장음표시 사용
311쪽
etiam hic nonnihil ea de re dici, praesertim quum juxta Platone Grai /7ζὶρ λεκτεον τό γε in λως ἔχον. Judico im-tur,enunciatum dividendum esse sex modis:quos oculis
Necessarium. qc Compositum Haedivisiones omnes observant lege Uτα- ντος,&Iinem καθ'αύτό: sed duae tantum primae observant etiale em καθολου κωτον , reliquarum vero nulla. Cuj us diversitatis caussa haec est, quod prima divisio a forma, secunda vero a propriis adjunctis sumta est: at reliqua: vmnes ab adjunctis communibus. Ac ne mirum tibi videatur, quod dico, primam divisionem sit natam esse a forma:eo quod Ramo postrema divisio a forma stanta videatur, priores vero omnes ab adjunctis: id quod intelligi potest ex principio capitis quarti, ubi de axiom te simplici praecepturus , hujusmodi transitionem facit : Atque haec de communibus axiomatis affectioniabus:species sequuntur.tum divisionem istam subj ungit: Axioma inquid est simplex aut compositum) age cur nobis secus videatur, demonstremus. Assirmatio & negatio dat enunciam suum esse: seu ut Ramus loquitur per assirmationem & negationem enunciatum est id quod est,& a c teris omnibus rebus distinguitur.quippe uicunq; aliquid enunciat: is quatenus enunciat,aut s-rmat aut negat.Quare affirm alio & n egati Menunci ti forma est. Secunda divisio ut dixi sumta est a proprio adjuncto. Etenim veritas & falsitas, propriae enumciati qualitates sunt: quae ex ipsius forma emergum.
312쪽
adeoque ipsius essentiam sequuntur: non minus qu uriridendi facultas vim ratiocinandi sequitur in homino nec ulli praeterea rei competunt. Iam caeteras divisi nes omnes, ab adjunetis communibus stinatas esse, age de singulis demonstremus. Tertiae igitur divisionis differentias,contingentiam scilicet & necessitatem, qualia
tares communes esse censeo en estiorum & rerum tu naturalium, tum humanarum, tum vero earum altera
etiam divinarum. In rebus naturalibi contingere dicitur quod ita evenit,ut etiamsi secus evenisset, nihil tame propterea contra naturam accidisset: ut si verbi caussis quum heri vesperi casum rubuerit, hodie mane serenunt. Necessario autem fieri in rebus naturalibus dicitur.
quod per naturam fieri aliter non potest quodque si alia
ter veniat, contra naturam evenit: ut quum ignis non
urebat j uvenes 1llos Isi aelitas in fornace ardetissimar sis Babylonii da in reb' humanis cotingere diculur quet ita ab homine fiunt, ut etiamsi secus fierent,nihil tamen contra naturam humanae voluntatis qua nihil mutabialius est fieret. Necessario autem fieri in rebus humanis dicuntur, quae fiunt ab homine ex vi decreti divini. quomodoJudas Iscariotes necessario prodidit dominum,ut satisfieret scilicet decreto Dei de redimendis per filii sui mortem electis: quae tamenJudae actio, sua natura fuit contingens.Etsi enim Christum non prodidisset Judas, nihil tamen contra naturam voluntatis humanae qua Judas erat praeditus , aetiim vel potius omissum fuisset. Porro in rebus divinis contingentia locum nullum habet : sed Qta ibi necessitas est. Deus enim quicquid est, necessario est:& qu quid agit faestve necessario agit αfacit veruntamen voluntate liberrima.Necessitas enim quae in Deo est, libertatem voluntatis non tollit :&est sim ma Dei perfectio:qua fit ut Deus non possit non esiste bonus;& ut quicquid agit aut facit,non possi non bene agere aut facere. Extus quae exposui, intelligitur:c5- tingentiam & necessitatem proprias enunciatorum digserentias non esse. Sequitur divisio quarta, qua cn-ciatum
313쪽
eiatum dividitur in homogeneum &heterogeneum differentiis non sane propriis enunciati, sed aliarum re- . Tum communibus. Etenim μογλα sive o Idcἐτερογένηα, in rebus fuit antequa homo esset a Deo conditus, ac proinde antequam quicquam de rebus enunciare posset. Verbi caussa,herbae,& arbores,&stellae,&aves,& pisces,& quadrupedes:singula inquam haec cum inter se homogenea, tum alia alias heterogenea fuerrit: ontequam primi nostri parentes ruissent a Deo conditi. Jam nec quinta divisio differentias proprias habet. nam
reciprocatio ejusque contrarium, non enunciatorum' propriae affectiones sunt: sed communes etiam notionibus simplicibus: ut relatis, ut definitioni, ut distributioni, ut proprio adjuncto, ut denique proprio cuivis. Restat postrema divisio. in simplex & compositum. At
haedisserentiae, extraenunciatum latissime sese proserunt. Quippe non solum in Logica inventione argumentum in simplex & comparatum, ac postea in doctrina dispositionis seu judicii syllogismus in simplicem& compositum dividitur: verum ctiam in Physicis, compus naturale in simplex & compositum distingui lucidonique differentiae istae in pluribus rebus locum habent. Elaboravi quatum in hoc tempore potui,optime Tem- pelle: ut non solum distributionem axiomatis veri,quae est a Ramo tradita, sed etiam caeteras enunciati divisiones & adhibita correctione limarem, & addita explicatione illustrarem. Et sane distributionem illam ario-matis veri subtilius limavi quam erat: nondum tamen quantum satis est.nam etiam sic limata,adhuc peccat in legem καθόλου-Quid ergo restat, quam ut dilia genter quantum cuique otii dabitur, distributionuminarum emendationes meditemur
Porro vindicationem sententiae Talati de enunciati discreti contradictione metuo ne frustra contra meam reprehensionem susceperis. Quum discretum nega- tum inquis) affirmato connexo contradicit: illius an- μtecedens non ali modo conceditur &sonitur, quam
314쪽
antecedens connexi: Hic tu primum pro consesso in sumis id quod in controversia est positum: nempe,clincretum negatum affirmato connexo aliquando contradicere. at quaestio est , an contradicere possit , ac proinde an tuiquam. contradicat. Talaeus affirmat: Piscator negat. & siuae negationis rationem hanc affert, quia diversa sit ratio antecedentis. nam in connexo antecedens non verε affirmatur , sed tantum affirmatio us fingitur : at in discreto antecedens, tanquam V re affirmatum, conceditur. Quod discrimen a te negari miror : quum ex communi recte loquentium
lensu atque intelligentia desumtum sit. nam si quis ita loquatur, si ste ab Z is culpa, caret etiam uspiaesone r is hoc seri none non fatetur tacite, ac ut vulgo loquuntur praesupponit, istum de quo sermo est, a culpa abesse et sed tantum docere vult, quid inde s quatur, si iste a culpa abesse concedatur. At vero qui
nc loquitur, Quamquam se abea a culpa, non e men carer Gone: is utique in antecedente fatetur & concedit, istum a culpa abesse t. sed opponit negationem rei diveris: illum scilicet non carere suspia
M. Non majori successu vindicationem sententiae Rami de significatione enunciati disjumsti, suscepisti. Ait Ramus' enunciato disjuncto semificati, b disjunctis unicum verum esse. Ego contra disputo, hoc non ense κατὰ πιντοt: quia falsum sit de enunciato disjuncto in quo divisio enunciatur de ipso genere diviso: id ' quod manifesto exemplo demonstravi. Quid turquod tandem in tam clara luce effugium quaeris 3 Pr ,, posito illo exemplo, omne animal ω rationale era, helirrationale subjungis, & in hoc lisjuncto signifi- . ,, cari , unicum e disjunctis verum esse. Nam si illud diΩ- junctionis membrum inquis) de animali quovis v is rum fuerit,hoc certe de eodem falsiim erit: quum utruis que nulli animali conveniat. Sed quid hoc,inquam ad rem 2 Quasi vero nunc quaestio sit, an si alterum e diς. junctis
315쪽
iunctis verum fuerit tum alterum necessari 6 sit salsum: ac non potius hoc quaeratur, an semper disj uncto significetur, edisjunctis unicum verum esse. Id autem nore semper significari,satis perspicuό ut opinor in anima versionibus demonstravi. Sed sententiam Rami de significatione disjuncti. 3o.
contra alteram quoq; reprehensioni S meae paricin tueri conaris:& ais,me non solum falli,quum axioma istud αfalsium esse dicam in eo disjuncto, in quo de ii si gene- μxe enunciatur divisio : sed etiam non minus errare, αquum verum esse contendam in eo tantum disjuncto αin quo divisio enunciatur de specie generis divisi. Cur revero inquam. Equidem inquio in OInni e disjunctis redivisione parem veritatem obtinci: sive sit divisio ge- reneris in species, sive subjecti in adjuncta, aut adjun- αcti in subjecta : praesertim quum Ramus non disse- crat, unicum e disjunctis semper esse re ipsa verum, al- reterum falsum : sed id ab enunciante significari & - α telligi, E disjunctis propositis unicum este verum. At re inquam hoc effiigium nullam ad clabendum vim habet. Nemo enim sana mente praeditus, quum divisi nem de genere diviso enunciat, vel ipse intelligit vel Gliis si incare vult: unicum e disjunctis verum esse: sed nill aliud agit, quam ut species ejus genea is de quo loquitur, enumeret. Nam hoc genus disjuncti enunciati praecipue adhibetur ad declarationem ejus quaestionis qua quaeritur, quot partes speciesve res proposita habeat. ut quum quaeritur, Animalis quot species sunt 3 Duae: nam animal vel rationale est, ut homo: vel irrationale, ut bestia. Alterum vero disjuncti o- nunciati genus, quo scilicet divisio enunciatur de sp cie generis divisi, non solet adhiberi ad declarationem quaestionis simplicis, ut prius: sed ad demonstrationena
conjunctae: ut, Rabirius aut cum Saturnino fuit, aut cum consulibus, aut latuit. quod enunciatum orator
adhibet ad demonstrandum, Rabirium cum consulubus fuisse.
316쪽
Petes sortasse a me, ut demonstrem, hoc enunciato e- nunciari divisione de specie generis divis. Id vero haud invitus faciam. Divisio ista trimembris quae de Rabirio a Cicerone enunciatur, divisio tunc erat civium Romanorum,quum seditionem moliretur.Saturninus. Tunc enim cives Romani in tres quasi species ex diversitate locorum distincti erant:alii enim cum Saturnino erant, alii cum consulibus,qui contra Saturninum arma cepe
rant:alii denique domi latebant. Quod si quis jam dicat, Omnes cives Romani eo tempore aut cum Salu nino fuerunt, aut cum consulibus, aut latuerunt: numis vel ipse intelligit, vel aliis significare vult, e tribus istis disjunctis unicum vorum esse t Minime vero.quia nihil aliud docere vult,quam in quot partes tuc scissi fuerint . cives Romani. Ex qua commentatione & illud liquere potest, quam sit utilis illa inter duplicem argumenti usum distinctio:declarationem inquam & demon istiaonem. haeres fortasse,an igitur en unciati disjuncti quo de o enere diviso enunciatur divisio, nullus usus sit ad demonstrandum3 Est quidem d tantum in syllogismo simplici: ut, Omne animal, aut homo est aut bestia: Ar Socrates es animal. vel, At arbor uer homo est nee bestiis. Enunciati vero disjuncti quo divisio enunciatur de s neris divisi specie, usus totus syllogisticus est:nec nisi in syllogisimo composito locum habet, ut,
Rabirius au uit cum Saturnino,aut cum b nis,aut laseir: Ar neque eum Saturnino fui nee latuit: it gitur cum bonis.
Sed antequam ad sequetia pergamus,parumper quae-33 dam tua verba castiganda sun t: i scilicet ais , mes ερο δε-- generis inisecies sive subjecti in adjuncta,riuera adjuncti insebjecta. Non hic reprehendam το ανακόλουθον seu ακατάΜηλον conjunctionis Aur pro S i V E,in membro divisionis tertio levis enim haec via
317쪽
deri possit: Sed quid sibi volunt illa verba, quum subj
ctum in adjuncta itemque adjunctum in sis ecta dividi dicis. Nunquam enim subjectium in adjuncta sed in species secundum adjunista seu per adjuncta: nunquam item adjunctum in subjecta, sed in species secundum seu per subjecta dividitur. Verbi caussa, quum dicitur, H minum alii sunt sani, alii aegri: hic siubjectu homo, dividitur non in adjunista sanitatem&aegritudinem: sed in species, videlicet duo genera hominum, secundum duo illa adj ucta. Sic quum dividitur febris in ephemeram &putridam & hecticam, dividitur in tres species secunda subjecta , videlicet partes cordis in quibus singula illa febrium genera inhaerent: non autem in illa ipsa su jecta. Supersunt animadversiones duae quae tibi immerit r.& falsae videntur: de duabus stilicet divisionibus syllosismi simplicis: altera in affirmatum & negatum altera in generalem, specialem & proprium. Priorem negaviesic καθολου-ωτον, seu reciprocam: quia communis sit
etiam syllogismo composito. Tu primum quidem a curatissime acutissimeque contra disputas: sed tandem nimio quodam studio obtinendi propositi, ad eam se
tentia delaberis:qua concessa,totum illud acumen tot que illa ἄν li , α aemostrationis, pόnitus evanescit, meamque animadversionem nihil laedit. ais enim sub fine
diiceptationis hujus: Quid est cur syllogismus nomen re
negari, potius ab aliqua antecedentis parte, quam a cin .eclusione acciperetri idetur ergo tibi, nulla justam caus- . .
lam firmamve rationem afferri posse, cur syllogismus
denominandus sit affirmatus aut negatus potius ab antecedente quam a conclusione. Vis igitur denominationes has sumendas esse a conclusione. Bene est:consentiunt judicia ac voluntates nostra L Et hoc ipso judicio mea nititur reprehensio. . Quod si ergo a coclusione syllogisnuis, vel aflamatus vel negatus no ininadus est: affirmatus utiq:,cujus conclusio nerit assemata: negatus,
cujus negata: quid estcur syllogismus compositus non
318쪽
debeat aeque ac simplex, vel assirmatus vel negatus niminari nonne enim omnis enunciatio, ac proinde omnis cujuscunq; fyllogismi conclusio, vel amrmata vel negata estὶ I nterim utcunque mea animadversio per se Dectata, vera est vel teiplo confitente: tamen si cum sententia Rami conferatur, alienam esse,nihilque eam
Ledere,fateor. Ramus enim appellationes sistogista assirmati S negati, non e conclusione, sed e syllogi siniantecedente petivit: ut ex ipsius desinitionibus liquet. Sed acuta illa tua ex multiplici distributione demonstratio, praeterquani quod principale propositum non
obtinet, sententiam etiam quandam genuit, quae t mere tanquam absurdum innuit quod tamen revera absiti dum non est. Etenim de definitione compositi negati disputans, inter alia hanc sententiam profers: , Si syllogismus negatus definiendus est ex negationem conclusionis, non cadit inquis in primum disjun-α, ctum : id quod iusti licet tanquam absurdum infers. At inquam hoc absurdum non est. nam ut syllogia sinus compositus negatus is dicatur, qui conclusionem habet negatam: non est necesse ut propterea quivis stl- Iogi sinus disjunctus, negatus sit. sicut non est necesse ut
ullus syllogisnus secunde figurae sit assirmatus: si syli
gismis amrmatus definiatur ex conclusione assirmata.
Ita vides mi mpelle, te hic angustis illis tuis intere galluculis qualibus Stoicos usos fuisse testatur Cicero non tam me pupugisse, quam te ipsum penitus cons alta. 32. Transeamus nunc ad qualionem postremam , an syllogi sinus simplex recte divisus sit in generalem,' cialem & propriii. Partitione hanc reprehendi, eo quod
duo posteriora membra consentanea milai viderentur.
Tu consentanea non esse, edefinitione syllogisini specialis demonstras:ut quς proprio syllogisno attribui nopotest.Qua quidem ratione sensum Rami a mea reprenensione sortiter vindicas: at interim tamen no evincis,
Ramsi appellationes istas recte ad cum modu usiu passe. Etenim
319쪽
Ttenim ut enunciatum proprium species enunciati spe cialis ab eo efiicituriita etiam syllogismus proprius p cies syllogismi specialis essici debuit. unde enim has apis pellationes syllogisimo, nisi ab enunciatis e quibus co stat,imposilitZ Sicut ergo enunciatum diviserat in gen tale & speciale: deinde sphciale in particulare & pro- prium : similiter postea dividere syllogismum debuit. Quare non est ut dicas, me vocabuli similitudine fati sum ac in errorem inductum suille : sed potius Ramum inconstantiae in loquendo arguas: ut qui vocabulum illud SPECIALo nunc generaliter usurparet, sub illo Particulare & Proprium ,tanquam duas species coplectens : nunc vero specialiter ad solu Particula re significandum. Mihi quidem paulo accuratius re contemplanti vocabulu illud S P E C I A L E, in divi1ione en ciati,nec pro genere Pallicularis & proprii: nec,p aequia pollete seu synonymo Particularis recte accipi videtim
1ed potius pro synonymo Proprii Quod ut plane positpspici,age paulo altius re tota repetam &hac veluti coronide disputatione hac nostra cocludamus. Enunciatu simplex e qualitate antecedetis KF subjectu vulgo nominant druidendu videtur in universale & singulare. naantecedes illud,aut cumune est autEprivseu ut Logicό loquam uda ut generale aut specialeJaquado antecedes enuciati sinaphcis, comune est lucoseques seu ut vulgo
appelland praedicatu de eo potest dici bifaria. Aut entindicitur de ipso toto hoc est de omnib' & singulis speciebus sub eo comprehensis:idque vel adjecto signo quari
ianimal. Aut dicitur antecedens enunciati istiusmodi, de sillae to communi non toto, sed tantum ex parte: idque semper adjecto signo 'antitatis ut, anet homo fuit rei quorum omn/t m parer, Oradam homianos nr a Deo elom ad vitam aeternam. Hoc genus enuciati videtur nominandu mo tum: quia signia qualitatis parti culare, etsi genus ad specie speciesvc aliquot restringit:tamen specie speciesve illas no definit, nec dia, te indicat. Sic certe Graimatici Graeci Enomen τὰ, τι
320쪽
id est, aliquis aliqua,aliqusO quum non accipitur inter
rogative,infinitum vocat. Aristotelici ioc genus enunciati vocant propositionem particularem,haud incon mode: quia consequens ipsius de antecedentis tantum parte en unciatur. Alterum vero illud, propositionem universalem nominant:quia consequens de antecedeteliniverso dicitur. P.Ranatis appellavit generale: & partiaculare complexus est sub speciali: non recte. Nam quod particulare est,id etiam generale est, non minus quam id quod est universale: quippe quia aeque atque illud, ex antecedente generali constat: ut ex positis δc declaratis exemplis intelligi potest. Itaque quod Ramus appellae enunciatum generale, id potius universale vocandum est:& nomine enunciati specialis intelligendum solummodo enuciatum proprium: quod quidem potius cum vulgo appellandum videtur singulare. Quo modo ipse quoque Ramus in doctrina de methodo, universalia &singularia inempe enunciata inter sese opposuit. Quarti omnia ut melius pervideri possint, age veluti in tabella in conspectum proponantur. Enim clatum sim
cDisterminatum: mnis homo est γ
sale Indisterminatum: Generaled Homo est animal. Quidam homo fuit Partic primus.
ta sunt electi. Speciale seu singulare: Paulus fuit Apost
Sed sortasse divisio mea enunciati universalis non videbitur tibi κατα πανrορ: eo quod recepta in scholis opinio est propositiones uti loquuntur indefinitas seu indisterminatas interdum quidem aequipollere unive saliis