Idea philosophiae simulatae, non verae, in scientia juris et forensi. Cum Praefatione auctoris

21쪽

Spreta itaque origine a voce Schundren, putarem derivandam esse vocem Schlendrian a primitivo germanico Schlau ς Quod denotat sellicitum & providum , vide des Spaten. Stilaro erat nomen isti viro celebri & in excolenda Lingua vernacula admodum Ver- - sato) Ttuis en Sproch voce Schisndern; quam ille etiam deducit a voce Schiau; quod suo loco relinquo, sed SchAndrianum omnino a derivari existimo. Id enim cum significatione optime convenit. Non vero cum isto Auctore facio, quod Schlendrianum dicat ibidem hominem indoctum, inertem& extendi, ait, vocem Schundriani ad Notarios inmi- sit Auctor reliquos forenses Praelicos) imperitos, inscios, quos vulgo Formularios &Formularistas appellant. Hic enim vocabuli usus cum origine Schiau mi- Dime convenit : contraria enim sunt, caute agere icsellicite, dc agere negligenter atque imperite: Nimirum virtutis est, etiam defectus suos obtegere. Itaque

si quis imperitiam suam pallio Schundriani velare scit, ita ut pro Philosepho nihilominus habeatur: quis dubitet nunc ceu hominem cautum, callidum, providum , in honore & existimatione iuturum. Talis ergo erit verus bonus Schundriamis. Ceterum pace venerabilis Prisciani uti licebit vo- , ce Schundriani: Sermonis venustatem laudamus M sectamur libenter, cedendum tamen est tempori in quo

barbarismi seloecismi turpitudini non ducuntur, M

22쪽

unusquis ,- nescio cujus scholae discipulus, siusticere credit, ii quomodocunque animi sui sensa , audacibus etiam verborum figmentis, proserat, ab altero ta men; cui loquitur, licet aegre satis, intelligi possit. Eouidem orationis cultus a reliquis disciplinis adeo non abhorret, ut potius vulgi opinionem, non esse cum foro sectabiles literas humaniores, magno animo damnaverit siummus Jurisprudentiae cultor H Grotiin Φιμ-2huanum, Aubertum Maurerium ' Nisi enim studiorum & orationis elegantia emolliatur reliquarum disciplinarum as ritas, parum sane habent jucunditatis Zc labori iacile succrescit taedium. Non abnuimus defendi posse causa, sine eloquentia, & vulgo ita fieri experimur, si tamen claritate dc nitore sermonis illustretur causis justitia defendatur, potentius longe, etiam Lactantio judice, Lib. I. ae falsea Relig. inquee

in animos, dc vi sua instructa, luce orationis ornata. Ornatum dico, non eum, qui in flosculis translationum contortaque Constructione a nonnullis inepte quaeritur,

sed qui consistit in sermonis oc puritate persipicuitate: Orationis, in quam, fluxu, themati accommodato , qui sit neque infra rem, neque stupra rem , utor verbis Plinii Lb. L XX. Cum non minus non servet modum. qui adstrictius dicit, quam qui effusius. In rebus quae ad corporis cultum spectant squalorem devi

23쪽

devitare solemus. Cur non eandem curam habeamus sermonis, qui mentem hominis , totumque ejus in

Sed quorsum haecὶ inquit, Schlendrianus. . Abducti vero fuimus contemplatione inertiae multorum . . qui festinata spe serensis praxeos licentiam sibi sumunt omnem in usu sermonis latini, ut putares saepius epistolas obscurorum virorum te legere, vel Apuleji asinum rudentem audire , verendumque sit prolatum iri aliquando ab istiusmodi fori practicis multiloquis, floriciis, insiuisis, nescio quae credendra,solmara, hae- . palost des, sancaptides aliaque nugacissima , exemp)O. coqui Plautini, qui hominum avaritia dicebat se factum improbiorem, non siuopte Pseudo act.Isen.2. Ita hi imperitia. stultitiaque hominum , non suopte ingenio dicturi sunt bardos se esse redditos, ut fastidiant Hadrianos Zc Bembos Cardinales. Muretos, Balbinos, Schoros,Cellarios , aliosque recentioris aetatis qui post priscos eloquentiae magistros elegantiam latini sermonis juxta puritatem tradiderunt coservaruntque. Profecto nihil attinere ad se haec omnia credit Schlendrianus. Is enim ossicina humaniorum literarum usipiam inspecta, apparatus istius praestahtiam laudat,abs que rubore enim id non facere non potest , ejus tamen adquirendi curam aliis, quibus maSis esse otii putat , relinquit. Adeo delicato palato esst non expedit. Dicant alii stribant . pro palpabiliter, factum

24쪽

factum furcabile , patibulare , pro, furca dignum ,

adversarii intentionem conclamare, pro, impedire mel elidere, Supplica indecreta, pro, non expedita, infinitasque alias effingant , ausu infelici, loquendi famtagines, an quid etiam amplius Z Gratulatur sibi Schlendrianus de locutione nova, quam ad imitationem illico reserti Commoditatem amat, istam vero verborum Crucem devitandam esse. . Quis enim hanc stholarum

anxietatem dudum derelictam sectaretur, dum ad negotia graviora animus est adplicandus. Cum Uerlariae accessus mihi daretur ad strinia dc libellos celebris' cujusdam Procuratoris, cui Leodienses cauis praecipue erant Commendatae , admirationem subiit stylus latinus plerorumque Advocatorum incultissimus, de omnibus affirmare religio est, sunt enim Leodii etiam

Joi & Advocati eximii, laude dignissimi, paucissimi tamen inter sexcentos) ut in mentem Venerit, ob selam barbariem sermonis impeditiorem esse causarum istarum unam , quam ex Germanicis plures, ceteris paribus. Desii autem mirari, certior redditus , ipsam in stribendo indiligentiam non minus nutriri quam stylum curatiorem. Neque etiam huic majorem . haberi honorem. Solenne esse Leodiensiabus ex gallicis vocabulis facere latina spuria, ex. gr. 1 tertenere familiam, dc similia innumera , adeo ut si auditores essent Actorum judicialium Manutis Sc OA larii medicina ipsis opus foret ad cohibendum vomi-

25쪽

tum. ' Si quis diceret: isti homines latine non loquuntur : paratam ire res ansionem imo v ro tantum loquuntur quantum est satis ad inteli, gendum voluntatem.. '' inis ergo non sectuatur viam faciliorem , missa illa nimia misera diligem

Utilitatem rei ostendimus: quin igitur & v

cem toleremus in civitate latina. Sane commodiori non poterat exprimi Sollicita rerum externarum in Go quocunque publieo Asemandarum, in verbis, sommulus gestibus imitatio, ad locum qualitercunque istisinendum utilia, doctrina tamen solidioris ad - mento non instructa, quam per. Vocem

Dico imitationem fossicitam , hoc enim praedicato distinguitur Schundriainus ab imitatione negligenti dissoluta. Alius certe est clamor graculi alius lusciniae cantus. Talem imitationem Schlendrianum qui vocaret , honori ejus multum detraheret. Addidi: non esse inseructam doctrina Νlidioris alumento , hanc. enim Schlendrianus tanquam rem necessariam ad osicium gerendum tantopere non curat, laudat quidem, sed faciliori cursu eandem lauream adquirere te posse confidit.

26쪽

APHORISMUS LIL

Quemadmodum vero hominum plerorumque ingenia ad exemplum Platonis Philos hi comparata non stat, ut esse, quam videri malint boni, sed in-xersb ordine , videri malunt plurimi, quam esse periti Si prudentes. Ita deridendi merito erunt, qui Schen-driano bene uti non sciunt, arripientes quaecunque audiunt ic legunt , atque in exemplum trahunt , ipsis Schsendriano ineptiores. Cum ita deberent uti , ut solida rerum cognitione destituti nam qui hanc possi- dent Sehundriam solatio opus non habentὶ imperitiam suam obtegant, dc caute Magistrum suum in auxilium. Vocent. Qui incauti sunt ,& inscitiam produnt, hos Schlaudrianos potius quam Staiendrianos pellare oportebit. Schundrianin verus sellicitudinem habet, ut siub speciesisti Curia sese in altum erigere sciat, &, si nonnunquam ei detrahatur larva, cumprimis ab iis penes quos solidior doctrina est atque experientia, rursus cum cautione dubita siubmittat caput. Qui male eo utitur, dc pro vera sapientia aut doctrina coram doctis audet venditare, statim suam prodit inertiam. Verum ut ad fines suos redigatur Schlendrianus, dicendum est qui distet a Sylo. Stylus ad consiletudinem pertinent. Haec ex diuturnis moribus, consensu utentium, cumprimis vero superiorum, comprobatis,

27쪽

superiorum quam inferiorum derivandus. Nam quae inferiores agere consuevere, fiunt siepius contra Leges, talia quoque ili nomine, perperam , venditanis tur. Fundamento igitur certo nititur , habe que sdam rationem. Hinc & legem imitatur. Non loquor de sis in Titulo honorum , quem nonnun- quam plumbeum imo cereum esse factum ostendit Ἀ- benius Dissertat. ΔStylo Curia, sed generaliter de mo- do agendi externo in quocunque o cio publico, lege expressa non praescripto vel approbato. Certe stylum situm habetat officia Ecclesiastica, Aulica , Forensia, Academica. Habent quoque suum Schundrianum. Schlendrianus imitatur saltem stylum, & quandoque, ut ait Cicero , claudi more pilam tenet. Non a mOribus approbatis procedit, sed ab imitatione aliorum , quam si quis sciat facere caute & cum cura, toleratur

- inter ceteros, si vero negligenter, mulctandus erit, se

non quia Schundri um secutus, sed quia male eo est usius: Praescripta legum tenere, hoc ad stylum non

pertinet, re ius ad Schun anum. In legum externa adplicatione, Magister Schundrianus de vi& potestate legum parum instructus , aliquid sibi

sumit. Exemplo forensi res declarari potest. Quae sint requista libelli pro impetrandis appellationis Pr collibus, legibus est praescriptum. Has, leges recte ad facti & persionarum circumstantias adplicare, dc

28쪽

libellum betae componere , prudentis est Advocati. Schundrianus prugentia efformandi suo marte scriaptum destituitur, hinc ad formulas remittit, quis siquis seligere,& mutatis mutandis, libellum petitorium, queindupplitationem vocant, bene consarcinare sciat, ita ut futurae non appareant , potest haberi pro perito, ' . 'quousque defectus interni obtecti maneant. Si vero quis formula undiquaque arrepta utatur , quod fitis numero, setiam in supremis Iudiciis, si Procur tores amanuensibus suis curam i hanC Committunt, quando ipsis commodum non est, ut relegant eme dent. Relatum refero a coisesilitonibus in familiaribus Colloquiis cum Metiariae essem) male ad circumstantias facii accommodent, tales credo ab ipsi Schun driano vapulaturos esse , quod Magistbo non didic rint uti cautius.

Aliud exemplum Ecclesiasticum. Nihil frequentius quam usus Librorum qui comprehendunt Homilias secras. Libros tales vocant stillas, a dicto antiquorum: Legantur Evangelia, pis ιβι Homiliae.)Quod . si quis satis instructum semetipsum crediderit, si ex homiliis pluribus aliam componere sciat, poterit forte populariter pro bono Ministro Ecclesiae haberi.

Si vero quotannis eadem chorda oberret, vel nonnisi conscriptas aliquot orationes halaeat, quas cujusvis an- . ni vel trienni decursu in concione declamet, huncce

29쪽

Sehon riam- inertem mox deprehendunt etiam non literati & despiciunt.

APHORISMUS IV.

Regnat scilicet Schlandrianus in Ecclesiasticis ossiciis S: Politicis, Aulicis, Forensibus, Academicis, ubi non Suffcere enim ut faciat quis qualitercunque ossicium suum, reliqua a fortuna dependere, plerique credunt. Et comprobat rei veritatem atque commoditatem experientia quotidiana. Didicisti nomnihil latini sermonis r annum forte egisti in Academia: ad compendii alicujus Theologici expositionem adn ineratus fuisti: ex homiliis vel impressis vel conscriptis cons ruere orationem sacram dc memoriae mandare consuevisti: Nihil deesse tibi puta ad Ossicium Min, sterii in mediocri loco obtinendum , quam favor e rum qui jus vocandi habent. Si aliquid ex Graeca lingua blaebrea didiceris, flosculos Rhetoricos vel etiam Pocticos, & Lemmata dudum decantata intem miscere: tunc sane existimationem praeclarae eruditi nis ambies, dc obtinebis, ab iis scilicet qui meliora nesciunt. Si inveniatur qui Schlendriam detrahere pallium audeat: qui forte dicet: Tu nil nisi vox es: tu sarba dc pallio tuo confisius, supercilium erige, in eum , ceu Contemtorem ossicii , publice invehere,& si per inscitiam tuam licet , ad palinodiam adige: si recuset, clamita hariesin. Animadvertes utiliter, ochum

30쪽

drianum tuum regnaturum. Sed cave ab iis qui sunt te doctiores , nam accipieris pro merito. Ad Schlem drianisos Ecelesiasticos accedunt quidem, sed cum , existimationis popularis nota meliore, qui credunt praeclare se ossicio fungi & coetui prodesse, si compositis ad artis Rhetoricae praecepta sermonibus, additis suopte - ingenio flosculis emblematum & lemmatum , et quentiam iam ostentent. Quasi vere oratio sacra si istiusmodi elegantiis careret, vi sua & scopo excidereia Meminisse oportet verborum sapientiae divinae Magistri summi detruth. XIIL verssa. junct. Luc. VI. Itali oratores sacri, nisi in suggestu ;oui ad modum ambulacri factus est, decursitent, gestus & motus faciei, manuum & totius 'corporis vi lentos atque contortos orationi addant, non habentur pro bonis homiletis. Tu ergo ut in numero esse Mnaberi possis, imitaberis Schlendrianum Romanum si fueris Romae, si alibi, sicut ibi. Gestus & elocutio vim orationi addunt. Oratio etiam optime composi- ta sine elocutione gestu frigebit, se putares stat am loqui non hominem. Si tamen ex duobus extremis unum eligendum esset, .mallem ego audire stat am verba sacra ex bono thesauro cordis sui proferentem , quam hominem qui tanto cum Corporis vo- Cis motu eloquitur orationem, ut insanire eum, vel histrion agere putaturus sit, qui rei non est: as suetus. Sed meum non est consilium Schlendrianis