Ioh. Angelij Werdenhagen, i.c. De rebuspublicis Hanseaticis tractatus generalis Ioh. Angelii Werdenhagen i.c.c. De rebus publicis Hanseaticis et earum nob. confoederatione tractatus specialis

791쪽

3o RERVM p. Π A N s. se dedidere regi huic conditionibus, quam ut membrum essent Reipubli- cae Polonicae, & pari consilio tam in Votando quam decidendo cum Sta tibus Polon. gauderent in Comitiis, etiam in ipsa regis electione . Quae bona, jura, privilegia quisque haberet, retineret. Iure quisque suo &statutis uteretur. Honores, magistratusque dc praefectura non aliis, quam, Borussis traderentur. Telonia omniaec portoria sublata sint. Are es urbi abus nullierestaurarontur. Mercatoribus negotiari in Polonia ubique liberum maneret. Bona naufragia iis, quorum fuissent aut eorum haeredi- bus relinquerentur. Monetae cudendae cum inscriptione regia quibusdam civitatibus ius esset. Quae s Martii μηπno i As . Ctacoviae trania acta sunt. Sic Commendator Senatui

Dantis cano i i Febr. an. eodem arcem

cedere coactus fuerat ; dc secutae sunt reliquae urbes dc arces, ut intra mensis spacium Cruciferi ultra 67. amiserint hac desectione. Ac Dantis cani bis .Mariaeburgum obsedete ; Quamvis etiam Anno I ss Teutonici Dantiscum limpugnarint; tamen fortitet , repulsi sunt. Inde sequenti anno i is alia via concitaru ut seditioneε inter cives

792쪽

stianus I Rex Dan. Ordinis amicus Dantistanos & eorum naves passim detineret. Novi magistratus quoquem vulgo electi sunt: Et tamen eluctati sunt anno i s r. accedente rege ad urbem ῆ sicut dc illuc venit. Carolus Canuti Rex Sueciae,& ibi aliquot annis a suis ciectus commoratus est. Belgae tamen & Dani in gratiam Ordinis . ut commercia regionis in se transferrent , infensi adeo fuerunt Danti scanis . ut passim in mari eos carperent, donec induciae sequentibus annis sat infideles sancitae sunt, ac tandem plena pacificatio anus I 66 Toruniensis cum divisione totius regionis, ut superius dictum, confecta est. Quatuordecim annorum

bellum, ita su is praecipue sumptibus

contra Crucigeros gerere coacti sunt, ut non tantum semetipsos Danti scani , sed etiam Borussiam Polono regi deditam conservarint; unde merito in eam amplitudinem & splendorem pervenit, ut praecipuum Eoi maris & universa: Hansae Metropoliti cum Emporium celebretur. Etenim reliquas civitates omnes foederi Hanseatico addictas fovet & tenet. Velut etiam inde non exiguam anno 1s 76 Pertu

793쪽

732 RERUM P. HAN s. pertulit cladem quod adeo serventer

sui voti auctoritatem , in election e regis novi Maximiliani contra Stephanum Bathorarum,conservare studeret. Tandem tamen Regi ex in te

positione Elect. Sax. & Brandeb. a Lan 'gravit Hassae per transactionem

supplex facta est , dc cum eodem ingratiam rediir, iuxta tenorem, quem describit obtra . Sax. chron. lib. 23. p. 6 8.

Thorunia, sive Turunt aut ab aliis vocatur, urbs est Borustia: Culmigeriae ad Vistulam sita versus Poloniam , dc a Dantisco 24 milliaria distat , ut sit emporium in re frumentaria dc melle aliisque commerciis Polonicis Dantisco principaliter inserviens. Quod a io i 23 s ibi emporium hoc maximE extructum sit, supra indicavimus. Cum Dantis coquoque se simul Hanseatico foederi inde addixit. Nihilominus stepha

Gedanum obsideret, a Ducibus Pomeraniae petiit, ut ex Thorunia pose sent commercia partim in Pomeraniam siecti : velut etiam putavit, quod magna merx per Hartham Sr tinum versus pervehi valeret. Sed

quum infinitae esset hoc propos turn

794쪽

Ρ ns TERTIA. 7 Idissicultatis, rith mutatum fuit. Celebre quoque nomen habet ex aliquot tractatibus 8c induciis maxime vinno isti ibi habitis. Nostris vero temporibus urbs ea ex synodo qua' dam , quae anno is 9s celebrata ibi fuit, claret. Sed non Omnia heic referri possunt , & quae de Cracovia

veteri Hansae heic essent inserenda, alii loco nunc reservantur. Culma, aliis Chulmen, sive Culi- ma , sic quoque in eadem provincia, quς ab hac urbe nomen gerit, urbs ad Uistulam sita est ita, ut Thorunienses hanc praeternavigare cogantur,quii smilliaribus ab urbe Thorudia versus Dantiscum distet, ut quasi medium Iocum inter Thoruniam & Gaudentiam teneat. Quum ex circumiacentibus oppidis, arcibus &pagis omnes excipiat ubertim merces , emporii quoque ius inde exercet, &Hansae 'nomen dedit non obscurum. Elbinga vero Hogerlandiae princi- palis civitas & omnium ibi max a inter lacum Drausenicum de sinum recentem ad fluvium eiusdem nominis, unde sic urbs dicta est, situm oditimum habet; splendidis civium opibus & mercatorum frequentia alii celebru fuit, velut etiam ex fortitudine

795쪽

τ RE R v M p. II A Na.dine incolarum clarum gestat no-rmen. Namque cum Dantis canis se ex civitia Cruci geror in & Magistri Teutonici simili conatu liberare laboravit, uti in .exemplo videre est. Q mam enim anno isai in diuturno illo bello Albertus Branden b. Magist. magn. Teuton. ordinis, squi propterea a rege Sigismundo Polo n. debella' batur, quod ei ho magium denegasset, quod tamen sepolito ordinis huius titulo anno is 2s tandem in nova Ducis Borussiae forma acceptavit cum investitura) ex Regiomonte ali quos duces cum militum copia magna mitteret, qui ex insidiis Elbin-sam obruere tentarent adeo, ut quo que iam portam anteriorem & muros Occupassent , & clathros deiecto

securibus aperire conarentur ; cive ,

perfracta fornicatione lapidum in turri portae , lapides di vasa cineris

calcisq; in eos deiecerunt utre insecta decedere cogerentur. Vnde irri rati Elbingeses; ut vim illatam ulcis cerentur, in civitatem vicinam Halislandiam erumpunt, & arce ibi solo aequata, machinas omnes hostibus Ulis ex ordine Teut. Elbingam trans-Pottari curant. 6 r. lib. 8. Sax. Stephanui Bath .rea Polo n. , quum α'

796쪽

PAns TERTrA- 73srs 77 Gedanum oppugnaret, Omne ius Emporii Elbingam transtulit, quod etiam Lubeccensibus & omnibus Societatis Hanseaticae urbibus indicavit, simul petens, ne quid Ge-danensibus amplius amicitiae iure , indulgerent. Promisit ita Hanseaticis, quod securam & liberam eo m-na erciorum negotiationem muno

& meliori fructu ibi possent per licere. Portus enim satis commodus est. Sed confoederatae civitates hoc qui- dem acceptarunt ; tamen favorem pristinum ex iure foederis Danti scanis abnegare non potuerunt.

autem is 2 ab Alberto duce ibi Schola illustris. introducta est. Brunsberga quinta in Borussia Hansae civitas ibi ad Passariam 8.ubi eum Bibera suo assi uvio adauget, in gelamia sita est, non procul asina

recenti vicinam urbemFravvvenburgum versus occidentem respicit. Passariae s. ostium, quod ultra 2. mill inde non distat, admodum commodum exhibet urbi portum , unde ex ditione Warmiensi multa huc con-.fuunt commercia & merces. Sinum ibi marit Habum vocant incolae. Urbs haec Alberto March. Brand. tanquam

Magist. Ord. Teutonici tutum prae

sidium

797쪽

sidium Mnuo is 2o . usque ad finem belli praestitit, donec in plenam regis Polon. concessit potestatςm Habet autem illa eandem cum Konings-berga ab Anno 12 ss- originem , ut nunc dicemus. Κoningsberga enim quam de Regi Omontem dicunt,trans Pregelum flu. Sambiae peninsulae ad aquilonem in Ducali Boruilia principalit urbs est ic maxima, omniumque rerum ad victum pertinentium copia abundat. LANIO Ius , clusio Marcnio Otto Brandeb. cum attine suo Ottackero. quem alii Primi ilaum z. faciunt , Rege Bohemiae altisque Germaniae Ducibus expeditionem in Boxumam susciperet , atque multi incolarum ab Archiepiscopo Bruno

ne Pragensi ad Christiam saram baptismate sacro perducerentur , in eius& regii huius nim memoriam haec

urbs cum Bruns berga & Reatomonte in ea Marchia codita est.. I. vgcl. p. io s. Ab initio urbs ait, eritra eam ubi nunc temptu D. Nicolai: sed postea An. I 2 6 o. exusta rei propius execta fuit & vetus nyncilla Vocatur. Inde aliam ei vicina fecitComendat. Bartholdus An. I ue oo,quae Lebenichidicitur. sic Magn. Magist. Winricus a

extruxit

798쪽

v A R s TE R τ I A. 737 extru it, quae Κniphos dicitur, cui hinis pontibus suburbium annexum est, ut quaternaria haec urbs, quasi

tribus oppidis sit distincta, ex quibus Academiae & templi cathedralisne Epri copi domicilium undique

fluvius, quem Pregelum dicunt, cingit. Lebeni cum vero & veterem urbem alluit, cui ad Boream Principis Palatium amplum & splendidum

colli impositum, unde Montis nomen regii gerit, VI acet . Vicini sunt duo spaciosi lacus seu maria aquae

dulcis: 12. militaribus Versus occasum se unum ultra Elbingam ad Dan discum exporrigit , alterum Curiandi cum Irono ab urbe passus abest. Cives praeter omnis generit artet quo- otiationem maritimam ex ercent, rumenti, cinerum, picis ori

dae& liquidae. salis, lini , cannabis,

lanae, cerae, sebi, tignorum , mellis pellium dic. Atque ita non tantum aula Principis, sed etiam celeberrimo urbs gaudet emporio' imo ors qq. Albertus Marchio Brandeb. eam tertio beneficio Academiae adornavit. Qui tumultus & transactio ibi inter Rege. Ducem & Provincinis Status fuerit Onno cognoscatusadud Clari

799쪽

π,8 REIVUM P. HAt s. si hinc ultra Curonensem lacum per samogittiam dc Curiandiam usque ad Duinam fluvium, qui termi num huic Ducatui exhibet, exςurratur, ad maris Ballici sinum magna Livonicum tendendo, non procul a Duinae ostio se offert Riga, metropo Iis Lettorum. Vniveisa enim Livo- nia, dum se usque ad Nervam Emporium insigne ultra 22o. militaria extendit, tres potissimum partes, Io cis A linguis distinctas continet, videlicet Esthiam Lettiam dc Curiandiam. In Curiandia vero non amplius est civitas, quae foedus Hanseaticum respiciat, nisi quod olim Gol-dingen de Winda sive Κies celebres tum propter aulam ordinis Teutonici dc comitia ibidem habita in eo quoque locum obtinuerint suum. Lettiae autem dc ferme totius Livoniae caput inter civitates est Riga ad Duinam , ubi milliaribus infra eam in sinum Venedicum sue Livonicum se exonerat. Colonia haec Bremensium est, a quibus etiam primus liste aditus in sinum Livoniae merca- toribus patefactus est: ubi post primam συρραἴν cum Livis populis a Duin ostio versus Parnoviam in lit

800쪽

PAns TERTr A, diris derae,ca annum chr. Oso pro la& mercatoribus suis, qdos deinceps adducturi essent, fecerunt, ac prima

cum eis commercia rerum permα-tatione fuerunt ; xt permissu Livonum in Duinae flv. insula sacellu in extructum, quae Tirch'im deinceps appellata est. Paulo post Menardo se-gebergensi monacho per mercatores in Livoniam adducto, latius religio . Ciaristi propagata fulta, quem, petenti bus id regulis aut nobilibus populi. Alexander 3. Papa pro Episcopo ibidem confirmavit Muno tr7o. Quum igitur aedificiorum strues iri accrevisset ex c merciorum occasione.

secundus Episcop. Brema missus Berto Idus, urbi condendae muniendae operam dedit, adiutus a Bremensibus de fratribus Ensiferis . Anno ver5di36. post internecionem Bettold, Albertus ex Bremensi collegio evocatus huc fuit, impetrata confirmatio ne a Bremensi Antistite. Is urbem inceptam iacvno IZOo. muro cin*ita . crevit inde urbs in eam potentiant adsiduitate mercator u,ut munimen'. tum contra paganos exhiberer, & A

chiepiscopali cathedra donata sit. Quum vero Ensiferi fratres Cepius succumberent, quos Templarios di- Λ a a 2 cuiati