장음표시 사용
11쪽
meretur & ipsa Auctoris, non ita pridem vita functi dignitas,quae a doctrina & pietate summa illi fuit, uti foetus eius hic posthum non nisi in
eximij patroni tutela veniat in lucem. At quia partum hunc suum Christo Seruatori offere dum sibi pius Auctor censuit,recta ratione induci me sentio, si eundem summo Numini o secratum, ac iam typis Plantinianis excusium,
apud Praesulem Amplissimum quem Christi
ministrum reuerenter agnosco deinceps velut deponam, fideique committam. Quod superest, R. T. rogo, hanc sinceri & grati animi significationem aequi bonique consulere, ac mimeosque commendatos habere dignetur. qui Deum Opt. Min. Vnicε prccamur, uti ipsamquὶm diutissimε incolumem seruet, cum Vrbis
. nostrae,ac totius etiam Belgicae bono. Antue
piae, ex ossicina Plantiniana, II L Kal. Aprilis,
Humismus cliens Ioannis Morum.
12쪽
r. R E v I s s I M E Scripturam totam sic explicant, siecundum sinsum litteratim,ut a nemine quod sciam)adhuc praenitum .ingentia enim of Oe in Scriptura singulos libros volumina edis, nos aliam longὸ rationem s ut vides j secuti. a. erunt varias lectiones ex Heb. Cha ctro. quod etiam nouum,ctnostram editionem magnopere Egustrans. s. Possunt excudi separato libeEo,adeoque exiguo volumine i nos scripsimus. ciuis enim est qui u se Biblia sacra non habeat,qua statim positi consulere,vel pstias cum ea leget,his Notationes adhiberep
m tamen textum nostrum non explicent, s. in ita Iunt a nodiu aapsem Mbri,phrasium omnium, quibus editio vulgata utitur,explicationes, qua magnam Scriptura totius intestigentiae lucem affferant.
o. aedissimis c= Indicem copissum, simul se breuem more nostro, ubi fe-νὶ quisique facile reperiat quacunque volet. I. tiexuimus'alterum Indicem, Alphabeti ordine ,selectarum Scripturae sententiarum,quipositi esse concordantia vice. ferὶ enim eontinet quacunque Messe possunt in Concionibus,Scriptionibus, σ cmeditatunibus.
r. int nimὰ concisa, or ieiunae. R. sic forte indocti dicant, qui viaret ei. sed oreo cse doctos prasaturos tantam breuitatem, nec futuram ingratam indoctis,ubi absueuerint . quin etiam boni consulturos tantam temporis iactaram euoluendu prolixis commentariis aisse a nota hac breuitate ademptam. a. Interdum obscura. R. fach id breuiras necessario, sedcompensatur hoc tam maia is supra ecensim utilitanias. - s. in certa semper interpretatio rasis Heb. Chal. o Graeci R. se quo -- quam ita est interpretams, visitata aeraretari Equidem sum secutas Docto- rumpotius ,quam meam sententiam. nee enim magnam linguarum peritiam mihi arrogo,tantum ias opera dedi, quantum satu fuerit ad hane prouinciam,quam suscepi. . ideliter referrei qua legeram apudperitiores, quamquam de meo nonnihil interdum addiderim.
q. adam relicta intacta. R. fateor,sed vel quiafacilia, vel adeo dis ilia,
--Euerim fateri imperistam,quim impudentiam praeferre,aut temcritatem.
13쪽
scribere. Denique deprehendimus tam ope errari in tu a Typogra hu,praesertim ab lente libri auctore,υι vel hac pauca Heb. se Graece scripta posiιnt multa videri.' LApposuimus autem Latinu litteru,eadem praesertim Hebraea in gratiam imporitorum. Interdum etiam Graeca.
Optarim quidem quaecunque hic desunt,addi a viris doctis, o corrigi etiam, si , qua tunt emedatione digna,tolumi id opus a nobas rudius datum,ab iu perfectam reddi. Fecerint certe mihi rem grat imam, tantum abest ut aegre sim laeturus. quid enim malim quam studiosis optimὸ consultum Z utinam edantur aliquando hac quam probatissma,nos autem ut eum Paulo loquar reprobi simus.
Iosue Liber Iudicum Ruth Regum I. Regum II. Regum III. Regum IIII. Paralipomenon I. Parali pomenon ILEsdrae I.
Esdrae II. Esdrae III. Esdrae IIII. Tobias Iudith Esther Iob Liber Psalmorum Proverbia Salomonis
. Canticum Canticorum, Liber Sapientiae. Ecclcsiasticus .3Ilaiae Prophetia. Ieremiae .lThreni. Baruch Prophetia. Ezechielis Danielis.. Osee .iIoelia
. t Machabaeorum L. Machabae in Is
14쪽
D. LIBER DE MUNDI CREATIONE. Titulus hic,&quatuor sequentium librorum
N pi incipio. iante Omnia. Iatini diceret, Primum omnium. Deus.Heb.&hῖe,de alibi saepe
quidam ad personariam diuin i rum numenam reserunt.' - tum , & Tenam. Per hae duo etiam quae in medio sint, Hementa reliqua intelliguntur. Creationis vero ordo hic fuit. I ' die creati caeli,&Hemema sed nec pei secta omnia . nec distincta, aut ornata, ut postea. It Eue lux addita se is, scii set miliis caelis reditus. α'. ritie iuni firmamentiam. i. caeli, ineuibus stellae,& planetae. 3'. separatae aquae a terra, pr ductique tertie fluctus. acti planctae,&stellae. yet- sectu quesbi. s . Facti pisces, aues. 6'. Bestiae,&Hωmo. Hae mihi in tanta opinionum varieta e punior 6- dc expeditior. a. inanis evacua. o iam sibilis,&incomposta, Chal. Deiota & vacu nec habitata. nec culta. id quod nostractia lectio signibat. super facie abyssi. i. pet ira Spiritus Domini. c. spiritus sanctus. Hieti in q. HE, Potest ero intellim sipiritus. i. aEr,vel Angelus, secundum Aug. de Gen. lit .c. . Ferebatur. scutu luntas artificis iii is et tur rei subiectae ad operandum secundium Au*deGen ad lit .c. . Quidam verbum He-biaeum Jum P meraci Ephessi vertunt, volitabat, seu .inculiabat. i. vii oletavis super oua. Super uas. i. materiani illam in Oimem secundum Aug., E qua. speti octilis cuncta erant condenda. 3. Dixit. i. iussi. Hebr. Fiat. Hebri sit. lux, vel corporea, vel incorporea. s. Angeli. Aug. No. seeundum
Dio tuum ne sui illa Glis primo die ereati, it quatro
pers i. dcfacta est. Hebr. &fisit. . Bona. verbum Hebr. significat etiam iucundam, de utilem. Aug. interpretatur vidis te, quod eisset bona. i.
placuisse M. s. t pellauit. Lappellari secit,sie dicitur domum
aedificalle. qui fixit xdin ii. Aug. vespere. & mane i. transacto die atri scies ac nocte. q. d. a mane usque ad alterum mand. Dies, s taturalis 2 . hotatum. unus, id est, primus. Heb. . Super firmamentum. Quae istae sint aquae,inee tum. Quidam putanteisse caelum clystallinum. Alij n bium aquas, quod mihi non probatur. I r. Lignum. Arborem. Hebri r . Signa. s. serenitatis. tempestatis,&e. Tempora, veris, aestatis, Q. to. A lux. Nomine a uae etiam aEt crassor intelligitur. Aug. I .de Gen.ad lit. Animae viventis, pro vivens. Super. Hebr. volet super. 2 i. Anunam, pro, animal sic infra. Motabilem,i.
11. Benedixit, i.dedit sedeunditatem. Hebri Crescite .fructificate. Replete terram. Id praeceptum,iam repleta tetra, non obligat. Tei: ut aib.de monog., Cypr. lib.de hab.vita. Hieron., r. coni. Ioum., Aug. de sinciavit g. c. 9.r . Dcilias terrae,id est seras. 26. Ad imagin , de similitudinem. i. valde simiulei Hebr.qui tim tamen imaginem intelligunt secundum subflautiana similitudinem, secundum gratiam c
me putabit pauca notando dicere, cogitet,rogo, instituti mei ationem, qui ason commentaria prolixa, si notationes, ea que breues promiserim.
i. ii ui pro id est sincti senuit, sta sui l
una dedicauit. Hic apparet. iam inde a principio sib-s tum 'matum, quod etiam indicatur H . . Qui in tan Dd per occupatio aem dictum volunta silum m data lege sanctum scille. Vide Exod. i6. Quae s ui timete reto,quae cieandoiecit, ro. ux ii x,
. Genera: me , totius. Die i. tempore. . Homo non erat, i Nullus erat. Heb. 6. Sed Fons,pro, Fons autem. quidam vaporem in- te. ligunt Aug. s. legen. totai soci Essent , pro sonitibus positum. 7. De limo terer. Pulvis erat humectus. Aligust. 3. iii. Ninq*od Ha. legi: ut, puluerem deterra, i. ex Puluere terrae. 7o. Pulverent accipiens e teria. si ara tum vin ianimam dantem vitam. Cyr. interpretatur, spiritum Minoi talem ,& vivificum. In animamur uerum, quas dic coepit vivere. Plautauerat. die tertio. Paradisum. LHorrem.
15쪽
ad Orientem .vide Isa. 37. Laec. 27.
ii. Phisen an Hire in Gen. Heuda sic dicta ab Hevila filio Iectan, si ij Hobeti .
ii. Bdelium, lapis est. vide Num. II. 13. Gehon. s. Nilus
I s. Operaretur. Agricultura, deliriola, non Iabinio- L. &cul irretita equid iaceret, quo moetetur expelli, et ut Deus Latii nem operaretur,&custodita. Liuuando, perficiendo.&e. Aug.lib. s. de Gen. No. quod hane secundam interpretati iem Hebraica non admittunt, tu quibus vox ilium adparagis ini planE rescitur. 17. Comi em, &c. 7o. Comedetis ex em, morte moriemini. Morieri , pto, mortalis eris, i mortio noxia . No. qiiod illo p mortuus est Adam quan tum ad animam , o meruit mortem coeroris ; itemque: emam corporis,&anin . vide Atta a 3. de civ. e. itiis. Dixi: quoque, pro,dia erat quoque s. die seuo. Bonum id est, cun mens. 19. De humo. id coniungendum cum animantibus silum .non cum xblatilibus. Quid. i. quoi nodo,stuquibbus nominibus.1o. Alae non inueniebatur,pro, Adam, seu homo non inueniebat. ri. Soporem.i. profundum simnum. γα rcstasim, nentis excessum,ut interpretatur Hier. in Gen. s. Vin .Heb. Issan φ q. vira abile et Ni.vito.
I. QC R p v v s. pro, serpens quidam, loquitur enim decerto uodam scirente, ut apparet ex Hebrianiculo. callidior. propter diabolum, qui per illum agebat.Aug.tib ii .de Gen. ex omni, pio, ex ullo, Hebr. Ligno. iarbore,q d.extructu ali oris.1. Vel cimura veicitassumus. . Morie moriemilii .i cet tuli E moriemini. Hebr. s. oeul: civemis. Di .i Deus vel Angeli. . Aperii ulla ad inuicem concupi cendum. Aug.i i de aen. Aci discernendum inter bonum , quod amiserant;& malum, in q; ceciderant. Aut I civ. p. 17. Oculr,non corporis,sed mentis. Clursos .in Gen.
8. Deambulantis i in icinia hominis. centin eis apparere solebat, ut quidam volunt. At auram. t. quo tempores lavenvia sipuare. Ligni pio lignorum. i.
1 Iii: omnia i. omnii, M. Animantia. Liu. ruenta. Bestias. i. fetas. Super pectus, S c. i. ines gressus tu nequitiae erunt de fraudes. Hieri de senten,
mo, id est inreti cmen. Clial. Inter filium tuum, α filium eius. No quod mali, dicunt fit, dia ili. vade Dan. g. Vos ex patre diabolo estis. rue. I plai Hi et in Gen. I t, ipsum .s semen.&quidem si legas ipse idem ea sensus, nam semen Hebr. masculinum est. et autem interpres sequi Hebr orum
dam Heb habem πῖ seu Nan quod idem est. c Ipsi . di quidem multi antiqui leguairpsa, vide Cliv. . 17.
in Gen.Atipi de cen contra Mana. i 2N ri . de Gen. ad liticis 6. Ambole saga sec. 7.16. Aerumna .5 conceptu pro dolo Fesceptuum, spectando sterum,& patiendo. Potestate. c etiam ii lens alioqui ante peccatum sub potestate era s: d volem: nunc autem quam multae nollent viris si belle, & oro
1 . Maledictae sterilita mur contra, senilitas dicitur benedictio. vide Hebr. 6. in opere tuo. i. propter tuum peccatum. Heb.& Chal. propter te. 2O. Heu .i.xiua, seu viuens. Heiacti illa matuesset .s su a. 22. Ecce Adam .lioni aest.2 . Clie bim. i Angelos humana solata. C A p. a I I r.
i. ConNovi τ. &c sic silet scriptura copulam ea
Uitalem honesEc ificate. Possin iniri te pretatur poticiso,seu possessus. Pet Deum. i. Dei d no. Chal cetram Donaicio. . R exit. L. ignem calitus minendo, qui facti Dci uinconsumeret. Cyr. 1.in Gen. Haer. in Gen.
s. Ad Cainua modium in fratrem. Iren. lib. .c 3 6. Concidit. Demissus vultus triarii xspnum. . Nonne c. 7o. Nonne si recte oblitteris, non autem rem diuiseris, peccasti recipio. c mercedem. Peccatum tuum. i. poena peccati tui. Erit,pro, siti Hetatae in praeceptis Decalopi situra pro imperativis. eius
i. peccati. Dominaberis,s si velis, cum Dei gratia, va .
g. Egrediamur ibi auid ex ro. sumptum squi 3 At runt egrediamur in agrum Heb. deest, sed subiti lii
tr. vagus,&ptosi . 7o gemens, dc tronens. 3. Merea pro, possim impetrare.
I . Omnis qui, l.d. quisquis hominum suturorum, ruamquam nabit prohibet etiam tum Dille homines aliquot. Cain filios & fratres, S horum etiam filios. Viia de Auni s.ciuir. p.r s. s. septuplum.i grauissime. omnis probullus Hcb.rs. Eden .s. Paradisi. io. Pater habitantium, a c.i. Psimus inuentor artis
habitandi in tabernaculis ad stupem pascendum.
za. Pater nentium, Λ c. i. Musi inuenior. 23. In vulnus meum, pio. ulnere ante inflicto.
23. septuagies lenies. i. mulio granior: id velo dixitvxinibus uuiemibus ne ob bomicidium a se pariatum. ciueretur,ut essent bono animo. Audiui ilinum sane, de pium virum ira inteη retantem, cum mald audiret Lamech, quod duas uxores duxi let,& illae timerent, ne ei mali aliquid ea causa accideret, dixit. Numquid hominem aliquem occidi,vt v itae meae timere debeam 3 si Caini occisor grauiter puniendus est, quanto magi; qui me cidentias. Inuocaretrat. Moestae; seu excellenti unquam. xulgus Gleret. C A P. V.
i. LIazχ generationis, i. enumeratio poste inaris, eius. s. per quam christita descendit. Dei, Pr suam. Hebr.
16쪽
. Filios,&filias. Horum non sit mentio, qui non ab eis Christus. ax. Ambulauiit eum Deo i sincte vixit Hebe. 1 . Tulit. αξ in Paradisum tores item. Augustale Gen ad lita 27. Mortuus est. catino,quo Nit diluuium. Hi etia'. Nes .i.requiem, seu quieteai. consolabitur,ser te, quia inuenit agriculturae initi aeno, anim; i. Genuit,&csensus est post annuin aetatis scio. g
nerare coepisse, habuisse vero hos uea filios. c diu illa
Gen. hora .ri. Fili homini: .c:mrioriam ex rosteris Cain. Cht y. 3. spiritus mei .i vita,seu anima, quam ei dedi. Cato. i. carnalis seu voluptatibus deditus. Dies illius. i. Tempus es ad spaenitendum datum ante diluuirim: putati autem Lo. auni luia poenitentiam agere contempserunt, sceundum Hiet.in Gen. Puto ego nihil fuisse amputatum, sed id Deum dixit te annis ixo. ante dili xium,adeoque antequam Noeellet scio. annorum, iniscriptura more ido postea narret, ii enim ordine seruat. . Poten: S.i robusti, famos. i. celebres. . Inquit,pto,cogitauit, vel duit. Angeli Avel Na.
s. Inuenit gratiam.i. fuit gratus Hebr.
y. In generationibus sui . i. intellion: inea sui ciculi. eum o ambulauit,videris. io. Iaphet. hune quidam putant primogenitum, MCham secundo Vnuum. ii. Corrupta. gagitiis. Terra, id est,homines. m.
Chry.ho. 2 . Terram vocali,quod nim opera terrena; tes: quandocarnem, quia carnalia.
1 3. Venit coram me pro, statui perdete. A suis it latum. i. cora illi 'pio,pereos,seu per illoru opera,Hebr. 1 . Guigatis . i. leuissimis, Hebi. Gortior, quod est lignum leui imum. Chal. dtum vertit. γ o. veto,quadrata. Deorsum, nacula stes pro inferiora, secunda,& tertia.ctabulata.vel eorsum, coniunge cum lat triciaenacula,&tristega, pio, nacula, quae sint triplicia, seu veluti iii a te inempe, infima,media ii prema. is. Cubitorum. Cubitum G cuicunt 'iudaintelligunt, qui con tota lex cubito6 vulgares. 17. Ecce ego, pio, ego vero. Aqua diluuis .i aquarum diluuium.1'. Carni .non enim pisces. . Ingredientur tecum. He . enient ad te smi iussit, α Aogelorum mniselio.
i. IN generatione hae Linter homines huius temporis.
2. Mundis. Quae munda ellent, reuelauerat mus, vel ea tali numero venerunt. Seprena. unum erat postea
imi randum, velinquenda sex ad prolem,&sacrificia. Noe quod quidam putant fuisse ex immutatis duo is marem. 5 Reminam; mundio tem seriem, N E s et M. . iri nolin Edi istum. Alii pitant si ille r .s septem in res,& totidem foeminas. Iustinusquidam q. ita se iit, scii quisquis est ille auctor. Itemque ex immundia sitisse . duos mates, de duas scrininas, quia dicitur, biuna,&bina; tena, disertena: quae mihi opinio non
. Dies septem. s ab ingressu, vel a praecepto de iii prediendo. substantiam. i. animalia. De si perficieteri . Non. n. pis qui in mari. it. Mense secundo. dam Artilem putant, alij
Octobrem. serrimo decimo. 7o. vicesimo septimo. Abyssi magnae. i. aquarum, quae sub terra. catas aes i. nubes unde , eluti E senestris aperiis imber de cendit. ita Ouadraginta. c ut pollent agere poenitentiam. Cht y. bona. 2
13. In atticulo diei illius pro illo ipse die. cdecim
semimo, seu potitis,quo Deus praeceperat. nam post eum diculur transiste p. sic deinde a .die ruri solites,d cis. Deseriti s claudens ostium; aliter enim claudi
non poterat, I ut quidam volunt) bitumine rauiali
a 7. Diebus. snaturalibus. C A P.
i. SP i R i T v M.t .ventam.cdesiccantem. 3. Euntes,& redeuntes,pro, eundo redeuntes.seu si ib. inde decrescentes. Itaque inita dicitur, ibant,&decrescebant. re unita. c ad mare ser occulto venas. Hier. in Gen. 4. Vicesimo. cc o. At Heb. & Clia decimo. &quidem ita legendum. Nam a tr. die mensis secundi viriue ad i . septimi, iri si ut is At 7 qui supra vellerata . coacti sum hie vertere 27 vi ille numerus.ci so. dierit me staret nam a r7.mensis secundi usque ad 17 primi, dies Iso. 7. Hyediebatur.5 non reuertebatur. in arca. Hebr. isu,S: redibat .s vltro citroque volitans circa arcam. No. quod nostra lectio ex Io senapra est.. s. Ceilaikiit.i. ellent inimi ilutae.i 3. Primo. c Nisan, qui iei pondet laitio. Immi
2 r. Odoratus in,&e i. Acceptauit laquam rem sta-uem. Chal. suscepit Dominus cum beneplacito idi. Cunci: diebus tritae, pro, quamdiu terra erit. Requiescent. i. ilabunt. cxt temporedibaui . C A P. ix. r. BEN EDixi T. . dans ecunditatem. 3. Quasi olera. q. d. vi olim olera uadiectam. m. Tertulaib. de cib. lud., concestum nunc caniis usum ad maiores virespropterculturam.
3. Cum sanguinea. nil effusis prim sequiue. s. sanguinem enim,&c. q. d. Nee vero putetis licere hominem occidere, sanguinem enim,&c. vel est ordo in istis, de reddi narrario eius quod proximE sequitur, quicumque es siderit, . quamquam s. enim, pro autem, scriptura: more rositum est, sici is est sensus lacialioqui difficilis. animarum. i. quo aniniae in corytac vivunt. Requiram. culcis s. Bestiarum.vide Exod. ii .Num. 13.2s. Fratria. q. d etiamsi fiat cist. H
17쪽
s. Fundetur, c tu ilicem. Citta. Fundetur ex sententia Iuricis.1 t. Terram. i. ter habita: Lit. sempiteri l. i. aes. 13. Terram. i. terram intrabitantia.
6. Eritque. erat quidem ei Luri antea, sed non in id ,in quod ni ite destina: ut a Deo. Sempiterni, L perpetuo a me Ierii duas. Retrorsum gradiaret Pado, incisi sitie. 2s. Chanaan, o, Cliam, iucundam quosl .at Clit . bona. 29. ait, non maledretiisserat: ein, quod a Deos uilitat benedictus, sed alium, vade patet crucineri: r. Scrum PD un i. mino secim vel insinus seruus. 27. Habit ei in taberiiaculis Sem. Videtur praedicere ouet iaciti stetilium, ut a Iaphet iram Iudo a Sem. a'. Non motum. vixit caue ad sῖ. annum Abrahae sec latim Hebraeos, at s uduin Laeetavique rus 69. C A P. Mi. IJ AZ generariones,probi, quingenuerunt. Nati-
'ur,. pronati enim. 2.Gomor No a Gomer Galatas viros; a Magog scythas a Madai Medos a Iavan Iones, O Graecos a Thubal ibero a Molach Cappadoces; a Thinis Thraces. 3. Astenta, bli Ri Vinii a Ripliaura blas en
s. Diuiis insulae. i. Nau, qui varias tenueruntia u-las. s. maris meditemnet.
s. Clim, ab eo Aethiopin; a Metiam Aegypt ij, arbut Ubi j in Chanaam Chananam 7. faba, ab hoc sabaei; ab Hevila Getuli; a Sabatha Sabatheni, ut Ze Astabati; Saba Arabes. No hunc sa ba per et ictibi superio: r O. a Dadan Aethiopiae Populi. Vide Hier.
s. Potens.i. senis vel tyrannus. s. Venator. i. oppressor innocentum, ut quidani interpretantur. Cotam Domino,q.d. D iniri Mitte, deserente, vel Deo iudice, '. d.vet P.
ro. Atarii, qua Mem, Acbad, quae Nisbi 'Chal ne quae seleucia, vel Cusirhon. Hio. seu et, id est, Babylonis.1 t. illa, Babylonis. Assur, c filius sem. Quidam tamen Nitium intelligunt, qui dicatur A stur, quod Assiriis imperauerit,ueloiam Actes vocabatur. ciuit hi. Nimue Hier. ai. Haec .s Ni lue. a . Caphtorim. DCapradoc .. 23. Lauci nunc Calluboe. Hiet. Σα Fili 3.i. posteri. Cognationibus. i.similiis. iii tuis. i. idiomaus,s vati . Generatiotubus,id non est Hebri, nec Chal. nec apud Io. ii. Filiorum Heber. i. Hebraeorum. Abb quidam putant Hebraeos dictos. Ali 3 ab taliam qui primusdi- dii est Hebraeusta.Transitor,quod. . Euphratem trans Uet cum venit in terram Chanaan. videi renim Chananaei ira illiun coepisse vocare causam dictam, sicuti nune dicimus Geraramn ,&Gallos Transmontanos.
aquosuri,quo uin metropolis Dama Q. Hire.
et s. Dua, a quo condita Trachoilitis, & Da laus, quam regionem 7 n Iob Auseidem vocant, . Husit gem. Hul. a quo Atiueni, Gether, a quo Cais; Mes, a quo Maeoties Hiet. 19. Diuila sit terra dest,variis lingui. usi ter La-
r. LAni r unius. c. omnes Hebraea lingua loque
I. Ociente. At mentis,ubi Arcas bsti: erat. 3. Venite pro, a ite dum. . . Fili Adam .i i nities.sie fili ut ininis i limo: AEam auteni postum pro bominum. T. Venite.Angelis dictum, per quos Deus descend
bar, c operabatur. Aug. 1 f. civ c. s. . s. Pabel .i .confusio, vel venat consilio.
io. Generariones, id est aut igenem duaerunt, seu steti. ii. rilios,&stias. non nominantur, quia Cesistus
non ex irs nascitur il .r2. Ge tui: Sale. malilod 7o inret Arpbaxat,&sale ponunt Cainan, magnumque annorum nunierum. VitaeLuc. 3. itaque cogimur dicere deesse aliquid in nostra editione. qLod mirum non est, cum Matthaeus in Christi genealogia aliquo, oiniserit , quamquam dici potest, Hieronymum, cuius est nostra editio, secutum Hebia aequae hic diminuta, ut alibi etiam. vide Lx .ia. Σι. Aut: i. rani. cadbi Tltate vi uetue. Vr,ita dicta. quia in valle polita. vi enim vallis. vide I sa. 2 . 29. Duxerunt produxerant. Ieschae. iudiciis Melch .Hieraxit Sarai dictam ei se Iesch .s.suisse binominem. No. opinioe secundium bane opinionem dicere Aran finite imiorem natu quam Gratiam. a. Ilatan,Hebr. Charan anuuio triae sic dicta. C p. x a I.
. I I π r τ, pto, iam vero dixerat.Vide Act. .
i.Benedicam tibi. ixumulabole bonis. Heb. nedictus.i ibi natus. Heb.benedictio. 3. Maledicam. i puniam. In te. i. propter te.s Pr pter semen tuum, CLituum. Vide cap. ἡῖ. Cognati nes L simili . . Esreiliis est. s multo ant Equaris patet moreretur. Aug. I s.ciu. p. i s. N quod ex ut dicitur exili canticiat aris st.ex Haran autem s. vivo patre, quem sibinde inutiebat. vixit enim pater rostra Q. annis, quo mortuo
nunquam rediit in natan. 1. Possederant. Alij venum, diequisierant, de id significat Vcibum Hebraeum. Animas. i. homines. Quass: cetant. s gignendo, vel emendo seruos. Chald. quas legi stibi erant. 6. Conuallem illumem cMambre secundum quondam.Ali 3 venunt,quercetum, seu punicien Moreb. sic dictam a Moreh Chananae 7α quercum excellanti. Chal. planiciem Moreh.
6. Chanan sciat, pro Ctananaei erant. 7. Apparuit, abi, anno,quo Abraham coepit per
18쪽
s. Contra Otiemem, . ad Orientem. Inuocauit .srictando. ro. Inter . palestina. ii. Restiuabunt. vivam. a 3. Soror. Vide inis p. zz. ninta. 'H. bene us,pro, benefecerunt. idi. Coniux tua. sintacta. Chir. C A P. X et a I.
die, ni unge cum reueriuri . 6. Communi: .Liimul.
o. Cottam te. i.int electione.Vide cap. 1 . sinistram .seunti ad Oriemem. ita Venientibus in Se . i. qualis est Aegyptus eaput qua itur in Seg or,vesi nil sic im c aiungendum uniuersa usque ad se gor irrigabatur siciit linata usus malini, Sc sicut Ae yptus, Chal ad introitum Segor
ii. Alterutrum a fratre suo. i iter ab altero. Hebr. 1 3. Coram Domino i. Deo iudice, adeoque xciri cumo in Roalue, ta interim sciente.
13. Mambre, sic di ita quo Mambre. Domino. i. in his rem Domini. C A p. X r I I r. r.AMRA p H et L. Nembres secundem quosdam. Senaar. i. Babylonis. Ponti HGr. Chal ,& o. Ellasar. F E Hieronymi tempore Pontus diccbatur. Aesamitarum,s Persarum. Gentium Hebr. Goim, o te Prouinciae nomen,etsi alioqui Gentes significe 3. Siluet item. Hebae etiam,seu vasti iam. . Reeesserunt. i tributum negauerant. s. Raphaim,s Gigantes. Carnaim, iunge ciun Astarenti. en autem locus in Arabia. Cum eis. Hebri in Ham .le sic venit Hiel.in Gen. Vbi Zuzim,& Eumim interpretatur,terribilus,relioneados. InSaue. 1lij vertunt in planitie. . Ad fontem. Alij vertunt ut est Heb.ad Hen.
Misi bat, i. iudicij, c prope petram, ubi Deus populum
iudieauit dicitur enim id per anticiparionem. Hier. Asa Gmhamar,i.xibe palmarum, nunc dicitur Engaddi, Vbi taliamum,& palmae. Haetito. Ceciderunt,c sese conieceriant in putem, nam postea fit mentio Regis Sodomorum. nasi intelligatur
i . Numerauit. Alij armauit, vel duxit in praxlium. eximitos, i. instrue s ,& assuetos militiae. Dan, est unus Esentibus lordanis, alter enim Ior, non locis di stan ,rede Iordanis dictus.Hiet. as. Sociis. Alii, copiis. 48. M. chii Mech. Hunc Hebraei dicinit ese Sem, filium Noe,&vitiiserique ad Isaac. Hieria Gen. Salem, i. Hierusalem quae pri in Salem dicta. Hier. in Gen. N5 Ieiusalem, sed Salem Aequa Gen. 33 .Hieri epistolaris. Erat enim, l. d. protulit, octoici in s incium
io. Dedit. Abraham ipsi Melchised . omnibus, chostium bilis.
ii. Amma .i.homine . Hebr. ii. I tuo, i. iuro per Dominum. a 3. Caligae i. calceamenti.
24. Iuvenes. i.serui mei. Accipient. si vo ent. C A P. X v. i. FA cetus est termo Domini. L locutus est Dominus Hebr. Magna, ferit. 2. Filius pri curatoris,&c. qui iam volunt, si lius procurationis, elidi pensationis i. di pensator domus meae. Chal. Filius domus meae. Filius Mascin vernaculae meae. Theodotio vertit, tene Hiet, ut nos legimus. Elioer. . haries meus erit. Ab hoc quidam dicunt conditam Dama eum, eius nomine appellatam. Vide tamenii pr. p. Io. 3. Semen i filios. s. stellas.s noctu suerat sacta viso. sic erit, scilicet innumerabile.
6. Reputatur L imputatum, q. d. habitus in eo iustus apud Deum. p. Et columbam. Heb.&pullum columbarum. io. Altrinsecus. i hinc inde. Lex I sto. 1 f. scito praenoscens. Heb.sciendo scias,i. ceno scias. Hebr. quasingentis. c. computandis a quinto anno Isaac,quo domo Pullius est Isia iaci. No. quod Chal. Cat. a. ait Deum proprer merita talium abbreviaste id tempus, minui sicque isto. annos. i . Iudicabo, id est, puniam. 16. Generatione qualia.s. ab ingressu in Am pium.
Est quidem Naassta quartus a Phares qui cum patre
Iuda ingressus est. 17. inter diuisiones. loco Des,more foederis.ttansibant enim, scindus fit lentes inter diuisini hostiae. quasi dicerent, ita iecemur, si pactum violabimus. Vide
ita Fluuio Aegypti. squi Aegyptum separat a teria Chanaam, de prope Rbinocoluram urbem in mare i suit. Vide lia. 17.
I. sui. i. quattur in Sur, de inde in Aegyptum, quo illa,nempe Aegyptia, festinabat. Hi eris. A facie Sarai .i proptet Sarai. Hebriit. Asnictionem. i.orationem in affictione sectam. ii. Manus eius, i c. significat, posteros eius,c sata. cenos inceriis fiat bus vagos,imPugnaturos omne & ab omnibus impugnandos Hi . e regione, '. d. neminem timens. 13. vocavit Uri inuocauit. Chal. orauit in noenine
Domini. Tu, si audi dicens. Qui vidisti me. Aiij,
qui vides me.Chal. videns omnia. rosic: uua,id est,te 'guina tectaculis. -
i . Appellauit. c. Angelus, vel Abraham,vel aliquis alius. est enim Heb. vcibum Malculinum.
19쪽
nam ab aeter omnia scit. 1 . Licini id addi . quia nomen terrae 31one uri
quodammodo videbatur. Ch . 33. Abiit Dominus. Lille Angrius, qui loquebatur eum A, ain alij. n.duos innam abierant Deumque repitae ab Ideoque etiam sui3. Domini redictus. r. AM aut A coram me. i. da operam, xt mihi placeo sic Ps . ii . Placebo Domino. Vbi Hesu. Ambulabo coram Domino.
s. Abraham Ab patri tis 2 a multum Hamoni nn multitudo.
. Generationibus sitis. L temporibus sitis, seu atates a. ut sim Deus,&c. Id erat pactum. svicolerent tanquam Deum, Deusque illis bene ceret. seu, quod e cem re it, Ipse illorum elliet Deus,& illi eius populus. Ic. t una. i. signum racti. vide paulo prii . Delebitur.' dicat non censebit ide populo, vel di iras elimone. 'ide Num as. Aug. n.PHag.& - l lin.interpretatur, peribit ob peccatum oliuinat morte i nia. pactum. L de ligni prohibitione in Paradis,
Aug. lenia' Initum iecit. i. neglexit. Aug. sextu. cap. 1 7, ait, inando in Adam peccatii uritum iecula. 11. Sarai.i. principem meam, seu dominam meam. sata .igrincipem, seu dominam. 16. Exe L. fillio vel pro exeassar a. Ha.d Cha
ir. Putasbe.Id dixit ex inaedulitare. Hier. 3. coni. Pelag. Aliu et admitatione dictum purant .vide cap. tr. is. Coram te. t te illius vitam approbante. 3. I .i risum quia risit Abraham. Hier. dicerem iiiis, quia parentibus laetitiain mulit eius nati urnas.
Pactum. de circumcisione, vel potius de Christoe eo nescituro: quanquam id etiam per circumcisionem si gnificabatur.vel istud, de quo stiriai una. r. in cur si- suum data circumcisib. ai. Ad Isaac. quesi dicat Nascetur CE istus Isiae,
i. FERVOR x Elei tam, scilicet praegrini ad bospitia blent diueriere.
a. Adorauit in terram. i. se dem illa in terram Dei ei curuauit,reucrenti r caula,more Oiientalium. Domine, ei: ingulare pio plurali, vel mysterium Trinitatis indicatur quam illi resis entabant, et unum x illis alloqui uti l . Ait te. quae erat ante tabernaculum. l . Dixerrantipto,dixi: unus illotum. ro. Vata comite. lirasi dicat, vivente te,dcvrore. Chal qu ovos eruis vitii. Vide Reg. .num i 6. iar. Muliebita, id cst,n .en stiva. a . Cond.ctum. q. d. vi pnedixi, leui tomisi. Lodem tempore. . sequemis anui. . lis. sed ii sisti. Redarguit Dominuati sum sarat, quia ubi rationis sua: non Abialia , quia admira: ionis, & cie. Uriae. August. IK. Deducens eos . remansium: Angelus cum A. braham duo domammis s. Aug. 3n G . q. 33. No. quod qui mansit, Deus erat, secundum Iustinum in typh.&Epiphan. in Ancorti Dcum reprissentabat. 13. In illo. i. petiemen illius.' Chi istum. 19. Faciant iudicium,&ius iri .i reci deuistExinuant dita. Pio adbialiam Heb. curea Abraham.
s. Cognostam eos. i rem cum illis habeamus. s. Educam. Putauit oblatione hae iii rem populi placandum , nee illum accepta: unam quod otiuebatuti Chty.hom. 3.ii. Qui iis erant. Ha. qui erant ad ostium. Cocitate. o. a. - q. d. auidentia ri' caliqua Dicu. tu alia non videntur. Si qui percum ab Lalao, α&scipuli. Lucae t . Aug.in G .q l. I . Ludens, i. d. iion sino. i Sceletera est. steteris punitione. 16. Dii simulante. Heb. tardante. Parceret, id is vel et clipei i . hespicere post tergui id Lucae s. propcenitere accipitur; at hic pic accipitur. Circa regione. HAE planitie. is. 1lagnificasti misericordiam. i. maxima usita me misericordia. Nec pollum, &c. turbati ne timoris Deo non credit, ita de filias voluit prostitu te. Aug. in Gen. q. --22. Segor. i. parua Hebi Tlbbat 2 at . Pluit Dominus a Dontino. i. filius a patre.Aug. locvt. Cen. e. 3 o. & in Gen. q. 19. A Domino. uast. Hir. Haec iub ilio dicitura quibusdam iacta at no si. a conlusione linguarum. 26. Post se.i post tei m. Heb. post eum. Lauersa iter visi, quem sequebatur. Chal. poli se. 7o. retroysim. Salis. .metallici,qui dia durissim .e i quidem salsapientia limbolum, et nic positus ad insit emium ad
3 3. A mmon Heb. Pen Ammi D id est, fili populi uici,
t. IN n r. c a convalle Mambre.
s. Simplicitate. cconputans me lesi te. 6. Custodivi. i. prohibui. s. De no e. i. summo manλΙΣ. Filia patris,i .nerti .s erat filia Ammaui natus ex alia, non matre Abraham. Quidam putant filiani Thare ex alia uxore. 7o. Soror ex patre,& n ex matae. vide Hier. at Helui. & sis cap. et t. . I 3. Misericordiam, id est . beneficium, seu gratianis ociusti:iam. Vide etiam r. H.num.13.11. coram vobis, id est,ia xestra electiose, uindicat.
20쪽
dicat, videli, terram , eligite quod placet.
io. Velamen oculorrum, id est, dessensio napud tu, quod. s. te intactam viro tuo reddiderint. diciantur liuem oculi pudoris stare. deprehensani. c in enore. ra. Concluserat. i. sterilem tradiderat. C Λ P.
c. Ir I s v xi, id est claudium, seu laetitiam. Cossidebit id est mneaudebit,congratulabitur. . Abiabam. dicenti vel pro, de Abraham. s. Ludentem. i. irridentem. Quidam vertunt lai-uiemem Hieti interpretatur, sisset primogenitiata con
11. In Isaae,&αquasi dicat, et Isiac habebis posseritateni promit Iam, eaque te patiem dicet. I . Llu .c Agar. Puerum. L. I S. annorum, Isaac enim tune erat s .annorum. natus ainem fuerat in Geratis, cum Ismael esset i s. Ilio. in Gen.
1 3. Misericordiam. ταiustiuam. Vide sis p. capio.
3 i. Persi e . i. Poteus iuramenti. vel puteus septem. Iurauit. sub.&propter scptem aquas utrumque enim nomine signiscatur, ut proxime dictum. Via de itisia cap. 26.3 . Colonus. i. incia C A p. X π I r. r. TENTA vi τ,id est, probauit. Aug. in Gen.q. 7. Adsum Heb. ecce ego.id est, cum me. 2. visionis. Heb. Moriab. locus est, ubi templum a Solomone extructum. γα cessam. Chil. diuini cultus. est autem Moti ah myrrha Domini. 3. De nocte,id est summo in L praecep rat. Heb.
dixerat. . Tertio a Getari,ad montein Moliab, iter est dierum trium. Hio.in Gen. D. Ostenderat. Heb. dixerat. Ir. Cognoui s. sicci, ut cognosceres. sic I.Cor. 2.non
iudicaui me :cire inter vos,&c. Aug. r .a ri.& de Gen. ri. Tergum . sirum. r . videt. Heb.xidebit. id est, proiiidebit. Videbit. Heb. videbitur .itapparebit. c Cnristus. 7 .vitus est. seste putetitumpto sutat: tr. stellas caeli. id propter pauciores, firmiores, &clariores dictum est. At arenam maris proptermultitudine in infirmorum, &cati alium, quae tranquillo ten Pine quieta, aliquando tentationum, & Gibulationum nucti uso ita est, &turbata. Au . Poetas. i. Propugnacula. haec enim solent elle in Vibium portis. as. In semine. i. ymptat semen. fChristum.1t . . Huiue huius stirpe Iob descendit,non derctu. Hieta in Gen. Buz. ex nutus genere ieeundem H
btam suit Balaam,qui iti Iob dicitur Eliu, te primo oras uetus, 3c ini P heta. Hier. 22. Chased. iiii Chalim. Chaldaei Hier.
α. A R a tr. i. quatuor. s Adam, Abraham, Ictae, di Iacob. ibi se ulla an. Hici. iu Gea.
a No Evvsi M. τη. Ius. Heb. bariditatem pollegionem me tuum, quali dicat, senus. 6. Princeps Dei .i. magnus princeps. Sic cedri Dei, montes Dei. He s. i. selestis. vel q.d. in eo, quod tibi elegetis. Prohibere poterit. His . probi est. 7. Adorauit. c. gratias agens se coram sopulo in se
1α In medio filiorum Heth. Umet Hethaos. rs. sic A. Siclus diachmas duascontinet, adeo epretium erat scutorum So. quamquam erat & sicius diachmarum quatuor Vide cap. seq. quantum est Locrquasi dicat,iam vili vendopropter te. CAP. xxi Ir I. Ii. SV arx R semur. Sic olim iurabar ur. Vide cap. 7.i Hier. I. coni. I in. Adaurasse ait insonore,id est,
i in Christode eius semine nascitrum. Videinam Dierant Gen.&epist. I o. Crediderim ego sitisse eo ritu signifi-s catam suoiectionem eius qua sic manum ponebat. Itaque sellium scit a sciuis,& filii LVide lascap. m
io. Nachor.Linqua Nacho habitabat. I L. Occulte. L exaudi me, vel Dc occurrere quod
is. Et incognita, Pro, id est incognita, vel nempe
incognio. 18. Vin .Heb. manum. 2I. Contemplabatur e .Hela obstupebat in ea. 21. siclos duos, prodrachmas duas, ut patet ex ro.& Heb. nempe siclum unum communem. nam sirius salicti tu drachmae . Siclorum decem. Heb. dc 7o.
et . Misei icordiani. 7 o. iustitiam. Vide sup. cap. 2α &eti. Veritatem. s.promissi.q. d. fideliter egit. 31. Desilauit. i.cl: las det laxit. Pedes carni tu, Hcb. des sic s. quod potest etiam ad cameloo restiti. 33. Panis. ixibus. o. In ius consi ecba ambulo,i. cui studeoplacere. l i. Innocens ciba maledictione. Heb.mundus erisi a iuramento. i. ab Uutus: quamquam etiam velati Pol test, maledicta ane. q. Veritatem. i. fideliter. so. sermo, id est,r haec. q. d. a Domino sinum est istud: seu hace est voluntas D ini. No. quod utuntur i nomine Ieboua. id enim erat proprium He -- . rem, etsi ipsi eum non colerent.
i. Locutus, id est voluit, seu vultiso. Porta vide cap. 22.61. Australi . . Geraris.
bina faciam vaorem.Hier. 1. Aillatini δεα Nomina sint rorulorum. 6. Concubiliarum .i. uxorum minus princ alium: ductarum sine cere: n. iis, quarum flos nonda aut