장음표시 사용
31쪽
24 ARGuMgNTuu ET PARTITI' insinuat consilium situm primo generalius de Repub. constituenda, quod includit & firmat certis capitibus, petito primo a modo civiliter finiendi belli civilis, cum praevia ejuSi expolatione. Illud caput illustrat etiam excursu de fruictu crudelis & benigni imperii. ' Alterum Caput specialius est de ratione constituendae&habiliendae pacis ac concordiae,& discordiar malis depellendis, quorum effecta describit. Ratio momentorum in firmanda pace princeps ponitur, I. si sumptuum& rapinarum licentia tollatur : a. abstinentia, i Iabor & industria urgeantur; 3. Si provinciae la vexatione & injuria militum tutae praestentur. Tandem claudit primam epistolam modesta consilii sui excusatione, & voto felici
Initium secundae epistolae sacit a dissi- .cultate dandi potentibus consilii, eiusque caussis. Quod tamen a se non prorsuS alienum fore ostendit, velut non imperito status publici. Adspergit vero quasdam laudes Caesaris, & modestum de se sensum, favoris colligendi causa. Dum autem offendit sede summa reipub: dicturum, illud comple-I. etitur & exsequitur his capitibus : ut primo
generatim agat de curanda repub. turbata, additis digressionibns de aemulatione inimi-2. corum adversus Caesarem,& collatione prio
ris ac pra sentis status. Postea per partes de l
32쪽
EpisTOLARUM SALLUSTII. 2s renovanda & corrigenda plebe & populo, eiusque rei fructu obtinendo , & contrariis incommodis vitandis agit.. Praeterea modOS continendi veteres & novos cives praescribit: ut colantur booi mores, nimia divitiarum aes imatio tollatur , in coloniis novi cives constituantur, & ibi veteribus permisceantur; ut incorrupta sint iudicia , nodilitatisfactiones caveantur. Porro de ratione con- 'stituendi & augendi Senatum ordinandique iudices & eoru sententias disserit;Subiecta ad hortatione pathetica, ut Cassar pro virili rempub. restituat. Tandem finit, Ut priorem e- s. pistolam, praeter spectatum scriptionis usum di brevitatem, precatione prosperitatis. Hae insignes Epistolae possunt esse exemplum cuivis reipub. & magistratui, ordinandi publici status, si bello, praesertim civili, sit
concussus ; aut non recte ante constitutus vel corruptus. Praeterquam quod Author more
siro praeclaris sententiis velut gemmis eas paς sim ornat, acute & eleganter dicta ex occasione inserit, quae juventuti civilis doctrinae amanti, & cuivis hominum generi ex usu esse possint. Inde moti viri eruditi suis elogiis passim praedicarunt, ex quibus haec duo solum excerpsi:
33쪽
ELOGIA DE SALLUSTII EP ab TOLIS
Iosias Mercerus in Notis ad Aristaeneti Lib. I. Epist. XIII. Libesius sanὸ aurem Epistolarum Saeusti
ad C. C arem de Repub. ordinanda.
Christophorus Colerus in Epistola de studio Politico: Diu idae Epistolae de Repube ordinanda ad
arem nonne coelo delapsae videntur Θ
Adustii oratio vel Epistola I. J De duo.
bus hic ambigunt eruditi,utrum hae sintOrationes, vel Epistolae, & utrum Sallustium, vel alium Authorem habeant. Quaenam hic sententia, ut verior, amplectenda sit, malo Vossit, quam meis verbis apponere. Sic autem
34쪽
1M SAL LusTII ORATIONIM. I. Triura ille in Lib. I. de Historicis Latin. Cap. XV.
uae ad Caesarem orationes, ut vocant, de Rep.r inanda, utrum Sasiolia sint, non convenit iniser eruditos. Carrio O in Notis ad Salusi- fm J abjudicat Sa ustio o nura nemo veterum, mi tantopere gaudent Sadustium ad partes ad- Iocare , inde aliquid depromat, vel adtesimo uum citet. Dissentit autem Dueta sin Notis
id has Sallustii opistolas J cni favent Libri ve-eres, dictios ipsa e ouae quicquid dicat Carrio,
uane Sansium redolet. Sin genuinae non sunt, stegari tamen non poteri, valde esse antiquas re uidem Juliani aut Augusei aevi ; saltem non infra Flavianum. Sed genuinas esse, arbitror s on tamen ut orationes esse putem, sed Episolas
duntaxat. Nam posterioris epistolae ) author quater ait se ilia scribere , ae disertim Litteras peliat. Verba eius haec sunt: Neque go quae vi aDnt de repub. tibi scripsi: Item : Ea mihi omnia generatim describere baud di sicile. Item :quae mihi utilia fami visa sunt, quam paucissimis potui, perscripsi. Item : Forsitan perlectis literis decernes. Planes Perisimile es, missas esse ad G-sarem,cum in Hillanira contra Petruum re ranium promisceretur : quemadmodum jamdudum Ciacconius in Not. ad Salustii Epist. de re p. Ord. J observavit. Populus Rom. antea obtinebat J In horum verborum lectione variant Codices de Critici. Duos scriptos libros habere pro vero
35쪽
ante obtinebat, testatur Ciacconius. Quamvis ille conjiciat legendum esse, pro vero ante ob-rinebam ; sorte respiciens ad illud Apuleji,initio Apologiae suae, ubi sic imitatus est Sallustium: Certus equidem eram, proque vero ob
tinebam. Lugdunensis tamen & Basiliensis editiones Bibliotheca Upsaliensis, quae anno MDIX. in lucem prodierunt, receptam lectionem retinent. Mericus Casaubonus in Notis aALib. III. Vitae Antonini pag XLI. Populin Rom. glossiam esse putat, qua insIgnis locus turpiter deformetur atque obscuretuT. Ut mihi videtur, inquit, imperitiscripsere P. R. tinde ix quibusdam codicibus postea enatum,frovero. Ille vero simpliciter legit antea obtine bat, id es opinio obtinebat, seu vulgo credebatur. Janus Dura in Notis ad hanc Epis h. non mutandum censet illud: Populus Rom. antea obtinebat, & idem esse ait, quod opinabatur, persuasum sibi habebat, novo signi- .ficatu a novatore verborum Sallustio positum, ut ibi d. addit.Mercerus in Notis ad Aristam et i lib.I. ep.XIII istam lectionemposuist R. pro vero antea obtinebat, approbat ; & Scipio Gentilis in Commentario ad Apuleii Apologiam, & quidem ad illa authoris verba : froque vero obtinebam. Ubi sic notat: Obtinere antique dixit, pro existimare vel judicare. Ita Sallustius orc I. de Re p. or d. statim initio pvulin Rom. antea obtinebat dcc. Se iacet ve-οςmenter, quod in duobuι vix legitur : Pro
36쪽
IN SALLusTII ORATIONgri I. 29 ero antea obtinebat, quae lectio re ab eleganu, er ab hac quam observavimus Apideis imi-ltione confirmatur. Cui consequens est, ut pelbtinebant scilicet mortales vel P. Rom. eo υνο obtinebat, facili librarii lapsu scriendum sit. Confer etiam Scioppium deStylo istor. p. Ι 8. Regna atque imperia fortunam dono J Si per fortunam hic casum ex opinione salgi paganorum intelligas , vulguS regnal imperia, honores & opes casu dari opina-atur : quod is pe apud indignos essent, Scuod vix quisquam illis perpetuo frueretur. Iec vulgus solum, sed Sc nonnulli apudentiles, qui sanioris iudicii esse volebant, siclistimabant, aut certe de eo dubitabant. Pli- ius inita pane n Traianum : Si adhuc δε-iumfuisset, forte easus rectores terris, anali
tro numine darentur 3 Princistem tamen no
rum liqueret divinitus consiturum. Sed thristiani providentiam Dei recte agnoscenis, novimUS, omnem potestatem esse a Deo, ilia & abusum ejus, ab hominibus. Si veroer fortunam accipiamus bona fortunae, ge-MS, OpeS, existimationem, corrupto seculistere comperimus, ob istaec saepe, qui sine in-Ienio, virtute, literis sunt, ad honores evehLta accepit Seneca in libello quare bonis viis mala accidant: Descendisi ad Obmpia; Sed
lomo Praeter te. coronam habes. victoriam non haberi
37쪽
quam consulatum praeturampe adepto.
Sed contra stes docuit id verum esse, quod in earminibus Aniuae ait: Fabrum esse uae quem di
fortuna 4 Pro Appiuι hic legit Lipsius Polites, I6. 6. Attius. Volaterranus hoc dictum Accio tribuit, ut Xystus Betuleius in quintum Ciceronis paradoxum notat. Betuis Ieius vero Appium caecum huius dicti autho rem laudat, ex lib. IV. Tusc. quaest. ubi sic Tullius : Mihi quidem etiam Appii caeci carmen, quod valde Panaetius laudat epistola quadam, qua es ad p uberonem, Pythagoreorum vi detur. Et Appii nomen veteres codices praeferunt, gemina germana sententia Ciceronis
in quinto paradoxo & Cornelii Nepotis in
Attico : Fortuna suis cuique fingitur moribuae, eundem sive Accium sive Appium authorem primum agnoscere videtur. Hoc autem argumentum , quum accurate & ex professo tractarit Franciscus Baco in peculiari differtatione, quae inscribitur Faber D tunae I praeter illa quae Piccarius Observ.I6,Io. & alii notarunt, hic brevior ero. Ista vero verba: Sed eontra iscuit &c. opponit Author vulgi opinioni de caeca fortuna. sui tantum aliospraetergressu es, ut priuaed fessisint homines laudandosa sua, quam rulaude digna faciendo J Sic noster inf: epist. Σ. uod spriuι defessi sint homines laudando ar
38쪽
1M At LusYII ORATIONEM..I. admirando munificentiam tuam, quam tu faciendo quae gsoria digna essent. Sunt verba benevolentiae captandae; quae subsequitur conss. tum authoris Caesari datum primo generale, Di dein speciale Ut fabricata, sic virtute parta quam magna Endusria habere decet Caesar in orat. ad suo SIegatos & centuriones apud Dionem Cassium lib. XXXVIII. Iisdem artibin re quaeri bona oe retineri, Cur quaedam genteS quaerendis, A quam retinendis provinciis miliores sint, in causa est, quod manu,virtute &industria parta, iisdem non tuentur. Quae fusius disquirit Forsinetus in Tacit II, 2. Nemo alteri imperium volens concedit JImperium quidem ut siti justum& firmum, avolentibus proficisci,& in volentes exerceri debet. Si vero populus non adeo volens alteri concedat imperium, vel ex subjectione per arma fit, vel metuit eum in magna fortuna vi potestatis ac licentiae abreptum iri, rigideque imperaturum illis qui libertatem amant. In hanc sententiam disserit Polybius lib. VI.
Non omnem unius potestatemflatim regnam exi-simandum esse,sed eam demum quae a volenti bis conceditur, Or quae consiliis porruae, quam metu aut vi regi tur. Sed si nactisint talem, qui uies robore imperium metiatur, G ibe viribus νaleat, non aliter potest, quin eum metuant, δε- nec experiantur eum favere istis, eosque sua patentia
39쪽
tentia protegere. Tunc non ampliis vim periti, sed animis potius re voluntate consentientes θωρ potestati subjiciant, re ad conservandum ipsi imperium cuncti conspirahi. Tullius I. Ossi c. dies hominibus appetitio quaedam principatuό,
ut nemini paerere animus a natura bene informa
tus velit, hi si precipienti aut docenti, aut ιι 16- ratis causa juste N Dgit e imperanti. Simile quid Plato in politi eo ante dixerat. Inter Augusti artes erat, quod septim im Consul in senatu de irnperio deponendo, ut nimio &invidioso onere, reddendaque repub. egit s. Sed hoc in speciem, revera, ut imperium sibi consensu volentium & sponte cupientium hominum confirmaretur ; ne viderentur in
posterum inviti & coacti sub unius imperium concessisse ; ut est apud Dionem Cas. lib. LIII. Et quamvis bonin ali clemens sit , qui pluae
potes, tameη, quia malo esse licet, formidatur JHic Author rationes pressius ponit, cur homines alteri imperium non adeo volentes concedant. Prima haec est, quod, quia malo esse licet, formidatur. Non quidem per se licet esse malo principi, magis quam aliis ;Sed quia illi major quam aliis facultas est maiale faciendi, si potestate sua male uti, aut de potestate licentiam facere velit, ut An onymus in paneg. Constantini loquitur i ideo timetur
40쪽
IN SALLuSTII ORATIONEM I. 33 uia plerique rerum potentes Perper Consulunt, re eo se munitiores putant , quo illi quibus imperitam, nequiores fuere 4 Altera ratio haec est, quod principes saepe perverse consulunt atque perperam opinantur, eo se munitiores fore, quo illiS parentes peiores fuerint, sed hoc est Tyrannorum: Aristoteles lib. V. Polit: cap. XI. πινη6Φιλον η τυραννις. Tyrannis es amans malorum. Tyranni enim malos ob morum similitudinem sibi addicti ores , & servitutis patientiores fore credunt. Unde Aristodemus apud Cumaeos imperium suum communitum ivit, allectis sordidissimis& nequissimis civibus , quorum ope reipub. gubernaculum optimatibus ademerat, teste
Dionysio Halicam ass lib. VII. Antiq. ROm. cap. VIII. Caeterum infirmum est in sceleratis subsidium, qui fortunam principum magis,
quam ipsos colunt; rectorem vero aegre Patiuntur, ut noster mox ait. At contra id eniti decet, cum ipse bonio atque frenuus sis , uti quam optimis imperites. JBonus princeps bonis imperare studet. Bonos autem reddit virtutum exercitiis, inprimis exemplo suo , di simul felicem rempub: Eo nomino Ρlinius laudat Traianum in paneg : tauanto magis arduum es alios praestare quam se, tanto laudabilius, quod cum ipse sivsimus, omnes eirca resimiles tui essecisti. Pssimus quisque Verrime rectorem pati- C iura