Carmina illustrium poetarum italorum

461쪽

Vita bonum commune quidem est bene vivere tolus Novit, qui ingenii dona beata coli Ad uxorem, de liberis educauit. Quid tibi communes natas, tria pignora coniux

Commendem, quarum maxima cura tibi est pNam tua nec virtus, nec amor monitore marito Indiget, matris munera docta subis. Sed tamen ut partesque meas, jura tuerer ἔNeve absens videar non memor essa domus, Haec obeunda tibi constanti pectore mando, ossicii quae sint munera certa tui.

Primus honos, pictasque Deo, templisque dicatis: Hoc primum dii cant pignora nostra vide. Templa adeant caste, castisque piissima votis Dona ferant gaudet simplicitate Deus. Tum colere antiquas artes, maternaque jussa, Atque agili discant carpere pensa manu. In digitis acus ante pedes intexta quasilli Viminaque fuso stamina torta levi. Hoc Tanaqui opus, hos mores Lucretia monstrat. Phylacidae hos conjux, Telemachique Parens. Multa pater, materque Ualent infundere natis. Traniit' in seri jura nepotis avus Inlita sed studio vis confirmanda fideli est, Natura ut mores induat usa bonos. Arre opus est: artem soler quoque perficit usus Perficit ars quicquid repperit ingenium. Sponte sua quamvis tellus foecunda, novari Poscit δε optata gaudet arantis Ope: Sponte sua vitis profert Bacche ja racemos, Sed tamen assidua falce colentis eget. Quid quod quae sterilis natura creverat arbos Insiit pomiferas portat onusta comas pArte igitur natura juvatur, Marte magistra Sumunt diversos nectora nostra habitus.

462쪽

Format aratorem domita cervice juvencum Agricola , ut Urru a X sonante ferat.

Format quum domi xpr, sic, ut petat obvius hostem, Sensit ubi audaces ligna dedi sic tubas Dum tenera est aetas, dum mens, patiensque magistri, Tum proprias arte quisque docendu orit. Ergo dum molles animi nuri imprime mater Quae pietas, quae lex, fasque pudorque jubent. Plura licet nostras commendent dona puellas, Matronae decus est una pudicitia. Forma brevis ' vigor est animi splendorque virilis:

Munificam regis addecet esse nurum. Nos pudor a probitas ; nos vitae ruga severae; Nos labor insomnis, mensaque parca decet. otia nequitiam suadent, dat luxus amori Fomenta : in Uenerem saeve Lyaee rapis. Dicitur fontes, fontanaque Numina amasse Quae Dea tutelam virginitatis habet;

Lenaeos latices odisse δε pocula Bacchi, Pocula Uirginibus perniciosa suis.

Callisto Arcadicis cur ursa erraverit agris, Fama tenet sacrum destituisse chorum.

Naiadum Matebras mediis periisse diebus,

Sermone Iongas continuasse moras. Illic Oenones miseros Cognovit amores, Cognovit versos ad sua furta Deos.

Illic Eveni natam pugnacibus armis Abreptam , atque Idae praeposuisse thorum. Cognovit spretum dilecta ab Virgine Phoebum huc num rapidis sponte subisse vadis Qualia dum memor an faciles ad furta Napaeae

Arca amat versos ad sua vota Deos. Corrumpunt mala dicta animum, moxesque verendos In Veros sensus saepe abiere ioci. Lascivos igitur coerus lascivaque Uerba, Pignoribus nostris ite cavenda Vide. Penelope numquam, numquam Lucretia vidit,

Histrio dum molli scenica voce canit. Temis

463쪽

Templa pudicitiam maculant ni rite peraclis Rebus abis, templi noxia saepe mora est Rustica nec mihi sit nec sit miri blanda puelIae

Quamquam rusticitas labe vacare potest: Blanda procax facile est, lamata ad ludicra Velox. Sit procul, o proeul, o blanda, procaxque mih Non quales ageret didicit numerosa choreas, Sed quas exigeret Laodamia colos. Dum trahit ante rotas devictas Scipio gentes, Et peragit magnos libera Roma jocos, Matronae juvenesque simul per compita saltant, Concinit c varios tibi Lyda sonos.

Romanos inquit numeros inflare memento Isimilia & nostros advena tange modo S. Non omnes igitur numeros, non quasque choreas Quae proba, nec quaevis carmina nosse cupit. Aulam vix memorant tectis Argian avitis

Prodisse, raras urbis adisse domos . Quae casta est thalamo gaudet, laribusque paternis e Turba nocet turbae crimina ubique placent. Est oris quoque ex est sua cura capillo; Quam tenuisse decet, praeteriisse nefas: Evadne hoc placuit, placuitque hoc Martia cultu,

ornatus tamen est neutra secUta novos.

Ante Helenam nullae crines emere puellae. Troja docet quantum non sua forma nocet. Nec faciem, nec colla prius, ne pectora norant Pingere , nec fuco consuluisse genis. Prima Sirenes cultus docuere negatos: Est nova sed crimen poena secuta novum.

Quid tibi praecipiam molles vitare fenestras pAd culpas aditum laxa fenestra facit. Libera mens, captiva tamen sint lumina, quando Hanc animo invenit saeva libido viam. Cogito fallaces, animus ne peccet, Ocellos: Cogite, libertas ne peritura cadat,

Pellite materiam, primasque extinguite flammas. Vincito vincentes palma, decusque manent.

464쪽

Iam tibi nunc coniux, non ut moneamve, rogemve, Sed studium absenti noris ut esse domus. Perge, consortem natis nunc exige curam, Est labor at merces magna parata tibi.

Exultatio de xato filio.

Ite procul curae insomnes sint omnia lata

Cretensi lux haec more notanda mihi est: Ite iterum curae insomnes, procul ite dolores. Fulserit haec nitido sidere fausta dies. Qua mihi vitales genitus puer exit in auras. Spargite nunc variis atria tota rosis. Spiret odoratis domus ignibus, aemula lauro

Myrtus adornatos pendeat ante lares

Ipse Deo supplex tacita venerabor acerra, Et reddam sacris debita thura focis Sancte Geni, tibi solemnes prostratus ad aras Fundo merum, multo laurus in igne crepat. Vota manent, sua signa Deum testantur,is omen Clara dedit celeri flamma voluta gradu. Ipse iacato movit sua vertice serta, Et fragilis cecidit crine decente rosa et Ipse manu rata signa dedit, tu sidere dextro Edite, felices exige , nate, dies Produc fatalesque colos: longa sororum Stamina dent faciles in tua fila manus. SP csque patris, matrisque auge, superesque parentum Vota fluant Hermus, Lydiaque unda tibi.

Auguror, patrias olim meditaberis artes, Et studia antiquae non inhonora domus. Sive tibi carmen placeat tibi carmina Musae Dictabunt . virides cinget Apollo comas τSive vias coeli . rerumque exquirere formas, Naturae' causas explicuisse juvet: Seu leges, atque arma fori te proxima possunt

LX empla, Patre extimulare tui.

465쪽

Sed tuque te vel dirus amori vel gloria belli

Uicerit, ut matri is timor usque tuae. Illa graves tulerit decimo jam mense labores , Languida de partu mortua paene mihi. At tu iam tanto mater defuna periclo

In nova praeteritos gaudia verte metus.

Jam materi quid matris opus, quid munera differs

Cur non materno iam cubat ille sinu pEn patri similes oculos, en mater in ore est, En vultus , in queis spirat uterque parens.

En seni solamen adestri vos spargite multo Flore domum,in thalamis lenior assi et odor. ccusatur nimias puellarum cultus. Ecquae Pieridum mecum canit, euge puellae, Ecquae Castilio fonte ministrat aquam st Quaenam est quae suffusa genas, demissaque ocellos Incipit pis sacra prmina digna Dea . Anne ea Melpomene est, dulci ea cognita cantur

Felicem, cui fas ora videre Deum. Atqui olim latis errabant Numina campis, Nec puduit tenues accubuisse casas. Saepe etenim Pietas, Divum quae maxima natu sta Adstitit ante aras dum cadit agna Iovi. Saepe Pudicitiam gelido videre sub antro. Aut in gramineo membra Ievare thoro. quotiens fessio somnos carpente colono Astraeam tristes extimuere lupi 'Illa diu terris, placida cum Pace vagata

Et statuit leges, ua iura dedit Bla greges docuit sylvas pastore vocante Pergere. 4 sylvis nocte redire domum. Illa etiam fortes docili cervice iuvencos Ferre iugum, gravibus flectere colla rotis

Tunc equus primis compescuit ora capistri Nescius intortas ante timere minas .

466쪽

Omnia tunc, dicente i ea iecudesque , feraeque

Discebant munus ordine quaeque suum: In primis servare item dominumque vereri Dom an s. custos ditis amica domus. Quales deliciae vatum Capuana, dolorque Asterio , castae grata rapina Deae.

Quid vatem Diana queri quid dicere cogis In teque, inque alias impia verba eas pMusarum hic canis est quid enim tibi juris in illo 3 Redde suum Musis. ωmihi redde meum. Non ille assuetus sylvis, sed grata puellis Limina. sed domini pone jacere pedes: Sed thalamos servare is mensae assistere herili, Inque puellari ludere saepe sinu.

Quem raptum infelix mare quum ferre nequiret, Paulatim misero victa dolore cadit. Non somnos non illa cibos miseranda requirit, Finiat ut tuitus morte jubente suos.

Felices catuli, quos dilexere Poetae. Et quorum ad tristes concinuere rogos.

Non illos si quid possunt mea carmina tempus

Abstulerit vivent saecula longa senes. Elysii quos arva tenent felicia campi, optatasque ferunt pascua laeta dapes. fuit iique cadunt passim variique sapores,

Securique errant & sine lito greges. Mirantur manes aequis ut cursibus auras, Ut tranent celeri roscida prata fuga.

Forsitan vates aliquis dum cantat, adesse Gaudet, an dicit hi quoque carmen amant pse satis haec dum Musa novas cum pectine chordas, Desuetaeque aptat fila remim lyrae. Nunc agite o faciles aures adhibere puellae. Dum canit, liquidum dum ea pulsat ebur, Diva canit . quod quo i a canit cognoscere sanctum est, VOS modo quod sanctum est noscite diva canit: Parcite veloci nimium confidere formae ἔP xtorit ei laetiti quana mora nulla bono est l

467쪽

Haee os est in flore caducior i hanc dolor, hanc sors, Et morbi vitiano instabiliique dies.

Atque ea quaecumque est, nullo aut violanda paratu. Aut medico, cultus lex quoque certa datur.

Quid pretiosa juvant tortisque assi x capillis Gemma quid in collo exile pondus agit pQuaeritur his conluc more non gemma parabunt. Climen inest, si quod laudat amator, agas Nec si forma bonum est, X terno quaerit honores , Ingenuumque bonum quid facis arte malum pSi mentem abiicias, turpe est sine pectore cultus. Exercet animum culta puella, sat es. Sed tamen ut mores animum, sic corpus honestant Munditiae labem vitat uterque fuam. Ut virtu contenta modo est , mensuraque morum est

Sic munditiis formula certa data est Si modo vos moveant Sirenum infamia monstra, Selectos cultus quaeque puella fuget. Hae facie, cantuque in Palladis arte placebant, Sedula sed nimii cura decoris obest. Saepe illis nutrix, o quid bona tanta per artem Perditis & caussam criminis ora gerunt ΘSaepe inter choreas aliae risere puellae, Et damnant cultus luxuriantis opes.

Forte renudatis ibant ad templa papillis, Qua brevis AEnario est insula cincta mari rora madent, liquidoque madent tempora fuco, Inficit roseus non sua labra rubor Colla nives infecta gerunt ac nulla papilla SVitta tegit, nimia guttur ab arte nitet. Pictae oculos, multumque alieno crine superbae, Luxuriem facie res inrcante suam.

Quas De prospiciens gradibus sublimis ab altis,

Avertitque oculos. Opposuitque manum

Nec si inquit, De sum . si quid mea numina possunt. Si qua pudicitiae juraque visque valent. Haec impune ferent, nec nos laesisse juvabit, Et meus in pinnas induet arma dolor.

468쪽

Vix templo exierant vix littora summa tenebant, Arida vix primos ceperat alga pedes; Senierunt teneris squamas horreicere plantis, ossa quoque in spinas ire coacta novas. Qui fuerant ungues alium traxere rigoremGPro digitis pinnas pro cute tergit habent. Mens Uoque mutata est nec se velut ante puellas ,

Sed vasti credunt aequoris es D feras Atque ita se in fluctus, inque aequora proxima mittunt ,

Pube tenus pisces, cetera Ut ante manent.

Scilicet ut veteris si nota infamia culpae, Exemplum timeat quaeque puella sibi. Tela pudicitis moneo irate puellae, contentae propriis, simplicibusque bonis. Luxuries infensa Deae est, insensa decoris Cura novi nil est simplicitate prius. Haec placet haud ulla est quaesitae gratia formae Quae studio peccas, simplicitate places. Nulla est ornandi nulla est mihi crede, parandi

Gloria : naturae est forma , nec arti opus.

Ars odio digna est, ubi nullo fine tenetur. Naturae est similis hic ubi finis ad Est Ni fuit in toto quicquam formosius orbe Conjuge, qua felix Protesilaus erat. Nullius haec gemmis, nullo est adiuta colore,

Et rara numquam cultior arte fuit. Omabat faciem , solo contenta pudore,

Felix si numquam rapta Lacaena foret. Illa Myceneis avecta penatibus Iden Dum petit. Danaos cogit in arma duces, Phylacides primusque venit, primusque dolorum

Ultor adest primus, cadit ante rates Conjugis at is brae thalamos non immemor umbra.

Moesta subit Slvetiis nocte remisia vadis, 2Bmoniae dum membra fovet dilecta maritae, Vulnera nudaro sunt patefacta sinu.

Illa gemit, sividitque imo de pectore questus, Frisidus miserae concutit ossa tremor.

469쪽

Amplexusque inter lacrimosaque verba recessit Et sopor, somnis nigrior umbra suis. Μane Deos miseranda parum felicibus extis Nequicquam iuua supplicat usa prece. Pluraque fac ratis promittit munera templis, Votaque pro reditu vix numeranda facit. At postquam infelix extincti fama mariti Cerra fuit cineresis brevis urna referris Transigat infestum sua per praecordia ferrum, Comprimat amantes ni pia turba manus. Unum hoc non licuit misero concessa dolori Cetera, in casto regnat amore furor. Quod potuit comitata virum it nec vera fatenti. Vita magis, quam mors illa vocanda fuit. Servavit cinerique fidem, lectoque jugali. rarum in longa posteritate decus lDelitet in tenebris, lucemque perosa, virosque Proque viro infelix urnaque, umbra fuit. Urna quidem cineresque die, sed noctibus umbra: Haec comes, haec coniux, haec cimator erat. Talia Melpomene mihi tum specus Aonis antrum Pandit, is vena Thespide manat aqua.

Exultatio ob factam pacem. bellis ad rura. ad octa grata Camoenis,

Ad ura a bellis uxor amata UOCOr. Pax Cererem redditque agris, redditque Lyaeum. Et sua cantantem Maenala Pana sonant. Paeo sua latur humus , laetantur agreste S,

Et rosidos somnos oppida fossa trahunt Iam facilis jam laeta choros per prata Voluptas Ducit, optatus rura revilit Amor Rura Venus, rurisque colit nunc urbe relicta Laeta domos, laetus Numina sentit ager, Ergo alacres sequimurque Deos, rura peramus Ha ProPera, mecum huc uxor amata uni

470쪽

1 Iuc veris te pol cit honos, rurisque beati et

Et rure, veru tempore natu amor.

Urbis opes valeant nil rure beatius ipso: Rura placent Musis, rura Diana colit

Rura sides habitat, habitat probitasque pudorque,

Et fas pleno copia larga sinu . valeant urbes quid enim felicius agro pHic tecum, hic conjux vita fruenda mihi est. Ocia si capiant animum, quid mollius umbra, Fundit quam multa populus alba coma pQuam platanus, platanoque decens intersita laurus, Et quae tam raro Citrus honore viret pSin laborri ut teneras hortis disponere plantas, Ut juvat humentes carpere mane rosa si Aut tenuem e foliis Laribus pinxita coronam, Et sua triticeae serta parare Deael

Nunc legere arbuteos foetu, montanaque fraga, Aureaque in calathis mala referre novissNunc agere incautas in retia caeca volucres lMille modos placidi rura laboris habent.

Sed conjux tua vota moror laqueata valete Et tecta AE thalamio te duce rura peto. Dux coniunx, cui cana fides, cui castus eunti Haeret amor sequimur teque, tuosque Deos. mihi post longos tandem concessa labores,

mihi non juveni, sed data forte seni:

mentis tranquilla quies salvete beati Ruris opes salve terra habitata iis . Terra bonis foecunda, is ulli obnoxia culpae . Hic tecum, hic coniux vita fruenda mihi est. Ista senes nos fata manent mors usque vagatur Improba vis mortem fallere vivo tibi.

Latatur in vilia βί. Hos ego, ut colamque bovem, simamque capellam Quam glor nitida iniuriare cuζς. Livi