Compendium geographiæ territorialis cum omnibus, & singulis statibus, provinciis dominiis, ac rebus notabilioribus Europæ, Asiæ, Africæ, & Ameri cæ compositum ab abb.ate d. Jo Carolo de Stadel ..

21쪽

Asturicae principalis Civitas est , ove tum , Sedes Episcopalis, & Unive sitas studiorum ibi est, notatur etiam hic Iulianopolis , & Villa vitiosa ; Coronae

haeres, ab hoc Statu nomen assiimit Principis . Aer est admodum temperatus ob plurimos altos montes , qui ibi reperiuntur. Territorium est inaequale, & saxosum , nec vini , aut frumenti ferax, Potius quorundam fructuum sylvestrium. Haec Provincia nulla re magis abundat , quam venis ferri , ex cujus commerciis ut plurimum habitatores vivunt; transportando etiam ad alias Europae partes, arma, clavos , ferramenta, & similia .

Flaviobriga, vulgo Bilbao ad Nervium creditur esse Capitalis , seu Civitas , principalis totius Biscajae; notantur & Portus Andreopolis, Passagii , &Laredit Fortalitia Sebastianopolis, &fontis rapidi , Civitates innati, Victoriae, Lucronii , Tolosae , & Fuentarabiae ad Uidassum. Prope hunc fluvium repCritur Insula Phasianorum , qtiae nec Gal-

22쪽

lorum , nee Hispanorum domini unia agnoscit, & in hac Insula pax Pyrrhenarica inter Carolum II. Catholicum , &Ludovicum XIV. Galliarum Regema. I 6 9. conclusa fuit, ubi Rex Christianissimus ejusque conjux , pro se , &suis renuntiarunt omni juri ad Hispaniam ; accipiendo pro dote magnam quantitatem pecunis,seuUrbem Quercetanam, aliasque Urbes in Flandria; Haec Provincia antiquitus dicta fuit Cantabria , unde & Contiguum mare, Oceanus Cantabricus ; in hac Provincia natus est S. Ignatius Loyola , S. I. fund. Aer est temperatior in superiore &inferiore Navarra, quam in quavis alia Provincia Hispaniis ; potius pratis , quam vino, & frumento patria abundat, reperiuntur ibi multi cervi, apri, & alia animalia ad venationis oblectamentum facientia ; Pampelona , Sedes Episcopalis caput Regni est , ad Argam situatum est duplex fortalitium , cum ipsa Urbis Propugnacula, & moenia bene munita existant; aedificata a Bamba Rege a. 674-V. meum

23쪽

V. meum Comp. Geog. Eccl. f. I 68. Dux Medina Coeli a. 17 Io. hic in carcere vitam cum morte commutavit. Talaia , olim residentia erat Regum,& Viana Titulus Coronae haeredis. Prope Burgetum,

sunt altissimi Ronc evallenses Pyrrhe narici montes , in quibus Rotandus Caroli M. Generalis siti extinctus est . Arragoniae Aer Saluberrimus , &territorium siccissimum est , montosum , & nitrosum in pluribus partibus ; Valles feraces sunt vini , & frumenti. Civitas Principalis est ad Ibetum Coesar Augusta nuncupata , quae sedes est Archi-Episcopalis . Adest Hospitale locupletissimum , & ut aliqui dicunt etiam ditissimum in tota Christianitate . Universitas studiorum nulli alteri in Hispania cedit. U. Meum Comp. Geogr. EcclJ ITI. Celebriores civitates ibi sunt Tarasona ;osca , Iaca , Barbastrum , Episcopales ;notantur & Terula, & Albaricina. Pata- cinae prope Taragosam natus Michael

Molinos , cujus erroreS damnati.

Aer in Catalauniae est admodum

24쪽

salubris ; territorium autem inaequale ,& montosum , producit abundanter frumenta , v - , Olea, lina, & fructus; nec non ligna pro aedificiis parandis apta ;Sacchari illa patria ferax non est, sicut aliae partes Hispaniae ; nihilominus Cardanus asseverat crescere inibi herbar ScorZOnera in nuncupatam, alexi pharmacam, & utilem in affectibus oculorum . Non desunt venae auri, argenti , ferri, alumnis, vitrioli, & salis; reperiuntur in abundantia Ametisti, Cristat-Ii , Alabastri, Oniges , Coralli, Iaspides, in illis montibus versus partes OrientaleS.Civitas principalis Catalauniae est Barcinona, struata ad mare inter Mon-ziluyc, & rivum Betulam nuncupatum ;habet Sedem Episcopalem ; panni, &variarum rerum commercia florent in illa Urbe; plateae sunt pulchrae , & in iis Petrae latae munditiam sese ipsis, & Urbi conciliantes, dummodo vel minima ca- 'dat pluvial. U. meum Comp. Geogr. Eccl. LIII. A. I 69 I. a Gallis obsidione B cin-

25쪽

cincta fuit, capta a. I 697. restituta Carolo II. vigore pacis Ris vicensis; Carolo III. Hispaniarum Regi a. I7os. se dedit ; a Gallis a. I7o6. vano conatu obsidione cincta , Regina Conjux Caroli Regis Christina Elisabetha 1 o8. ibi solemniter ingressa ex Ducissis Saxoniae olffenbutiel; ad prssens Catalauniam, in absentia Imperatorii , ct Regii Conjugis moderatur . Principaliora Catalauniae loca sunt Τarracona , Rhoda, Gerunda , Palamos, Ilerida , Dertosa , Cariona , Celsona , vicus , Cerrito. nia ; Promontorium Crucis, apud Veteres Aphrodisium ubi an . I 66o. limites limites inter Hispaniam , & Franciam constituti fuerunt ducta recta linea per montes Pyrrhenaeos. Rossilio Comitatus erat Catalauniae.

Aer Regni Valentiae salubris est, di

temperatus ; patria ferax est risi , vini iolisarum, Sacchari , lini, & cujuscunque generis arborum fructiferarum , exempli gratia, malorum punicorum, malorum citrinorum . Abundat venit

26쪽

argenti , & ferri , alabastri , aluminis; in conclusione jucundissima audit Provin- cia Hispaniae , excepto , quod frumentasti & animalia non adsint; pisces vero plu ' rimi; non deficiunt tamen montes , &Partes etiam steriles.

Civitas principalis , seu Capitalis ' Regni est Valentia , sit uata ad rivum Quadalabia r , non adeo procul a mari.' Civitas est mercatoribus plena , & com- merciis dedita; sed ejus plateae sunt ad- ' modum lutosae in hyeme , & pulverosae' in aestate, quia pavimentum non adeo honum est . Adest in illa Civitate Uni- versitas studiorum , & Sedes Archi-Epi- scopalis, V. Meum Comp. Geogr. Eccl. t f. i7o. Reliqua principaliora sunt Alone, Oriola , Gandia , Denta . . Aer salubri gaudet Murcia , seu

., Mauritania , sed territorium est Montosum, nec ferax frumenti aut vini ; nihi-

lominus abundat fructibus , malis citri- in ' nis , malis aurantiis , olivis , amygdalis, leguminibus . Magna inibi reperitur quantitas sacchari, & melis ; notabiliat B a sunt

27쪽

2Ο sunt commercia serici in illis partibus. Plures habet colles aluminis , ametisti,& rerum similium . Murcia, Civitas principalis Regni est , ibi residet Episcopus Carthagenae , utraque Dignitate conspicuus, Portus ibi est ad Mare Mediterraneum nobilissimus , vocaturque viridarium totius Regni Hispaniarum . Promontorium Saturni famosa praemo tana constituit. Aer temperatus habetur in Granatae seu Bethicae Regno , nec adeo montosum , aut siccum est, unde fertilius , quam quaedam aliae partes Hispaniae; abundat commerciis serici, mele, uris optimis; plurimae petrae pretiosae in hoc Regno reperiuntur ; adsunt & varii ge neris animalia . Concludendo , IEtiopes aestimaverunt Granatam, esse Paradisum

terrestrem, ob abundantiam rerum me

liorum . Principalis Civitas Granat est ; secundariae, Malacca, Almeria , Quadiccia ; Promontorium Charidemum , nota prae montana constituit.

Aer in Aiadalutia salubris , & tern-

28쪽

peratus est in hyeme, sed calidus per

excessum in aestate. Territorium habet fertilissimum totius Hispaniae, & progenerat in incredibili abundantia, frumenta , Vina , olea, & fructus . Prope Hispalim videntur integrae quasi sylvae oIivarum ,& creditur quod ad minus omni anno 6oo oo. vasa olei ibi colligantur . In pluribus partibus conspiciuntur pulcherrima prata , in quibus nutriuntur plurima animalia parva, & magna; reperiuntur etiam ibi plurimi equi albi ordinarie nuncupati, Genets d' pagne. Venatio optima est . Apes , mel dulcissimum construentes, & vermes sericum facientes in maxima quantitate ibi observantur: notantur etiam plurimae cannae, seu arbuscula sacchari feracia. Ne desunt venae auri , argenti, plumbi , a genti vivi, antimonii. Sal pulcherrimum ibi in magna quantitate conficitur. Pisces sicci in tonnis, seu vasis , transpor

labiles soli Duci Medinae Sidoniae annuum fructum ferunt studator u Io Oo OO.

dicti pisces, & sal, transportantur per

3 mare

29쪽

mare in Italiam , Angliam, & alias Europae partes . Solus defectus illius Provinciae consistit in paucitate rivorum, &nimia siccitate quarundam partium admodum montosatum; & quod in aliquibus locis nec cibus, nec potu S, etiam pro paratis pecuniis emi bilis reperiatur;& quod aestate praesertim reperiantur multi itinerantes siti extincti, & mortui in viiS .

Civitas principalis Andalutiae Se- villa audit ad Quadal qui vir, quae est ditissima,& nobilissima Civitas totius Hispaniae. Regem Hispaniarum fructus annuos ibi percipere dicitur studatorum

socio Oo. Divitiae totius Americae omnes hic confluunt, qui annue ascendere dicuntur ad triginta milliones: Unde recte dici in communi Hispanico proverbio potest . stui en non ba viso Seυilla , non ha ouo Μaravillo.U.Robbe inGeog. n. s. Sevilla , latinE Hispalis dicitur, Calest mus L. H. V. Meum Comp. Geogr. Eccl. f. I 69. Metropolitana erigitur a. I o I. a . Civitas Cordubensis tempore

30쪽

AEtiopum fuit Andalutiae Civitas pri

cipalis. Portus Gaditanus vulgo Cadix,Situatus est in quadam Insula hujus nominis, alias famosa fuit ob Columnas Herculeas , quae ibi adhuc sunt, cum antiqui crediderint, ibi orbis finem esse. Hodie portus existit satis nominatus . Partes Gibraltariae nomen sumpserunt a certis montibus nominatis Τarix,

insigni Capitaneo Maurorum, seu IEtiopum, qui ibi primitus castra metatus est,& moratus per aliquod tempus , unde nuncupatus fuit locus Gibal-Tarix in lingua AEtiopica , seu in linqua latina , montes de Tarix . V. RobbΘ. A. IIo .abAnglo-Hollandis captus est hic locus. Hic pertinet Fanum S. Luciferi clavis ad Hispalim , Algezira , Tarisa, Xera , Areus Assidionia, Orsuna, Aymontium,

Biatia, Giennum , Ubeda, ubi a. I 2Ia. Christiani a ooo oo. Barbarorum trucis inarunt .

Insulae Hispaniae ab antiquis nunccupabantur Baleares , & Regna vocata