Carmina illustrium poetarum italorum

201쪽

Urge curulem labere Romuli Velox ad urbem, flexaque poplite

Coelo potentis, tartaroque Rite pedes venerare patris Incurva ramum coeli tu inditae

Praetende olivae, sanctaque porrige Ad igna dextrae, quo Per aevum Italico coalescat Arvo. Inde auspicati rite per ultimas Transcribe terra foederis omina, Primosque adoratura gressus Excipiat miseranda Vates; Quae clara propter littora Mine ii Urget supremis lumina lacrimis, Interque nativos dolores Ingemina sine fine quaestus Praevisa usti fata Bianoris

Moesto nepotum plorat in Xitu, Sinuque materno, refossos Dum cineres legit uda fletu, Te expectat unam Pacis, o integrat Vitale nomen . Protinus erige Situ et centem, dum eatenae Exuitur grave pondus. Audi Gratum elocutum . en' ideo meremando relictum vix reliquum spei 3 Ten rebus optatam supremis Et video genubusque supplex Advolvor pulcherrima coelitum et feciales sub mare naufragi Mundi serenatique Coeli,

Et pelagi refluentis omen. Romana magni munera Principis. Dextraeque pignus suspicio tuae. Eratque, ut uulgeret, aequum Inde salus, genus unde primum, Auctorque nostrae gentis originem

202쪽

Effusa tempestas in hostis, Nosque fovens. Aliusque, Et Idem . Sed ille priscos restituat dies,

Cui nox, nec umbrae, nec gravis ossicie Nubes, sed aeternum coruscat Tergemino radiatus auro, Sed quo reclusis intueor procul

oracla fati. Quis furor entheo Adlabitu divinus cestro Plura loqui sed enim parentem .dique futuri conscia terruit Diva illa praesens, quaeve oleam simul

Regno redonavit Beate Imperiis operata cellit.

L. Clamet, i Paean, iusquis amicus adest. Quale decus, quae fama, tibi, quae gloria surgit 3 Tolle caput, Libycas tolle superba ubas. Ille tuos agros intra tua moenia natus, Atque Arni liquidas inter adultus aquas, Cui cum divinum se sacro in pectore numen. Quam bene de saeto nomine nomen habet lIlle, inquam, plausu iam coepit ubique frequenti. Iam coepit multo non sine honore legi. Siculis Ausonias illius Musa per urbes

Fert celebrem magna candida laude pedem

203쪽

Auctorem patriae quisquis legit, invidet illi,

Atque optat patriae nomina tanta suae . Gaude, gaude iterum tanto insignita decore, Et vati adplaudas terra beata tuo. Cinge coronatos vernanti flore capillos e

Conveniunt titulo Florida serta tuo. Undique Achaemenio spargantur compita costo, Et per odoratas lilia multa vias. En stirps in nostras Beni venia protulit auras, Etruscum docto qui gerat ore senem. Ponite Avernales jam gens Etrusca , cupressus, Quos rapta immiti funere Laura dedit. Pellantur queruli fletus en aura revixit; Spirat; argutum novit, ut ante loqui. Quin solito nitet illa magis majorque priore Nescio quae cultu gratia ab ore venit. Reddidit hanc nobis laus nostra Hieronymus urbis Et dedit infernos posse iterare lacus

At certe procul hinc o Livor inique facessas

Nunc graviore sonat grandius illa chely. Dii Superi sublime adeo modulatur, ut aequa Sit jam Romano usca loquela sono. Nec tamen ille Euros frondosus jactat inanes Plus quam promittit fronte, recessus habet. Quid referam, quam lenis erat quam carmina Plan. In numeros currant ordine uncta suos pSic memini me saepe sacros vidisse liquores Profluere, imbriferi vis ubi nulla noti.

Sed quis miretur meditato in carmin tantUm Cultus, cum pariter non meditata analyQuis non hunc juret Phoebum modo pendeat arcus pCornua sint Bromium quis neget sis Deum δAudivi hunc quoties cithara cantare recurva, Abduxit sensus protinus ille meos.

Et quid non possent digiti mulcere loquentes pSisteret his rapidi flumina magna Padi:

Phoebeos medio firmaret in aethere curru.:

Lunares picto sisteret axe boves.

204쪽

Terribilem sevis Martem revocaret ab armis e Leniret Ditem . falciferumquo senem rEt quas non potuit quondam Rhodopeius Orpheus Flectere, Strymonias flecteret ille nurus. Deprecatis ad Deum. At me Deus, summa qui majestate verendus, Uere unum in triplici numine numen habes rCui super excelsi flammantia moenia mundi, Angelici servit turba beata chori Cujus cim mensum hoc, oculis spe labile nostris,

omnipotens quondam dextra Creavit opus

AEthera qui torques, qui nutu dirigis orbem; Cujus ab imperio fulmina missa cadunt. Parce precor miseris, nostras precor ablue sordes, Ne nos justa tui poena filroris agat. Quod si nostra pari pensentur debita lance, Et sit judicii norma severa tui, Quis queat horrendum viventis ferre stagellum Uindicis, plagas sustinuisse graves Non ipsa iratae restabit Machina dextrae,

Machina supremo non peritura die . Quae mens non primae damnatae ab origine culpae pAut quae non proprio crimine facta nocens pnt certe ille ipse est proprium cui parcere semper, Justitiamque pari qui pietate tenes: Praemia qui ut meritis longe majora rependis, Supplicia admissis sic leviora malis. Namque tua est nostris major clementia culpis ἔEt dare non dignis, res mage digna Deo est. Quamquam sat digni, si quos dignatur amare εQui quos non dignos invenit, ipse facit. Eigo tuos placido miserans precor adspice vultu, Seu servos mavis, seu magis esse reos. Nempe reos nostrae si spectes crimina vitae, Ingratae nimium crimina memis Pus.

205쪽

At tua si potius in nobi munera cernas, Munera praecipuis nobilitata bonis Nos sumus ipsa olim tibi quos natura ministros, Mox fecit, gnatos gratia sancta tuos. Sed premit heu miseros tantae indulgentia sortis rQuos fecit gnatos gratiara cuida reos. Culpa eos fecit, sed vincat gratia culpam. Ut tuus in nostro crimine crescat honos . Nam tua sive aliter sapientia, sive potestas , Nota suas mundo prodere possit opes, Major in erratis bonitatis gloria nostris, Illeque prae cunctis fulget amandus amori,

Qui potuit coelo Dominum deducere ab alto Inoue Crucem summi tollere membra Dei, Ut male contractas patrio de semine sordes. Ablueret lateris sanguis unda tui. Si amor pietas tua, rex mitissime, tantis Dat mala materiem suppeditare bonis. amor, o pietas, nostris bene provida rebus o bonitas servi facta ministra tui linamor, o pietas nostris male cognita sectis lotonitas nostris nunc prope victa malis lDa precor huic tanto, qui semper fervet, amori Ardotem in nostris ordibus esse parem. Da Sathanae imporium cui tot servisse per annos Poenitet, excussis deposuisse jugo. Da precor extingui vesanae incendia mentis;

Et tuus in nostro pectore vivat amor. Ut, cum mortalis perfunctus munere vitae

Ductus erit dominum spiritus ante suum,

Promissi regni felici sorte potitus, Non Dominum, sed te sentiat esse patrem

206쪽

De expellendis Venere, O Cupidium. ΙDalios ignes, cecique Cupidinis arma,

Atque Dionaeos procul ablegare furores Fert animus da casta parens, Iessaea propago . Da virgo, aeternum virgo et quae sola furentum Luxuriem sacro praestas compescere partu: Da precor Ueneres. quos malesana vetustas Aligeros finxit dementia numina fratres, Ex urbare novo longe. dispellere cantu. Fertur in antiquis eniaeque, Porique hymenaeis Natus Amor nata vix de genetrice, frequenti Dum mensa inter se celebrant convivia Divi

Stellato in solio viridique Diespitris horto Ebria Coelitibus dum mens, dum nectare dulci Et dulei Ambrosa saturis pulcherrima rerum Quas gigni sit, fas iam tum observatur imago. Altera de pelago pharetrati mater Amoris Nascitur. Paphias olim sibi vindicat arces AEgyptumque altasque Erycino in vertice sedes.

Verum alias etiam Ueneres ambage retenti Falsorum Divum prisci cecinere Poetae; Quis varios etiam lud submittere amores Coepere variis implere poemata monstris. Hinc Cypro exiliunt puerorum multa volantum Agmina quae rutilis facibus, quae corpore nudo,

207쪽

Citeumeant terram, acra, aequora, aethera, coelum Ut quemquam tetigere, furit sic perdita curtu

Phoebeo ut perhibent quondam Pen eja Daphnea

Sic Phoebe noti mulant petere Endymionis amati Congressum celeres firmare sub aethere bigas. Aufa quoque volucri sulcantem caerula curru Neptunum, vastis mirum inflammare sub undis. Atque Jovem sceptro insignem is diademate saevum, Et trifido armatum victricem fulmine dextram Non verita impetere pectus tentare veneno; Quo tauri in faciem, cycni Vcrtatur, Wauri. Scilicet in furias ignemque incurrere Divos

Finxerunt; quoniam pecudum, Volucrumque natantumq;

omne genus ruere in Uenerem inspexere homine'; Propterea' bella, caedes inferre cruentas; Atque cupidineis labefactos corda venenis, Et nemora,& saltus lustrare, atque aequora saeva Iliuni sub nocte cito fulcare nataturi Quando etiam infernas, magno inflammatus amore Conjugis reptae , est ausus tentare latebras Threicius vates : Neptunique alta Propago, Pirithoum superos secum ut revocaret ad axes:

Lurida taenarei subiit penetralia Ditis Sed quid ego ambages vana aut commenta Tecutus p. Ad summam species Venus est mox inde Cupido Exoritur e quoniam specie .cupit ipse potiri, Atque frui sperat sperando vivit amator. Causa bonoque bonique umbrae reddendari Rod in se Splendeat inque animo facili vestigia firmans,

Haereat actutum stimuletur avara voluntas. Et caeca illa quidem claro sed lumine mentis

Ducta, boni extremam eo natur tangere metam. Hinc cur caecus Amor curque exoculata volantis

Pingatur pueri facio deprendere possis r. Curque bonum , simul atque boni simulacra frequenter Alliciant animum saepe in sua damna ruentem. Sed diversa sibi cur nomina fecerit ardor Intimus ; ut noscas : id res praestabit amata.

208쪽

Namsicipsum fontemque boni summumque Tonantem

Ardes . ingenti conatu . ingentibus alis Quas tibi nec cera, nec filo Daedalus olim Aptarit firmo sed glutine mater Amoris Alma fides casti flammatos fervidus axes Egredere .pietas tibi nomina fecerit ardens, Atque Amor, atque Charis plausu celebrata frequensi

Si rerum formas tu contemplator ab alta Naturae specula miriaris tactus ab oestro Coelesti , Veneris diceris captu amore AEtheri aeriis superam p pnnis sublatus in oram, Ut fluxas rerum species, rerumque figuras Degenei es illinc despectes lumine puro.

Si te sollicitant fasces. purpura Regum, Ambitio est stimulis auri vexaris iniquis

Surgit avarities facieri si captus amata Spicula persentis succendere in ossibus ignem: Sensiilis hoc Veneris vulnus, pueri quo volantis Fertur ab auratain prodire insigne sagitta, Namque ubi membrorum vultus discordia concors Fulseri tris grata fuerit campage revincta et Ιpsa oculos amat subito celerique meatu Labitur affecti tacita ad penetralia cordi . Idque rvahit velut chalybem Magnes cautes. Et tractum accendit generatque in pectore flammam, Illecebris fotam placidis gratoque decore Temporis at parvo spatio decor ille recedite Disperitin flamma in tenues evanida fumos. At si Decundi cupias commercia lectit Spurca venu prodit permixta dolore voluptas Dulcedo adsistit, sed mox succedit amaror: Praeceditque etiam nam ni fax illa retenti Seminis urgeret; non surgeret ipsa libido Hinc que dolos placida ut naturae munia tractes Sed parce ad sobolem neque enim meta ipsa voluptas. Nam si plus nimio cupis oblectari erra inde Prodit amarities, mille incommoda vitae.

Scilicet hanc legem primaeva ab origine crum

209쪽

Affixit natura parens mortalibus inque Perpetua ines di solido ex adamante column1rUt semper multos Venus immoderata dolores Asserat innumeras labes, inorbosque, necemque. Et curvae ante diem praetendit damna senectae. Sed finge illecebras, lusus, nova gaudia, mille Blandimenta tibi lascivo adcrescere luxu; Quid tibi priuid restat momento extinguitur uno Quidquid anhelanti conatu exhauseris horae Dimidio iis celeri refugit post terga Volatu Tarn cito per spatium duodeno tramite flexum Herculis ad lucum celebris prope flumina Pisae. Numquam abiit senipes Eleo in pulvere victor ,

Quam cito dilapsa est Veneris jucunda libido;

Nec repetita potest ulla retinerier arte et Praeterit ut rapidus montano e Vertice torrens

Effugit Scythico Borea, violentior Euro. Ac veluti cribro si lympham inferre parari ἔQuo magis infundas, tanto magis effluat humoris sic aquam fractis, fundove carentibus urnis Cocyti ad fluvium, lassata invergere dextra

Femineam turbam vates cecinere vetusti.

At quinam extiterit pharetrati fructus Amoris; Cum tela in vacuum defixit plurima pectus; Cumque ossa in cinerem face multa, omnesque medullas Verterit 'Argivo periit cum Pergamos igni, Testis in Inachias quae multa est flamma per urbes Digressa is Libycos etiam populata penates. Quid memorem infandae jugulatu Agamemnona dextra conjugis exilium profugi Diomedis ad Arpos, Ne jam coniugium, & pulchram Calydona videret Quid referam extinctam Boeotia ad arva furentum , Viscerptam manibus nimio fervore puellam pQuid puerum manibus laniatum Actaeona narrem Heu nimium ae eris laniatum Actaeona membris. Testis d. In iis jam Lesbia saltibus usae Testis Stesichoro vati cantata Calyce

Testis Ipsa suos ignes quae ferre recus ns,

210쪽

Idaliam Ambracio restinxit lampada fluctu: Et qui servilem doctus versare tumultum Drymachus insano jugulum postponit amori.

Iphas in exemplo est Phyllis Rhodope jara Dido Et pergens ad busta Nini Babylonia hisbet

Quaeque olim ad scopulos multorum ex ossibus albos Et cantu allecta ' nativo inducta furore, Appulit aethere plebes ignara theatri. Et quae Circeos thacensis turba furores Hauri tris humanas facies exuta ferarum Induitur vultus, dominaeque ad jussa superbae Immundis stabulatur hario; sic improba Gorgon In saxa in marmor stupidos convertit amantes. Sic transformatos habitus consuere vetusti Cultores Sophiae , tenui mandare papyro Seu qui Palladias arces tenuere biformi Cecrope regnatas seu qui tenuero Crotonem. Quos una instituit Smyrnae telluris alumnus. ad nova emersit mutandae fabula formae. Hinc heodori, atque hinc Graii Callisthenis orae Inque alios conversa modos; in ora ferarum rInde Peligni celebrata inventa Oetae; Commentum Siculi vatis, quem carmina piscem Fecere inirpem terrae radicibus actam Et volucrem pinnis vacuum per inane Vagantem; Quam cito quod cecini fuerit κῶρος τε vera Hinc Syrii in brutum facies mutata sophistae, In quod mox sese deceptus pixide vertit Lucius antiquae renovans figmenta Crotonis.

Illuc hallides, wPantho cretus Walta Quique Samo quondam missus Hermodice, quique Instabili ortygia genitus doctissime PyrrhonM grasti Phario solvens de littore Typhis

Ausonium ad portum tere olim vexerat , ipsum Quem fore prodiderat Phoebea voce sacerdos Pythias, atque illinc nomen traxere Parentes. Tu ni vesanis ambagibus omnia miscet

Quid tibi vis ne aliud, cum animu in diversa revolvis