장음표시 사용
301쪽
Oviaianum de animalium divisione exemplum, mi- 22. nus laoneum milii vi syna fuisse affirmas: quia in eo non generis in species divisio sed distributio a iubjectis con- tineatur. IIbi vero ego negavi, in eo exemplo divisione eneris in species contineri 3 Num ubi dixi, division enilianc sum tam esse e siubjectis 3 At ex liac alfrmatione negatio illa minime efficitur. Potest enim esse divisio generis in species: sive species e subjectis, sive ex al. junctis, sive ex caussis, sive ex effectis sumtae atque consitutae sint. Quare luc inconsiderate explicationem pro reprehensione arripuisti: nec est ut putes,tibi irac de re secus ac mitri videri. lioc uno excepto, quod dicis, namquamque speciem in illa dividione enumeratam,1 ibjecto loco is sirari. Non enim ibi est propositum poetae, animal primum in species dividere, deinde sp cies illas illustrare sta recta species ani malis suis locis
distinguere.Interim divisionem quandam animalis hic contineri non nego. Quod autem de proposito poeta: dixi,ex ipsius verbis manifeste liquet. ait enim:. Neu regi oret usussis Animalibus orba, Apris tenent caelectes lum c- ,
Appendicem quam praeceptioni distributionis sub- 23
Jeci,suis ipsam viribus plane concidere dicis. Qui sic3 in- quam . Nam ais, inquis te de vocabulorum a b guo- rum significationibus praecipcre. At distingucre ambi- guam vocem in sua significata,non est artis d: alecticae, quae disserendi praecepta tradi t: sed hominis potius Le- Ucon aliquod meditantis. Hujus tuae ratiocinationis vitia quo apertius possim ostendere, syllogismu ε tui; ve 'bis secundum artis ordinem formabo. Distinguere ambiguam vocem, non est Dialecticae docentis.
At Piscator pr cipit in Dialectica docente de vocabulorum ambiguorum significationibus: hoc enim ipse ait. Quid jam his positis concludetur3Nihil certό:quurn s Ioziunus conitet ex quatuor terminis, pro aerea quod
302쪽
I. PIs CATOR Ismedium est ut Aristoteles loqui tuo ον, id est dupleae
seu geminum. Aliud enim certe est, distinguere ambi- suam vocem & aliud,Praecipere de ambiguae vocis di-1tinctione. Sicut aliud est, dividere rem quampiam in species, aut partiri in membra: aliud vero, de divisione gneris δc partitione integri praecipere. Quorum illud. ialecticet utetis vel potius cuj usvis disciplinae arte Di lectica utentis: hoc vero,Dialecticae docentis ,hoc est jus disciplinae quae praecepta disserendi tradit, ossicium
ac munus est. Hoc igitur primum ratiocinationis ciue vitium est,elechus πιρατομη ἐπιώνενον. Alterum viri iam
est falsitas assumtionis: eaque duplex.nam ego in ista appendice, nec de vocabulorum ambiguorum signifieationibus prςcipio: neque me praecipere dico. Hoexi tantum dico,videri ad bene disserendum & hoc pertiam nere,ut vocabulorum ambiguorum significationes dia D ligenter distinguantur. E quibus verbis plus colligere non poteris, quam ego ipse deduxi: nimirum utiliter dedistinctione nominis ambigui, in praeceptis disserendimi. Etenim quicquid ad bene atque artificiose disiim pertinet, de illo sine controversia inter pra cepta bene disserendi praecipiendum est. Praeterea quuDialecticae subjecto non solum res, sed etiam verba c tineatur: na etiam de verbis bene disseri potestiquis ne- suas significationes distinctione ad aliql distributionis fenus ex iis quae a P. Ramo tradita sunt, revocari posse. t certe videtur revocari poste ad distinctionem genetis in species. non, quod vocabuli ambigui significationeu quarum scilicet una semper propria est, reliquae modificatae revera species significent ejus rei quae vocabulo
ambiguo propriE significatur: sed quod quasi species
seu modi significationis dici posse videantur. IItinam vero qui hodie tot in variis linguis Lexica laudabili quiadem illi studio meditantur ac divulgant; Logicam hanc distingueadhaccuratius assiliberent: Non cerneretur in
303쪽
plerisque Lexicis tanta significationum & τρωτο γα dc confusio. Pervenimus sere ad finem animadversionum in i, a brum primui restat enim duς tantum quaestiones quς ad doctrinam inventionis, dc quidem ambae ad praeceptione de testimonio, postremo scilicet argumeti gen re, pertinent. Earum quaestionum altera est de testim
nil divisione altera de vi probationisaestimoniti igitur divisi quadrifaria: primum a forma in id quod cotin tur verbis,& in id quod factis:deinde ab essiciente in dia vinum 8c humanum: tum a subjectis, in promissionem dc consessionem: postremo ab adjuncto quodam, in id quod cum jurejurando conjunctum est, dc quod sine jurejurando est. Contra has divisiones tu disputaturus, easque si possis e civitate Logica tanquam legum vi
latrices exterminaturus,unica Rami excepta,iac proponis. Istas ego divisiones inquis nescio quid magnae co- ω fusionis complexas esse disputo. Commode profecto utibi excidit verbu illud, N E s C.1 o Q v I D. nam quod nusquam est,id nesciri quidem potest. Ubi enim quaeso est mirifica ista quam fingis, confusio Z In eo scilicet, P
divisio testimonii ab effciente, reliquas omnes copre- α bendit: itemque aliae alias. At unde hanc Auam tu hic iatemere fing. mutuam comprehensionem probas N pe ex eo quod quaelibet testimonia sive verbis aut factis iacontineantur, sive promissiones aut consessiones fue- ..rint, sive cum jurejurando aut sine jurejurando extite- α
rint,quaelibet inquis) illa vel divina testimonia sunt vel ι. humana. Sed qualis obsecro haec probatio est 3 Dividatur primum homo ab effciente riuoniam hoc tibi methodus videtur postulare in creatum dc generatum: deinde a subjectis,id est objectis in philosophos de poliaticos de opifices de rusticos: tum ab adjunctis, in bonos dc malos,ingeniosos Sc hebetes, doctos δc indoctos,&α Quaero nunc ex te : Num quia quilibet homines, sive philosophi fuerint aut politici aut opifices aut rustici Gue boni aut mali, ingeniosi aut hebetes, docti aut indo-
304쪽
- cti. quivis inovam illi quia aut creati sunt aut generatun tim idcirco iluas posteriores divisiones in prima comprehensas este dicisὶ At quomodo comprehenderentur, quum sint divel si generis, sumtae inquam u diversis rersi generibus3 num igitur heterogenea a te mutuo pollunt comprehendi ξ Pari ratione divitiones causse eicientis a P. Ramo traditas,reprehendito.Omnis causia essicies, live sola efficiat live cum aliis: sive per se efficiat,sive per accidens: omnis inquam catis Ia cssiciens, aut procreat aut tuetur: Ergo posteriores duae divisiones in prima iula continentui . Ac proinde sicut in praeceptione de testimonio divisionem in divinum & humanum a Ramotraditam sit ficere reliquas vero a me adjectas redund re atque expungi debere censes: sic etiam judicato,sus cere primam distinctionem efiicientis a P.Ramo tradiatam : reliquas vero duas tanquam supcrvacuas & in pruo, ma comprehensas expungito. Concludis,quadrupliciis illa mea testimoniorum distributione logicae disciplinet leges negligi imirab&methodi inversionem istliticacis cessisse. Non satis considerate hic locutus es: sic enim
methodii cum logicae disciplinae legibus copulas, quasi
ipsa in illarum numero non comprehendatur. Sed rem
videamus. Ais sine exceptione, leges disciplinae logicae distributione illa negligi. quae autem leges Z utiq; leges dividendi. at quae sunt illae leges 3 Equidem duas gen
rates dividedi leges a communi nostro praeceptore tr ditas memini alteram, ut partes cum toto consentiante alteram, ut partes inter se dissentiant. Peto jam a te, ut
duas has leges in quadruplici ista divitione neglectas eia
se ostendas. Equidem neutram in ulla earum violatam
video. Aut intellis une leges illas de artis materiaZIn qua ligitur illarum divisionum, violata est lex κατα παντοe An non omne testimonium, aut divinum aut humanum est 3 an non omne testimonium, aut verbis constat aut factis 3 an non omne testimonita aut promissio aut confessio est3 nonne denique omne testimonium, aut jusjurandum adi unctum habe aut illius expers est Z Non est
305쪽
igitur violata lex -- πιντός. Sed forte vio Ita est lex καθ Iωro.quid igiturZnum rei caussa efiiciens, muri ma,nam objecta,num denique adjuncta a natura rei liena sunt,&illi heterogenea Z Immolaaec omnia in a
sumentis consentaneis a praeceptore nostro numerantur.Et verε. Quare nec lex καθ' αυτο contemta est. Reis
stat lex tertia, καρολου Mω-: num hanc violatam esse fatebimur 3 Sanε vero: sed non in omnibus: immo in una tantun'. Non enim in divisione ab obsectis: nam
certe quicquid aut consessio est aut promissio, id etiam testimonium est. Non etiam in divisione ab adjuncto: nam quicquid aut jurejurando caret privatio enim hic, non simplex negatio intelligenda est id utique testimonium est: est enim aut confessio aut pro missio. Etenim jurisjurandi nullus alius est usus quam ut eo vel promissio vel confessio aliqua, ac proinde aliquod testimonium,confirmetur. Nusquam emo jusjurandum extra testimonium reperitur. Iam vero divisio a forma, num & ipsa reciproca videtur Z Milii quidem
videtur. nam ut omne te Simonium aut verbis continetur aut factis: ita quicquid vel Deus divinique spiritus, vel homines faciunt,aut loquuntur, id testimonii sic jus nempe vel confessionis vel promissionis sub quac
minationem comprehendo continere vim videtur.R stat divisio a caussa esticiente: num &haec reciproca est Haud videtur.nam omne quidem testimonium,aut diavinum aut humanum est: at non quicquid vel divinum vel humanum est, i ontinuo testimonium est. nam haec
divisio in alia quoque argumenta cadit. verbi gratia,est caussa essiciens divina, quae vulgo dicitur prima: & est
etiam humana em naturalis: quae dicuntur caussae s eundae. Sic est effectum divinum,ut creatio mundi,r demtio electorum, sanctificatio eorundem: est etiam effectum humanum,ut fiant omnia opera artificum: ut aedificia arma,vestes,& c. Ex his perspi citur, tantum abesse ut tres meae divisiones, tanquam supervacaneae Stillegitimae expungi , unica autem Rami, tanquam sola
306쪽
legitima, caeterasque omnes comprehendens, retineri debeat: ut potius contra divisiones meae tanquam per Omnia legitime, livisioni Rameae vel potius Ciceroni nae tanquam in legem καῖολου πζω ν peccanti, In Critosin praeferendae. Porro quod de methodi inversione
admones grato animo accipio: idque deinceps cmei
i Iam vero expedita quaestione divisionis: restat ut etiais' dicamus de vi probationis.De testimonio,Ramus absq; γ' ulla cxceptione pronunciatiquum exqualita rerum veri- ω tas thbtilius exquiritu illud perexiguam vim probati nis habere. Hoc pronunciatum ego reprehendi fallit tis: quia testimonium vere divinum vim probationis habeat maximam. Quid tu contraὶ quomodo veritatem pronunciati Ramei tueris λ Concedis: mihi enthymematis mei antecedens:quo concesso,quomodo con sequens id est veritatem reprehensitonis mea: negarem pollis, equidem non video. Sed quae Iis: Quaenam ratio D sit, unde divinum testimonium tantam ad probandum vim habeat. Quali vero si aliqua ratio tantae authoris talis indicari pollit: idcirco authoritas ipsa ac vis probationis illa nulla litZac non potius cotra., cujus rei vera ratio asserti potest, eam ipsam quoque ei te oporteat. Quare hqc de ratione authoritatiscitque ponderis In testimonio divino quaestio,meru emigia est:ad pronunciatu quidem Ranaeum a mea reprehensione vindicandhilaenicax: ad veritatem autem ammadversionis meae stabiliendum efficacissimum. Hactenus respondi ad ea quae tibi in animadvertionibus meis in librum primum non sat faciunt sequiatur nunc ut quae nam in animadversioim,us libri secunis di desideres videamus. Utrum axioma, Imatum an affirmans dici debeat, levem esse controversiam dicis: a, nec rationem quam exposui, cur aifirmans appellare malim, refutas. Itaque nullam mihi occasionem plura dicendi praebes. α -- Ais maiorem esse controversiam de veri tomatis
307쪽
definitione.Videan digitur quato tu illa studio disceptes. De veritate inquis delinitionis Ramea: cofiteris sed tua uaccuratiore esse j udicas.tum addis, Mihi tua no satis via icdetur instructa commode. Qui siciuaquam.Quia in hoc μenunciato, inquis nqua Piso est doctus ramen m-
probin dissentanea amrmando componuntur: atta- men veru axioma est.At,inqua, licc tua Dςασις comittit sfallaciam δαρέσεωr. Non .n.verum enunciatu hac sola 'differentia compositionis consentaneorum,itemq; dis
juctionis dissentaneoru definivi: sed adjruixi differentia alteram, videlicet compositionis consequentiu & disjuctionis inconsequentium. Quam quidem differentiam propter enuciata coposita addenda judicavi :quippe quii copositi enuciati partes, sint enunciata simplicia, in quiabus inter sese coparatis consequentia & in consequentia spectatur: sicut in partibus enunciati simplicis quae sunt
notiones simplices seu νοηματα incomplexa, quum in ter sese comparantur, consensio dissensioque consider tur. Dices fortasse, quod de consequentia & in consequentia compositorum enunciatotam assirino, id non esse s τα πανθος:quum videatur proprium esse enunci ii connexi: ut, Mjam ira non est nox. At,
inquam, in disjuncti quoque enunciati partibus consequentia vel in consequen tia est: id quod inde perspicitur, enuciata disjucta in conexa possunt transmutari: cuj't6msmutationis caullam expoles c p. I 6 .in doctrina de
θllogismo disj ucto. Sed quid videtur de enuciato copulato num & illius partes consequentiam aut inconsequentiam habent Z Sane, si quodvis enunciatum simplex ex quovis enunciato simplici aut sequitur aut non sequitur: dubium csse non potest, quin copulati e- nunciati partes, alia ex alia vel sequatur vel non sequatur. Quae quidem ratio quum omnium compositoin xum enunciatorum communis sit: de singulis seorsim dicere nihil attinebat. Veruntamen ut inductionem institutam absolvamus, dicamus etiam de enunciato discreto loc enim e compositis enunciatis sistum restat,
308쪽
Discretum igitur enunciatum videtur aequipollere copulato , quan tum quidem ad partium ipsius, id est, simplicium enunciatorum in eo contentorum affirmatio ne negationemve attinet.verbi caussa, Quanquam P,-
ο ect uotitus, tamen improbm est: aequi pollet huic, μ- - tm est, improbus. Quum i turpartium nunciati discreti eadem sit ratio, quae est partium enumciati copulati: hae autem inter sese cosequentiam velim consequentiam habeant: ut paulo ante demon strari: consequentia & in consequentia enunciati discreti dubitari amplius non potest. Hisce ita ad refellendum tua ἔντασιν expositis, videamus nunc quam vim habeant ad definitionem nostram a quavis merita reprehen onexindicandam. Etsi enim tibi merito allata expolitione satisfactum esse debeat: tamen quoniam fieri potest ut definitio mea justioribus reprehensionibus obnoxia iit: a re ad laudem veritatis,quam poterimus acerrime ipliainet in nostra inquiramus, eaq; si falsa sint,repudiemus: sin vera, eo libentioribus animis amplectamur. NI. Ethie. 6. ut oraviter Philosophus pronunciat επι σωτηρ/'-Triem rΒαανωρῶν, Μονδε uta φιλοσοφουe o ταρ. Aoe io itur , desinitiones nostrae in conspectum proferantur:&an lucem serre eossint dispiciatur. Verum enuciatum est,m quo consentaneac sequentiave componuntur, aut disIentanea vel' ' incosequentia disjungiitur: Falsum cotta,in quo dissentanea vel inconsequentia c5ponuntur, aut consentanea vel consequentia disjunguntur. Desinitioni veri enunciati tu opposuisti exemptu hoc, uanquam Piso doctin est, tamen si robm. hoc M uunciatum, verum est; inquis Sc tamen in eo dissent is nea componuntur. Sit ita.Sed quid,si in eo componeretur cosequetia notae adhuc staret mea definitio 3 Quod
si autem nec consequentia In eo componatur. tum ce te definitionum mearum veritas ex parte labetur,nondum tamen tota corruet. Quid igitur ZHaec duo enun
309쪽
quentia, an inconsequentiat Si consequentiassint,neces, te est ut alterum ex altero sequatur: idque vel utrumvis,
vel alterum tantum. At neutrum ex altero sequitur.Non ioitur sintconsequetia. At componi possunt in cnunciato vero ut exemplum abs te allatum dem obstrat.Ergo verum enunciatum non vere a me desinitum fuit eIse id in quo consentanea consequentiave componuntur,
aut dissentanea vel inconsequetia diSjunguntur.Etenim nihil horiun fit in enunciato illo discreto de Pisonet&tamen illud vivente Pi ne verum erat, aut certe verum esse poterat. Habes igitur Tempelle quod est accusatori maxime optandum, confitentem reum: d tame hoc ita confitentem, ut si velit propositum suum obtinere per te quidem possit. Posteaquam enim vere dixisses,in isto enunciato anquiam Piso est doctus, tamen improbuι dissentanea assirmando componi: tum tibi ipse objicis, At fortasse dices, ratione vinculi disjungi ista dissentanea.& subjicis:Sit ita. At non vides Tempelle,te nimis inconsiderate id mihi ultro largiri quod ego nunquam petere ausus fuisse quippe quod sit μέγα λίαν ora Mez: non secus ac si peterem mihi credi, si dicere, Sol non lucetis meridie. Quod enim quaeso vinculum est in isto enunciatoὶnonne duae illae conjunctiones di si cretivae, Euanquam & Tamen Z at num duo illa dissentane . Doctus & Improbus, in proposito enunciato ratione istius vinculi disjugunt ξMinime vero:quipye quuistud vinculum careat adverbio negandi praepolito.Veruntamen tu concedis,in proposito enunciato dissent nea disjungi: quo concesso definitio mea non concutitur , sed stabilitur.Sed addis: Dicamus igitur hoc modo, Non quanquam Piso est doctus,tamen est improbus. &subjunois:Vides jam,dissentanea utroque modo disjungi: falsum tamen enuciatum est:at ex tua definitione verum esse debuit. Hic demum video, praecedentem mea verborum tuorum reprehensionem latin ad mentis lyaesententiam, sed ad το τῆ λογου quia νομMον pertinere .Ete nim tua verba ita comparata sunt, ut non nisi ad praT
310쪽
dens enunciatum, de quo est quaestio, reserti possint ain
V enim .Ratione vinculi dissentanea IsΥAdisjugi .atquidinam I s Τ Aynempe quae in illo clauciato de Pisone fuerut proposita. Et ais, Dis j v NGI: tanquam de re quae jam ante oculos conspiciatur. At ex iis verbis quae modo recitavi ciuicio te dicere voluisse, n5 D I sj v N o 1 sed Dis3uNGI PossΕ. A fers cnim deinceps exemplum ubi
dissentanea ista disjunguntur. Sed tamen quid est quod
ais,Ratione vinculiῖnum igitur δc alia in enunciatis vesdisjungendi vel conjungendi ratio aut modus est,quam ipsium vinculum Zie quidem alium quoq; modii fingere, verba tua manifeste innuimi. ais enim, in laoc eniiciato Non quanquam Piso est doctus,tamen improbus in dissentanea utroq: modo disjungi.quibus nam illis)Mia hi quidem non nisi unicus ille vinculi modus cognitus est: tu, si & alterum quendam nosti, velim ut eum milii communices. Hic obiter & illud admonere libet: non videri milii indiscretis enunciatis negantibus adverbiunegandi praeponenda esse conjunctioni illi quae attrahit 6 pii Hum cnim μορια Graeci Grammatici vocant) sed illi quae attrahitur id est,non conj unctioni si nouam, vel simili: sed conjuctioni Tlamen. Nam prior illa loque-di ratio, obscura videtur & inepta & inusitata: posterior ut mi concinna & perspicua & usitatissima. ne dica de conjunctionis Tamen principatu:de quo prHceptor ut meministi admonet. Sed definitionis meae falsitate de-
pnstrata, expectas fortasse, ut pro illa veriorem invoniam ac repona. Equidem illud per otium conabor: in terea autem temporis, in definitione Ramea acquiesca. 7. Sic igitur definitione cnunciati veri discussa, proximum es transeamus a s ipsius distributionem.Distributionem igitur veri axiomatis in contingens & neces--sarium,non inam Crito a me reprehendi fateris: uti non m sit inθολου ναῶ ror: sed quotmodo adhibita correctiun eis subtilius limanda sit interrogas:& ad opus me cohortaris. At res, inquam, a me jam peracta est inspice.n. si placet animaaversiones meas. Quanquam quid vetat , etiam