장음표시 사용
11쪽
OVI IN IIo OPUSCULO DEMONSTRANTURI. Opera aetate Patriam OmpoSita. Codices Augustiniani: Oniti PS. ctc. cto, strisini μ' , 'S'. Praemittitur Confessionum exemplari perditi demonstratio. - Cod ex Ambrosianus yctr. 55 . modice Gregorian Pur. 6 2, 26 6 22 ct . - Cod ex biblicus Pur. 5cto. Code Flauii Iosephi opera exhiben ΓαU. 666 Duo Petrareae breuiaria Dotanti P. II. Opera post Saeculum VI compo Sita. Codex Isidori Pur. 26'6. - Codex de Siciliae chronicis Pontificumque Romanorum hi Storia exhibens artam Fcti'. 5 56. Codice Scholasticorum Scriptorum opera exhibentes Pur. 26Sct 2 55 , atque Pur 6 2 et 26 6 3upra demonstrati. Cod ex Abae lardi et aliorum epi Stulas exhibens POP 2 II.
13쪽
ET SE DIU AEVI SCRIPTORUM CODICIBUS
IN BIBLIOTHECA PETRARCAE OLIM COLLECTIS
thecam tanti uiri, quantum facultas nostra tulit, instaurare conati essemus et antiqua scripta, quibus ad litterarum doctrinaeque
fontes aperiendos Petrarca USU ESSE , enumerare te talaisSemUS,
dignum quoque nobis uisum est similes indagationes de Patribus institui Totam enim antiquitatem complexu e Stiranssi Seus, Deo ueterum modo Romanorum libros, Sed ecolesiasticos etiam aut dissime quaesiuit Minore quidem diligentia aut industria in seriptoribus mediae, quae dicitur, aetatis erga VS St, et omnia fere quae temporibus illis latine composita fuerunt me da barbarie inquinata fuisse iudicauit. Nonnulla tamen huiusmodi scripta inter libros eius paulatim, Ut sit, assee S Serunt. III itaque omne Solarissimi quondam thesauri reliquias a nobis passim disquisitas in unum colligere a demonStrare Statuimus, atque nonnullorum uoluminum adhuc latentium uestigia quaerere, ut index ecclesiasticae et recentioris partis huius bibliothecae consti
Aetate iamdudum certe firmata Sacras litteras Petraro fractare coepit. Poeta quidem omnes et hi Storiae philosophiaeque scrip toros antiquos a pueritia in delicii habitos, iam e longo tempore in familiaritatem receperat, cum Patre eo tempore aiat omnino non legerat, aut leuiter attigerati Locum et tempus, quibus primum codiciam Sacrorum copiam quaesierit, haud dubie percipiemus, si paululum in mente tenuerimus epi Stulas ab eo scriptas cum Valle ClauSa in perpetuum relicta, Mediolani Sedem posuerat. Annis enim l353 sequentibusque in ea ciuitate ad Ambrosianam ecclesiam habitabat priuatoque sacerdotum in tabulario, quod archivum ecclesiae dicebat , frequens uersabatur, ruri
14쪽
vero Garegnauensibu monachi S, qui libro in monasterio nonnullos habebant, familiarissime utebatur. Seu igitur iis amicis instigantibus, seu fide sua oliri Stiana, pauli Aper iam diu debilitata, nouis meditationibus reuire Scente, ad littera Sacra animum uertit. Ceterum epistulis amplissimis amico Franciso Nellio Flore u lino recentem assectum aperit et aegi, ait, quae delectabant, lego quae prosint dic mihi nunc animus est immo uero iam-α pridem fuit, neque enim nunc incipio , neque uero me id ante et tempus agere coma probat albe Scen S. Iamque oratores mei fuerint Ambrosius, Augustinus Ilieronymu et G regorius, phi-urio Sophus meus Paulus, poeta David. . . l. Ex his uerbis Simili bu Sque, quibus reserendi non locus St, facile u Spicamur quo ardore quatio diligentia libris Patrum abhinc bibliothecam suam ornauerit, prae Sertim cum inrua materia Studium eius singulare
satis compertum habeamUS. O PER AETATE PATRUM COMPOSITA.In operibus Petrareae si Graecorum Patrum nomina quaesierimus, sere Ullum eorum Ommemoratiam iuueniemus Antonii
quidem eremitae uitam S. Athanasio Scripta inter armari diuitias designatur', eum S. Ioanni Chrysostomi Opusculis duobusu deuotissimis libellis, ut ait u quorum alter De reparatione lapsi, De eompunctione cordi alter inscribitur'. S. uero Basilii
l. Iram. XXII, lo Cf. Pelrcteque et IIum unisme, Parigiis, l8s2, p. 8 . . etiam Ep. ii post si Sacris litteris delectatus, in quibus Sensi dulcedinem abditam, quam aliquando contempserum . . . Sen. VIII, 6 de AuguStini Cons. Is liber me mutauit eatenus, non dico ut uitia prima dimitterem quae uel hac utinam aetate dimiserim l)c sed ut ex eo sacrii litteras nec Spernerem, nec odi SSem, immo uero me paulatim horror ille mulceret, et inuita aure recta Santesque ad Se oculos traheret. 'ri'. io . Addere testimonia acile licet.2. Prosertur non tantum in Sen. VIII, 6 Sed in stiri. IV, i in libro I De otio relis., in il sol. II, , t II, , . . Sen. VIII, 6 Citatur Ioannes in dial. I De uer s lentici Os. 326 et sexies alibi
15쪽
IN BIBLIOTHECA PETRARCAE. Iapud illiam nil nisi nomen et Hirtutes innotuerant , essiae amplius de S. Gregorio agangono dici potest'. De Eusebi chronicis et uita . Clementis papae e graeco translatis mox dicemus. II aud quidem mira uidetur tanta graecarum litterarum raritas, cum solum latinis testimoniis aut translationibus illas nouerit'. Tres inter Latinos clarissimi Patres, aliquid latinitatis aureae redolentes, priore habuit et S. II ieronymiam, Ambrosium, Augustinum Augustinum quidem, Quin operibus plerisque sine dubio potiebatur', tot locis laudauit, inprimis in Moreto, ut optimum exempliam eligere nesciam ii S. II i tamen uerbis, quantum humanioribus litteris Augustinus claruerit, satis proclamauit C UgUStinum ... non Solum familiariter illis gentilium libris uti non puduit, sed ingenue etiam fateri se in libris Platonicorum magnam si dei nostrae partem inuenisse, et ex libro Ciceronis, si qui uocatur,orten SiUS mutatione mirabili ab omni spe fal- laci ... RUer SUm ... O Uiriam in euabilem dignumque quem Cicero h ipse pro rostris laudet euique publice grates agat, quod intere tam multos ingratos unu uelit esse gratis Simus O virum ma- gnifico Umilem. . . non qui alieni plumis ornatus auctoribus h insultet, sed qui iam Christianae religionis fluitantem pup- pim inter haereticorum copiato agen S, prae Senti Siliae magni e tudinis sine arrogantia sibi conscius, ueritatem primordiorum g Suorum et adole Scentiae rudimenta commemoret et doctor tantus Ecclesiae non erubegeat ducatum Arpinatis hominis, licet alio tendentis. Cur autem erubesceret Nemo dux Sper- nendus est, qui uiam Salutis Stendit ouid ergo studio ueritatis obesse pote Si uel Plato uel Cicero, quorum alterius schola idem
i. Vii. Sol. I,s,2 De Magnus ille Basilius librum partium de solitariae uitae laudibus inscripsit, de quo praeter titulum nihil teneo; et quod illum in uetustissimis codicibus, sic interdum Petri Damiani opusculis insertum uidi, ut dubium me fecerit an Basilii esset an Petrib Op. 226).2. Vii. Sol. II, 3, 6 II lo, .
. Circa sexagies citatur in epistulis seu Fumilistribus, seu Senilibus, nec multo minus in ceteris operibus. V. praeterea P. et 'tiumctritSme, . t o et indicem sub nomine Augustini. Exempli causa, De Ner rellaione allegatur in Sen. II, i in De
It l, etc. In h. 66 uir inacceSSibili ' dicitur. - Longius procurrere non decet :de codicibus in opusculo nostro agitur, non de Petrarcae Studiis.
16쪽
c ueritatemque non modo non impugnat, sed docet et praedicat, alterius libri recti ad illam itineris duces sunt 'ri Auctorem ergo summum in omnibus tenebat Ugustinum et ultro in me ilium proserebat, eum ueterum doctrinam et optimarum artium studia tueri instituebat'. In publicis quae nune patent bibliothecis ante omnia a doctis quaerendum uidetur Orit HSSisurim exemplar qia Petrare a usus est; nam inter libros eius nullus ortasse carior, nullus scholiis pretiosior fuit. A patre Dionysio de Burgo S. Sepulcri, ad iuueniles impetus contrahendos, anno Parisiis dono acceperat, litem Semper postea Secum deuotissime tenuit. Cum Montem Ventosum in Prouincia fratre comitante ascendit, librum in Sarcinula tulit, utque primum in summum ita gum peruenit, aperto uolumine Augustini locum legi efficacium sententiarum plenum et animi motibus tum aptissimum'. Multis deinde post annis, o pii tam carum animis Ille saluberrimum saepe transcribi iussit ad patrem aut amicos mittendum 3. Proprium uero exemplar, quod tota uita secum habuit, aetate iam ad senectutem vergente, amico carissimo Ludovico Marsilio monacho Florentino ordinis S. Augustini, uiuus detulit Epi Stula qua donum manifestauit, cum in editionibus deprauetur nonnulli mendis, hie uidetur asserenda: Libellum tibi quem po Scis, libens dono donaremque liben-re ius, si esset qualis erat dum eum adolescenti mihi donauit Dionysius ille, tui ordinis aerarum professor egregius littera rum et undique uir insignis, indulgentissimus pater meus sed ego eum et natura forsitan et aetate tune uagus, quod mihil F m. Il, s ct Icto de Columnst, a scriptore, ut nobis uidetur, retractata . Lectiones aliquot eruimus ex codice ctr. 56S, . 22 . Frae issettiana editio, praecipue circa sine huius epistulae, erroribus abundat.2. De Augustinianis studiis tempore renascentium litterarum instauratis V Κ. BURDAcil
. . Visum est mihi Consessionum Augustini librum charitatis tuae munus inspicere,u quem et conditoris et donatoris in memoriam Seruo habeoque semper in manibus iu pugillare opusculum, perexigui uolumini sed in sinitae dulcedinis, aperio, lecturus ii quidquid occurreret. . . D FOm. IV l .
. Ad Gerardum se. Fum XVIII, ad Donatum Apenninigenam Sen. VIII, 6 . De
Confessionum lectione, haec inspice inter multa Ubi nec sollere uult quisquamu nec falli potest in Paradiso unde deuia uitae meae erroresque cernentem Augustire num misereri arbitror, PrcteSerlim Si ct OlUSCen ficte recte meminis. . . inde mihil sanet, inde me diligit, F m. II, Multum tu, dum corporeo carcere claudebaris, huic similia pertulisti ..., passionum X perturum curator optime ii Seci'. pr. h. 88l .
17쪽
periucundia et materia et auctore et paruitate sua pugillarisu SSet atque ad ferendum habilis, Saepe per omnem ferme ta- liam Germaniamque circumtuli, ita ut iam prope manu mea et liber unum esse uiderentur, Si in Separabile Vi Sia perpetuo u facti erant. Dicam rem mirabilem, ut sileam lapsus fluminum re a terrarum, Semel mecum ad Nicaeam Vari Sub fluctibus maris e fuit actumque erat haut dubie, ni Si utrumque prae Senti periculo Christus eripui Sset'. Si eundo et redeundo mecum Senuit, ita ut iam senex a sene sine ingenti dissicultate legi nequeat, et nitu tandem ab Augustini domo digressus ad eamdem redit, nunc quoque lessum peregrinatUrUS, Ut reor'. AIlio codex nunquam satis desideratus et haud dubie scholiorum secreti S Simarumque sententiarum in margine plenia S, hi signis agnosci possit. Pugillari est, ut Verbo Petrarcae ipSius Utamur, perexiguique uolumini S et in prima aut Secunda pagina duo uerSus habet in cadendo con Sonante et
Hunc color ad sontem dos ortu per arida per ut, Quisquis ege lucrimis quibus impia crimina tergat'.
Bandinius quidem Laurentianum codicem Saeculi XIV de mons trat, a nobis non adspectum, cum Orit SSioni oris uaria Patrum Opera continentem inter quae Ioannis Chrysostomi librum Dere 'αΓαtiori lctySi , cuiu in principio distichon legitur quique e Petrarcae amicorumue exemplaribus uidetur manuui S Se Poetae autem nostri codex nunc in bibliothecis inter tot uulgatissimi operi exemplaria latet, non ine litteratorum plauSi in lucem
ConfeSSionum Augustini defectum nonnulla saltem apud nos eiu S dem uenae opera Supplent codicem Citiitulis Dei in biblio-
. Sen. VIII, 6 h. io Poteris si placebit. . . unum ex his quae olim libris ipseu meis scholastica curiositate praescribere solebam, meum distichon in primordio eius u libri apponere. v Sequuntur uersus. - Tria huius generis disticha in codice Vergiliano Bibl. Ambrosianae leguntur v. P. Vt tium. p. sis, correct p. 26 . si Cret. Bibl. Lctu P. t. I, p. 22. Codex Plui XII, 2 signatur Bundinius uersuum
18쪽
theca Paduanae Universit alis deteximus Subi' cto, qui scriptura galli ea, ut Uidetur, Saeculo XIII exeunte confectus est. Constat 2 2 semi-foliis membranasseis' gemina columna dispo Sitis ornatuque modico'. In paginae Secundae Superiore margine, uer Sti leguntur manu Francisci notissima Seripti
Urbs terna Dei, solidis Subnixa columpnis Hunc sore signiferum de tot sibi cernit alumpnis.
Ex huius con Suetudine uersus elaborati sunt, si ualet apud nos epistula iam prolata, qua Se eiusmodi subscriptiones fatetur usurpaSSe. In priore autem pagina Sub Scriptio altera apparet, quam dissimili manus Petrarcae Scriptura aratam dicet quisquis primo adspectui sidem habebit Irin Domini m. iii '. maei . meriSe Hortistri in nutritoriss emi istum tortim ce ciuitute Dei et eaeectititori bucco miri Cirit illactritoris tironei Sis yrs P tis
flor Hortim mi . Nequaquam mirum e St, Si haec Scriptura cum nota Petrarcae manu di Screpat tempore enim iuuenilium anno rum exarata St, neque ulla linea tum ab eo Scripta remanet.
Ceterum non tam longe dispare iudicabuntur, Si attentiu perspexeri Sotiam Singularum litterarum, tum compendiorum ductu S. Iamque de palaeographica ratione et de Petrareae commoratione in Auenione an non 325 opusculo separato disquisitionem institui ex qua, ni Si allor, concludere licet hoc emptionis testimonium manus Petrarcae Specimen antiqui S Simum praebere q. Paucis quidem adnotationibu codex exornatur' Summarii modo dispositis et res aut sententia operis breui S Simo Stringen-
l. Codices omnes in opusculo nostro demonstrati membranacei sunt materiae igitur mentio postea non siet.2. Mensura 326, 22 mill constat. Fuit quondam monasterii Augustinianorum Paduaui, ut mihi humanissime communicauit uir doctissimus Gii ardi, Universitatis bibliothecae praefectUS. 3. De cantore illo Turonensis ecclesiae, qui uenione tunc obiisse uidetur, nulla alibi sit menti O.
p. 88. Disquisitio doctorum assensum habuit cum uero Paduanus codex inter nostros prorsus singularis sit, aliquod discrimen his uerbis significare volumus Vin scholiis huius codicis plerisque manus Petrarcae agnoscenda nobis i elur, in scholiis autem ceterorum codicum munus Si Petrarcae . b. Manus altera, sed ignota, multi adnotatiunculis et signis Se profert.
19쪽
IN BIBLIOTHECA PETRARCAE. Stibus Romanae antiquitatis, in qua ii/itct D i multa est, nomina praecipue Sub oculis legentium in margine asseruntur aut soliolii illustrantur ovae res clarior sit exemplis Fol. 2b in lib. III, cap. 28 : Una uero urb3 . . . tota iussa est trucidariis , Vicetur fuisse Sulmo tit nurrct FZOrtis in ello,stri est ille. F. o IV, Romae natus et educatu S tibi Coittin i OcI aer figit nutione mi honensis l IV mo estum imit stricto Olctcictior cresse, Sectiricum ZOrtim. F. I VI, 8 , mooperit que tierit interitis Ct Osini I MUOui cssiitS... Aptiorem legenti delectationem adnotatio assert, tempore poSteriore adiecta, in Uno locorum quibus Augustinus Imperii inclinationem deplorat f. 32 IV Romanum Imperium afflictum est potiusque mutatum ri in strino 3 2 cfliolum re, etsi
Italia Germanici Imperii dignitas in dies minuebat resque Romatiae lapSu grauiore ruebant, quod hic epistula metrica Clementi Ipapae nouissime creato dedicata, Urbis Sicut viduae, Pontifice et Imperatore maritis Sui simul priuatae lamentabatur'. FortaSSe adnotationem in Valle Clausa Scripsit ho anno dile, cum Nicolai Pentii tribuni nunquam antea uis colloquiis Aueuionensibus
A capitulo septimo libri XII ea quam putamus Francisci manus
rarior sita uarias aliqua lectione S, Ut Solet, Onit Scribaeque neglegentiam resarcit. Tam paruam uero adnotationem admittit Paduanus codex, quanquam requentibus locis in Petrarcae operibus Citiitus laudatur', ut aliud elegantiu Sque forte Xemplar, quo uetate iam firmata poli 3 Sime u Sus Sit, illum habui S Se credamus.
l. Errat rauci Scus in nominibus, cum in mente habeat S. Ilieronymi uerba, Ac EuS.Chron. illa. O S, de Varrone Atacino. 2. s. adnotationem in soli 3 IV, 2 ignissicatum est Martiam gentem, id est Romanam, nemini locum quem teneret daturam n Inluc se refustium cito euctriuit.
3. . . . Sic me regere labores Assidui longusque dolor uiduumque cubile. Coniugibusque orbata domu S.
. Nonnunquam opus nominatur liber civitatis aeternum, seu liber caelestis rei
publieaen ex gr. Conlr me . III h. llo et lo6J. In epistula qua mortis a Catoue
Sponte sumptae Ciceronis excusationem uituperata: Illam, o inquit, u Sententiarum re-u pugnanti in quamuis ab ineunte vetulo perpenderem, tamen uerecundius asserebam,
20쪽
Ceteri etiam Augustiniani eo dices ad huius uitana perspiciendam nobis aliquid conserunt. OriSiritic 'ctu, Saeculo XII seriptus semisoliisque ib constans , Omm rituritim continet in Psalmo posteriore Scriptamque huius manu adnotationem in sine habet : Emsitis Nome IIT. 6 murti . Anno 336, mense
decembri, poeta uenione prosectu erat, Latium petens, et, iam
apud familiam de Columna in Capra uicensi castello aliquot dies
permansis Set, Urbem tamdiu Suspiratam primum intrauerat ante diemi martii, ut in alio codice nota quaedam ab ipso exarata docet ' Diebus post nonnullis Augii Atini codicem emit et postea, die 2 martii, quosdam uerSus Solutae orationi de eo cato et contritione in ultima pagina descripsit'. In margine adnotatione Pe Parcae manu Scriptae rari S simae apparent, Olumque ad prooemium operi et ad commentaria
et l2o g. 3 3 sq. glomerantur. Verba autem in omnibus locis
sparSa Petrarcam totum opus legi S Se demon Strant, quod minime mirum de maximo alii dicae poesis aestimatore iudicabitur. Ad mirationem non minorem his uerbi declarata Electuntissime elyiiSSime, iiiiii et i octritiSSime, est Similibus'. Litteratus quidem
homo Augustini textum eum uersu quodam Vergilii confert tris et cum Macrobii locis d. o et Sententiam pulchram in psalmo sis laudat re uicquid sinem habet breue est, et addit Ouic enim est ciu in quo Stiliqui ibaetremum Tullius f. 3 .
Alio loco aliquid singulare de grammatica obseruata: Miror stricci noti licti iri, cum ex cu S Sorum OlUS HSSU Cnitie riccto excuSSuset, excussor f. J2 At psalmo commentariaue legit non tam ad ingenii uoluptatem quaerendam quam ad idem firmandam praeceptaque doctrinae chri Stianae ui iuri facienda, quod facileu donec ciuitatem Dei Augustino duce ingressus animaduerti opinionem meam illiusu auctoritate firmari Leges illum Augustini locum est autem magni operis libro primo u haud procul a sineri I, 22 ... quam ui pluriformiter utrinque suppresso Ciceronisu nomine, icti'. 3). l. PS 2 o mill Initiales litteras ornatas exhibet audovici I tempore iterum conglutinatus est, ut scutum et adspectus indicant.2. cte. 6 T. De peregrinutione cf. OBRTi o Peli Orcα' Leben tintineri e Lipsiae, l8 8, p.ris 2 et P. et titimctritSme, p. 8.3. In nostris Fuc-Si,nile cle ecfiliare, P. Romae, l88 , tabula IV, . t cf. p. 38 , uersus delineuti sunt a Sole. q. In Conlr me l. III OP llob), commentarium citat in s. 26 et s.6.