Samuelis Pufendorfii Introductio ad historiam Europaeam : latine reddita a Jo. Frid. Cramero

31쪽

in lucem emistere hum ausus. Ac vicit tum quidem meam eseerationem fortuna. Pem exiguum enim munus quum non diobcuisse Tubi, tanto Principi, luculentas documentis is singularis benignitatissignificatione declarares, nihil in hac vita mihi honoria Mentius aut optatius potuit accidere. Ceterum quo amplior jam is augustior naso tuna est,postquam annis abhinc quinque o,

SERENISSIME ELECTOR,

disina Providentia in excelso Majorum Tuorum solio collocavit, eo magis erat enitendum , ut tanto fastigio , quae TIBI

inscribuntur, ingenii monumenta quodammodo responderent. Herer r equidem se merito vererer, ne mihi aut temeritatis aut impudentiae nota inureretur , quod bis

eandem fortunam tentare id quod fa-

pientis esse negant viri prudentes J in animum induxi ; nisi constaret insitam Tibi humanitatem Anai cum dignitatis V maje- satis accessione mirifice crevisse, ut, si unquam, hominum pre Te colentium animum potius , quam muneris praefantiam spe

32쪽

Itaque mihi non committendum esse putavi , ut, quum ista Pufendorsiana Introduntio ad Historiam Europaeam iterum apud BalaCos, sed multis partibus , quam antea , nitidior is castigatior , publicartatur ; bellissimam declarandae gratae Tolun

tatis occasionem amitterem. Proertim

quum ad 'periorem illam gnam ct insi gnem in me clementiam benignissimi Tui de meis sudiis judicii cumulus accesserit. Nam ut omittam destinatam olim mihi tu Academia Tua honestissimam provinciam

docendarum bonarum artium , ullum ne majorem aut uberjorem Jrustum uus operae , quam ab ineunte aetate posui in litterarum e politioris humanitatis sicientia, potui percipere, quam quod dignus Tibi via In Isem, quem studiis Principum summae expectationis, propinquorum Tuorum, prae-jiceres ' gerebas enim, ut es Augustum Familiae Brantiburgitae se caput is columen, Cr adhuc geris Serenissimae Domus An patensis tutelam , hvmma cum sapientiae, Udis, is paternae caritatis laude.

In eo autem munere obeundo, ne et ream.

SERENISSIME ELECTOR,

33쪽

erepediationem fallerem , illud inprimis ne- tsi mihi datum esse arbitrabar , ut prι-mum ereditum ad virtutem se illusere optimorum Principum ingenium iis sapientiae

stadiis se disciplinis perpoliremi; quas qui

Principi, ad res magnas gerendas nato, mutiles aut indecoras esse contendunt, nae illi sim ac majestatem tanti nominas parum Ῥidentur intelligere. Sed quia exemplas matagis, quam praeceptis, solent generoyae mentes commoveri: majorem autem vim ha bent domestica exempla, quam externa, viventium , quam mortuorum: nullum vel

andius vel illustrius Optimi ct Sapientissimi Principis exemplar Eis ad imitana dum potui proponere, quam Tuum, Sta

' RENIS SI ME E LECTOR. Compendiaria illa Cr Amul tutissma ad conse

quendam summam gloriam is nominis aeternitatem via Sidebatur, si quemadmo

dum Tu, SAPIENTISSIME

PRINCEP S, divinam imaginem Parantis Optimi Maximi, quoad vixit, ob oculos perpetuo habuisti; eamque cum summa

admiratrone omnium in iso florentissimi imperii Tui curriculo atque omni adeo vitae te nores

34쪽

nore , quotidie is egregie exprimis: ita, Tuam erigiem, quae omnia omnium sapientum praecepta continet, Principes arcti --mo necessitudinis vinculo Tibi conjuniari, contemplari nunquam desinerent, se ad 0us

normam omnes actiones siuas, atque omnem vitae rationem diruere summa ope niterentur. Quid enim ' Nimirum doces exemplo Tuo, inanem esse natalium splendorem, nisi rebus praeclare gestis is virtutibus avitae majorum gloriae consentaneis illustretur: Sceptrum, diadema, Folium, purpuram, apparitores , Cr cetera augustae dignitatis, gnia , dedecori potius quam ornamento Regibus ae Principibus esse, nisi tantae personae majestatem animi altitudine is heroiacae virtutis indole tueantur: ad imaginem Dei immortalis, clus in terra Tices gerunt Principes , eos proxime accedere, qui pie-

tale ct justitia excellentes, in in sinita pote- se , , nihil beata civium se subjectorum populorum vita antiquius habent: qui fui semper similes, adeo nulla impotentia animi eruntur, ut a jocis etiam acerbioribus, virulentis dicteriis, seu natura ,seu annmi inductione abhorreant: qui non superbo

35쪽

DEDICATIO.

fastidio, non minis , non objurgationibus , non violentis iracundiae motibus , sed imperii aequabilitate suos in incis continent cor dicto audientes habent: qui refraenata vindicitae cupiditate de semetipsis pulcerrimum se gloriosi um triumphum deportant, is jacentes adversarios non solum pristina dignitate non privant ,sed novis etiam orn mentis augent: qui Angularem in omnibus rebus animi candorem prae se ferentes, se apertum, ut dicitur , ectus sendentes, aeceteris sunt idonei ad comparandum ingemtem amicorum, clientum, faederatorum numerum , bilitatis suae praesidium: qui tamen ita solerti providentia consilliorum suorum rationes tegunt θ occultant, ut in eas penetrare nulla vis ingenii post. Doces, gravem esse se majesatis plenum Principem oportere, quum in publico versatur ;m oratione brevem , sied cum dignitate oapta ad praesens institutum facundia, sive sint re onsa danda legatis, sue de rebus gravis is in conssio deliberandum: In

munificentia autem o liberalitate exercenda, eamsequi rationem, ut duplicem quasi gratiam uno beneficio meat, eorum, quibus benigne

36쪽

benigne faciat , aecura taem delictum habenado, provincias, honores is dignitates non msi, perspecta cujusque indole, is exploratis viribus , hominibus idoneis demandando ; ut nec bellicis muneribus, nec rerum

civilium procurationi quisquam praeficiatur , nisi quem paribus tanto oneris sinendo dotibus is natura is usus, optimus rerum magister, instruxit. Docet vim ingenii, mentis aciem , judicium acre , sine rum, intelligens, o reliqua divinitus comcegsa ornamenta ad omne decus laudis is ad salutem reipublicae unice esse referenda: justitiam is aequitatem , omnium virtutum dominas ct reginas , semper in consebo h hendas, ut, exortis controversis, decernere in sua cassa subinde non modo secundum suos cives , is socios , verum secundum ipsos etiam inimicos , aequitate caussae permoti non dubitent, atque semetipsos quo

dammodo condemnare e memoriae denique praefantiam eam potissimum commendationem habere, ut, qui ea praeditus es Princeps, subjectorum commoda ct incommoda, in numerato habeat, quin etiam nomina,

ωultus, o libellos supplices Angulorum, qui

37쪽

DEDICATI O.

ejus opem implorant , mente repetat is quast oculis sibimet ipse subjiciat. Doces rationem is prudentiam reipublicae bene domi forisque gerendae in eo maxime esse stam, ut non solum ad ea, quae foris sunt, alta ingenii indole praeditus Princeps, ct ad sa

bilienda atque colenda cum exteris commer

cia , is ad capienda pro ratione temporumo reipublicae consilia , is ad aucupandas omnes bellicae gloriae occasiones, is ad proferendos fines , eosque casellis is arcibus

muniendos mentis aciem intendat: verum etiam ad constituendum ac ordinandum imperium domi omni animi contentione in Dmbat , perficiatque , ut casitatem divini chltus nulla haeresum monstra violare, morΠm integritatem nec luxus, nec libido , nec sandritatem legum ulla gratia nec ulla ambitio , ulla largitio labe antare queat , ut quum omnis impia se mala con uetudo era- 'dicetur, tum vero immanis illa se harbara certaminum Angularium libido, gravique mis propositis suppliciis, coerceatur; ut leges is in tuta , temporis diuturnitate

corrupta, emendentur, aut, pro re nata,

novae ct reipublicae salutares leges feran-

38쪽

tur ; tit vitae commoditati, is situ ac tramquillitati civium aedilitiis edictis se accurata disciplinae cretilis ratione prospiciatur ;stsumtuosis is magnificis aedificiis urbs ct domicilium Principis illustretur, is poma ria novis subinde accessionibus is suburbiis amplificentur. Jam vero graminime ansemadvertendum eqse in sagitta ct scelera, Principis auctaritate is exemplo pietatis Ovirtutis dignitatem confirmandam ct ad ejus dium homines excitantis, tuendam ct protegendam Ecclesiam , fovendos is ornandos sacrorum antistites , suadendam esse religionem , non imperandam, perfugium praebendum esse miseris hominibus, quos sudium religionis suae is invicta constantia solum vertere coegit , eorumque inopiam is calamitatem omni benignitatis genere sublevandam, subjectis Aenique is popularibus paternae carita- .ris yensum praestandum , nec immodicis exactionibus exhauriendos esse , ita doces. Ttio exemplo , P RINCE PS O PT L

ME ct SAPIENTISSIME , ut

in hoc genere pares pastcos, superiorem certe habeas neminem. Magna haec sum Oampla

39쪽

ampla exaggerata virtutis ornamenta, quae in illustri posita monumento nulla temporum longinquitas delebit. Sed tamen non potes non tantae gloriae splendor evanescere aut saltem vehementer obscurari , nisi βmul esses, quod de suo Heroe praedicat δε- tum praefantissmus is antiquissimas ma

Pace bonus Princeps , & non mi

b nuS acer in armis.

a cilicet ostendis Tuo exempla , P R IN

CE P S INVICTE , pacis sudio bella

6se suscipienda, numerosos is validos aleniados exercitus , ut ab hostii incursione fines,

a vasitatε agros , ab immanium is truculentorum hostium vi ct injuria subsedios eorumque conjuges, liberos, aras is focos possent defendere , is acerbissmum sie LiuiisIugum ac injusae dominationis i ea tum a cervicibus Principis juxta is paremtium populorum repellere. Ostendis, umetum esse Patris Pat1 iae , ut quum ipseJuiseopiis praeest, is suo duectu rem gerit , non nisi publicae salutis ca sa caput suum iuviscrimen in serat; ceterum, bonum publicum o suam gloriam vel ipsa vita cariora

40쪽

is potiora habeat: Imperatorias autem QIas virtutes, quas Pompereo , incomparabili Duci, Cicero, Hir sapientissimus, tribuit, laborem videlicet in negotio , fortitudinem in periculis, industriam in agendo. celeritatem in conficiendo, consilium inprovidendo, perpetuas esse administras ae

comites actionum militarium oportere. Rumos quum longe a domo, Tuis auspiciis, militant Duces, ut sociorum opes ac fortunas tueantur, non ut Tuos fines defendant,

ostendis, MAXIME PRINCEPS,

eos, quibus rei militari summam commise , non nisi Tisos Use legatos, cta nutu Tuo ita pendere , ut absentis auctoritatem non m M , quam prasentis imp rium , quamvis magno te rarum intervatilo disjuncti, revereamur. Osendis, esse prudentiae Principis, bellicis laudibus inclyti, ut is enuorum armorum o ponendorum momenta pari diligentia perpemaeat , ut non minus moderate is prudenteriat, victoria, quam fortiter eam comparare norit, ut denique finium ' opagandorum rationem non ambitione aut sifraenaua cu

piditate , sed aequitate is armorum jure