장음표시 사용
291쪽
; DE c. PRIMA Et praedicans participem praedae fore exercitum militiam non abnuisset. Auctae inde plebis, ac mittio inconstulem irae. itas cum ex senatusconsulto urbem ovans introiret: alternis in coditi uersus militari licentia iacitati: quibus consul increpitus, Menenii celebre nome laudibu sfuit: cum ad omnem mentione tribuni fluor circunmittis populi plaustu ci; er assenseu cum uocibusmilitum certaret. plusq; ea res, quam prope solennis militum lasciuia in cosulem,curae patribus iniecit. cr tanqua haud dubiu3 inter tribunos militum bonos Menen s peteret,conctularibus comitiis est exclusis. creati consules fiunt cit. Cornelius cosus,L. Furius Medullinus itera. No alias aegrius plebstulit tribunitia sibi comitia non commissa. eum dolorem quaestorijs comitijs simul octendit er ulta est,tunc primu plebeijs quae floribus creatis:ita, ut in quatuor creandistini patricio C. Fabio Ambusto relinqueretur locus: tres plebeij, . Silus,P. Aeliu P. Pipius,claris imarum familiarum iuuenibus prorrentur. Autores fuisse tum liberi
populo suffragii I cilios accipio,ex multa injinfima pa
tribus,tres in eum annum tribunos plebis creatos,multas rum magnarures rerum molem auidistino adeo populo
ostentantes: cum affirmassent nihil se moturos,si ne quo portis quidem comitijs, quae sola promistua plebi patrisbusq; reliquisbet senatus,satuanimi populo esset ad id, rrandiu uellent er per leges liceret. Pro ingenti inin uis
ctoria id fuit plebi: quaesturamch no honoris ipsius sinem
Mimabantsed patesectus ad cobulatum,ae triumphos locus nouis hominibus uidebatur. Patres contra, non pro communicatis, sita pro amisis honoribus fremere: negore,si ea ita sint, liberos tollendos esse: qui pus maiorum loco, cernenteis alios in posscsione dignitatis fur,salij, fmines
292쪽
L1BER I I I I. My famincis nusquam alio, quum ad sacrificandum pro potapulo sine imperijs ac potestitibus relinquantur. Iritatis utriun partis animi , cum Cr spiritus plebes sumpsisseet:
er tres ad popularem causam celeberrimi nominis habe rei duces patres omnia quaestorijs comiths, ubi utrunque plebi liceret, similia ore cernentes, tendere ad conbulum comitia, quae nondum promiscua essent. I ciiij contra tritabunos militum creandos dicere,Cr tandem aliquando imis partiendos plebi honores. Sed nulla erat con utimis actio, quam impediendo id quod petebant,exprimeret cum mirira opportunitate Vollicos Cr Aequos praedatum extramnes exisse in agrum Latinu Hernicumque,afertur. ad quod bellum ubi ex senatusto ullo constules delectu habere octacipiunt, obstire tunc enixe tribuni,sibi plebiq; eam fortu
nam oblatam memorantes. Tres erant CT omnes acerrimi
viri,generosis etiam,ut inter plebeios. duo singuli singulos ibi consules asservandos afidua opera desumunt: uni
concionibus data nunc detinenda, nunc concienda plebs Nec delectum consules, nec comtia quae petebant,tribuant expediebant. inclinante deinde se fortuna ad causam plebi nuntii ueniunt: cem caruentani dilapsis ad praeisdam militibus qui in praesidio erant, Aequos interlictis paucis custodibus arcu inua se: alios recurrentes in arac , alios palantes in agris caesos. Ea aduersa ciuitati res vires tribunitiae actioni adiecit. nequicquam enim tentatis ut tum denique desiderent impediendo bello, postquami non cessiere nec publicae tempe1titi nec siuae inuidiae, peris
1 vincunt,ut fienatusco Vultu sat de tribunis milium creae 3 andis: certo tamen pacto, ne cuiu3 ratio haberetur, quiis eo anno tribunus plebis esset: ne ue quis reficeretur in ana
rum tribunus plebis:haud dubie Icilios denotante benatu, i t quos
293쪽
quos mercedem seditiosi tribunatus, petere con ulatu inisspmlabant. Tum delectru haberi,bellumq; omnium ordiarum constrictu apparari coeptum. Confiules ambo prostcti sint ad arcem Caruentanam, an alter ad comitia habenda substiterit,incertum diuersi autores faciunt. illa pro certo habenda, in quibus non dissentiunt: ab arce Camentana, cum diu nequicquam oppugnata esset,recessum: Verrugianem in Volscis eodem exercitu receptam, populationesver praedus er in Aequis Cr in Volsco agro ingentes frictas. Romae sicut plebis uictoria fuit in eo, ut quae mallent
eomitia haberent: ita euentu comitiorum patres uicere
nans tribuni mιlitum con utari potestite cotra spem Oismniis tres patricij creati fiunt, C. Iulius T lilius, C. Cometius Cossus, C. Servilius Hala. Artem adhibitam ferunt a patricijs,cuius eos Icilii tum quos insimulabit, quὀd turbam indignorum cadidatorum intermiscendo dignis, tridis s ordium in quibusdam insignium populum a plebeijs duertissent. Vollicos deinde Cr Aequos,seu caruetana arx retenta in spem, seu Verrugine amisum praesidiu ad iram eum impulisset, fina aikrtvr , si ina ui ad bellum cooristos:caput rerum Antiates esse. eoru legatos utriusq; genatis populos circumiisse castigantes ignauiam: quod abditi intra muros populabudos in agris uagari Romanos pria ore anno,et opprimi Verruginis praesidiu pol essent. iam non exercitus modo armatos, sita colonias etli in Rosmnes mitti nec ipsos modo Romanos sua diuisa habere, sed
Ferentinum etiam desie captum Hernicis donasse. Ad hie eum inflammarentur animi,ut ad quosq; ventum erat,nuis merus iuniorum conscribebatur. Ita omnium populorra iuri uentus Antiu cotracta. ibi castris positis hoste opperiebaritur. Quae ubi tumultu maiore etia quam res erat, nuntitatur Ro
294쪽
L1BER IOI. aprtur Roni in senatus extempla quod in rebus trepidis utitimum consilium erat) dictatorem dici iusit. Quam rem aegre passos, Iulium Cornelium t ferunt: magnos certramine animoru rem actam: cm primores patrum inequieis quum conquesti no esse in autoritate senatus tribunos mialitu , postremo etiam tribunos plebis appelllarent, Creon ulis quos ab ea potestite uis seuper tali re inbibitivi referrent: tribuni plebis lati discordia patrum, nihil essem bis duxiiij dicerent, qui non ciuit , ion denis hominu numero essent. si quando promisicui honores, communi isti respublica esset,lum se animaduersuros,nequa superbia magistratuum irrita senatus con*Ita essent. interim patriae leth soluti legum magi bratuumqt uerecundis, per se quos
tribunitiam pote)titem agerent. Haec contentio minime . idoneo tempore, cum tantum belli in manibus esset, occuae pauerat cogitationes hominis donee ubi diu alternis Ivistius Corneliusq; , cum ad id bellum ipsi satis idonei duces essent,non esse aequum, mandatum sibi a populo eripi hois norem,disseruere tum Hala Seruilius Trib. nul. tacuisse setandiu ait, non quia incertus siententis fuerit quem enim bonum ciuem siecernere sua a publicis conflias sed quia maluerit collegas siua sponte cedere autoritati sienatus, quam tribunitiam potestitem aduersius se implorari paterentur. tum quos si res sineret, libenter se daturum temispus ijs fuisse ad receptu nimis pertinacis sentetisses cum belli nec intes no expectent humana costi potiore sibi eoli legarum gratia rempub. 'rcer si maneat in sententia senatus, dictatorem nocte proxima dicturum:aesi quis inistercedat, senatuston ulti autoritate se fore contentum. Quo facto, cum haud immerita Iaudem, gratianis apud omnes tulisset:dictatore P. Cornelio dicto, stabeo in t a. gister
295쪽
DEC. PRIMA Egister equitum creatus est. Exemplo *it coplagas eum,
intuentibus,quam gratia dis bonos opportuniora interadum non cupietibire essent. B ellum haud memorabile *it. uno , atque eo Acili praelio caesi ad Antium boctes. uictor exercitus depopulatus Vollicu agrum. castellum ad lacini Fucinum ui expugnatum: atq; in eo tria milia hominum capta: caeteris Volscis intra moenia compulys, nee destito dentibus agros.Dictator bello ita gesto, ut tantum non deae*isse fortunae uideretur: felicitate, quam gloria maior in urbem redhi: magistratus sie abdicauit. Tribuni militum mentione nulla comitiorum conbularium habita credo obiram dictatoris creati tribunorum militum comitia edixerunt. Tum uero grauior cura patribus incesit: quippe cu prodi causam ab sui cernerent. Itaque sicut priore anno per indignifimos ex plebeiis cadidatos omniu etiam dies
gnoru taedium fecerat: sic tum primoribus patru splendore gratias ad petendu praeparatis,omnia loca obtinuere: neeui plebeio aditus esset. quatuor creati sunt,omnes ium*ncti eo honore, L. Furius N edullinus, C. Valerius Poestitus, cn. Fabius Vibulanus, C. Servilius Hala. bierem eius continuato honore, cum ob alius uirtutes,tum ob reaeeentem fluorem unica moderatione partum. Eo anno, quid tempus induciarum cum Veienti populo exierat per legatos, foecialest res repeti coeptae. quibus uenientibus
ad sinem legatio Veientium obuiam 'it. petiere, ne pria usquam ipsi senatum Romanum adissent, Veios iretur. Ab senatu impetratum, quia distordia intestina labordis
rent Veientes, ne res ab ijs repeterentur. tantum abfuit ut ex incommodo alieno sua occasis peteretur. Et in Volscis decepta clades, amisso Verrugine praesidio. ubi tantam in tempore Di momenti, ut cum precatuibus opem miliae libus,
296쪽
LIBER IIII tibus, qui ibi a Volscis ob idebantur, succurrisi matura tuis esset, potuisset: ad id uenerit exercitus subsidio irassus,ut ab recenti caede palati ad praedandum hostes opprimerenturi Tarditauri causa in lienatu magis fuit, quam tribunis qui, quia si maui resistere nuntιabantur, pari cogitauerunt, nulla non uirtute superari humanarum uitarium modum. svrtifimi mittes non tame nec uiui, nec post mortem inulti fuere. I nctequenti anno, P. Cr Cn. corne Iijs cinis, C. Fabιo Ambusto, L. Valerio potito, tributam militum conbulari potemte, Veiens bellum motum ob
superbum res onctum Veientri benatus qui legatis repetentibus res, ni Iacesserent propere urbe snibvss, daturos quod Lars Tolumnius dedisseet,res oderi tufit. Id patres a re past, decreuere,ut trιbuni nullium de bello indicenista Veientibus primo quoq; die ad populam ferret. Quod ubi primo promulgatum est, fremere iuuentus: nondum debellatum cum Volsecta esse: modo duo praesidia occidiotane occisu cara periculo retineri: nullum annum esse, quo non acie dimicetur: er tanquam poeniteat laboras,nout
bellum cum finitimo populo, Cr potentifimo parari: qui
omnem Hetruriam sit concitaturus. Haec seua stonte agiis tam in uper tribuni plebH accendunt. Maximum bellum patribus cum plebe esse dictitantaeam de industria uexanta dum militia, trucidandanis boctibus ob ci: eam procul urbe haberi,utque ableg iri ne domi per otium memor lictbertatps coloniarum, aut agri publici, aut δε fragij liabere ferendi consilia agitet. prehensantest; ueteranos, stipendia cuiusque, Cy vulnera,ac cicatrices numerabant: quid iam integri cle tu corpore loci ad noua uulnera a
cipiendus quid si per te sanguinis, qui dari pro republica
poseis gitantes.hlaec cum in sermonibus, concionibus ;t s interdum
297쪽
interdum agitantes,auertissent plabem ab siuscipiendo bello,profertur tempus strandae legis: quamdi bubiecta inutis
diae esset, antiquari apparebat. interim tribunos mistum in Voscoon agrum ducere exercitura placuit. Cn. cornealius unus Romae relictus. Tres tribuni,postquam nullo lorico e seu Uollicoru esse, nec comissuros se praelio apparuisit: tripartito ad deuastidos fines discessere: Valerius Anaetium petit, Cornelius E cetras. quacunq; inces ere,late populati fiunt tecta agross, ut dijtinerent Volscos. Fabius, quod maxime petebatur,ad Anxur oppugnidum sine ulla
populatione accesit. Anxur fuit, quae nunc Tarracinae sunt:urbs prona in paluda. ab ea parte Fabius oppugnaritionem ostendit. circinmisse quatuor cohortes cum C. Seruilio Hala,cum inanentem urbi collem cepissent ex lataco altiore,qua nullum erat praesidium,ingenti clamore detumultu moenia invasere.ad quem tumultum obstupefacti, qui aduersius Fabium urbem infima tuebantur, locum de deres calas admouendi. plena, bonium cuncta erant: criti muris diu caedes pariter fugientium ac resistentia rematorum atq; inermium fuit. cogebantur itaque uicti,quid c dentibus spei nihil erat, pugnam inire: cum pronunci
tum repente, nequis praeter armatos violaretur,reliquant omnem multitudinem uoluntariam exuit armur quorum
ad duo millia Cr quingenti uiui capiuntur. a caetera praeaeda Fabius militem ab1linuit,donec collegae uenirent: ubtialis quoq; exercitibus captum Anxur dictitans es,siqui criteros Volscos a praesidιo eius loci avertissent. Qui ubi uenerunt,oppidum vetere fortuna opulentum tres exercitus diripuere. e si primum benignitas imperatorum plebem patribus conciliauit. Additum deinde omnium maximet pestiuo principis in multitudinem munere, ut ante mentio
298쪽
imentionem ullum plebis tribunorm ue decerneret sensis tum, ut stipendium nrales de publico accipere cum ante id tempum de suo qui'; functus eo munere esset. N ibit decraptum unquam a plebe tanto gaudio tradituri concursunticis ad curiam esse,prehensatasq; exeuntiu manus, ex patres uere appellatos:4'rctum espe Stentibus, ut nemo pro tam munifica patria, donec quicquam uirium seuperesset, eorpori aut s anguini suo parceret: cum commoditas iuuaret, rem jamiliarem saltem acquiescere eo tempore, quo πως addictum atq; operatu reipub. esset. tum quod uti tro sebi oblatum esset, non a tribunis plebs unquam agitaretum, non sius sermonibus efflagitatum id efficiebat inviatiplex gaudiu cumulatiorems gratiam rei.Tribuni pleis bis communis ordinum utilia concordias soli expertes, negare tam id lutum patribum uniuersis, nec prosterunt
fore quam ipsi crederet. consiliu specie prima inclius fulsisse quam usu appariturum. unde enim eam pecuniam conrasci posse,nisi tributo populo indicto es ex alieno igitur a lique largitos. neque id etiam si caeteri ferant, paJuros eos, quibus iam emerita stipendia ribent: meliore conditione
alios militare quam im militasent: cr eosdem infitiasti,
pendia impensus scisse, Cr in aliorum Iacere. Ηι suo cibus mouerunt partem plebi s. postremo indicto iam tributo, edixerunt etiam tribuni,auxilio sie futuros, siquis in nulla re stipendium tributum non contuliset. Patres bene coeaeptam rem perseueranter tueri:constri e ipsi primi: Cr quia nondum argentum signatum erat, aes graue plaustris quia dam ad aerarium conlichentes , Deciosam etiam collatiotanem faciebant. cum senatus summa fide ex censu conturitisset, primores plebsi nobiliu amici ex copinio confrre incipiunt. quos cum cr a patribu3 collaudari,ci a militarit 4 aetate
299쪽
sys DEC. PRIMAE aetate tanquam bonos ciues constici uulgus hominum uia dit repente spreto tribunitio auxilla,certamen confere di est ortum. er lege perlata de indicendo Veientibus betilo, exercitum magna ex parte uoluntarium noui tribuni militum confiulari potestite Veios duxere. Fuere autem tribuni T. Quintius Capitolinus, in. Quintius cincinis natus, C. Iulius Tullus iterum, A. Maniliu L. Furim Meadullinus tertium, M. AemγIius Mamercus. Ab his priis
1 in circumsesi Veii sunt. sub cuius initiis obsidionis eum Hetruscorum consilium ad anum Voltumnae stequeo ter habitum esset,parum constitit: bello ne publico gentis uniuersae tuendi Veientes essent. Ea oppugnatio segnior
insequenti anno fuit, parte tribunoru exercitus ad Volscum auocuta bellum. Tribunos militum confiulari poteri'teis annus habuit C. Valerium Potitum tertium, M. Sergium Fidenatem, P. Cornelium Maluginensiem, Cn. cornelium cosum, C. Fabium Ambusti , Sp. Nautium Rutilium iterum. Cum Vol cis inter Ferentinuuis Eceistrum figius collatis dimicatum. Romanis secunda tortuna pugnae 'it. Artena inde Volficorum oppidum ab tribunis objsideri coepta. inde inter eruptionem tentatam computiso in urbem hoste, occasio data est Romanis irrumpendi,
praeteri; arcem, citera capta. in arcem munitam natura globus armatoru concesit. insta arcem cirii captis muuti mortales. Arx deinde ob sidebaturi nec aut vi capi poteae
rat, quia pro statio loci satis praesidij habebat: aut stem
dabat deditionis, omni publico stamento priusquam urbs
caperetur, in arcem collecto. taedios recesu inde 'ret,ni seruus arce Romanis prodidisset.ab eo milites per lacu arduum accepti,cepercia quibus cum custodes trucidaretur, caetera multitudo repetitio pavore oppressa in deditione uenit.
300쪽
LIBER V. α γvenit. Diruta Cr virce er urbe Artena, reductae legiones ex Volscis,omnisq; uis Romana Veios conuersa est.Proreditori praeter libertate duaru fmiliaru bona in praemum
data. Seruius Romanus uocitatus. Sunt,qui Artenam Vectientium, non Volscorim fuisse credant. praebet errorem, quod eiusdem nominis urbs inter Caere dis Veios fuit.=deam reges Romani delauere: Ceretiams, non Veientium fuerat.altera haec nomine eodem in Volsco agro fuit, c ius excidium est dictum.
Ac E alibi parta,Romani Ueqq; in cramis erunt, tanta ira odioq;, ut uictis finem adesse appareret. comitia utriusq; populi longe diuersa ratione 'Elafiunt. Romani duxere tribunoru militu co utari potestiteri eru.octo, quot nunqua antea, creati, M.'Aen lius Mamercus iteru,L.Valerius Potitus tertiu,Ap. claudius crassus, M. Onintilius Varus, M. Iulius Tullus, Μ.Pomba ius,M. Furius Camillus, M. Ponbumius Albinus. Velaientes cotru,taedio annuae ambitionis,quae interdu discordiara causa erat,rege creavere. Ostendit ea res populoruHetruriae animos no maiore odio regni, et ipsius regis.gravis iam is antea genti fuerat opibus stuperbiaisquia solennia ludorum,quos intermitti nefas est, uiolenter diremisisset: cum ob iram repulsae, quod ustragio X ii. populorirum alius sacerdos ei praelatus esse artifices,quorin mag pars ipsius strui erant, ex medio Iudicro repente abae di xit. geni itaque ante omne1 alius eo magis dedita retiat I gion