ιι rq mus: duod & ab optimis Impp ob-

d sexb. seruatu fuit.Hinc M.Cicero in lib. te

legib. Certa, inquit, sunt legum verba, Quinte,neque ita prisca,ut in veteribus his,sacratisque legibus &c.Sacratissimae usqueadeo sunt leges, ut pretio

434쪽

pretio numario aestimari nec posse, nec debere eas Vlpianus 'recte cen- οῦ fuerit. Est, inquit, quidem sanctissima res ciuilis sapientia sed pretio nu ς' mario non sit aestimada.Quod si causarum non vindices, sed cohsarcinatores, iudicesque corrupti, & ιέων ἀ- γοι alio, quam legibus liceat, pede . proficistantur: ob 1dque iudicia sint V alitia, hoc quidem non legibus, sed απυροδεκα tae adscribendum putes QSo in genere Demosthenes Solonis legem explicans σ -ραν. sic

MMωρ-&c. Legem Solonis ad eos, qui leges falsassent iudices, pertinere recte existimauit.

435쪽

3 4 DIC EOLOGI A. esse apud M. Ciceronem animadue ii Hue pertinet, quod λάγαο Iusti

νων. Constat inquit M.Cicero in lib. de legib.) ad salutem ciuiu ciuitatumq, incolumitatem, ac hominum vitam inuentas esse leges. Quando

quidem a stirpe pene: dixerim ) in

teriret respubl. maloru Iliadibus per

culsa, obrutave: nisi legeSarinatae ea defenderent, in libertate adsererent,& vindicarent. Quo fit, ut Decretorum architcctus Gratianus causam ρm- ς I, iuris ita definiat.Caula Vero constitutionis legum est humanam coercere audaciam,& nocendi facultatem re fraenare. Hominum etiam seruando-e L. . D. rum causa Omne ius constitutu Her--st mogenianos placuit. Dissentaneum

mori

436쪽

DIC EOLOGIA. 17snon erit adiicere, quod ait Plato in Hippia.Constituitur,inquit ex utilia

talis gratia. IV I

tim T in Uli u mira, APiissima disseredi ratio nos ad- , monet , ut hoc loco ius definiamus. Celsus itaque apud Vlpianum

ius definitin haec verba, Ius est ars ta . . ni, & aequi, cuius merito quis nos sa-icerdotes adpellet. Iustitiam nanquς colimus:boni & aequi notiti m profitemur, aequum ab iniquo separan 'tes:bonos non solummau, Vtrum e- . Iiam praemiorum exhortatione essicere Cupientes: vera nisi fallor philosophiam affectantes. Qiuia ait Celsus, aequum ab iniquo separantes ad iudices pertinet. Iniquu enim ab intiquo separare optimi iudicis ossicium

437쪽

definit, Ius, inquit, est, quod omnia recta,inflexaque exigit. Hac definitione summum solum ius mihi complecti visus est Aelius e id quod aequit tireclamat. Summum enim ius summam iniquitatem adpellat M. Cic*ro in libris Oriciorum. Existunt, ii etiam iape iniuriae calunia quadam,& nimis callida iuris intςrpretatiosne. Ex illo, summum rus, summa iniuria est, factum est prouerbiu Hinc

Tetatius in Heautontymorumeno , - - rum ita , breme, Picunt, Ius summumsaepesumma --

Verior autem est Celsi definitio a GBudaro optime, ac elegantissime explicita in prioribus.

Efinitioni finitima est partitio:

438쪽

expeditissimum enim est diligenter differendi instrumentum. Ius itaquzuniuersum in duas positiones didu- ιj-6- - cit Vlpianus': publicum, & priuatum iis. Publicum ius,quod ad statum rei Romanae spectat.Priuatum,quod ad singulorum utilitatem: Sunt enim quaedam publice utilia, quaedam priuatim. Publicum ius in sacris, in sacerdotibus, in magistratibus consistit. Sunt qui ius h in sacrum, publicum,

semper visa fuit Iuriscos. diuiso, atque ab omnibus recepta. Vtranque aliquando fusius explicabimus

C A P. V. Vmani iuris effectus tres esse co-λ stat,

439쪽

D I C AE O L O GI A. 3 79stat,idq; ex Iurisprudentiae libris col- . , ligitur.Iubent enim fidem,& voluntatem adseruare, & rebus alienis a stinere Ecquid,obsecro,hoc praescri pioru genere is ad sine ma,

gistPrincipio potentissima fidem adseruari iubent Euangeliographi, &

Apostolus,Poenitemini,& credite . t . i. .

uangelio. Voluntati quoque summi, d aeterniq; Dei parere nos oportere constitutum fuisse aiut Psalmographus David, & Apostolus , ἐν ίπαλie

σου quod & a Deo eHagitandum persuasit Christus Dominus noster apud Euangeliographum ',ν. ατα πιθε i Vt Rc it & psalmographu , Doce me facere voluntatem tuam. Res alicuas in anc ipi ui facere,oeς qpare, in eas irrepere, c as', capere V

440쪽

η Σκο-αι. hibet, idque variis locis Bibliorum'. His constat Christianismus. Iam vero exploremus,lura ciuilia iis de consumantur effectibus necne atque a fide exordiamur. Fidem liberandam, pactaq; seruanda edixit Praetor apud Vlpianum ι: fidem autem fallere gra- -- D. δε ue esse idem ait . Sed illud accipien-. ἱ i. d. dum est,si contra leges, constitutio- 'ρ ρ ne,,bonbsque mores non fiant: alto'

ς quin pactiones nullam vim habere - diuus Antoninus , rescripsit Vo- -- luntatum genera quatuor ad eNanda iubent leges. Legis siquidem voluntas seruari debet , idque diuorum principum rescriptis continetur. Le-

: ge, sacratissimae, quae costringunt ho

minum vitas, intestigi ab omnibus debent,ut uniuersi praescripto mani festius cognito vel inhibita declinet, vel permissa sectentur M. quoq; Cu