Aureus tractatus et quotidianus de protestatione, clarissimo vtriusque iuris ... Constantio Rogerio authore

21쪽

De protestatione cxcepa. i.C.de nego.ges.cu salibus.Ergo incnon est clamosa testatio. Unde dic melius si

nunt.*melior est diffinitio iurisconsulti in.l. detestatio, ec ina .plebis j detestatum .F.designi.Vbi dicitur Q protestatio est denutiatio 2 cfim testatione facta. Et ex eo quod dicit, denuntiatio differt a contractibus, di stipii, lationibus, oc ultimis voluntatibus, in qui, hus virtitur dispositio , non denuntiatio.. Item cum dicit,contestatione facta, comoprshendit siue fiat inscriptis,sive coram testihus:&sit cessat omne cotrariti.Et nosse te opporteti Q sunt plura vocabula idem importalia ut protestatio.l.jgeleganter.in sine.sside lihe.agnos .E Item cotestatio.l.'C.de his,qui

prsscriptio. Item detestatio.l.subsignatum ec detestatio.sside verborum.signifi. I temattestatio.l.fin.C.de negoti.gesto. Item denuntiatio .l.si fundum. C.de rei vendica .l. si maior. C . de restitui vendit ..Item testastion.Lait praetor Isi quis praeceps.st. de his,

Monachii.E t ide Bar.in dicto-9 morte.qui addit Q idem in verbo prohibitio,quia est Pteo statio.l.siquis prohibuerit. deprohibita pecusequestra. Item interprςtatio. l.mora. fisside

22쪽

Tractatus lovsuri s. Ite predietio .l .si I, Ite si praedixerit. U.nau.ca U.stab. EItem vocatio. l.ssi prote.ff. mand .l. seruus vegante. f.de Verb.obli. dc 1 de de similibus vocabulis.Et ex his patet v iste tractatus cst sorte generalior, q; credatur: et Patebit ex J.Videndi.

a protesta io voluntatis deesaratoria cui sit facienda. , protestatio quando tetauri praesentiam desideret,& quando

3 Protestatio quod quis non teneatur ad superfluam probatio nem,quid conserat. 4 Protestatio cui,& quando debeat fieri. s Protestatio quando debeat omnibus nota seri. a citari solenniter debent hi ad actum, qui ipsis praeiudicatu Ius est. ν Protestatio quando in aduersari, praescntia seri debeat, &quando non .s Pater quando obligetur pro filio. ν Protestatio que peractum contrarium tollit possit & quado,&nu Io &. Ig. ii Hotestatio quando ad actum ex interuallo gestum porrLgatur. xx Protestatio quando vitiet dispositionem. 11 Conditio adiecta vel omissa quando inititutionem ingrma re dicatur. 14 Protestatio quando deserta esset intelligatur est nu.ls.rs Protestallo quando iuuet,& quandω,non,& nu.i7.

23쪽

De protestatione.

Is Protestatio quando adactum postea gestum trahi possit. Protestatio quando iuuet,& quando non iuuet. Protestatio ὀe aequitate parti debet manifestari.

scundo uidea

i mus circa hac protestatio ne declaratoriam Volunt tis,cui sit flenda.RI. Io. Moona.& Andre.de Pisis, testem Bar.dicunt aut protesta' tiococernit tantum factum protestantis, nec habet certum aduersiariu: dc potest fieri ubiq; alias requiritur aduersarh psentia.sed isti do. mini imperfecte loquuti sunt.Vnde bar.dicitiquod aut ex hac protestatione me tantu exonero, 8c neminem grauo , 8c tunc sufficit ubiq; fieri, Nec alterius,cb testium,prssentia exigitur.l.At si quis I pleriq;.ff.de religio. ecfump.funeAin aliena. 9- plerim. T. de acqui. heredi.l.pro hqrede 9 j H .eo.ti.ff.denegO.gest. Nam secudii Bar.ille,cuius negotia geritur,no grauatu quiano tenet nisi de eo ql utilis ter gestum est:& potest fieri quolibet loco, oc tepore,ut dictis iuribus.ESed qugro pro huius primis mebri declaratione aliquod cla Tu exemptu. Solutio potes exemplificare in clausula occurrenti, iudices, videlicet in

s clausula illa, tqus consueuit poni in sine lis

24쪽

Tractatus. libellarum, positionum, et articulorum,dum Protestatur aeu,rq,no intendit se adstringore ad onus superflue probationis,sed tantum ad alia,quae sufficiant pro victoria caust qua clausula est valde utilis, quia alias ea non opoposita quicquid deduceretur,aut similis, aut limilis itispositione, siue per modum substantiae siue permodu causae, siue qualitatis, siue principaliter,sive incidentur,etiam si tale deducitu non faceret ad causam teneretur deduocens illud probare .l .actorqae asseuerat.C.de probat . Quod tamen limita, dic declara, ut Per Bar.in.Ldiuus .ff.dere iudi.& ibi dixi.Et adde etiam quod voluit imola in.l.si cum nulla.eo.tit.Ubi dicit ψ si quis dixerit se iam deo cem annis elapsis mutuas E Titio, re probaret . a tribus annis circa mutuauit,no sussiceret, cest ante clausula praemissia,licet utroin casu teneat aduersarius: secus si ad sit illa clauosula.Patet ergo Q illa clausula Uenit tantum ad exoneradum protestantem, secuta quod loquitur Bar.in isto primo membro Mae hoc remanet clare exempli ficatum. Si vero per

protestationem me exonero, alius tame postest incidere in captione,qui forte no cotras

heret, vel aliter sibi prouideret, si hanc deo

claratione seu protestationem sciret: tunc dio cit Bar.q, aut id, in quo me exonero, pendeo

hat ex aliquo meo facto praecedente ut eae

25쪽

De protestatione. meo mandato:& tunc talis protestatio debet fieri illi tali aduersario, qui potest laedi, Velmi notificari,sic potest alias fiat ut statim dicam.l.si mandalsem .ssimandati .l.j. cum ibi notatis.C.de satisdan. O.per chi.in.l .mandatu. C mandat.Et addo pro isto membro mandaotum exemplum in g, Item si Institu. mandati

ubi dicitur m Q si quis manumiserit seruti diso

pensatorem, si vult quod de cetero non pos sit secum negotiari ad preiudicium manumistentis,debet hanc manum issionem omnibus innotessere. Et hoc veru si sint incerti illi,qui possunt laedi.ECaeterum si sint incerti,tunc susscit hanc protestationem in publico prooponi,ut est casus notabilis ind.sed si pupillus. 9 proscribere.ff.de institu. Et exemplifica hoc, quando quis pr posuit aliquem ad ossiiscium taberne, Vel alicuius negotiationis, &postea reuocauit. Nam hanc reuocationem

debet manifestare, si vult quod de cstero n5 teneatur ex gestis ex tali negotiatione de quoc per Io.fabru in dicto k si ad huc. iEt citarhac doctrina harioli tolle exemplum in simi, 'li.Namqn sit actus per quem potest certis personis prςiudicari, illae personae sunt solenniter citandae,auct.si omnes.C.si ut se ab har redi.absti. Caeterit si ille personae non sint certar,tunc sufficit citatio per proclama geo. nerat secundu B ar.in dic.aui. si omnes. Pro

26쪽

Tractatus. 32

qua distinctione habes tex.Notabile inae.i.der electan.vj.e tSi vero illud, a quo me exonem, pendebat ex dispositione legali absq; alia quo meo facto, tuc psentia aduersarq in hae

si .de decurio.iuncta l.st C de filijssa.& quemadmodu pater li.x.Et hoc vult Bart.in dicto. g morte.Et istud declaro.Nam certu est sq, si filius familias mouetur ad aliquod officium publicum, vel administrationem publicam patre sciente, oc no cotradicente,pater oblita gatur ex dispositione legali, quasi fideiussor pro Omni eo .qae in rc publica.filius gessit Casus est in. l. l. in princip. ff.ad municipa. Et ideo cautela est Q pro testetur,vcs.Nec teneo bit hanc protestatione facere in presentia eligentiti, seu ordinis,aut nominantiu ipsum ad officiu, sed potest ante ea facere:ut dicta.l.honores 9 fi.E Sed quero a primo casuiqn quis

tantiam se exonerat, re nemine grauat: an t

lis protestatio tollatur per actum cotrarium, qui secum dicta protestatione nO co patiatur. Sollitio,dicit Bart.W aut actus,qui fit postea protestatio i cotrarius depedet solum a facto ipsius protestantis, ut haereditatis aditio, ec similia: oc tunc peractum cotrarier no tollitur protestatio, imo per protestatione ille actus tollitur,vid. ivi in aliena 9si.sside acquirtiae

27쪽

De potestatione. hi S tisi si sin legatis .ec .l.si ita scriptum. illo eo.tit. Addo ec hoc veru etia si protestatio tendit addetrahendum partem substatialem

de costit.per.l .per seruum g i .ff.de usu.& h bita.de cuius intellectu. dicam. Et subiacit Bar.premissa vera, nisi exprςsse diceret se velle a prima glestatione recedere: dicta .l.si quis in princi.Sed Bar.in hoc videtur imperfecteio locutus fuisse. Unde ego dico sic: tantistar, testatio colligit a directo sensu kbom: Zc tuc aut actus cotrarius pro testatio i cui sequit in contineti post protestatione: 8c tuc procedit quod dicit Bar.aut ex interuallo oc tuc intelo ligit recelsum a protestatione, & non iuuat protestatio, etia independentibus a voluntate potestantis, se dii eunde Bart.& doct. in I.qui in aliena 9 fi.ffide acqui.here.Elide vobluit Bar.in dictos morte.versiculo: 8c finit, Protestatio. allegat. l.per retentionem. C . de usuris:*est argumetu secudu eum in.l.si ita. BLde aur.& argen.leg.qst veru limitatibi bar. ii Dii si fieret per verba generalia respicietia directo tempus futurum: quia tuc porrigit ad actu etia ex interuallo gestum:ar l.si ita fuero stipulatus .fl de fideiusso .Exeptu ad praemisosa: Namsi dico,pro testor quod non intendo adire hereditate. intelligitur per actum, que

nuc facio,vel de proximo faciam. Sed si di

28쪽

Tractatus. Ueam per aliquem actum, quem contingat me facere,no intendo adire hqreditatem, sed illud facio ut negotioru gestor: tuc iuvat protestatio, etiam ad actum ex interuallo siccum. Et hoc Dille actus piestationi cotrarius nogerit cum alio: alias iteru esset sub distinguen du, prout statim dicam. 'Si vero protestatio tollere no a directo sensu verborum, sed a cotrario: tunc hic attende diligenter,quia dico sic ultra doctores quod aut verbum direoctum venit ad declarandum, ec fortificanduobligationum:& tunc protestatio, quς colli, gitur a contrario sensu, no vitiat dispotione, nec aliquid operatur tolle exemptu in l.finali,

in princ.ff.deleg.q.ubi testator dixit: Si quia

voluntas obsignata emanauerit, volo eamValere. Pone ergo Q sequat voluntas solenis, sed non obseruata,an valebit videtur no, propter illam protestationem insurgentem acotrario sensu .in cotrariu determinat iure c5sultus indicta.l.fi.in principio. Si vero verbum directum venit ad Ilimitandum obliga,

tionem tunc aut totum fit Uno et eodem consttextu in eade dispositione.& tuc dico adhuc idem .Et tolle exemptu In legem.C .de inst.&i3 substitu.sub .codi . factis.tvbi testator dicit: Titius, ec Seius haeredes mihi sinito secunduconditiones. s.scriptas: Zc ex hoc insurgit a. cotrario Q no sint heredes, nisi condition

29쪽

De potestatione. liter, 5c tame si postea in eadem dispositione

institueretur, no adiecta aliqua conditione,

nihilominus sunt haeredes pure perinde,ac si de conditione nihil esset dictoria: ut est ibi casus. Si vero no celebrat Uno co textu sed separatim: tuc illa protestatio quae inflargit acotrario, vitiat dispositionem . Tolle excpluper ψ.oc doc.ina.ita stipulatus .8c ibi dixi.ff.

de Verbo.ol,liq.ut quado inter contrahentes

agebatur desistendo certa die, no exprimedoeam, sed in ipsis stipulatione debebat exprismi.ec declarari: unde si postea omittatur, vi tiat stipulatio.Et ita declarant doctores ibi ilIam glossam .E t licet hoc exemptu respiciat aoctum,qui co sistit in voluntate duom, tamen eadem est ratio in actu cosistente. in voltinotate Unius:& hoc quando actus protestatio ni c5trarius no gerit.cum alio, sed sol6m geritur per protestante Si vero celebratur aetiis cum alio,intellige licet dependeat protesta tio a voluntate protestantis, quia si a voluntate etia alterius,ista erit materia I seq.& tuc

dicit Bar.in dicto β morte.indistincte Q per illum actum cotrariti videtur a protestationae recessum. c. licitudinem extra de appella tio .quia sicut propositum in mente retentumno nocet ei contra que contrahitura.si repetessi.de condic.ob cau.ita ista protestatio,quam

ignorat ille cum quo postea a citus geritur ei

30쪽

Tractatus. I non nocet.Etintelligo indistincte,siue incontinenti sequatur aetiis, siue ex interuallo: ut vult idem Bar.in.l.qui in aI1ena Isi.pra alleg. Pro quo ego ibi adduxi glo.qus hoc vuIt in C. tuaen os extra de sponsali. Et ideo dicit Bar.1n dicto k morte.* dictus Isidebet intel ligitqn post protestatione adsuithqreditatem

simpliciter cum neminem cotrahendo. alias si cum aliquo ut heres cotraheret, videretur a

prima protestatione recedere verum sine dubio quantum ad eum,cum quo postea contrahere.l.R.5 ibi no. T.de interro.aci .tamen Pu tat Bar.idem quo ad alios,quia potest a pro/testatione recedere.quod nota.pro limitatinone illius si fina. Verum attende,quia etiam in hoc secundo membro Barto.imperfecte lo cutus etiam Unde ego dico quod aut pro testatio , de qua supra, non fuit facta illi, cum quo geritur actus ille contrarius: ectunc Verum dicit Barto. Et in hoc casu cx prelle loquitur, ut patet ex eius Uerbis. Quod tamen limita, nisi protestatio esset iusta causa vestita , propter inminentem timorem illius tum quo dchebat geria eius:quia tunc etiam si ei non fiat: iuvabit: Vil in paragrapho sequenti dicam. IA ut fuit

facta illi, cum quo actus geritur. runc

aut est simpliciter facta:& tunc dico quod