Johannis Loccenii Syntagma politicum, in quo continentur epistolæ politicæ Sallustii et Ciceronis ..

261쪽

multitudo nova turba laboret, quasi habita ecundia ratione, cedit populus minor j seiusumqueproximis ramis examen humanas meisectae.

. Itaque si cives quidam potentioresorum impotentia ad dominatum vel 1hiam abuti velint, necessitas suadet, vel cedere illis, vel potius Regis ipfius, cui isunt, patrocinium quaerere,qui & velit&l time possit eos tueri. Verum si multitudati cuius factio & potentia forte metuesit, nonnulli suadent, antequam erum specie pacis, in qua armis non opus sitie mandum esse: ut nocendi copia vel matmultitudini adimatur. Sed etiam: Spoliatu arma supersunt, ut poeta ait, vel desperatio & furor tumuari conantium facile arma invenit. Saergo est, illos , qui in repub. adhuc incrupti, & quieti, presentem statum ainan plus reliquis possunt, benignitate & aequie imperio conciliari, vel ut Aristotelesquitur h) ιδιους ριο- απιῶ ' τῆς αρ maximὸ proprios imperii mpo vel obligari inficio e ut imperio bene cupiant. Ita rsolum ademptione armorum non erit os sed etiam integriorum ae potentiorum

ao subsidio, si nee sem factiosorum &

262쪽

cordia & quiete quovis honesto iustoque imo. do, retineantur utrimque, & fide ac virtute magisquam aliis omnibus praestent : quae fi illis confirmatae sint, quidvis potius tolerabunt,

quam ut rempub. moveant, Si tanta ubertate ad nascantur apes, ut

omnibus victus non suppetat,& inde novi motus exoriri possint; in alium & remotiorem locum velut coloniam pars earum emitti, aut ipsa per se alio migrare solet Varro:

Examen apum exire tet, eum adnarae proserὸ sunt multae, ac strogeniem veteres emittere volunt in coloniam.

Inde ortum videtur, ut, si Respublica aut Civitas nimia& inquieta turba praegravaretur, pars eius alio in coloniam emittereatur: Ut annona masis sum ceret, nec sibi aut publico Onerosa esset nimia multitudo Certe Athenienses & Ephesii inde nummos suos Λ- ρυ imagine signarunt: quod ea esset cMoniarum emissarum nota, ut observat Pignorius in

Symbolis Epistolicis. l) Quotquot autem

remanent in urbe, & quidem di vites luxuria & insolentia legibus sumtuariis, earumque seria executione, refrenandi ; eglentiores necessariorum copia , suis mauibus , si poG

sint, quaesita, vel debilioribus & pauperi-

263쪽

αμ PH. LoCcENIlbus ex publico suppeditata continendi sunt rut ab alienis cupiditatem & manus absti

neant.

JOHANNIS LOC CENII

Animadversiones Politicae

in aliquot navos

Politicis adspersos, & dubiorum quorundam Explicationes

nunc 'primum edita .

vos quosdam , Politici Uus volumi nis certis capitibin addesit; qui breviter ae modesὸ daluuntur , sdubia enodantur. Agni viri Iusti Llpsit verum est

iudicium in praefatione Politicorum ipsius, de Machiavelli Primcipe : Maebiavelli, inquit, ingenium non contemno , acre uisiis, i D

264쪽

ANIMADvERsIONES POLIΤICA. Σπαm, re qui utinam Principemsuum recta duxisset ad templum iEud Vir μω re Honoris f Sed nimi ve defexit ; dum commodi ilias fem σπι intente sequitur, aberravit a regia hae via.

Caeterum quod Lipsius iure culpat in Machi avello, eiusdem non prorsus ipse expers est in Politicis suis. Quod amplis . & clariss. Conringius in praefatione sua Principi Machiavelli praemissa, dextre notavit his Verbis: Zipsium, ση majore non nihil vafritie sis usus , Machiavestiea re sapuisse s docuisse, facillimum deprehensu eri, si expendere cui animus fuerit, qua libro ejus quarto Politicor.) capiti in renio decimo ου decimo quarto disseruntur. Statim enim utique in imo initio negat, placere sibi illos, quibin probatur solum eum νirtute

directum iter. Et non multo poΗ non admitrit quidem in iis turpe aliquid mixtum esse ; mox ramen praeisit, utilia eum honesis miscenda, modo non omnino abeatur ab honeso. Capite sequente fraudum usumprobat, tamen in uni versum desinit fraudem argutum consilium, a virtute aut legibus devium. Modum iraque duntaxat in ejusmodi servandum reapse vult

Lipsius. Inspiciantur quoque Conringit Animadversiones Politicae in MachiavelliPrincipem pag. Is . & Civit. prudent. cap. XIV.

pag. 3set. Quin ipse Lipsius initio sui operis Politici civili vitae duo fulcra addit: P - R dentio

265쪽

dentiam & Virtutem , ostenditque prudentiam sine virtute castiditatem esse, re quies berpoιius, quam prudentiam. Deinde virtutem in duos velut ramos dividit , Pietatem & Probitatem.

Ab hac autem doctrina in progressu operis deflectit, dum ex usu Principis, inter vafros &malos , prudentiam , cui aliquid ex frausibus junctum sit, admittit. Unde factum est, ut naevos quosdam libris suis Politicis aspergeret, ut jam ante ab amplis: & clarisis Boeclero in Dissertatione sua de Politicis Lipsit accurate observatum est in capite quinto. Lstos naevos pressius expendere, atque ingenue modesteque pro viribus diluere, & qua mente acceperit Lipsius, apertius ostendere animus est ; non quidem tanto viro, & tot meritis in rempub. literariam insigni o trectandi animo ; absit: sed solius veritatis studio, & iuventutis bono : cujus interest, ne auctoritate tanti viri temere ducta, vel mente ejus non satis intellecta, vel specie veri decepta, in errorem delabatur, qui aliquando publicae rei staudi sit. Quum

autem Lipsius opus suum Politicum ex veterum Auctorum verbis & sententiis apto or .dine & contextu concinnarit, e re vistam est

dispicere,quoties opus esset, di propius intueri ae perpendere, quo sensu&scopo istaec ascriptoribus allata, & quomodo a nostro

266쪽

ANIMAnvERsIONES POLITIesi lusauctore ad ipsius mentem directe vel minus eadem applicata sint, melioris cognitionis &judicii causa. Excerpam autem ordine ex certis capitibus Politicorum Lipsit, quae ad praesens institutum facere videbuntur.

Ex libro I. Politie. Lipsit eap. S. XIV. ubi sic loquitur: PRincipem religentem esse oportet, religiosum

nefasDHoc Machiavellicum videri possit. Sed quum lib. IV. cap. II. Politic. doceat et Principem religiosum esse oportere is & ipse auctor in Notis se explicet; hoc missum facio. Principi tamen , quamvis religiosus esse debeat, negat dicto loco S. 3. liberum insaera juae esse; secus atque Machiavellus, qui lib. I. Politi c. vel Dissertat. ad Liv. cap. XIII. & seqq. Principem ad exemplum Romanorum veterum, pro statu publico religionem instituere

posse, sensit. Quod etiam sibi persuadebat Carolus Rex Galliae ; de quo sic Thuanus lib. LII. Histor. Id illi perseaseum esse , ne aliam

religionem, quam eam, cui ipsius satur innititur, juxta Machiaresti doctorisflui sententiam in regno locum habere patiatur is alioqui nunquam 'pacatum fore.Hic Carolus ius vel potestatem in 'religionem sibi vindicans, eam pro praecipuo instrumento habebat, quo regni externus &R a civilis

267쪽

civilis status in tuto & tranquillo servaretur; uti verba auctoris velle videntur ; & hoc Machi avelli sententiae convenit. Equidem ubi una & vera religio a Rege & Ordinibus regni semel & rite, & quidem in pacata repub. ut in hoc incluto Suetiae regno, recepta eli, ibi eam absque mixtura & permissione aliarum reli. gionum, salvam& incorruptam servari, pacis & tranquillitatis publicae , inprimis vero salutis animarum, interest. Sed aliud de turbata Repub. iudicandum esse scimus, uti mox pluribus dicetur. Philippus II. Hispaniarum Rex aliquando cum Theologis suis delibertate religionis in Belgio consultavit;

postquam Belgarum complures eam enixe flagitarant. Pleriquet Theologorum, ponderato provinciarum earum statu, initio as- firmarunt .' avertendo majori malo, quod excivitatum defectione iacturaque obedientiae erga principem timebatur, posse Regem absque Dei offensa, liberum sacrorum cultum populo indulgere. Rex vero negat, accitos illos fuisse, ut docerent, an potestatem permittendi haberet, sed an sibi necessario permittendum praescriberent. Hic ne Regem offenderent, necessitatem videri nullam aD

smabant, ut est apud Stradam belli Belg. dec. I. lib. IV. Ecce quantum sibi arbitrii Rex in religionem non solum sumat , sed etiam quam

268쪽

ANIMADVERSIONES POLITICAE.

quam vacillent', & placendi studio adulentur isti Theologi. Quamvis in Repub. turbata, aut pluribus sectis iam occupata, diversae religiones, majoris tumultus vitandi causa, tolerari soleant; aut princeps nonnunquam per leges regni vel imperii etiam iurejurando sit obligatus ad plures religiones istic iam receptas, ferendas; interdu etiam vi factae pacis, jus introducendi exercitium religionis adhaereat, ut loquuntur, territorio Principis; veluti vi Transactionis Passavi ensis, Pacis religionis, & Legum fundamentalium in Imperio Romano-Germanico; tamen jus & imperium in conscientias, soli Deo reservatum, & religio non est res merae principis potestatis, aut juris territorialis, ut nonnulli volunt; quod nefandum axioma Mevitis pari. I. in Jus Lubec. pag. 32. Vocat. Nullius enim Imperatoris , Regis aut Principis

tanta potestas est, ut religionem, more civi- Iium rerum, eiusque fines ac modum regere ac determinare, aut qua velit forma cude.

re, aut pro ratione sui natus , jugo conscientiis imposito, mutare possit : quod flagitiosaaominationis areanum Cunaeus lib. I. de re

269쪽

aόs Jo H. Lo CCA NIL Ex lib. IV. cap. m. g. r. VIs oportune etiam ab optimo Principe adhibenda. ex scito veteri. e uadam Pi tractanda, quo ceteris quies si,n Haec verba ex Taciti Annal. I, p. 6. depromta sunt. BCeclerus ad hunc locum: Lipsius ad areanum dominationis id referre videtur. Vid. Lips in Commentario ad istum Taciti locum p. m. I96. ubi tamen ostendit per vim, justam & licitam severitatem a se intelligi.

otio per poluptates adsuescunt Hoc serium praebiturum, ibidem indicat Lipsius; nimirum ut ferociores populi, Volupta tibus emolliti, nihil in Repub. turbent, nec obsistant imperantibus. Eo locum ex Taciti Agric. ri,i.refert: ubi Tacitus illud inter saluberrima Agricolae consilia recenset,quibus mitigarit Britanos bello feroces. TacituS autem hic tales voluptates accipit,quae virtuti &honestati non repugnant: unde etiam conces-μ vocat; quales sunt, templa, fora, domos . exstruere, studia literarum tractare, ut Sche ferus noster ad istum Taciti locum notat. Si l

uero mi ad Lipsit interpretationem revertad l

270쪽

ANIMADVERSIONEs POLITICAE. 263 forsan ex usu & securitate Principis, aut potius Tyranni esse possit; non tamen ex dignitate & usu reipublicae est, studiose voluptateSadmittere : ex quibus mollities animorUm, corruptioque morum naicatur. Equidem Machiavellus cap. XX. Principis pag. 86. edit. Conring. expresse inter artes domananIis refert: noυos provinciales temporis pro res σper occasionem molles s esseminatos reddere . Forstnerus ad I. Annal. Taciti Drannidis hoc mitifimum areanum esse docet. At Lipsius etiam videns , ex concestis voluptatibUS, QUales ille intelligit , facile lasciviam &luxum pronis ad devia vulgi animis insinuari vid. . Pol. δ, o.) in ludicris populo indulgendis

modum tenere , Or hae laetitiae potius , quam lascivia riri suadet 4, 8. 39. quae Verba quoque Taciti sunt Annal. I ,ri. 6. Ubi de quinquennali ludicro, Romae ad morem Graeci certa minis instituendo, loquitur ; atque varios de eo sermones fuisse, plures tamen honesa nomina si lissutiapraetendisse ait. Inter illa honesta nomina hoc quoque unum erat, laetitia Porius quam lascivia danda esse. Ex istis verbis satis patet, quid de eaete iudicarit Tacitus: nimirum licentiam honoso laetitia nomine a Vulgo pratextam fuisse. Sane si ludi non sint indecori , nec corrumpant mores; velut hilaria quaedam, & solatia laboris privati vel one-