Johannis Loccenii Syntagma politicum, in quo continentur epistolæ politicæ Sallustii et Ciceronis ..

61쪽

JoR. LOCCgΝII COMMENTA Iuscus & fama, qua mente Seneca laborem gloria genitorem esse dixit. Et Maximinus apud Julium Capitolinum: auo ero major, eo plus

laborabo, quoplus laborabo, eo major reo.

Providera oportet, uti plebs largitionibus σfrumento corrupta J Hic Sallustius descendit ad tertium remedium de praeda aut praemiis inter milites victores distribuenais. Remedium tale est: Providendum esse; non, ut

plebs largitione & publico frumento corrum patur velut quidam vir doctus hunc locu explicat sed ut plebs, quae hactenus largitionibus corrupta, otio & factionibus, indeque seditionibus se dedit, in posterum honestis

negotiis occupetur: quibus ab otio, factione Zc tumultu abstrahatur. Hoc ex mente ho rum verborum , & illorum quae infe epist. 2. . exstant, satis colligere est , plebs bonis negotiis impedita, malum publicum facere desinet. Vide quoque Lipsium Elector I. 8. & Pontanum lib. 2. Amstero dami cap. 8. Bona vero negotia ac labor, victusque per haec media quaesitus, sunt dulces pedicae quibus velut ligatus populus qui eicit,& metu mittendorum per sudorem partorum, discordiam ac bella civilia aversatur. Adi Aristol. 6. Polit. s. Bodinum de Repub. lib. 6. cap. 2. Prudens etiam hic monitum Forstneri in Tac. pag. 24. ed. lLeid. Egregia tranquillitaris publicae conser lvanda ratio, occusatum tenere populum rasereque

62쪽

reque plebem Potentiores, honorum satietate, oppidani negotiationibus oe mercatuna, renuio res victus quaerenssi occasione Dbmin vita in o fio continentur. Inde Pisi nurus, quos in foro

otiose oberrantes videbat, ad se vocatos his verbis interrogabat e Si boves aratores mortui

fune, de me alios cape , si semina non habes ; de meo dentur tibi. V ide eundem ad racit. XII. 3. P. 2Iς.

Ab malo publico J Per malum pub. hic intelligit tumultum & discordiam civilem, quae mi et, perdit aut turbat rempub. Sic in bello Catil. usurpat Eos atque alios omnes Mais tam publicum alebat. Si senna apud Nonium in voce comparaverunt ita: qui hoc malum pub. clandesinis consiliis comparaverunt. QuiSquis

collegit fragmenta Histor. Sallustii, hoc citat ex Sallustii Hist. LV. quum, si Nonio credimus, Sisennae Hist. lib. IV. sit dictum.

Si pecuniae, quae maxima omnium perni. cies est, usum atque decus demseris. J Loquitur hic de pecuniae pravo usu, de quo mox plura. Magnis authoribus auxissent. J Camo magnis auctionibus autem mavult, ut est in Fabri & aliorum Codd. Quamvis & Prudentius lib. I. contra Symmach. ita , Ut noster loquutus sit. ui resemideam jactant aucto ibis auctam Ciac conius legit Auctibus auctam , ut veteres loquebantur; quod praetulerim D Omnes-

63쪽

6 JOA. LOCCENIL COMM NTARIUS: Omnes e victores divitias comtemsisse, victos cupivisse J Idem ep a. Saepe jam audixi,

qui reges, qnae civitates re nationes per opulentiam magna imperia amiserint, quae per virtutem inopes ceperant. Exemplo sint Xerxes, Croesu, &Damus, qui opirin cupiditate victit, Graeci, yrus, Alexander potiore libertatis & gloriae, quom op Um amore, victores eorum, fuere. Percontantibus aliquando Spartanis, quanam ratione ab hostium impetu se defendere possent, respondit Lycurgus: Si pamperes maneatis, neque abin alio plus appetat, ut notat Plutarchus in Lycurgo. Nimirum pau pertas & frugalis vita magis est uirtutis ac di. sciplinae magistra, quam felicitas & abundan tia 3 ex qua cetera vitia pIerumque nascun tur. Quod etiam Romani compererunt.Un

de Juvenalis sat jVΙ- Nullum crimen abes facinusque libidinis, ea

Paupertas Romana perit. Silius Italicus Lib. XI. pari modo rLuxus s insanis nutrita ignavia lustris Consumtusque. pudor Peccanis , unisque reuectus Dinitiis probrosus honor lacerabat hiantem Desidia populum ac resolutam legibus urbem Dioina mortalis attingere non potes , nibsmi specunia re corporis gaudiis animo indulgeat J Rerum mundanarum & corporiS cur anim

64쪽

IM SALLUsΤII ATIONEM I. vanimi cultum saepe impedit, praesertim si immodica sit. Augustinus serm. 33. in Lucam : amor rerum terrenarum est viscuae 'irituis alium pennarum4 detrabitur cox re quasi agglutinatur ad terrena te ut serio sudio adsuperna re caelestia elevari nequeatia Et Claudianus. lib. I. de rapi. Proserpis

Humana, oblimat copia mentes,

Sallustius ep. 2. de rep. ord. Ubi cupido Hvitiarum invasit , neque disciplina, neque artes bo- nae, neque ingenium uitam fatis Poliet.. . Gratiam gratificans J Sic ep. 2.. Facinora facere. Est AtticismuS, cujuS, plura eXempla. i collegit Berneccer. in Justinum II,

Domum aut Piliam extruere, eamque Hl: vis, aulaeis aliisque operibus exornave, re o-i mnia potius, quam semet visendum efficere, idea

non dititias decori habere, diutim illis flagitisi esse. J Qui domum magis imaginibus &splendida supellectile, quam se ipsos vel animos suos decore virtutis ornant, non sunt ornamentiam,sed dedecus splendidae domus. . Nam ut Tullius I. Ossic. docet, non domo δει minus,sed domino domus honestanda ev Socrates, telte AEliano Var. Hist. 1 . 17. dicere solititus est: Archelaum in domum suam quadragini ta minas impendisse conducto mercede Zeuxidet Henricuom , qui picturis eam exornaret, in seii Asum vero nihil, unde hos=ites're preegrini ἡ longinquis terris eo adiciebantur , ut ipsius doma

65쪽

debat. Hoc est quod author dicit: Omniapo- eius alia, quam semet visendum escere. Spado ne quodam scelerato domui suae inscribenti Nihil ingrediatur mali. Diogenes dixit: Dominς domuι quonam ingreditur λ Quod fiequis etiam sibi exprobratum putet, Operam dabit, ut ipse sit optimum domus ornamentum , ad exemplum Curii & similium, de quibus Cicero in Paradox s ita: Revisscat Man.

Curius aut eorum aliquis, quorum in villa ac δε- Equibus bis die ventrem onerare, nultam noctem'eθουrto quiescere mos PB J Sallustius hie imitatus est Platonis locum, qui exstat in epistola ejus VII. ad Dionis propinquos, quem Cicero in lib. V. Tusc. Quaest. sic Latine vertit: Bis in die saturum steri, nec unqua-

pernoctare lum, ceteraque qua comitantur huievita, in eis sapiens nemo scitur unquam, moderatin vero multo minus. Conferri cum his ditagni sunt Muretus Var. Leet. lib. IV. cap. XLI.& Caselius Paradox. Polit. cap. VII. Ubi animum, quem dominari decebat, servitio oppressere, nequaquam eo postea hebeti aeque claudo, pro exercitio uti volunt. J Post Ci-

acconium Cl. Gro novius Observ. lib. II.cap. IV. pag. Ios. vidit hunc corruptum locum ita ex MSS. emendandum esse; u. a. q.aed. f. σώne qui

66쪽

nequidquam e. p. h. a. c. p. exercito v. P. Sensus

autem est: animum, quem corpori domina. ri decebat, servitio voluptatis oppressum, &postea hebetem atque claudum, frustra egregiis rebus exerceri. Ne ut adhue militia injusa aut in aequalis si, cum alii triginta, pars nusium sipendium faciat J Tertium remedium vel modum, de quo iam stup. agere carpit, ut observavi ad illa verba : proνideas oportet, uti plebs largitionibus σfrumento corrupta, hic continuat, docetque

quomodo provinciae avi & iniuriis militum liberandae sint, R ut militia sit jusare aequalis

atque ut praemia per municipia oecolonias militibus dividenda t. Apud Romanos autem viginti ordinaria stipendia pedites, decem: equites faciebant ut quoque moribus regni Suetia: antequam in veteranorum ordinem admittebantur ;&haec dicebatur militia jusa. Si transcenderent hunc numerum & quandoque transcendebant) aut si alii ad numerum non responderent, sed domi desiderent, nullumve stipendium facerent, injusta re inaequalis militia dicebatur. De qua fuse Puteanus de Stipend. milit .Rom. cap.XVI. Frumentum ik, quodpraemium ignaviae fuit, per municipia π colonias idis dare convenit. JPraemium militum Rom. praeter alia, quoque frumentum erat, idque vel gratuitum, vel aestimatum, vel extra urbem in militia, vel in urbe

67쪽

' , I . M ENHUrbe datum. Η1c intelligit in urbe, ves ii banis militibus datum. Vid. Lips in Adin fand. a, Io. & ad lib. is. Annal. TacitLmunicipia autem & colonias illis daris ade L ut praemium emeritorum, vel incitamenti, rvirtutis militaris aliisu merituris. lauae reipub. necessaria. J Conclusio ius epiliolae, cum modesta. consilii author excusatione coniuncta. i Vix satis apertum os aut lingua prom videtur &c. J Sensus horum verborum hic esse videtur: Plerique hominum ad iudicandum satis ingeniosi sunt, aut simulant se esse; ma grue tamen ad aliena facta & dicta carpendi expediti ad haec ipsis os non ita apertum,lin gua non tam promta ad effundendum , quae pectore meditati sunt,quin adhuc prootius se ardentius velint. Gemina his habXenophon lib: III. memorab. Sacrat ri

Non ea arbitrii nostri, quod quinque

Illud Johannis Sarisber : in prooemio: po iteratio. de calumniatoribus, huc qum spectare videtur r. illis in lingua mons est, tibi co se in aura

68쪽

1N SA 1aeu STII ORATIONEM I. Mm a meditam pectore evolvat. J In hac Tormula imitatus est Salustius Accium, qui apud Nonium in v. componere hoc modo rSic multi, anismus quorum atroci vinctuae malitia eri , . Composita dia vectore evolvunt fio ; 'uae cum componas facta dictis discrepant Reliquum eri optare. J VOtum Authoris,

ut omnia auspicio Numinis prospere Caesari eveniant, quo etiam secundam finit episto-aam; ad quam inspice Notas.

Commentarius

Sallustii orationem

Epistolam II.

de Repubd Ordinanda.

Scio ego , quam di scio atque asserum factu

sit, consilium dare Regi aut imperatori. J Ita Calba apud Tacitum I.His . Sua e principi quod oporteat, multi laboris. Ea dissicultas &labor oritur ex tribuae caus*, ut hic docet Salia

lustius : I. ex ton florum copia 2. futurorum gnorantia.'. bonorum consiliorum incerto even.

νη σμισυμ. His Petrus Magnus Parin ensis

69쪽

όr Jori. LocCENII COMMENTARIus in prooemio docti libelli de Consilio, ubi e-

tiam praetentem Authoris nostri locum ad testimonium vocat, tres alias hujus di cultatis cauFas addit, a consilio ipso, σ ab eo qui constium dat, tr ab eo cui datur. Nam omnis

consultatio veri quaedam investigatio es, quod in profundo latere dicitur: & ab eo qui conssilium dat, insignis quaedam prudentia requiritur, quae in paucissimos cadit: & plerumque ii, quorum opeS in excelso sunt, plus aequo assentatoribuS gaudent, nec tam vera quam iucunda dicentibus aures praebent. Sed quum praeclaris rebus omnibus hoc commune sit, ut arduae sint, hoc nobiles & erectos animos a proposito non deterrebit. Consiuitorum copiae J Ut argumentum boni status publici, Proverb. Salomon. Is, aa. Princeps etiam multorum & singulorum consilia audire debet &solet: ut, eorum ponde ribus cognitis, optima eligat. Neque defuturo quisquam satis eastidus a-tis ue prudens e t. De voce Calgiduae, plura in f suo loco. QuamviS autem futura incerista sint, eorumque eventum solus DeUS praesciat, & in sibi gloriosum ac hominibus salutarem finem dirigere possit; Quod ipsi quoque gentiles non prorsus ignorarunt; tamen naturalia quaedam, ac civilia futura divinare homo vel conjectura assequi ex sui S causiS po'

test. De qua re plura dixi ad illa CorneliiNe

potis

70쪽

etu SALLUSTII ORATION pM. II. Q potis in vita Attici verba et Prudentiam quodammodo esse divinationem. Licet etiam futura contingentia aliter atque aliter. evenire

possint; tamen nihil impedit, quo minus de

futuris, quae a nobis fieri possunt, consultatio instituatur, eorum eventu soli Deo commisso. Saepe prava magis, quam bona consilia pro stere eveniunt: quia plerasque res fortuna ex lubidine sua agitat J Non caeca fortuna, sed praepotens ita ratio, id est Fatum, ait Lipsius

in Notis ad Politic. 3, 8,i'. ubi hunc Sallustii

locum etiam adfert , vel, ut Christiani loquimur, providentia dipina, humanorum consiliorum dispensatrix est. Causas autem , cur bona conssilia quandoque infeliciter, & mala prospere eveniant, lib. l. Differt de repub. ord. car. discussi. Ut rempub. domi militiaeque se. cognitam baberem. J Notitia reipub. ut liquet, ne celaria est rempub. aut eius partem gesturo. Tullius III. de legib. Senatori necessarium in nosse rempub. idque late patet: quid habeat mili- um, quid valeat aenurio, quos socios rest. habeat, quos amicos, stipendiarios, qua quisque sit lege, conditione, foedere; tenere consuetudinem de servenia , nosse exempla majorum. Tale quid

auctor sibi quoque applicat : ne alienus

esse videatur a consilio de rep. dando.