장음표시 사용
81쪽
Iom Lo CC ENI'I COMMIN TARPUet adi. Tres autem modos continen i novos civea cum veteribus ostendit. Permixtos cum veteribus novos in eoloniis constituas J Primus modus continendi no scives cum veteribus hic ostenditur, ut in Coloniis novi cipes constituantur , & νeteribus
ῆbi permisceantur': Qui sint velut custodiadi frenum illis, ne quid moveant & Ut novi cives coloniis, velut vinculo, sub im-Perio Romano constringantur. Ita Tac tus lib. XIII. Annes. Colonia deducitur in agros, subsidium adversus rchesies , imbuendis fociis ad incia, legum. Sallustius geminam hujus rei utilitatem. addit: ut res militaris sit opulentior, novis civibus, bello labaciis, au, cta , & istic in promtu ; π ut plebs bonis negotiis sin colendis agris, exstruendis tectis, invehendis artibus J impedita malum publicum tumultum & seditionem J fucere desinat. Plura Coloniarum commoda ha hes a Lipsio observata Magnitudinis Romanae lib. I. cap. VI. &. Politi c. q, I, II. mo ribus etiam hodiernis digna. Bouum publicum etiampripatim usui eIIJ Quamvis veteribus civibus , ac praesertim nobilibus, grave onus novorum gi viUm videri possit, ut ostendit author, sermonibus eorum & Odio exponendum, regnum de-
inique ex libera civitate futurum clamam lium.
82쪽
I N SArt usTII ORATIONEM II. 7stium ubi unius Caesaris munere mestitudo ingens in civitatem Dervenerit; tamen magis hic bonum publicum respici- .endtrin esse docet, quam privatam nobilium gratiam aut utilitatem. Imo publicum bonum etiam privatim usui esse, dum omni populo commune est. Idem suo dicto confirmat Livius lib. XX I. Respu- Hic incolumis privatri res facile Divas praestat ; publica perdendo, tua ncquicquaratas ferUes. Summa ope niti pro nobilitate. J Elegans & cum emphasi, niti pro nobilitate, idem quod ledulo moliri & laborare pro nobilitatis commodo & honore, cui contraritim contra quem niti, de quo mox. Sic O , idius de Ponto 2, 2. Nunc tua fro nobis nitatur gratia Lapsis ἰbid. Ι Et niti pro me nocte dieque decet. Nisi illi authores fierent. J Nisi nobiles praecipui suasores rei agendae fierent, nota dictio Latinis Authorem esse aut feri. Maximum benest icium multis mortalibus dariJ Nimirum Italiae civitatem. Velleius
PatercUlUS 2, 14, I. Tum converseus Drusi am-mus, quando bene coepta male cadebant, ad dandum Italiae civitatem. Mctu ne per tantam gratiam solus rerum potiretur. α contra eum nixi : Da i us Oon
83쪽
τύ JoΗ. Loc CENII COMMENTARIussilia disturba perunt. J Confer Velleium de
Druso 2, 13, 2. Et ad eum notata a Boe clero, obi etiam hunc Sallustii locum laudat ; i. tem observata a Clapmario de Arcanis rerum pub. g, I 'Tibi amici s multapraesidia paranda sunt Imo boni &fidi amici vera imperii praesidia sunt, ut Micipsa apud Sallustium bell. Jugurth. cap. X. ait, qui ob cio reside parantur.
Pericula facere. J Hic idem quod creare perieula, ut in coniurat. Catilin. cap. XXXIII. Neque quo periculum aliis facerem. Et Tacitus Annal. Ιῖ,I7, 3. Tanquam insonti periculums-eissent. Hosem adversum opprimere, strenuo bomiani haud difficile en, occulta pericula neque facere neque vitare bonis in promptu eΗ. J Quamvis leo longe maioribus polleat viribus , quam vulpes; quia tamen vis illius aperta est, melius vitari potest ; at vulpes fraude obrepit, antequam sentias; ita occulti insidiatores. Tacitus Hist.4,2 , 2. Aperta odia armaque palam depelgi ; fraudem oe dolum obsecum , eo quae
inevitabilia. Seneca e Pejorasunt odio tecta quam aperta. Publius : Apertὸ cum eri malin hostis, tunc demum es bonus. Uti colantur boni mores, oe concordia inister veteresu novos coalescat. J inter moduου continendi & conjungendi bene novos cives cum veteribus, in caritus bonorum morum, ct
84쪽
tone ordiae sudium. Ita Tiberius apud Tacitum Annal. H, a , 9. Exteros cum indigenis, moribin , artihm a nitatibus misceri, dixit; nec tam externis moribus, quam praecipuo animorum cultu, de quo noster. Is cultus e
tiam concordiae studium instillat,& domi inter se ipsos, & soris adversus holem. Si vero cives non colant bonos mores & virtutis studium, suis ipsi vitiis ruunt. Si dissideant, adversus inimicos infirmi sunt & deuictu faciles. De priori multa Aristoteles III. Polit. VI.& VII. Politi c. I.&II. Posterius ipsis conditae Romae initiis Romulus observavit, dum
Sabinos reconciliatos in civitatem Roma. nam accepit: ita rem concordia coaluisse ; scribit Livius lib. II. Sic tandem omnes ferme ab Romanis devictae genteS coaluerunt. LuzR- nus lib. I. v. s II. de Romae Urbem populis victisque frequentem sentibin, π generis, coeas turba, eaFacem
Si Studium pecuniae minueris. J Tertἱ- motas continendi novos cives cum veteribus ut nimia divitiarum aestimatio N Studium tollatur aut minuatur. Justos rei faciendae modos . non quidem damnat author, sed nimium pecuniae studium, quod mox cupiduatem di- Pitiarum ', paulo in f authoritatem pecunia, item decus pecunia, atque uno Verbo avariti-βm vocat. Unde ins ait : Si pecunia decin ariemeris
85쪽
Gys ademeris , magna illa vis avaritiailoni moribus vincetur. Nimium autem pecunia
studium tolli aut minui, privatim & P blice prodest, & ad bonos mores facit. Mi. nui autem potest, si foenus , sordidi quilus
& mala compendia coerceantur; si luxu cohibeatur, ejusque materia ; modUSquc sumtuum circa aedificia, convivia, vestes le gibas ponatur i, si non Qx opibus, sed dignitate magistratus, Senatores & judices creen. tur. de ova re in L pIUra. Ubi cupido iuvitiarum invasit; neque disciplina, neque artes bona, neque ingenium is
sum fatis pollet J Ρecuniae studium est melioris studii impedimentum. Virtuti & Deo
nunquam charus, cui charae opes; sunt verba Lipsit ad haec Sal lustii Politic. ,Π,137.
Saepe jam audivi, qui reges, qua civita ters nationes per opulentiam magna imperia amiserint qui per virtutem inopes ceperant dvide iam observata ad. Eo. I. verba: Omnes Victores divitias contemsisse, π victos
cupivisse. Quibus adde veterum Germanorum exemplum, qui olim bellicosi & sellae; fuere, dum pauperes' erant ; Sed postquam Romanorum & Graecorum mores, &opum studium irrepserunt, non solum molles redditi, sed etiam servitute a Romanis pressi sunt, ut notat Cluverius antiq. Geris man. lib. I. cap. XVlII.pag. ICI. Gloria
86쪽
is s fit ors TII 'ORAT)ONEM II. y Gloria industria alitur, ubi eam demseris, se per se Uirtu amam atque aspera ect. J Ex-yressit hoc Author ex Platonis lib. VlII. le, Repub. Quod Tullius lib. I. Tuse Quaest. ita Latine reddidit: Honos alit artes, omnesque incenduntur ad sudia giaria, jacentque ea semper, quae apud quosque i robanturi Item Ovidius lib. II. de Ponto eleg. IlI. Non facile invenies multis in millibus u
Virtutem pretium qui putet esse seni. I e decor recti, facti si praemia desint, Non movet, oe gnatis paranstet esse pro
Plura in hanc rem veterum dicta nota sunt, quae docenti gloriam, decus & honorem, recta v i a & cum modo appetere, genta rosi esse animi,& ad virtutem acreSprseClaras adspirantis argumentum, & in aliis, & juvenibus praesertim haut aspernandum. Veteri bus unum ex recentioribus addam, nimirum Caselii ex libro de Nobilitate, qui in paucorum manibus est, verba. tauidni inquit, qui magno animo sit dr virtutis beneque merendi sudio instammatis, ut laudem π gloriam ,sic σ i a praemia ambiat Z Nam quod quis dicat , virtutem se ipsa contentam , re stram sibi praemium , itemque alia π magnifice π vero inpenin s prodita a Iapientibus, ea ad Philo
87쪽
8o JoΗ. LOCCENII COMMgNTARIus Philosophos,quitae peritos atque saturos , mu loque perfectiores pertinent, quam quos civilis consuetudo producat. Idem ibid. Is uis ren.
te aetate nec laudis cupitatate, nec stramorum adjectu perstringatur, in e in animo lucem νίr. tutis cs desiderium resprauarus gerendi vix unquam exoriri existimem.
Ubi dipitia clarae habentur , ibi omnia bo. naviliasunt. J Sic in Conjur. Catilin. CXII Postquam divitiae honori esse caepere, hebescerivistus caepit. Plato lib. V. de Legibus ideirante dixit, negavitque divitem revera feli cem esse, nisi & idem sit vir bonus. Horati urin eandem sententiam. Locum virtutis deseruit, qui Semper in augenda festinat eb obruitur re. Plura passim obvia non cumulabo. Inspicitamen quasdam respub. & veteres &hodiernas, divitiis omnia postponentes, earumque fatum. Iudices a paucis probari, regnum, ex ρε eunia legi inhonesum J Post modos continena veteres s novos cives, nunc agit de recte eo tituendis judicibin s magistratibus. Quae de pecuniae studio & auctoritate minuenda tandiligenter hactenus monuit, eo etiam spectant: ut honores non ex opulentia aut censu, sed dignitate, i. e. in eos quicunque illi ob virtutem ac prudentiam digni sint, con
serantur. Quod autem hic judices a pauci probari
88쪽
JOA. ToCCENII COMMENTARIus SI Probari, Fegnum e dicit, intelligit equites, qui tunc quoque judices constituebantur, ob
regnum eorum & dominationem, a Floro quoque3, 13,3. notatam. Ex censu vero vel po-cunia eos leti, nulla vel exigua virtutis ratione habita, inhonesum esse ait. De hoc suae getatis vitio Seneca pater lib.II. contro V. Censes in foro judices legit. Hodie etiam saepe census solus aut favor dat .honoreS,sed malo II Te & exemplo.
Omnes prima cusis judicare placa , sed numero lures, quam judicant. J Tempore Caesaris&Sallustii tres fuere Iudicum classes vel decuriae , Ut Vocant Suetonius in Augusto cap. XXXII. N Plinius lib. XXXIII. cap. II. Quum autem illae institui caepissent ex censu, ut paulo ante dictum est, δι ex equitibus non
pauci lique pravi Se factiosi per bella ciuilia
opulentiores & potentiores ipsis etiam senatoribus essent facti, accidit ut in prima classe Senatores pauci, multi equites essent, adeo-
'ue iudicandi vis praecipua penes hos solos
Quaerit ergo Sallustius rationem modum que, quo Senatui restitui sua auctoritas pose sit, & ostendit, te nihil melius dispice , quam si omnes quidemprimae classis jussicent, sed n me o plures, quam judicant. Ita nimirum, ut plures ex ordine Senatorio in primam classem . adfuscantur. Hanc interpretationem F firmant
89쪽
firmant sequentia inst verba : Dua in re posse confirmari Senatum puto, si numera lctiu &c. Item: Homines nobiles eum pastu Senatoriis,statim subiicit: Verum ubi numer di Senatorum aucto. Confer Schesseri Exerciς Politic. XI. 9 22. Neque Rhodiox unquam judiciorum ἰν nisula, ubi promi ue dioes re pauper de nomaeimis ribus juxta ae de minimis disreptam
Hoc Rhodiorum exemplo ostensum it aminor, quod, etiam si apud eos non ex QMopibus iudices legerentur, sed aequalitas crivitum S eorum qui censu minoretesseras ισηγναν vocat Polybius in Excerpi gat J in iure dicendo observaretur; tameας-orum judicia bene constituta essent. Ut ex confusis quinque et ibin forte emiaturi a voear tur. 3 Recte Dura pro forteti,4 gendum vidit sorte. Et sic vetus Codex B, ibliothecae Upsal habet. Voluit Gracchus ex permixtis quinque classibus centurias stat evocari: ut sic coaequati dignitate & opibus, virtute sola se invicem anteirent. Adi Nic. frucchii de Comitiis lib. II.cap.
Perinde omnes res laudantur atque an euntur a ut earum usus es. J Bona a born
laudantur & appetuntur, veri usus, mala a malis mali usus causa. Aristotel. I. Eth. I. i
Malitia Eramiis exercetur: ubi ea δε-
90쪽
IN SALLUSTII ORATIONEM L Vstris, gnatuito malus es. J Ita Cicero
pro Roscio : Sic vita hominum e t, ut ad ma leficium nemo conetursine hye atque emolument
rccedere. Plura Casaubonus in Persit Satyr. III. pag. 23 '2Js Avaritia. bH7ua fera, immanis intole--a J Verus avaritiae character, qualis etiam apud Claudianum de quarto consulatu Honorii rinsibi cuncta petens , nil collatum cupido. In jecur re tractus imos compulsa, recessit. 'uia velut immanes reserat, dum bessi a ri tuae, pleri pascique nequis. oethius lib. IV. de consol. Philosoph. pros ris & Basilius homil. X. Hexae mer. a Uaritiam Uo Comparant. Confer etiam Sallustium de onjur. Catii cap. X. XI. Si virtute satis valerem, magis ὰmuli bo-orum, quam invidi essent. J Nemo alterius latuit invidet, qui confidit suae, inquit Cicero hilipp. X. Boni malunt annulari vel imitari lienam virtUtem, quam invidere Alcimus Λ-rtus ad Fuscinam sororem: , Non ulli candida virtus videt s invidiae quanquam ess subjecta ma- . ligna.
mae M i sus Davidis P al. XXXV. r7. & Uamis ira Timaeo sententia est. vid. lib. II. Meis morph. fab. XII. Invi-rimu in vasti by imo, te carere. scribit. Qua imagine adumbrare F et voluit.