장음표시 사용
261쪽
g DEC. PRIMA Eiestitissecedunt prol collegio pronuntiant:pidem con lsules senatui dicto audientes es:s aduersus consens
amplifimi ordinis ultra tendat n uincula se duci eos ius. suros. confiules ab tribunis, quam ab senatu uinci malueis runt proditium a patribus summi imperii i datum, sub
iugum tribunitiae potestiti confiulatum memorantes :gis iquidem cogi aliquid pro potestite ab tribuno coctules,er quo quid ulterius priuato timendum fret in uincula etiam duci possient. Sors,ut diffitorem diceret num ne id quidem inter collegas couenerat) T. Quintis euenit. is A. Pos brumium Tubertura,socerum suu Geuerisimi impeis rq uirum ictatorem dixit. ab eo L. I ullus magicter equitatum est dictus.si mi edicitur er iustitium: nes aliud tota urbe ag quam bessum apparari cognitio uacantis ntilitie munere post bellum difrtunita dubij quos inclinat ad nomina danda.Cr Hernicis,Latinius milites imperatnutrinque enixe obeditum dictatori est. Haec omnia celariaetate ingentiam.relictos cn. Iulio consule ad praesidi urbis,Cr L. I ullo magistro equitum ad subiti belli ministeria,nequa res,qua eguisent in castris,moraretur:dictator praeeunte A. cornelio pontifice maximo ludos magnos ltumultus causa uouit' proβctuq ab urbe diuiso cu Qvin .lltio consule exercitu,ad hones peruenit. Sicut bina castra
hostiu paruo inter se statio di tintia uiderant: ipsi quosnulle 'me passus ab hoste,dictator Thuscula,confiul L disnuuio propiorem locu castris ceperunt. I ta quatuor ex eracitus totidem munimenta, planiciem in medio non parvus
modo excursionibus ad praelia, sed uel ad explicandus uis trinque acire satis patentem habebant. nec ex quo eastris castra collatasuti cessatum a leuibus praelijs est: βcile patiente dictatore, constredo uires stem uniuerse uictoriae
262쪽
LIBER IIII. a tendito paulatim metu certamin suos praecipere. Idis hostes nulla in praelio iusto relim,e,noctu adorti eastra consultarem in casum ancipitis euentus commitunt. Clarimor siubito ortus non consula modo vigiles, exercitu de inde omnem sed dictatorem quos ex somno excivit. Vbi praesenti ope res egebant, consul nec animo deficit, nee i illa. pars militum portarum stitiones firmant: pars corona uallam cingui. In alieris apud dictatorem cultris quo minus tumultus est,m plus animaduertitur quid opus,cto sit .mifum extemplo ad castra subsidiu:cui Sp. Postis hamius Albus legatas praeficitur. ipse parte copiosi paris in circuitu lacu maxime secretum ab tumultu petit: unde ex necopinuto auersum hostem inuadat. . Sulpitium Iegatum praeficit collatu: M. Fabio legato Uignat equites: nec ante lucem mouere iubet manum riter nocturnos tuae multus moderatu disticilem. Omnia, quae uel alius in eo rator prudens,Cr impiger in tali re praeciperet,ageret , , praecipit ordine,atque agit. I ilud eximium eonfiiij, antis aras sterimen, Cr neutiquam uulgatae Iaudis: quod ultro ad oppugnata cultra hostium, unde maiore agnane prora fictos exploratum fuerat, M. Geganium cum cohortiabus delectis milli. qui podquam intentos homines in euearum periculi esten pro se incautos neglectis uigilijsλα tionibus que est adortus: prius pene cepit castra, quam oppugnari hostes satis scirent. inde fumo, ut conuenerat, datum signum ubi costectum ab dictatore est, exclamat, capti hostium castra, nuntiari que pasta iubet. E t iam lucescebat,omniaq; sub oculis erat: CT Fabius cum equiistatu impetum dederat: er consul eruptionem e castris intrepidos iambosses fecerat. Dictator autem parte astra
ra, ubsidia er se dura aciem adortus, circinanti se adr a. disponda
263쪽
αόo D E c. P R I M A Edii Fonos clamores ac subitos tumultus, hosti undis obteis
cerat uictorem peditem equitems. Circumuenti igitur iatu medio ad uium omnes poenas rebellionis dedissent: ni Vectius Nesius ex Volscis nobilior uirsectis quam genere, iam orbem uoluentes seuos increpans clara uoce, Hic
praebituri, inquit,uos telis bos lim estis indefensi, inultis quid igitur arma habens s aut quid ultro bellu intulistis sin octo tumultuosi, in bello segnes quid hic Mntibus 1 ei
est an deum aliquem protecturum vos, rapturums hinc putatis ferro via Iacienda est.basiqua me praegre, in via deritis,agite qui uisuri domos,parentes,coniuges,liberose's,ite mecum: no mura nec uali sed armati armatis obstini: uirtute pares,nec state,quae ultimum ac maxismum telum est,superiores estis. I cc locutu, exequetems dicta,redintegrato clamore secuti,dat impresionem,qui Posthumius Albus cohortes obiecerat: er moverut victoae rem, donec dictator pedem iam referentibus suu aduenit: eos omne praelium uersium est. Vni viro M esse fortuna hostium innititur. multa utrinq; vulner multa pasta caedes esΙ. Iam ne duces quidem Romani incruenti pugnat. Vnus Ponhumius ictus saxo,perfracto capite acie ex se sit. Non dictatorem humerus uulneratim, non Fabiu proape astixum equo femur, non brachium abscisiam consule ex tam ancipiti praelio bu movit . Nesim impetus per pratos caede hones cum globo fortifimorum iuuenu e tulit ad calli a Volscorum, quae nondum capta erunt. αdem omnis acies inclinaturi consul effusios Us ad uultu persecutus psa castra uallums aggrediturieode cr dictator alia parte copias admouet. non segnior oppugnatio
est,quam pugna fuerat. co ut signum quos intra ualis tum iniecise ferunt, quo milites acrius ubirent: repetena
264쪽
Ds signo primam impresione Iactam. Et dictator proinrupto uallo iam in casti praeliam intularat. Tumi abjci a pagis,ac dedi hones coeptis caseus er his captu, hostes, praetersenatorcs, omnes venundatisunt. Praedae pars, a cognoscentibus Latinis atque Hernicis reddita:
partem sub ha)ta dictator uendidit: praeposito, consulaca b is, ipse triumphans inuectus urbem dictatura se abdicauit. Egregiae dictaturae tristem memoriam faciunt: qui filium ab A. Posthumio, quod occasione bene pugnandi captus iniussu disces erit prodio,victorem securi percusis
sum tradunt. nec libet credere: CT Iice in uarijs opinio nibus ex argineto est, quod imperia Manliana,no Postis
humiana, pellata sint: quam qui prior autor tum sevi exempli foret, occupatum insignem titulum crudelitatiusuerit. Imperioso quos Nanlio cognome inditu: PUb mus nulla tristi nota eii insignitus. Cn. Iulius consul aede Apollinis absente collega sine sorte dedicauit. aegre id passus Quintius,cu disj1 o exercitu in urbe redisset: nequi
quam in senatu est conquestus. I nsigni magnA rebus an no additur, nihil tum ad rem Romanam pertinere uictum: quod carthaginienses tanti hostes futuri, tum primu perseditiones Siculorum ad partis alterius auxilium in sicialiam exercitum traiecere. Agitatum in urbe ab tribunis plebis,ut tribuni ii situm consulari potem te crearentur: nec obtineri potuit. consules sunt L.Papγrius crasus, L. Iulius. Aequorum legati foedus ab senatu cum perfosent, pro foedere deditio ostentaretur,inductis annoruocto impetrauerunt. Volscorum res super acceptam in Algido cladem,pertinaci certamine inter pacis belliq; auritores in iurgia ex seditiones uersa. Vndo ociu fuit Rou imanis Legem dei ictarum aestimatione pergratam po r 3 psilo,
265쪽
asL DE c. PRIMA Epulo, cum ab tribunis parari consules unius ex colligis proditione excepsent, ipsi praeoccupauerunt ferre. Coasules L.Sergius Fidenas iterum,Ho ius Lucretius Triciis pitinus. Nihil dignum dictu actum his consulibus. secuti
eos coctulas,A.cornelius co 'us, T. Quintias Poenus strarum. Veientes in agrum Romanu excursiones Iecerunt.
Fama Ait, quosdam ex Fidenatiam iuventute participes eius populationis Aisse, cognitios eius rei L. Sergio erQ. Seruilio Cr Mamerco Aemilio permissa. Quidum H piam relegati, quod cur per eos dies a Fideius a issent, paru chtibat: colonoru additus iumerus,agres ijs betalo interemptorum assignatus. Siccitate eo anno plurimulaboratum 4t:nec coelestes modo de*erunt aquae,sed terara quos ingenito humore egenhvix ad perennes sufficit amnes. depctm alibi aquarum circa torridos fontes, risuoss,stragem siti pecorum morientium deditscabie alia abswmpn, vulgatis conctu in homines morbi Cr primo in agrestes ingruerunt seruitias, urbs deinde impletur. Nec corpora modo adicta cibosed animos quos multiis plex religio,Cr pleras externa inuasit:nouos ritus sacrificando, uaticinudo instretibus in domos,quibus quaestui sunt capti superstitione animi: donec publicus iam pudor ad primores ciuitatu puenit, cerneres in omnibus uicis saeetiues peregrina atq; in solita piacula pacis deum expoascede. Datu inde negotiu aedilibus,ut animaduerteret, ne
qui nisi Romani dij, neu quo alio more quam patrio colerentur. Irae aduersis Veiates in insequente annuc. Ser
vilio mi L. Papyrio Mugilano consulibus, dilatae sunt. Tunc quos ne costium bellam indiceretur, ne ue exercititus mitterentur,religis obnitit: foecialis prim mitendos ad res repeteta censuere. cum Veientibas nuper acie dia
266쪽
d no pax facta,quarum Cr dies exierat, CT ante die re bellauerant. nulli tamen faeculas: nec eorum,cii more pari trum iurati repeterent res,verba fiunt audita. controuerissa inde luit,utram populi tu se indiceretur bellum,an satitis eisci senatus consultum. Pervicere tribunt,denutiando impedituros se descetum, ut Opintius confiui de bello ad populum ferret: omnes ceturiae ruficrc. In eo quos plebs superior fuit, quod tenuit ne coctules in primu anisu crearentur, Tribuni nalitu consulari potestite quatuor creati sunt T. Quintium enus ex cobulatu, C. Furius, M. Posiah ius, A. Cornelius cogus: ex ijs cossius praeluit urbis ires delectu habito prosteli sunt Veios: documentos luere,quam plurium imperium briro inutile esset. Tendendo ad sua quisv consili cum aliud alij uideretur,aperuerut ad occasioncm locu hosti. incerrim nas aciem, signa alijs dari receptui, alijs cani iubentibus, invasere opportune Veientes: castra propinqua turbatos, ac terga dares acri cepere. Plus ins ignonaniae quam clatis est acceptu. Moem ciuitas luit,vinci insueti . odisse tribunos poscere dimiorem: in eo uerti stes ciuitatis. Cr cum ibi quos religio objtiret,ne polbet iiiii ab co ule dici dictator, gures cosulti eam religione exemere. A. cornelius dictatore Μ mercum Aem lium dixit. Cr ipse ab eo magister equitum est dictus. adeo simul fortuna ciuitatus uirtute uera eguit: nihil cestoria animaduersito ristri quo minus regime reruex notata indigne domo peteretur. Veientes re secunda elati,ninu circu Hetruriae populos Iegutu, iamndo tres duces Romanos ab sie uno praelio fusos, caem tamen nulla
publici consilij societate mouissent: uoluntarios undiq; adstem praedx adbriuerant. Vni Fidenatiuis populo rebeia r 4 lae
267쪽
si e et 'cui legatorum ante in tum novorum colo αrtim caede imbutu ams,Vrientibus sese coniungunt.c sultare inde principes duorum populorum, Veios an Fiadenas sedem belli cuperent. Fidenae uise opportuniores. traiecto TIberi Veientes Fidenas tran erat bellam. Romae terror ingens erat accito exercitu ab Ueqs,
hostibus positis ad Fidenas: eo que ipso ab re malegoti perculsa casura locuntur ante portam Collinam: Cr in muris armati distositi, Cr iunitium in foro, tabernae que clause: funis omnia cactris quam urbi finaliora. Tu trepidam ciuitatem praeconibusper uires dis ιs dictaator ac concionem aduocatam increpuit, quod animos extim leuibus fortunae momentis sustensos gererent ut paraua iactura accepta,quae ipsa no uirtute hostium, nec ignauia Romani exercitus, sed discordia imperatorii accepti sit , Urientem hostem sexies uictiam pertimescant: Fiderinos prope sepius captus quam oppugnatas: eosdem CrRomanos ex hostes esse:qui per tot secula suerint: eosdeanimos,easdem corporis uires, eade ama gererese quorique eundem dictatorem Mamerciam Aemitu esse,qui inrite Veientiam Fidenatiumque adiunctis Euhscis ad Nometatum exercitus βderit: Cr magistra equitum A. cornesiueunde in acie fore, qui priore bello tribunus nasitu Larte Tolamnio rege Veientiam in costectu duorum exercitua occiso polia opima l ouu Feretri, templa intulerit. provinci memores se m triumphos,secium stolia,secu uictoririum ese, cu bonibusscelas legatora contra ius gentium interjectoru, caedem in pace Ddenatium colonoru,induracias ruptas, septimum insilicem defectionem ,arma cuperirent mul castra caum colanxissent satis confidere, nec
268쪽
LIBER IIII. χωρeserati im hostibus diuturnu ex ignominia exercitus Romani gaudiu fre:Cr populum Romansi intellecturum quanto melius de repub. meritis in qui se dictatore tertiudixeris quam eos qui ob ereptu censurae regna Iube secude dictaturae suae imposuerint. Votis deinde nuncupatis projectus, Μ.Cr D. pasus citra Fidenas casti a locat: tra montibus,laeua laberi amne septus. T. Quintiu Poeaenum legatu occupare montes iubet:occuliares id iugum
capere,quod ab tergo hostibus foret. ipse postero die,cum Hetrusci pleni animom,ac pristini dici meliore occasione quam pugna in acie proces sient: cunctatus parreperita heculatores referrent, Quintiu malife in iugum propinquum arci Admam,signa prostri: pedituras aciem inas ructam pleno gradu in hoste inducit: magistro equiti praecipit,ne iniussu pugna incipiat se,cu opus sit equestri
auxiliodignu daturum: tum ut memor regiae pugnae,meamor opimi doni,Romulis ac Iouus Feretrij,rem gereret. Legiones impetu ingenti colligunt. Romanus odio accensus,impiam Fidenate, praedonem Veientem, ruptores inraduciarum,cruentos legatorsi infanda caede,restersos sana gulae colonoru suoru,perfidos socios,imbelles hostes coapellans, ictu simul dictu odisi explet. Concusserat priamomtim congresu hostem cum repente pateficta Fideis
nurum portis noua erupit acies, inaudita ante id tempus,
inusitans. ignibus armata inges multitudo,scibusq; ardentibus tota collucens,uelut phanatico instincta cursu in hostem ruit:yrmas insolitae pugnae Romanos parumper exterruit. Tam dictator magistro equitum, equitibus 9, tum ex montibus Cnintio accito praeliu ciens,ime in finisbum cornu, quod incendio fi lius quam praelio territu cesserat flammιs,accArrit claras uoce,Fumosne victi,inis
269쪽
quit, velut examen apis loco uestro exacti,inermi cessetis
hostis non βrro extinguitu ignes s non sices has ipsas pros e qui' igni no tria pugnandu est, ereptas ultro in
remis agite nominis Romani, ac uirtutis patrum sed sinemores uertite incendiu hoc in bonium urbe: suis surrui delete Fidenas,quas uestris benefici1s placare non pootuisti s.legatoru hoc uos ue1trorum,cobonorums sanguis, uamtis fines monent. Ad imperia dictatoris mota cuncta acies oces partim effusae excipiuntur, partim ui eripiuntur . utraq; acies armatur igni. Magister equitum ex ipse nouat pugna equestrem. st os ut detrahunt equis inperat: Cr ipse princeps calcaribus Iubditis euectus est noequo ii medios ignes infrtur:er alij concitati equi liberura cur seu frunt equite in hostem. Pulvis elatus myuss fismo lucem ex oculis uiroru equorum austri: ea quae ratitem terruerat species nihil terruit equos. ruinae igitur fAnalem stragem eques quacutis peruastrat,dedit. clamor deinde accidit nouus. qui cu utras mirabundam in se acie uertisset,di lator exclamat: Quintium legatu cr siuos ab tergo hostem adortos. ine redintegrato clamore infra acrius signa. ca duae acies, duo diuersu praelia circuuetos Hetruptos Cr a fronte Cr ab tergo urgerent: neq; in cari pra retro,neq; in montes,unde se nouus hoctu obiecerat,
iter fugae esset: cr equitem pasim liberistaenis distulifer
equi Veientia maxima pars Tγberim effusi petili: Fideis nutium qui supersunt,ad urbe Fidenas tendunt. instri pari nidos iuga in media caedem obtruncantur in ripis: ios iit aquam compulsos gurgites strutinctia peritos nundi i fitudo Cr uulnera Cr pavor degrauit: pauci ex multis tranant. alteru agmen rtur per castra in urbem: es in crRomanos sequetes impetus pit: Qvintium maxime,er
270쪽
LIBER IIII. αεγrum eo degressos modo de montibus, recenti in m adlaborem tralite :quia ultimo praelio aduenerat. Hi postquam mixti honibus portu intrauere, in muros evadunt: lisus capti oppidi signa m ex muro tollunt. quod ubi dictator contexit iam enim ex ipsie in deserta hostiu e tra penetraueruo cupientE nalitem discurrere ad praeda,libe intracta malans in urbe praedae,ad porta ducit: receptuis iratra muros,in aria quo ruere sugientium turbam uidebat, pergit. Nec minor caedes in urbe quam in praelio luit:doα nec abiectis armis, nihil praeter uita peiates dictatori deinduntur. Urbs castras diripiuturi Ponero die singulis cariptiuis ab equite ad centurione forte ducis, ex quoru eximia virtus uerat,binta, alijs bub corona venundatis,exem 'citum victore opulentumq; praeda triamphans Amtor Romam reduxit :i os magiaro equitu abdicare se mari ginratu, ipse deinde abdicat die sextodecimo, reddito in pace imperio, quod in bello trepidio que rebus acceperat. clusi quos ad Fidenas pugnatu cum Vesetibus quidam in annales retulere: rem aeque deicilem ait incredibile: nee nunc luto satis ad hoc amiae: Cr rum aliquato,ut a veteribus accepimus,arctiore. nisi in traiectu sorte tu minis prohibendo aliquaru nautiam cocursem,in maius ut fit
celebrantes, naualis uictoriae uanium titulam appetiuere. I nsequens annus tribunos militares eo utari potestite habui A. Semproniu Atratin L. Quintum cincinnatium, L. Furiam Medullinu,L. Horatim Barbarum. Veientibus annom X κ .induciae datae:Cr Aequis trienni ,cupluriam annom peti; erit. Et ab seditionibus urbatus ocium fit. Annusni insequentem neque bello fri nes domis ditione insignem,ludi bello uoti celebrem Cy tribunorum