De professoribus et medicis eorumque privilegiis in jure romano dissertatio ...

11쪽

v PRAEFATIO.

In epistolis Plinii Secundi, ut ex in omnibus classicorum, qui dicuntur, uotorum LM tinorum scriptis, multi sunt Ioci, qui unum alterumve juris civilis institutum e regulam attingant et nisi ad argumenta eorum II stranda aliquid de jure Romano depromere velis, penitus intelligi non Possint. Prae ceteris quidem epistolae libri decinii, a Plinio ad Trajanum vel a Trajano ad Plinium missae, in rebus civilibus versantur; attamen in emqtioque, quae novem Prioribus libris cont-neratur, quod dictum est, conferre licet. Non semel enim, si exemPl quaedam desiderentur, de centumviris a centumviralibus causis Plinius loquitur . . IL 1. I 2I. d. semer; saePenumero de dotibus, de hereditatibus et Iegatis edisserit II. i. m. o. VIL ID, ut Principia quaedam iuris civilis, veluti codici Ios Pro non sorvitis habendos esse, qui non sint confirmati testamento II 16. stye rem

12쪽

hIicam nec heredem institui nec Praecipere Posse . q. exhibet. Sed quod ad decimum li-hrum attinet, epistolas hujus libri, quae Plinii sint, scriPtas esse eo temPore, quo Legu- tu Caesaris pro Praetore in provinciam Bithyniam missus erat, satis constat. IPSi vero, ut in epistola illa celeberrima, quae de Christianoxiam rebus onscripta est x, . nit, somIemne erat, omnia de quibus dubitabat, ad Dominum Trajanum referre, quum nemo me- Iius vel ejus cunctationem regere vel ignorantiam instruere Posset. Hinc igitur factiunest, ut fere totus ille liber decimus de rebus

Publicis a civilibus agat et quum in interrogationibus Plinii, tum in Traiani rescriptis

non solum multa, quae, statum Provinciae Bithyniae ejusque urbium pertineant, sed linetiam, quibus civilium rerum cognitio Bo-munarum augeatur, vel quibus conditio Provinciarum in universum, vel denique variae diversissimaque juris instituta Per totum im-Perium Romanum recepta illustrentur, Corum nobis Posita sint. Iam teneamus Pistolam IL, ubi Plinius gratias agit Imperatori, quod jure trium liberorum dignum eum Putavisset Sed quaelibet fere argumento esse videtur, aemquod iri epp. LXXI. et xxv de Iibere natis, evositis et in servitute educatis explicatur, in juris civilis provinciam invadit, Perinde nique en quae in epP. XIV. CUL et Oxu de diplomatibus dicuntur, quibus PIinius itinera quarundam personaerum, nominum tim uxoris suae sine Permissu Principis, ninu-

veret, in institutum juris Publioi quod jam

13쪽

apud Romanos hene erat comPositum, cursum

scilicet publicum Cod Thood VIII. Coa sist XII. 61. referenda sunt Sed ne loci nimis cumulentur subsistamus sim epistola LXm in qua PIinius Imperatorem de se Iavio Archip-Po PhilosoPho consulit et inter alia haec ei scribit: Quum citarem iudices, Domine, Conventum inchoaturus. Flavius Archi P Pus vacationem Petere coe Pit, mi Philoso-

Phus. De conventu, id est judicio, quod, Proconsulibus aut Praesidibus in tribunali suo sedentibus certis temporibus in provinciis habebatur, Ilenius dixit The hilus ad s. a. I.

Otii et q&ihia ex octiasis cimmittere non OsSunt L f., nec est quod plura ea de re hic afferantur. Iudicandi necessitatem inter munera Pe sonalia apud Romanos habitam esse constui. L. 8. D. de judicii VI ID. 18. s. i. D. de muli

neribti et honor L. Archippus igitur sibi ut

Philosopho hujus muneris vacationem cometere Pronuntiabat. Equidem vero hoc Pliniano MCo admonitus, ut quatenus justa fuerit haec Petitio Trajani jam aetate a PhilosoPho quodam facta, Paullo accuratius exquirerem, Primum ad immunitatem Philosophis generistiter concessum, deinde vero ab aliis ad alia eorum Privilegia adductus sum, meque hanc vium deserere volui, donec tota haec res Paullo diligentius explorata esset Sed quae Philoso- Phis tributa erant juris beneficia, iisdem ceteri quoque Professores, veluti grammatio et rhetores, meque solum magistri litterarum, sed

medici etiam fruebantur; quid quod jurisconsulti aeque ac Principes medicos meterosquS

14쪽

illos doctores majori fere favore quam Philosophos amplexi sunt Igitur finibus quaestionum meaerum Paullatim Prolutis, de Professoribus et medicis eorumque privilegiis in iure Romano et Antriustiniane et sustiniane scribere nuca constitui, et jam temPoris angustine urgent me, ut dissertationis lac de re Persori Ptae non nisi Partem Primum examinioruditorum virorum submittam. Nihilominus vero Pus videtur, ut conspectus singulaerum totius commentationis partium et hoc Ioco detur Primum igitur qui sint fontes hujus materiae, quae subsidia litteraria, revis faciendae erit eminciatio paucis deinde de initiis et in-orementis liberalium disciplinarum artisque medione nPud Romanos Praemissis, de variis nominibus et generibus Professorum medio umque disserendum erit. His enumeratis atque

exemplis etiam aliquot severitatis in Professores litterarum DPrimis exercitae allatis jam ad privilegia utrique generi indulta digna haud

dubie, quae Prae ceteris hic traetentur, trunSet grediemur Denique restant conditionos Ex quibus usus si non omnium, tamen quorundam horum Privilegiorum Pendebat quas qui recte illustrare velit, quamvis eum Pistolam Antonini Pii de professoribus et medicis . .

s. a. T. D de exc&εcit. quae Communi quidem Asiae scripta, sed toti orbi Romano conveniens a jurisconsultis habita est, Iotissimum Praee oculis habere oporteat: tamen haud alienum, re videbitur, inlias etlum quasdam leges, quae in simili argumento versantur, hoo Postremo loco resPicere.

15쪽

S. I. Fontes et subsidia Iitteraria.

epenumero Pud veteres scriPtores , veluti Plinium utrumquo, Suetonium, Dionem Cassium, Ammianum Marcellinum, Scriptores Histomiae Augustae et alios, Professorum n medicorum privilegiorumque quibus fruantur, mentio fit. Per se vero Patet hujusmodi locos in variis multisque oriPtis dispersos, enumerari hi non posse, sed potius ad explicationem ingularum rerum, quibus testimonio sint, remittendos esse. Igitur non nisi in collectionibus juris Romani, et Antriustiniane et Justinianei fontes argumenti nostri, qui Proprie hoc nomine digni sint, requirendi esse videntur, eorumque numero inprimis quidem leges ac tituli sequentes habentur: i. Lex . F. 1 - 2. Digi de excusationi-hus XXVII. 1. Est locus Herenni Modestini, a quo librum utilissimum de excusationibus

tutelae et Cura Graeco sermone scriPtum ess

Constat . . . . D. οd. Multa hujus libri fragmenta, compilatoribus Digestorum in Ii-hrum eorum vicesimum septimum translatae sunt et Grnece scripta in Florentino codice celeberrimo Ieguntur. Sed ii codices mss., quibus vulgata Pandectarum lectio continetur, Ioco textus Graeo veterem quandam vel Sionem Latinum exhibent, quae quamvis a quo facta sit, Penitus non liqueat, tamen jam noto originem scholae Bononiensis exstitisse videtur. Nam quod de ceteris Digestorum locis, quae Graece scripta in Florentino codice leguntur, quorumque versio quaedam Latina in codd.

16쪽

vulg. exstat, Savinius V. Celeti nuper de monstravit, id est, hanc versionem Latinam Burgundione Pisano saeculo duodecimo factam esse hoc ad versionem Latinam locorum Graecorum, quae libro XXVII continentur et Modestini sunt, ex ipsitas Savini sententiae nullo modo conferre licet Geschich, des deo mischen Aeschiarim mirataster. d. III S. iis. not. 82. IV. S. S C Sis. Accursius quidem in glaεεα, I. r. r. n. de ex Stat Putare videtur, Modestinum ipsum quod initio Graece scri-Pserat, Post Latine vertisse quae tamen opinio, cum nullis omnino argumentis nitatur et indoles interpretationis illius, multis in Iocisa verbis harbaram quandam aetatem redolentis ei repugnet, Prorsus ejicienda est. Ab Antonio Augustino, oui librum singularem et quidem eruditissimum ad Modestinum sive de excusationibus debemus Ottoni Thes jur. AOm. Om. IV. d. a. P. 166s-16oq. cuique placuit omnes locos libri XXVII. Digestorum, qui Modestini sunt ab eoque Graece scripti, in linguam pure Latinam transferre, vetus illa

versio saepenumero aerbara interPretatio, ejus auctor harbarus interPres nuncuPuttur, et severius adhuc Iacobus Gotholiedus de ea judicat, quum interPretationem eam omnium insulsissimam dicit. Comment cides. S. Cod Thesse. se et Pr . III S. Tom. V. . 33. Sed quod ad editiones Pandectarum attinet, in fragmentis illis ex Modextini Iibro desumtis magnopere inter se discrepant Nam Taurollianis nihil reddit nisi textum Graecum, qui in FI rentino codico legitur; aliae veluti LeeuWe-

17쪽

niana, Gebauero ,-SPangenhermanae et novueditio Lipsiensis, quam J. L. G. Beckius curat, undem quidem sed cum versione Latinae conjunctum aliae denique, utPuta veteres editiones saeculi decimi quinti, Haloandrina et inter recentiores reieSIehenianae, hanc Postremam solam exhibent. Huc nocedit novum discrimen earum editionum, quibus versio Latina, sive solae sive cum textu Graeco continetur; nam plerique editores nihil in illa, quamvis, Modestini sensu recedat, immut-verunt; nonnulli autem, veluti Haloander et Beckius,andem, quatenus a textu Graeco -- horreat, ex illo emendare conati sunt; sicuti et versionibus Burgundionis Pisani accidisse constat, quae Postere aut aliquantum immutatae aut in quarum locum aliae versiones,, puta Alciati, Haloandri et Q. substitutae Sur T. - -- I. i. d. IV. S. S. i. f. a. quidem in dissertatiuncula mea textum Graecum et veterem interPretationem Latinam, quatenus tamen sententias Modestini ene reddat, secuturus sum. Restat solum, ut Itbro illi singulari ab Ant. Augustino perscripto et jam S Pr Inudato, Praeter glossam commentarii Ino. Cujacii ad tit. Parid. de excusationibus addantur. Obcto. N. ed. voL 1 22. Om. LPM XoII toto tammerit. ct lv. 6-P- Ioaa-goas. a. Titi Digestorum de muneribus et honoribus de vacat et excusat munta de jure immunitati; de decretis ah ordine faciendis L. i-6. s. et Iehi Pr s. 1-6. D. de extraordinariis cogniti L. II. cum glossa et commentariis Iohannis oetii. - IL,- 1161- II 68. 11 TS. 1 8. 11 s.

18쪽

s. Fragmenta Vaticana s. I s. So. .ed. Rom. et Berolin. 182m Tit Theod Cod de medicis et Professori s XIII. B., cui respondent tres alii tituli de comitibus et archiatris actori Palatii VI. 16. -- de Professoribus, qui in uin Comistaent. dooentes ex Iego comitivam meruerunt L vi. - de studiis liberalibus urbis Romao et Constant. IV. s. cum Paratillis et comminentariis Iacobi Gothosiodi ed Bitte Tom. V. P. 26-66. Om. ILP. Io6. OT OZ- os. Ttam. V. p. 21s-2SI. s. it. Iustin. Cod de Professoribus et medicis X. a. cui respondent tres alii tituli do comitibus et archiatris sacri Palatii XII. S. de professoribus, qui in urbe Constant ex Iege comitivam meruerun XII. I S. -- de studiis Iiberalibus urbis Romae et Constant. XI. as. Cum glosa et commentariis Iacobi vincit, qui ad tres Postremos libros Iustin. Codicis scripti sunt. N. d. NevOL Om. I. P. T66- 68. so8. sos. 8os-8lo. 6. Omnes fere tituli Iustin. Cod. in quia

bus de muneribus et honoribus, et de excusationibus munerum agitur. Sed inscriptiones eorum describere nimis longum foret. Sunt titi. O-61 6Z- 6. lib. X., et Praeter glossam

q. s. s. I de excusat tutorum e Curatorum I. S., cum commentariis Theophili

19쪽

Haec de sontibus et commentariis, quibusitInstrantur. Quodsi de aliis etiam subsidiis

aitterariis Pauca sint annotanda exstat quidem haud exiguus numerus scriPtorum et ma- me dissertationum, quae In nrgumento, no- his tractando sive omnino sive Aliquaeterius tumen emeritur, aerumque titulos in Lipunii bibliotheca reali juridica a suPPlementis huius Peris inprimis' sub vocibus Professores et medici inspicere licet. Sed ut in soridis, quae Per occasionem aliquam composita sunt, fieri solet, pleraque eorum aeriora facta sunt et in bibliothecis urbis nostrae frustra requiruntur. Pauca restant, quib*s uti mihi datum fuerit, et sunt haec Puscular Herm.conringit cliuortiatae ora gomo malai Thρο - otiani, attici a liberalibus urbis Aomo est Con atontinvolis m-ειαdii 666. - V-io2. Adissertatio doctissimae quidem, sed quae minus no rem nostram faciat, it Phia. unschli re Ieri exercitiatio juridicaede priuilegiiεW eεεorum, orbum Core tim 1686 P- 1 - 2I. i. Sed inhao commentatione de conditione a privilegiis Professorum non solum ex jure veteriae manorum sed medii quoque aevi ac recentioris aetatis ratione cibita agitur, ita ut exigua tantum ejus Pars huc Pectet quae vero ex iure Romano deductae sunt, satisfacere PosSenullatenus videntur, Io uisortidi aericilio, lagam g CD me de Pro amribuo ei

20쪽

Qeorum jure eteri et hodierno inu lisculis minoribus Volum. I. P. Ic . XL Prag. ioα- .i S., eleganter quidem scriptum et erudite,

quod vero quatenus jus vetus tractet, de ne-tate Anteconstantiniana nilii fere affert, sed a Constantino M. demum exordium caPit. Haud secus ac dissertationes modo enumeru-tne aliae quuedam operae et Commentationes me adjuverunt, quibus quamvis de Professoribus et medicis non sint nominatim conscri-Ptae, attamen multis, quae Ad rem nostrum Pertineant, exhibentur, veluti:

nitetatur. verumenimvero cum innumera sint soria Pin, quae Rrgumento nostro aliquam utilitatem Praebere Possint, jam sussiciant ea, quae Pro- Iuta sunt. Hoc tantum in votis est, ut dissertatiuncula ipsa assidui a nobis facti fontium usus fidem faciat.