장음표시 사용
281쪽
α JoH. LOCCENII Minfrave, valere auctoritatem regum. Sed o. perae pretium erit, hac de re prudentis Cominaei iudicium audire, si prius quae de Eduar do Rege Angliae, Regis turbulenta uxore &factionibus procerum velut principiis & causis huj us rei refert, acceperimus. Ea de re lib. X. hist. lic refert: tauum Edpardus Rex Anglia parum prudens esset, natae seunt factiones inter proceres 3 easquefo vebat istius uxor, Renati Sicilia regis filia, quando Sombresseti Ducis par
res tuebatur, ac Baruicensem Comitem oppugna ,
bat. tauod si diremisset ilia di fidium, bisuis
que fortuno u Anglia recte consuluisset. Nam exortum ab ea dissensione besium viginti novem annos duravit,ae multo maximam partem lectis oram hominum absumsit ; re istia immoderatum regina sudium in causa fuit, ut Remi censis Comes Gomenclem domum, odio Lenela-sri familia, deinceps propugnaret. Nunc apponit suum de ea re iudicium, & simul disquirit, num huiusmodi factiones & dissensio
nes, praesertim Nobilium, Regi sint utiles. ει-ctiones, inquit,conjuncta sunt omnes cum periculo,inter Nobiles praesertim, qui multum alioquin in eam partem incumbunt. Bieat fortuo quispiam, ilias partiam ossensiones Regibin non esse inutiles: patefieri hae ratione omnia consilia: nihil esse, quod non esseratur ad Regem e re in majori ipsum esse observantia. Non negarim si
equidem, si quis priscus adolescens vusemodi
282쪽
ANIMADvgRsIONrs POLITI ALmultates ae eontentiones Agynaceo suscite quin maximam sit habiturus ridendi suis obleuania materiam. Nihil enim erit adeo secretum, quod is hae muliercularum aemulatione dae invidia non resciscat. Verum ut ea conoetudo recipiatur in catu virorum, ingens profecto periculum in eo versatur. Hoc enim vere sit ignem in tuis adibaae accendere,que deinde non possis, nis maximo tua detrimento , resingνere. Nam qui Principem .
vident ά se alienatum esse, ii fere novas incipiunt tentare amicitias, εν illis libenter se eonjungunt, quos di ere flutant ab eo , quem sui adpersarii partes tueri vident. Accedit,quod boni Principes non soleant dissidiorum semina intelcives suos serere ; sed Tyranni aut dominationi intenti, & factionum studiosi, di invisi populo: ut distracti dissidiis subditi, nihil contra eos moveant; illi vero de subditorum vecordia tuto triumphent, suamque potentiam di dominationem stabiliant. vid. Arsis. Politrc.DrI. Zevecotii Not. Politie. in Suetonsi Iurisiumpag. o. s. Eadem est sententia Forstneis ri in Taciti lib. II. Annal. p. m. 34s. Mihi δε-quit, ea de re im viderar,ut nunquam nisi ex a ridenti eipium discordiam publica rei Principi prodesseputem. Primum,si Irannuου fit qui regnat s odio habitus ά popiis: tunc enim ut contendentibis civibus i e securius vaeet,dividenrisunt, quos timet. Deindesi quorundam nimia fle
283쪽
contentionesque, quibus se invicem consumant. aut sisam quibus occupati in Regem constirare nequeant,disseminentur. Perum enim vero hac cautio morbum arguit imperii, Principisque δε-bilitatem: qui quum virtute viri inque desi-tuatur, ad istas ignobiles, ne dieam probripi nas , artes confugere cogitur, quae Gamen, etsi ad tempus jurent, posremo fallant: Nams bestum. ingruat, qua partium Principem sibi minus a. quum putat, hosti accedens,issius vires aura in taceam in una civitate capta partium sudi , quarum qualibet sibi amicos sociosque quaerit, non unis moenibuου contineri, sedcontagione alias quoque regni partes inficere.
Quae Lipsius in Politicis suis ita, ut hactenus audivimus, disseruit, in magnas, medias Mleves fraudes dispescit, easque seri magis ita, quam rem simi non inficiatur lib. IV. Politic O, I . F. 3, 4. F. F. '. 92. contra dia vinam pugaeare sanctionem fatetur; sed suspensa quasi mente &haesitante conscientia. --gnas quidemst audes quas in perfidia & injusμιia Ponit. , I . . damnat; sed medias tolerathis verbis: Nadisi tolerari medias has fraudes a me, non tolli. auia minen, rectam istam dioi- namque legem si considerod harao valde suem do. Et mox r AEgia vos aut me his expedio. Quis non videt,ibi conscientiam & vafritiem inter se pugnaret ut reqe observat Iuxclerus
284쪽
ANIMADvERsIONEI POLITICAE. 237 an cap. V. Dissert. de Politic. Lipsit pag. 6i. Nihil autem cum scrupulo conscientiae faci- endum esse, praeter invictum divinae veritatis testimonium epist. ad Rom. cap. ἔφ. v. 22. H. ς etiam Tullius, etsi paganus, suo modo vidit, dum lib. I. offic. sic loquitur: Benepracipiunt, i qui vetant quicquam agere, quod dubites aqvum fle an iniquum. AEquitas enim lucet ipsa per se si Eubitario euitationem significat injuriae. . In classe mediarum fraudum ponit eorru-νtionem & deeeptionem, ipse eorruptiunculude deceptiunculas lenioribus verbis vocat lib. IV. Polit. cap. I . S. I. licet cum tentatione, qua sit per munera & cum errore ac mendaeis; coniunctae sint, ut ipse auctor dicto loco g. 37.& seqq. ostendit, & ita verae sunt corruptiones ac deceptiones. Finem autem illis utendi d plicem facit, boni communis, & nece tatis. Φ, et . F3. & addit: Vix esse , ut contra tot insidiam ter se seuorque aliter tueatur bonis Princeps; & tandem ita excusatum it: quod Uu ac eon erudine jam pro nihilo habeantur isthac. Φ,I . g.
i Lepes autem staudes in di dentia & As mulatione ponit, quas non solum tolerat, sed
, Ad haec ista reponi possunt: naudes sive 'devescive mediassive magnae,nonne natura sua sunt malaeὸ quae diabolum,primum sophistam in impostorem, auctorem habent: unde
285쪽
quod absque minimo etiam peccato non est, purum bonum non esse constat: paulum krmenti totam fermentare massam. Quamvis autem vinum non desinat esse vinum,si aqua
Ieviter sit temperatum quo simili auctor utitur itamen non est merum ac purum vinum pila quoque prudentia, cui guttulae fraudis affusae sunt, non es mera & cera prudentia, nec eum Dia virtute, qualem prudentiam Lipsius antea lib. I. Politic. cap. VII. volebat, sed mixta; qualem ipse postea IV.Politic.cap. n. facit; & quidem mixta fraudibus ac vitiis, quibus adversatur prudentia. Quod autem bonum commune hic praetexitur, non satis est ἔne quidem, si nocendi animus abis', uti Be- soldus in Dissertatione de arcanis Rerumpis.caP. I. I. Iv. existimat atque distinctum it: Si nocendi inquit intentio absit eatera mala qua si vicularum morsus sunt, quibus demto aculeo non subes virin. Caeterum ut actiones in laude Ponantur, non solum intentio bona & finis earum, sed etiam via, quae ad finem ducit, recta esse debet.Nec mala boni finis causa vel facienda vel excusanda sunt,Rom.3, a. Fra autem per se vitiosa est, etiamsi ad bonum commune dirigatur, & iadendi animis absit.
Non itaque sufficit dicere, siquid in Repub. quocunque modo,sive iustd sive fraudulenter sata
286쪽
is esse, nisi idem iustum & aequum sit ; nec honestas ab utilitate sej ungenda esh: quod , Cicero I. Ossie. cum Stoicis quicquid etiam contra sentiat Lipsius 4. Politic. Is, 2.9 ex naturalis iuris & rationis fundamentis fuse recteque docet. Imo fundamema rura pervertere ait, qui honestatem ab utilitare separant. Et lib. II. Ossic. dicit: me qui parum persticiunt, hi saepe versutos komines σφηllidos admirantes , eoγum MALITIAM SAPIENTIAM judicant. auorum error. Eripiendus ent, omnisque opinio ad ad eam stem traducenda, ut honesis consiliis justisque factis non FRAUDE s malitia ea, qua velint, eonins qui possint. Quin ipse Lipsius in monitis
Politicis 2, 7. rectius sapiens expresse dicit: Ne separemus honestum ab utili. Nec est, quod durum Necessitatis' telum, i fraudium obtendatur, in cautione vel elusione insidiarum. Contra illas tutissimis est divinae protectionis clypeus. Deum timendo, & recte faciendo, neminem mortalium, nec ipsum diabolum extimescas. Hoc se munimento, non fraude, tutabatur David adversus pravos aut suspectos, ipsosq; insidiatores vitae ac salutis suae, Ps. Cxum. D- bova ad I mihi : non timebo ; quid mihi facio
287쪽
delictorum correptione vel tentatione in boonu,quodDeus inde elicere novit,accipias Tu vero potius recto resimplici, etiam ad exemplum Davi ais, tecum, quam dolo cum insidiantibus certes etiam si prudentia cum simpli citate nonfraudeὶ conjuncta uti quoque liceat ; de qua circa finem hujus dissertationis. Quod autem Lipsius sua monita aut dicta dis fraudibus, sic moribus recepta esse os con e-tudine pro nibilo haberi ait, hoc parum aut nihil patrocinatur fraudibus. Hic enim respondendum est, quod Proculus JC. lib. IV. Epist. & in l. 12. D. de ossic. Praesid. respondeis bair Non θectandum ess, quid Romaefactum sit aut fiat sed quid dem debeat. Astus ac tech. na politica, quae vulgo in proverbium hodie abierunt, & passim male audiunt; nihil aliud sunt quam pravae artes, autfraudes, ab ea rum male consultis auctoribus in rebus admi. nistrandis usurpari laetae; non tamen exemplis pravo more excusandae.
uod denique Lipsius, , I etiam rectis-
as mentes a recto fraudibus abstrahi, ου eo ire, quo utilitaου ducat, contendit, meliora sperabimus, si tales sint, quales dicuntur, & bene edoctae, Hetrusicum doctorem, Machiavellum hic non sequantur. Quod vero Lipsius Aristotelem eo quoque inclinare scribit: dum Principem moribus vel plane bonum; vel δε--bonum aut semimalum facit ; in eo Lipsius
288쪽
ANIMADVERSIONES POLITICAg. in memoriae errorem erraviti Aristoteles enim
in cap. XI. lib V. Politic. ubi de tyranni institutis agit, etiam hoc inter ea refert, quod Tyrannus non bonus Princeps tali sit ingenio, ut simulatione virtutis , quum non sit, videatur esse bonus; & inde vel semibonminet Iemimalus. Sed vero ac Christiano Principi prpbitas ac fides omni utilitate & calliditate potiores erunt. Polybius etsi paganus, tamen magnus civilis prudentiae doctor lib. XIII. Hist. p. m. 6 1. 67 a pulchre docet: Regi FRAUDEM minime conpenire, etiamsi ad
est in ipso contextu hodie nonnussu necessaria videatur. Et quomodo dolus atque astuti Principi utilitatis causa, conveniat aut placeat , non video; nisi forte improbo, aut in male parto imperio. Verus PrInceps prae aliis & exempli causia,& quod sic expediat Reipub. integritatem ac Veritatem colere amat.
Bestiarum ignobilissimae sui commodi causa maxime fallere solent. In hac quidem rerum 'ac naturae imbecillitate,nihil est omnibus numeris absolutum; ita ut fallere & mentiri sit. pe homines soleant; ad illa tamen doctore&suasore non est opus: ne vitia, ad quae homines natura proclives sunt nisi rectius informentur virtutum nomen mereri videan
Haec tamen non ita quisquam capiet, qua
289쪽
I . LOCCENII si dum mixtam fraude prudentiam iimus, asininam simplicitatem sectandam velimus. Non equidem illud Didici enim ex institutione ipsius Christi redemi nostri prudentem simplicitatem; & ab aliis, di . . scrimen inter eam qua simpliciter prudentia icitur, & inter m&mτruta , uti prisci auctor , Polybius lib. II. & III. & Posidonius Ciceronem ad Atticum lib. XVI, epist.XL pellaverunt eam ; id estprudentiam vel oleam necessitate temporum expressam : cui
manum genus sua miserial& vanitas noxium fecit , ut Augustinus Ioquitur: quum nimirum bono sine re modo alimgitur, aliud simulatur; quod etiam 'probat LD. De dolo, g.a.y. & toto genere distat a se:& veteratoria malitia; velut Casaub vere erudita sua Praefatione ad Polybium Dedicatione prolixe deducit. Illa vero' dentia pro conditione temporum in pathellove adhibetur: quando ad, recte tu dum nostra vel aliena , consiliis & arte nostra vel aΙiena a duersus insidiatores, & s
spectos, vel hostes, vel factiosos &seditiosos recte uti necesse est. Eadem opus est ad rhcte de hominum actionibus judicandum , eorum animos excutiendum aut occupandum,
occasioni& circumstantiis rerumsonsilia a commodanda, necessitati cedendum, secreta celandum, periculosa circumspecte caven
290쪽
dum, tempori recte serviendum Talem laudat Cornelius Nepos Epaminondam, quod temporibus sapienter usus sit , sapienter inquit, non casside aut, malignὸ, ut Alcibiades. Ut finem liac faciam, optima illa est satin publici ratio, quae in Dei voluntati con gruentibus & veris actionibus fundata est, quae utilitatem ita respicit, ut ab integritate ac iustitia non divertat. Et hanc talem Lipsium in animo suo praetulisse & amplexum esse verisimile est, quando conscientiam suarn rectius excussit , & ante haesitantem ex Vero magis confirmavit. Illud constat ex aliis eius scriptis, praesertimi Monitis Politi la I,7, a. s. & I3. ubi sic loquitur: Toste fucum uiam, qua nec valida nee diuturna esse possunt ; N ex libello ejus de una religione clare patet, quod quae de Fraudibus in Politicis scripserat, planῆ improbarit & damnarit, ubi haec eius verba 'exstant: Ego ista probo aut praeo P quin disertis uarisque verbis damno , detestor, reFu-