Gulielmi Budaei consiliarii regii, libellorumque magistri in Praetorio, Altera editio annotationum in Pandectas

11쪽

ta GVL. BV D. ANNO T. RELICL.

pro homine libidinis peruagatae posuit, ad omniuras foeminarum libidine expositio,I H, adi Iartim iste simulat paudiuit uoluptate a philosopho tan*pere laudari,nihil expiscatus sic sensus suos omnes voluptarios incitauit, ut non magistrum uirtutis, sed autorem libidinis a se illum inuentum arbitraretur. Hoc Plinius uenuste transtulit ad infitionem: ut felix est stre scriptor in huiuscemodi nncretranslationum.sic enim inquit lib. x v ii. Nes enim an, malium tantum est ad coitum auiditus, sed multo maior est terrae, ac satorum omnium libido: qua tempestiue uti, plurimum interest conceptus. Peculiare utique in insitis: cum fit mutua cupiditas utrinque coeundi. Q niuer probant, ab aequinoctio stitim admittunt, praedicantes ge

mina parturire. Admitunt,inquit,id est,surculum trunco rimittere adiungunt. Admittere equum interdum pro conscendere P accipituri ut apud Ciceronem in secundo de Finibus, Non etiam P. Decius cura be deuoueret, er equo admisso in in dium aciem Latinorum inueret, aliquid de uoluptatibu ssuis cogitabat s Liuius lib. ii. ab Urbe cond. Superbus in Posthumium equum in us admisit. Hoc etiam uerbum

multis cr alijs modis in Uu est apud peritos: qui nunc ad

rem no pertinet. Admissarius equus a Graecis α/αίατωρ dicituri. quia Mαcump pro inire dicunt,hoc est,uenereo inmZ-- λ νι- petu aggredi. saepius tamen ina* dicunt. Apud Hiero

mium prophetam mussarius pro admissario mendose legitur cap.quintomi)i me fidit opinio: Equi amatores in oe- minus,er en νβιrq icti sunt:untiquis'; ad uxorem proxi-mι sui hinniebat. Est enim translatio emphatica , si priud libidinem hominum designandum immodicum eT po

tento

12쪽

IN PANDECTA s. olento am. Apud Graecos etiam haec uox - , id est, i πω equus, in copositione uehemetii denotat ut ἱππόπορνο', quasi tetrar ιανης, ιππο μων, er alia. Emt artus autem longe aliud significat. Potest autem cr hic Dcws ex aliorum exemplariu in obstruatione hoc modo sarriri, si qua usim meum coegisset in equus suus, mox stur', lacri τὰ ὀχεια : si duntaxat. π reliqua.s v n titulo, Arborum furtim caesurum, in cap. Caed rcita legitur: cingere est deglabare.Vel deglabrare legetam,uot deglubere: quod inium magis probo: id est, com Degia ..ticem eximere. cuto de Re rust. Salictum filio tempore cridito,glubito,arctes alligato.libram construam. Catullus de Lesbia metaphorice, Nunc in quadririjs er angipo tu Glubit magnanimos Remi nepotes. pro denudat dixit, er ad singula uestimenta redigit. Inde illud Tibery Cesaris, Boni se pastoris tondere pecus, non deglubere. quod Graece sic ferunt dicere solitu, Κειρεσθα μου τα TreDb α,- υρασθα β ρυλ ια: id est , Tonderi pecus1newm,non rotari uolo. Q od autem sequitur, subsicareo subfiecuise,corruptum esse facile intelligimus. quem locum his uerbis in compendio Graeco legimus, λούειν εὐ

gere,inquit,s corticem exemisse. subter cricre, est fu cidisse. Et hactenus ibi legimus.

13쪽

r4 GVL. BV D. ANNO T. RELI Q.

9. ni eiccta, restituenda dictio Graeca, quae exoleuit Imbrarior uignoratia. Qui eiccta nulle quid rupuit, hoc tabcto tenetur. Eic&r,hoc cst quod Graeci aiunt

tuito,Nili tam lata culpa suit, at luxuriae aut dolo fit proxima: Accursi M luxuriam lamn culpa interpretatur. Ego assistis. lasciuiae lego. est autem I ciuia petulantia Iudicra er ludim improbior,ut in priore cellione planum 'cimus. I N tract. de Iniur. cap. Iniuriaru. Si quis me prohibeat in mari pscuri, uel in diuerticulum, quod Graece dicitur

ducere niuriaru iudicio posita eum conuenire. Lego uel euerriculum quod Graece σαγκνα dicitur. Verriculum er emoLm, Euerriculum rete est piscatori , sugenua Graecis dictu. a verrenda aqua sic appellus M. Cic.in v. in Verrem act. Verre ipso loquens, qui centur inos compulerat edicto omnia ad se argentea uasa comportare e quibus emblema

abstulerat redditis puris ausis, genere rapinae improbistiano Quod unqui inquit iudices huiustemodi euerriculuin illa prouincia fuit astu iis ad Verris nomen, er ad φgnificationem uerbi.Idem in i i r.de Nat. Deor. cum iudicia bonae Dei recensuisset,addidit haec uerba, Inde vera, Iura malitiara omniure,iudici de dolo malo, quod C. Aquilius similiaris noster protulit que dolum idem A qu, lius tum teneri puti cum aliud sitsimulatu, aliud actus m. Actione de dolo uerriculam appella quo scilicet euerruntur fraude: hominu e in ciuili est enim hic actio prodiri ad terro

14쪽

IN PANDEcTA s. via terrorem hominum subdolaram: qui ignominium eius iudicij formidant. Cr qui alio iudicio conueniri non potest. Me uelut subsidiario coercetur. Vlpianu Uerba aute ediacti ulla sunt, anae dolo malofacti esse dicetur: si de ijs reis bis ulla actio non erit, Cr iusti causa esse uidebitur: iudicium dabo. Idem in Verrem ait. i i i. Verrea praeclara:

quoquam si acce, isti, quo non attuleris istaem diem. etenina quam tu domum,quam urbem adiuti,quod fanstra denique, quod non euer utque extersu in reliquerιse Euersum ab euerro dinit, σεσαγμένον, κεκορημένον, qualiscopis cxpurgat .Omnia linquit sacra luxn de prophanu con si di ct compilasti.Euerriculare Lauretius Vall. Latine di- mini lis xit, quod Herodotin σαγ ευίου appellat in Thulia cr in Erato: er Plato in tertio de Legib.bis uerbis, καἰ τινα λο-

τιάὶ .id 0,' ore etiam quenda horrenduin urbe no-sru emisit homini scilicet quod nemini Eretriensi eos esse sere collisset. siquide ipsos Duilias mittes per munus r se ducta omne Eretrica regione euerricula uisse Cus' modo aute euerriculetur homines stet ex Herodoto intelligore:Viro inquit uirin manu tenente perpetua serie a muri Aquilonari ad Australe pervadat: tum deinde omnem pcrinsula hominibus inda dis captandus trabeut. σαγηνευ

σι δε πῆτω τηι τροπον. Lucae X v . Nonne accedit Iucedina ex evertit tota domu. corrupte legitur pro euerri σαροῖ. Quod sequitur circa sine huius cap. Usiurpatu tamen,ut quis prohiberi posit ante aedes meis, uel praetoria meu pse senis uita elegantiore intestigedum,quae uilla etiamur ..., bou dicitur in tractat oculi: sibi hoc uerba exposuimus.

15쪽

tε GUL. BV D. ANNO T. RELI αi N cap. Item apild Labeonem. 9. Q visionem. Quaestionis uerbo etiam quam malum mansionem Graeci dicunt, continebitur. Vinculi genus uel tormentis nificatur: ut apud eundem Ulpianum in lege, Si hominem siue id caput magis appellari placci, ut diximus sub titulo,Dep.ῖHominem uinctum, ut de eo quaestio habeatur, uel ad malam mansione extensum. Quo in loco Accursus male interpretatus est carcerem: ut etiam hoc in loco. Ego his uerbis puto significari qua Graeci tum n ogo;ράβ , tum ποδοκαπ

eundum bonos mores st: er reliqua. lego uindicandae, id est, agerendae ab improbis er facinorosis. Est etiam uindi, Vindico. care, animaduertere in malos. Cic. in Verrem, si quid uti diculum seuere est, non ex eo crudelitatis inuidiam corbgam. Et uindicatur ille cui ob iniuriam illatim micta aut sipplicio m peditur ab eo qui rei perperam Actae autor est. Plin.in Panegγ. Licet nobis er in praeteritum de malis inimperatoribus uindicari: er futuros sub exemplo praemon re. Et vindicatur maiestas publica, cum o siontibus supplietum fumitur. Et quod equitur,secudum bonos mores', intelligendum recte atque ordine ex more maiorum. I N cap. Vestem. eodem sub titulo, De iniurijs. vestem sordidam rei nomine in publico habere, capillumve s mittere nulli licet. Pro clariori huius sententiae intellectu, j. A,. sciendam dictionem hanc sordes reorum 'tum conditi nemque signiscare interim, dum inter eos relati sunt, umtequam absoluuntur aut damnenturi qui etiam 'tus boin Reatis. num reuius appellantur: ut infra ad legem Iulium maio

is cap. stiri. Is qui in reatu decedit, integro Atu dec dit.

16쪽

IN PANDEcτAs. retdit. Tranquillius in August. Diuturnorum reor , er ex quorum sordibus nihil aliud, quam uoluptas inimicis quaerirereti r, nomina abolevit: conditione propossit ut si quem quis repetere uellet, par periculum poenae subiret. Ex quiabus uerbis intestigitur olim necessariam non fuisse accus rerum subscriptionem: duntaxat ut talione se obstringeret: id quod superius diximus. Et eximere sordes reorum,idem in Vitia castra uero ingressus, nihil cuiquam postenti negauit: atque ultro ignominiosis notus, reis sordes, duinti tu supplicia dempsit. Id hodie faciunt principes, quam diplomatibus ob signatis, ac serico Iino traiectis, criminum ueniam indulgent. Inde fordidati dicti sunt, qui rei delati sunt. Cicero in Pictonen Nec minus laetabor cum te semper sordidum, qui mst paulister sordidatum uiderem. Sordia dum dixit, uilam er abiectum, ac sine ullo uitae nitore ce

idemq; significat. ut in oratione pro cruentio, A ut ne forte mater hoc bi optatisimumst:ctaculum huius ordium erluctuum ex tanti tua oris amitteret. de matre cluetij loquens,quae summopere gagdebat accusatione si sui. Gelatim libro tertio, Et s cum esset reusates barbam desisse rudere, neq; cadida ueste uti,nes filisbe cultu solito reora.

olis amici et necessarii fordes cum reo delato accipere admisericordia captanda, plebes deprecabudi prehesare aut circuire, ut cu dies iudicij aduenisset, acilius absolueretur. nes ut nuc rei postulati ciues Romani in carcere conjci

batur: sed uo arbitrio permitubatums poena legu uitarebb vellent,

17쪽

ts GVL. BV D. ANNO T. RELIGuellent,in exilium ablacnt,nec iudicij euentum experirentatur. Itaque cicero in oratione,de reditu suo ita inquit, Nostra memoria Senatores ne in suis quidem periculli mutire uestem solebant in meo periculo senatus ueste mutata luit.

r. i..tum. Periculu enim appellat more Grscorti reat . ut in ordatione pro P Iuncio,Quid de me dicam qui in huius periculo reus esse uideor. quid de his tot uirius quos uidetis ueste mutata.d Graecis N κυδαυ pro apologiu er cause dictione in re cupitali dicitur. Plutarchus omnem prope equestrem ordinem ,σ iuuenes ad uigin:i mlia fordidatos cum Cicerone luisse ait, cum eos supplices populo p imper urbem Romam uisse. τω Κωρωνι l. 8,

ine dest trititur in oratione de reditu suo, Id quonia δε- modice fieri coeptu erat, ideo uelitu luit ijs quide qui pro-

pinquitate aut asnitate eum reo coluncti non erant ut v nuleius hic docuit. Fabius libro sexto, de ciendis asstibus loquens, N on bolu aute dicendo,bed etia faciendo quaedam, lac mus movemus. unde et producere ipsos qui periclit tAr qitailidos ais deformes,Cr liberos eorum ac parentes

sordes Cr squaliores er propinquoru quos similem habitum scio pro uisse. Valerius de Rutilio libro sexto,Ordinu d Elione mag:s quam culpa sua reus sectus, nec obboletam veste induit, nec insignia senatoria deposuit, nec supplices

ad genua iudicumanus teredi Huiusmodi erat sordes Hebraeoru sub sacco Cr cineribus miliericordii diuina exoratiam, Danielis nono,er Ionae tertio.Vςrμ qgonia haec lex

18쪽

IN PANDECTA Asus titulo, De iniuriis posita est sciendum est huiuscemodi sordes non reis tantum assumi solitas esse, sed etia ab iuquorum nomine rei postulabaturi. quis iniuriaπ rupinusin perpest,ad senatum supplices veniebati Practor ,P consulumq; prouincias Romanus regentium expilationes exponulaturi interdum crudelitatem. cuivi instituti exemplum est apud ciceronem acti tertia in Verrim, his' verbis, Nunc de taberia Siculoram Iudices audite. Hea

ruriiug Sγracusanus i hic Bidinus. Epicrates expulsibo i m omnibus Romam uenerunt: sordidui . maxime barba capillo Romae biennium prope fuerunt. Et rursuε acti.' alii Asticite aspicite Iudicesqua orem sordesq socior α' est hie Sthenius T hernatanus cum hoc cupisso atque ueste, domo suu expilata furtorum tuorum mentioncm non μrit,sese i in abs te repetit.Et rursus, Si vos inquit) Im' dices eos deseritis, ad Senatum deuenient, qui de Verre, supplicium semet. non est usitatum non senatoriam. Huci pertinet quod de Senatu dictum est qui uestem in exilio, ciceronis mutauit. ut ipse in oratore pro Plancio,Cr pro' P. Sextio memoriae prodidit. non enim deprecandi reit eausa hoc Actum obsita insigne fuit luctus publici obsim; gularem consulum improbitatem,qui ciceronem euersium: capite er fortunis cupiebant. Quid enim inquit imoqui vam potest ex omni memoria sumere illustrius,quam prot me uno cive Cr bonos omnes priuato consen', er uniue

sinu senatum publico consilio inutasse uestems Quae quide

tum mutatio non deprecationis causa est ficta, sed luctus. enim deprecarentur, cum omnes essent sordidati,

st; hoc satis essit ligni esse improbum, qui mutata uestet 'crin esset s Ex his Ciceronis uerbis planum fit illas sor- des susceptas a Senatu suisbe ad concitandam inuidiam bb , in con

19쪽

x: GVL. BV D. ANNO T. RELIQ . in con ules er Tribunum ple.P. Clodium, qui ciceronem insontem,er de re publica egregie meritum, praecipitem egerunt in exilium. Propter quod luctum illum consules postea inhibuerunt edicto, ut ipse Cicero conqueritur in oratione quum de reditu suo habuit. cum senatus inquit equites s Romani fere pro me,ac mutata ueste uobis supplicare edictu atque imperijs uetarentur. ad populum ipse uerba faciens. Plutauchm in camillo,sed cum popillas inmquit in signum moeroris uestem mutaret quod usit tum erat in magnia Abliciss calamitatibu3 senήtus pertim

scens ne tumultus in ciuitate oriretur, iusit Manlium dia: mitti. Eodem etiam pertinet id quod Liuius lib. i X. ab Urbe condi. restri, de Flauio Scriba loquens, qui ob Fastos publicatos honoribus i populo ornatus est, Cr nobilibus in comitique praelatus.Tantiamqhinquit ille, Flavij comitia indignitatu habuerunt, ut plerique nobilium aureos annulos Cr phaleras deponerent. N eminit eius historiae

Plinius lib. xxx m. Ex his planior fit huius legissensus:

er I. Item apud Labeone. g. Haec dulcin fre funisupra hoc eodesub titu.quod Accursus perpera intellexisse mihi ui-

Hidatu . sus est. Loquitur enim Venuleius et ἐπιφθονα, τ το ποιουν rωρ. Interdu sordidatus dicitur qui ob inopiam. aut duaritia obsoleta ueste detritas utituri ut ide cicero in Antonianu siecunda:Sordidata mancipis urgeteu ua a collisa. Sordes autem iudicum Cr sordidi iudices,tio haru fiunt sordium ut es, sed earum quarum sit mentio in tractatu Iegis Iuliae repetundarum. Addemus cir illud quod ad iniuriarum actione pertinere potuit,ὸ Plinio in XX uri Dr commemorat . Drusiim inquit Tribunus plebis traditur

34 μ p eaprinum sanguiuem bibisbe, quum pallore er i Midia ueneni sibi dati infimulari Q Scipionem inimicum uellet. DE

20쪽

' D E extraordinari s eriminibus,cap. Sacculurij, Iti Aegγpto qui commata rumpit. Legendum chomata, id ei,

aggeres qui terra aggesti facti sunt : quibusq, Nili aqua

coercetur. Plinius lib. v. Nilum inquit certis diebus a ctu magno per totam spatiatus Aegγptum foecundus innatat terrae. Iulium incrementum est cubitorum siedecim: minores aquae non omnia rigant : ampliores detinent tarae dius recedendo. Quod autem equitur apud Vlpianu, comata etiam Cr diu copi qui in aggeribus fiunt, or reliqua: recte legitur. Corinna aute est incisum : quae pars est periodi,ut cicero appellat in oratore persteto. Hie comata sunt aquarum emissaria criticilia ad hoc inuenα strumat, ut pro arbitratu Aegγptiorum Nilus vitifim admitritur in

campos arvales, aut intra alueum contineatur. Plinius,

cum stetere inquit aquae, apertis molibu3 admittuntur. ut quies liberata est terra seritur. choniaci Plinius moles appellat: id est aggeres qui per commari ex diacopos, idnt per meatus quo di intercisos, siue per incilia biitia Nilum transnmttunt in arua remotiora segetibus destinam Tranquillus in August. Aegγptum in prouincia formum redactam ut structorem bubiliorems annonae urbicae redderet : fossas omnes in quas Nilus aestuat, oblimatas longa uetustitsimilitari opere detersit. Herodotus δωρ ars appellat quasi effossa aquarum emissaria, I dem de Aethiopis regis tempore loquens, ut enim quisque inquit) facinus quoddam unuserat dignum animaduersione, morte quiderisicere nullum sibi persuasit sed eorum unumquemque pro inodo adst ἰi mulchre instituit: praefinito chomatum modo quem aggerarent iuxta suam quisque ciuitatem. H -autem chomata duorum generum fuisse dicit: Altera enim erat circa amne,er altera circa urbes, ne fluminis inund

chomata. commata.