Gulielmi Budaei consiliarii regii, libellorumque magistri in Praetorio, Altera editio annotationum in Pandectas

41쪽

α GVL. BV D. ANNO T. RELI a. runtur: non ne indicant, rentus ege iniurias, ut multo in luerint desuo more decedere,quam de tuis moribus non diceres Dicitur cr officio deccdere. Liuius, Eas quoq; colo

nias quae oscio decesset: et reliqua id est ne ciose ego

a N cap equeti, Q aulis est ille qui in belliu et erit,aut arcem tenuerit, aut castra concellerit. Existimo legendum uno uerbo imbellis,cr deesbe hic negatione: ut sit, Qui a cem no tenuerit, uel potius aut bo te arcere renncrit,id cst propulsare hostes eu pollet,noluerit. Liuius de Fuluio qui exercitum in Apulia amicterat, Ergo elycisse ut ex stroces inquieti inter socios, ignaui cr imbelles inter hostes e sent nec hercule mirum esse,nalites in acie non stetisse, cum primm omnium Imperator lugeret. Et paulu intra,Bu inquit Fulvius est accusatus,pecunias anquisitum tertio topibus datis, cu iurati permulti diceret 'gae pauorias iniistiu a praetore ortum tum ira accensu est,ut id capite anqui-P A QV kiu redum cocto succlamaret. tum Sempronius perduellionis se H iste. iudicure Gnaeo Fuluio dixit: dicras contaiijs a calphurato Iudi Vo. praetore petit. Quo in loco,ut er in alijsiiudicare antiquo

more

42쪽

IN PANDEcTAg. 43 more dictum est ex imitatione Graecorum, qui κύνειν d Dcunt pro diem dicere, ut buperius diximM. Apud Sudum etiam legimus capitale luse noxam imbelliae Cr mtionis

τὴν ἐφε ρδεαρ. Tranquillus de Augilla, cohortes siquae resissent loco,decimatas ordeo pauit centurione, Ilatrone deserta,itide ut manipulares,capitali animaduersione pu- iiij t. Possinus etiam intelligere quam Graeci εδελοκακιαμ vocant: cum milites Imperatori in risi uincere nolunt.

πρὸῖ Κασα 'op. est enim εθελοκακῶν hoc in loco, co ulta ex meditata ignauia boni cedere. Sic Herodotus, οι ο

matu exercitu ab Appio claudio conbule Romano apud Liuiu Iegimus lib. ii . ab Urbe codita circa fine. Aut imberulis igitur,aut imbellia legendu est,alioquin no in belliis It riscon ultus,scd in praeli s dixi bet. At uero quae sequαntur in cap. Non contrahi nugatoria uideri possent, nisi uestigia principum crudelitatis in ipsis agnosceremus exscriptis historicoru.Traquillus in Tγberis,sub idem tempus inquit consulente praetore an iudicia maiestitis

cogi iuberet: exercendas esse leges res ondit, ex atroci stae exercuit. Statuae quidam Augupi caput dem crat, ut alterius imponeret. acta res in Senatu: Cr quia umbigebatur , per tormenta quota est. damnato reo, paulatimeo calumniae res procefit, ut haec quoque capitalia est ncirca Augusti simulachrrum beruum caeci isse, uestem --nde, ii mo uel annulo et diem improsem latrinae aut lupanari intulisse. est reliqua quae autor illle prosequitur. Hoc enim crime latifime olim patebat sub orannis imp ratorib s.Propterea Plinius in Panega. ad Traianu, Lο-

43쪽

GVL. BV D. ANNO T. RELI α. pleribat inquit cum Cr aerarium non rim Voco niae crI ulia leges, quam matutitis singulare Cr unicum crime eoru qui crimine vacarent. Huius tu metum penitus sustulisi cotentus magnitudine: qua nulli magis caruerui, quam qui sibi maiestite uindicabit. Plinim auunculus lib. X X X Iti . Fuit m alia Claudi 1 principatu dilyretia in*leus que quibus ad fione liberti eius dedissent: imaginem

principιs in annulo ex auro gcrendi .magna criminu occa. -

, sione, que omnia salutaris exori s Vesta uni principis aboleuit aequaliter publica do principem. Hoc idesejicisse Alexader Imperator Roma testitur in functione sua,quae privio loco sita est sub eodem titulo,in codice Iustiniani.

Ouidius lib. v. Fastoru, ex Honoris Cr Rexercitae coni: Mases no ortam esse maiestite uoluit. antea aute nec aetatis nec dignitatis habebatur ratio , formas imis erunt permixta: po stea aute ord:nes reru diuinaru humanaru s distincti, Donec Honor placidos decens Reuerentia uultuc orpora legitimis imposuere toris. Hinc sata N aiestas,quae mundiam temperat omnem:

Quas die partu est edita, magna Ait. Et paulo inlirius, Protinus intrauit montes suspectus bonorum. Fit pretium dignis: nec sibi quisque placet.

Et rursius,

Et praeitit sine uisceptra tenere I oui. Venit Cr in terras: coluerunt Romulus illum. Et Numa: mox alii tempore quisque suo. s Narnius erat iii populo, Cr autoritas in senatu: cuius χνὰω - de initio Ciceronis uerbis mox res litabitur. Maiestitis l- ia. crimen duplex erat ara I ex altera imminutae: cuius - nulla

44쪽

IN PANDECTA s. nuru in iure metio extat. Laesae exemptam est memorabile apud Tranquillum in claudio, Notauit inquit quendam q uod comes regis in prouincia i Eisset: re tres muloruteporibus, Rabγrio Ponhaemo Ptolemaeu Alexadria o diti sieruandi causu secuto , crimen inui latis apud iudices motu. Ex quibus uerbis apparci mulcstite populi Roma- Maus ni usum maiores ob id existimasse, quod ciuis Romanus assecli fieregi cr comite praebere no dubitasset cotra morem maioru, it credita pecunia reciperet. Imminutae mar

statis cicero lib. Q. de Oratore meminit: Si res inquit tota quaerituri. definitione uniuersa uiue explicita esllic. si maiestas est amplitudo ac dignitas ciuit tis: is eum minuit qui exercitum bonibus Pop. Romani tradidit. Idem alibi, Mihi ipsi cum sulpitio luit in Norbani causa contentio. Pleraq; enim ijs quae ab ipso obi ciebatur cum confit rer,tamen ab illo inuit Etem imminutam negabam: cx quo verbo lege Apuleia tota illa cuti a pendebat. Et in partitionibus orato. Maiestas inquit est in imperi atque Pop. Romani dignitate, qua minuit is qui per vim multitudine ad seditionem uocauit. Hinc existit illa disceptatio, minii

rit ne maiestite,qui uolutate Pop. Rom. re grata Cr squaper uim egit. Omod Cicero minuere mulastitem uocat,aetas seques laedere appellauit. Dicebat er soluere maiestite: ut solucis Liuius lib. D.=cundi Bi l. Pun. Horu opportunus aduentu

consules imperi) potcntes fecit, cum ambitio ulterius suum primu apud eos praua indulgentia malasti te oli isset. Cui

contrariu est retinere malistitem: Quod nunc vulgus sedi xes reuare autorii tom uocat. Ut idem lib. mi. bcI. Maced. si Q

in sua quisque noctrum matron. Quirites itis et maiest ι- tem uiri retinere instituiJet: minus cum uniuersis faemii is negotJ habercinus. Cicero in Orat. perlicto, Ilis omne rotunc nd

45쪽

46 GVL. BV D. ANNO T. R ELI Q. tinendae maiestitis Rab rq causa continebat ergo in omni igenere contentionis dxarsimus. Dicitur Cr eleganter con-

constituere ma stituere malastium: quod significat lapsum aut labantemi satςm con irmare dignitatis uenerationem,uis amplitudinis ex pisationem. hi in illo loco concionis Sallustianae, Maiores nostri parandi iuris er maiestitis constituendae gratia per succesionem armati bis Auentinum monte occupati re. Ab antiqua etiam loquendi con uetudine dixit Proco- Ieius interius,in tract. De captiuis cap. Non dubito, siue is populim Morderatus Ur siue foedere comprehen in est, ut is populus alterius populi matutitem comita conseru ret. Hoc enim ad citur ut intelligatur ulterii populum superiorem esse: non ut intelligatur alteru, non esse liberum, Haec uerba Cicero in Orat. pro cornes. Balbo interpretatur his uerbis de Gaditanorum foedere loques, Adiunctam Mais id p. etiam illud est, quod no est in omnibus foederibus. Maio ti

Roma. conuicr tem Pop. R. om comiter conferuent.Id habet hunc uini, ut

coin μη sit ille populus in foedere interior. Primu uerbi genu3 b ius conberuet quo magis in legibus quum in foederibus uti solemus: imperantii est non precantis. Deinde tam altoriu3 populi maiestas con eruari iubetur, de altero siletur: certe ille popul ut in superiore conditione causit ponitur , cuius maiestas foederis sanctione definditur. In quo erat interpretatio accusatoris indigna restonsione: qui is dicebat comiter esse communiter. comes benigni, Diles, suaues homines esse dicuntur,qui erranti monstrant uiam.

communiter quidem certe non conuenit. His uerbis cis ronis apparet non communiter legendum in eo loco, ut

Accursitus fusticatus est. Dicebant etiam conseruare mai stitem quod Liui ιη er Valerius post ciceronem relinere

dixerunt. ut idem pro Rabario perduellionis, Fit sen

46쪽

eos uideretur . operamq; darent ut imperiam populi Roma- Himprei es, maiest tis conseruaretur. Id nunc vulgo dicul,lta agant populi Rom. ςt rex sit potentior uel tortiori uel in actu ut i litiae ob ut B cons diatur. Maiestas τὸ dicitur cr το di 'citur,eττο μεγαλῶ . Minuere autem σ imminsscta μ' , --ba usiciliora antiquis fuerunt, quam sedere. At claro in testarem.

Philipp. pri. Quid enim turpin,quam qui maiestitem potapuli Romani per uim minuerit: eum damnatum iudicio ad eum ipsin reuerti propter qua sit iure damnatu s Per uim minuisse maiestatem publicum dicit eum, qui uim publicam

com berat. Sic imininuere impertu dicebant: ut Liuius lib. Irim -- vi ii .ub urbe condit Religio incest abi s quorum imminutum imperium esset comitia haberi. Immin. utam imperium dicit eorum qui iusi erunt magistratu se abdicare. Idcto Graece dici potisευθυμον j ἐποιήσομ' τουτους τας αρ-

I ii . de bello ciuili,Concar ara ad se scri uidet,quod asces

antes rretur,in hoc omnis multitudo maiestite regium minui praedicabat. το iωμα το βασιλικον κολουεσθαι εpα σαρ,de Alexadrinis loques.Sic imminuere ius imperi). Cic. in Verrem actione v. Tritici modia LX. M. cmpta popμlo

Romano dare debebunt er solebant: abs te solo remitu mo: N1publica detrimentsi fecit,quod per te imperij ius una

in ciuitate imminutum est. Idem in eadem, In hoc acinore dij immortales uiolati: existimatio atque autoritas Romuis ni nomini; imminuti. Et pro lege Manilia, Patres nostri libertatem ciuium Rom. imminutam non tulerunt: uos uitatam erepta negligetiss Inde imminuere magistratum diceis semiuuisebant: quod nano derogare iuribus, o praerogatiuis osch is μ'

dicunt. Idem in Verri cur imminuisti ius legationis s quo

47쪽

nistrando non destuderit: imminati magistratus ueluti in ieitan laese reus est. Lium lib. iiii. A Ilio Mame eo loquens qui censurum antea quinquennalem lege dicta toria annuam ac sentcstrem lycerat L ebores inquit) aegre Vi Mamercum quod magistratum populi Rom. minui sit, tribu moverunt. Plinius in Puncg. N ullius ab eo magia stratus ius nullius potestas imminuta est: aucta etiam siquidem puras ad praetores remittebat. Hic loquendi modus a Graecis tractus uidctur. Ar oteles in secundo Politicἴn,

Mai satis eri- apud prificos hoc crimen maiestit i esse uocatum, non D eu Mui Etts, ut ex locis a nobis citatis liquet, nutamq; Iurit con ultorum in hoc tra latu praeter Papinianu Lesam molestatem dixi Je. Laudatur etiam Paulus autor huius uocobuli, tu lege Mensuisse, codice ubcode titulo. Priscipe rotarzio, duritionem uoca b. t, quam coniurationem historici appellant , ex quicquid ita committcbatur, ut in euersonem libertatis Romanae cederet. Valcrius lib. v i. Cum Tγberius

Gracchus Cy c. claudius ob nimis scuere gestim ce urum maiorem partem ciuitatis ex erasent: ijs Marcus Popilius trib. plcb.perduellionis ad poptilum dictu dixit. hoc iudicium obboleuisse tandem ex Ciceronis uerbis coni cis in oratione pro Rabγrio, Num perduellionis inquit) iudicio quod a me sublatum esse criminari soles: meum criminest non Rabγrij. Quod utina Quirites ego,dut id primus, aut solus ex hac republica sustulis cm. Quid enim optari

potest, quod ego marciri, quam me in consulatu meo camnificem dejro, crucem de campo sustulisse s Et paulo instrius,Q amobremgter nostrum tandom Labiene populi ris

48쪽

i N PANDEc TZA 'ris est tu ne qai ciuibus Roma. in concione ipsa curaticem,qui uincula adhiberi putas oportere: qui in cupo Martio comitijs centuriatis, iusticulo in laco,crucem ad ciuium

Rom. supplici defigi er constitui iubes ex reliqua quae, illa porro dixit: unde intelligimus uetustifimam illam uise se legem seu ima sanctione horrendam.Perduellionis a

tem crimen RaDrio intenderat Labienus Trib. pl ob Sa- , turnini mortem, qui senatus autoritate contrusdem publii cum interfictus fuerat senatu consscilicemcto in haec ut i ba, operam darent consules, ut imperium populi Roma- , ni, maiestasq: conseruaretur. Propterea in Oratore permi cto cicero gloriatur se apud populum senatus autoritatem

studisse in causa Rubγrij.Vlpianus hic perduellionis cril men d tinxit ab eo quod maiestitis appellatur, ex lati 'itar me putet.Hic addam unum quod ad indicititis crimen per- tinet, ex PIumrcho in Gracchas: Gaium Buturium ultimo

supplicio allectum a Romanis, quod Tribuno plebis de

.i uia non decet isset infro ambulanti, cum instituto antii quo omnes ei cedere moris sci. Tacitque maiestitis crimcn Malastriis e Di er eoniurationis distinguere mihi uidetur his uerbis libro meis, eois

i x ii ii. Antistius inquit qui carmina probrosa in prin- r u --, eipem actinuerat, maiestitis delatus est. E i libro decimoisi sexto,Cristinus nuper crimine coniurationis in sardiniami exactus,accepto iusse mortis nutio semet intescit. Quini tus curtius libro quinto autor est huius criminis horreni dam Auisse legem olim apud Macedonus: e qua, ut opinor, i oriunda lex fuit illa cantatiyima Honorij cr Arcadij, quaei sub eodem titulo extat in codice Iulliniunt. Quam Alexa- 'i der libro beptimo eiusdem Curiij his uerbis gloriatur ρβι- stulisse er antiquis. ad conuictos enim coniurationis Dis queris, Non oportebat inquit uossure quid de uestris pa-d d rentibus

49쪽

GVL. BV D. ANNO T. RELIQ .rentibus Itituissem,quo tristiores perireus,si qua Moris p rentum memoria ex cura est. sed olim istum morem occi- dedit ficelestis insontes propinquos parete solui. Hoeexemplum Alexandri secuti ijdem ipsi Arcadius σ Hon rius sanctionem illum promulgarunt, quae est in tradi. De poenis, cod. cuius initium, sancimus. Q a lege ego legemini quis, abrogatam esse aliquando censui in amplifimo consesburames religione iud:cadi magis adductus id βω-rim,quam persuadendi fiducia,apud eos quide qui tempora cuiusis legwm authorii animaduertere negligunt,quandoquidem interpretes iuris rationem temporum no habu

runt,quorum hodie rest onsis stit huius doctrinae aestimatio Cr aut horitas. Mihi uero in eo Alli interdum uidentur h mines alioquin iuris peritifimi, quod aut uectu legum uim Urrunt,aut i urificonsultorum rostosis: cum locos iuris dbscrepantes interpretationibus inter se d identibus ad comcentu reducere se credunt. Id adco mihi aestimare in metera ueni cum legem secudum tituli, De praedijs minorum, qua lex est Gordiani libro v .codicis,cuam lege Iustiniani componere, quae est sub titulo, si maior fictus alienatione rata habuerit. cum enim Ionge promptim, tum etiam vero propim nubi uidetur,antiquiorem legem posteriore abrogari, quum scholijs alijs d alijs di la d idetia conari conglutinare. Sintilιs ii Actor est ballucinatio, in lege Alexandri,quae quum est in tractatu, De artis,cu lege Graeca Iustiniani,quae tertia est asine,non disjonum 4be contendunt.

arim tamen discrepatium ciere contentionem non modicam uidimus in iudicando reo uno,qui ad furtum nequi qua Amalum probum adhortatus fuerat, patre illas rei conscio, π cum Amulo colludente ut hortatore deprehenderet: cum ego constntaneu magis esse ducere Alex duae

sanctionu

50쪽

IN PANDECTA s. D sanctionis au toritatem possi riore lege antiquaremfuisse,

quae non euenturm attendendum sed coctilium uoluit. Quid, item ultimam, quae est consEntini, sub titulo, si pend.

appel. mors interuenerit nonne abrogatam esse, Cr expe- -er Ionge congruentius est dicere cr defindere, quam nugaue comminisci ac plane ariolari, ne antinomia esse uideatur cum lege Graeca comparari, im initium est etam antiquioribus, sub tract. De iure deliberandis Noctrae uero opinioni, non magnopere reclamare id λα

bi uidetur, quod lex ultera sub titulo, Qui cr aduersi quos in integrum restitutionem postulent, quae lex est Ii ' stiniani non modo legi,si superst te,in tractatu. De dola, . quae Ionge antiquior est sita etiam Iegi eiusdem tu nidui refragatur. sub titulo, De bonis quae Iiseris Facile enim est obiectis dilboluere, uel Accurto ipso iudice: ne nubi eo confugiendum fit, quod in priore editione de Iustiniano

Tribonianos diximus. Horiam autem er similium iud, ciam penes homnes erit in ijs controuersijs dirimendis. quartam iudiciam aequo bono magis temperandu'm est: quibu3 in ipsis uberior est licentia contra receptas autoartates nonnihil audendi tam sententiae rogantur. Sed m: men ne id piaculare ese uideatur inter eos qui eodem iu-i reiurando adacti sunt. ecquis est eorum qui aureis habent aequas audiendae uerriti, uel longi imo interuallo postly in minium postulati qui negare audeat legum interdis fien- sum fuisse homines iuris consulti mos, etiam ut uerba intellexerint in Hic locum unum exempli causa citabo. Excit lex Antonini, sub titulo, De Uuris, in haee verba, ZMAM G urae per tepora solutae non proficiunt reo ad dupli co- pensationem. tunc enim ultra sortis summu u urae exiguim