장음표시 사용
151쪽
qui uacuationem immodica inadolorem uehementem: uigilias immoderatasmaotus delirantium: in temperiem principiorum solam, uel cum succoulAtioso . Sed cum uinum,natura calidum,tenue, satium, dorum,uetus, subausterum , omni syncope
sit dandum : scopos quosdam , pro causa syncopes varia, di pro consuetudine, paucis tibi explicabo. Frigidum enim ipsum, S interdum eius loco, hydromeli ueloxymeli dabis aestate , ct frigido potui assuetis.Si autem aestas sit multum aestuans, frigidam quoque'dabis: etiamsi calido potui sit assuetus: modo' nullum uiscus a frigida lardi sit oportunum. Contra' hyeme, calidum: etiamsi frigido posui sit
assuetus. Si aer calet: in syncope, da panem madudum vino, aqua primum frigida diluto:deinde calida . Si etiam bilis flaua Os uentriculi infestat, da frigidum uinum: modo' uentriculus & hepar phlegmone careant. Vinum autem sit tenue:quia alimenti coctionem , di in corpus distributionem iuuat:& succi biliosi, stomachum laedentis , uitium mitigat: stomachum firmat: corporis habitum calfacit iucundum est potu . In syncope autem a crudis humoribus, da falernum: quia coctionem & distributionem magis iuuat:& succi est melioris. In penuria autem vini, syncope a crudi succi copia aut bile, da aquosum 'vetus: quod alimenti distributionem , proxime' suluis,iuuat: quia
tamen minus calidum: coctionem in uentriculo &uenis, minus iuuat. Fulvum praeterea magis epi- cerasticum,seu attemperans,& miscibile,& nutriens.
Ex aquosorum autem substantia, nihil in sanguinis substantiam uertitur.E fulvis autem,elige aquosiora: ne caput seriant: dc tenuiora, quae urinas maxime moueΩt.
152쪽
Fute autem silua crasia, austera,noua,amara quia illa erei coquuntur di distribuuntur.fAmara,laudabilem uini succum & nutrimentum iam amiserunt. Haec symptomata febrium grauia, non solum medici curam ad se trahunt, & curandi ordinem immutant: sed etiam remedia febrium causis debita interturbant. Febris enim cum alui profluuio, etiam non uacuante pro multitudinis ratione, aliam vacuationem non admittit , per medicamenta purgantia , aut Phlebotomem ne aegrum in pericula grauiora coniicias. Insomnia uehemens,& dolor magnus, subl- tam ac multam tracuationem prohibet. Si febris est, cum neruorum dilientione, egens phleboto-aniae: minus vacua, quam morbi magnitudo postulet:& aliquid symptomati condona,saepe sudores deuigilias molestas excitanti, uires prosternenti. ISi os uentriculi assectum est: ita ut ne cibos quidem
petat: sed male tum retineat,tum coquat: si lumere cogantur,integram uacuationem ne adhibe: neque his, qui uacuari non consueuerunt : aut non integre',aut nunquam sunt vacuati:& multis cibis usi
sunt. Contra' qui paucis cibis usi sunt, & uacuari
consueuerunt,audacter uacuandi: si caetera consentiant. Symplomatis grauibus loco quaedam sunt: ela etiam remedia causis morborum debita interturbant:ut temperatura , aetas, consuetudo , corporis habitus, uires,aer. Calidi & sicci natura,prompte Omnes ab integra uacuatione laeduntur.Pueri & Ω-nes integram uacuationem non serunt. Nunquam Vacuati, Rut non integre', consideratius &Parcius uacuandi, quam morbi magnitudo postulat. Qui carne sunt rara, molli, diffluente: qui percutim multum difflando, uacuatitur: moderater δοῦ
153쪽
cu metu sanguine mitte,si omnia mittendit suadet: sed alia potius vacuatione utendu .Cotra, qui carne sunt durar, densa, integram uacuationem sustinent. Multum aut graciles, aut obesi, integram uacuationem per phlebotomen,uel aliter, non sustinent:
sed his omnibus , & praedictis cubi morbus uacuationem postulat) non semel,neque ex toto uacuan-di,sed paulatim: moderata inedia clystere,molli frictione,unctione, cataplasmatis, balneo: pro uariis indicationibus . Quibus uires aliquae, uel omnes, sunt imbecillae natura, uel ex morbo, aut prauo Dictu e uacuationem iustam non sustinent. Aercalidus siccus,vacuari corpus purgatione, aut uenae
sectione, non patiturine in syncopen incidat. A re quoque multum frigido, sanguinem ne mitterne accessionis initio, frigus tolerare non possit. Alia sunt symptomata febribus uel omnibus, uel quibusdam , communia: sed leuiora, & minus extistialia : ut sitis , deiecta appetentia,difficultas deglutiendi, spirandi, nausea, ructus , singultus, uomitus, toleratio dissicilis,lingua aspera,nigra, scola-ma,vertigo,delirium,capitis grauitas,tussis,sternutamentum continuum , tristitia, timor in somno, somnia terribila, oris & oculorum per somnum aperilo,otis istor,aphthe,spasmus quarundam partium: multa , aut nulla , aut parcior mictio & deiectio:& alia quaedam. Sunt & alia quaedam sympto- mala,sebribus prope' singulis sua: ut quotidianae, extremarum partium frigus:quartanae,horror: tertianae,rigor. Ad haec pullus,& utinarum,& aliorum pla rimorum disserentiae, his & his febribus propriae. it . Quorum symptomatum cauta a Galeno scriptae z. sunt,in lib. de c usis symptomatum:& alibi pastina. ' Remedia vero' pro causis variis,varia ob id oratio
154쪽
nem Iongam postulantia, tamen a practicis nulla methodo congesta,tibi in praesens sufficiant, rationem di iudicium adhibenti , & ea ad Galeni iudicium expendenti:nec si practicos omnino sequaris: aegro & symptomati saepe plus noceas,quam prosis . Sitis vero' remedia,pro causis uariis uaria, tibi, quod dico , perspicuum reddiderint. Sitis, est appetitus frigidi,aut humidi,aut utriusque. Frigidi quidem solius:quando a solo calore excitatatur: limidi solius, quando a sola siccitate prouenit. Vtriusque simul,quando ab utraque intemperie,in
ore uentriculi praesertim, proficiscitur. Quae enim alia est oris siccitas,nobis quoque uuIeo'stis dicta,a pulmonis,auticordis,aut aliarum pami: una intemperie calida uel sicca, uel utraque,efficitur:& aere frigido humido inspirato, magis qua' mrotu,sedatur. Sitim igitur animalem,in ore uentriculi sitam:& naturalem,in toto corpore sparsam:a siccitate sola, humiditas aquae,in potu,& balneo, sanat:& aliorum si
Rqua enim omnium humidissima. A calore quoque natam sitim,aqua & aquosa, actu frigida si sumantur,tollunt. Ergo etiam ab utraque hac intemperie natam sitim,aquosa actu frigida fanant:& eadem ratione,Oxycrato cuius acetum,tenuitate sua, aquam in corpus uniuersum celeriter distribuit. Rcetum autem ipsum, sitim a calore & humiditate salsa natam,in hydropicis,& quibus uentri eadem pituita falsa illita in hac rescit,sinat. Particularia alia prope' infinita sitis remedia', apud omnes inuenies: sed quae omnia, causas iam dictas respiciant oportet:si certa sitis remedia sunt futura.
155쪽
humoralibus,atque earundem accidentibus, ct Hectica , necnon quibusdam febribus pestilentialibus.
Ε B RIS substantia est in genere
caloris, praeter naturam in corde subinde in toto corpore disseren
tiae ergo ipsius primae, & principales accipiuntur a disterentiis ips1us caloris, quae interdum capiuntur ex parte diuersitatis cadentis in quantitate aliquando in motu, nonnunquam in subiecta materia, in qua calor ipse febrilis susteptus est, & quamuis illae disserentiae quae consequuntur febris quantitatem, si motum euidentes sint sensui mantiaste,atque secundum earum considerationem'sint aliquae febres dictae magnae,aliquet paruar.Ιtem aliquς citi motus, di acutae,aliquae tardi,& longae,tamen consueuerue illustres medici eas potissimum accipere, quae dan- . . tur secundum disserentiam subiectar materiae,quoar ι est,quoniam dixere unum ex primis generibus stin: ' brium esse,quod in spiritibus susceptum est, Secun- , dum in humoribus cordis,Tertium quod in solida ipsius substantia,& praeter id,quod unicuique generi proprium nomen indidere:Primo quidem diario Secundo humoralis:Τertio hecticς,9 habitudinalis assignarunt etiam iuxta primorum istorum generu cosideratione diuersas unicuique specificas disteretias,quibus omnibus nuc intedimus,preter quam de iis, quae accensae sint in spiritibus cordis, & de rum speciebus, atque curationibus pertractare.
156쪽
: Illud autem praenoscendum est,quod omnia humana corpora propter humoris abundantia febrire nata sunt,praecipue febre putrida, quonia tamen in proportionali genere facilior sit trasitus, quam in disproportionali copertu est,corpora cholerica ex cholera, flegmatica ex segmate,& melacholica,ex melacholia,sicuti etia saguinea ex sanguine,frequetius sebricitare,quo'd natura super dominantem in corpore humorem,atque abundantem regere,& a putredine seruare valeat minus, quam non excedentem,
di quoniam istarum febrium, unaquael a sui prin- cipio uisa est no manere usque ad finem secundum unam dispositionem siue accidentia consideremus, siue ipsarum causam efficientem, hoc est humorem ipsum , uel etiam febris ipsius essentiam assignarunt medici ipsis tempora quatuor, primum qui dem tempus principit,quo calor debilis est, ct ipsa accidentia, nec non materia febrem faciens per urinam nullo pacto a calore naturali uel praeter natu-
Tam mota deprehenditur, dum scilicet nullum in urina coctionis vestigium,uel coctioni contrarium apparet,quo apparente accidentibusque inualescen- itibus ipsaque increscente febrili caliditate augmenti tempus designarunt, & consistente eadem accidentibus* ad ultimum usque coctah materia, uel εpessime se habente statum dixerunt: sicuti etiam declinationem c u omnia ad decremetu peruenerunt, dc consumitur materia in sensibiliter, uel extra cor-
Pus per aliquam euacuationem sensibilem . detrudiet. tur, & ista tempora omnia in febribus sunt consideranda,quoniam contingit ex ipsorum varietate corpori oblata praesidia varietate .videntur aute in
salubribus ista quatuor tempora qualescunque itin febres, longe,uel brexies etiamsi unitu tantum ac-
157쪽
63 cessionis sint, in mortalibus alite tria duntaxat,principium,augmentum,& statum in quo mori aegrum contingit frequentius, qui in in aliis temporibus. xl:His.itaque praemissis dicimus quo'd sebris humoralis est caliditas extrema,& praeter naturam suscepta in corde quoniam in humore cordis,quq ab hoc insolidam eiusdem substantiain , ct totum corpus Pertransit,& est duarum specierum subalternarum, una quidem cum putredine, altera citra putredinem, quae tantum fit cum facta est caliditas ire humore cordis, & fiens in eiusdem solida substan-- tia ob calorem humorum ebullientium , uel feruescentium citra putredinem eorundem,quod latum
Proprium est sanguini,quod feruere possit, di auge-
Te calorem in corde extraneum, praeter hoc quod Putrestat,cum natura propter necessitatem corporri ipsum plus seruet, qua m alios humores, qui neque feruere possunt,neque ebullire in tantum quo'diebrem accendant sine ipsorum putredine. Haec autem sebris, quae fit de sanguine citra putredinem facile curatur, ni aliquid in ipsa fuerit commisitim, quod si in ipsius curatione peccatum contigerit, facile ad putridam ex eodem humore conuertitur,debet autem cognosci prius qua' in cure e tur, quoniam ista est cum corporis totius pleni tudine , & accidit homini complexionis sangui Meae aetatis iuuenilis,& ei qui regimine,& uictu au gente sanguinem est usus. Illi praeterea, qui con-l suetum exercitium, uel aliquam consuetam uacua
lxionςm ex sanguine praetermisit, elique ideo in hac fibre pulsus magnus, atque plenus , dc undosus,
- sunt urinae rubeae & crassae, apparet in toto caliditas non acuta, neque mordax, cum humidi-
158쪽
Color item in toto ad rubedinem cum purpureitate decernitur:cum itaque febris ista omnibus praedictis indiciis est deprehensa ,statim ab initio secanda
est vena,quae iecoraria dicitur, partis dextrae, atque sanguis satis copiosus mittendus est. solet nanque hoc piaesidio solo febris haec curari,utpote quae sanguinis redundantem quantitatem causam habeat, di propterea in hac sebre etiam medici non sunt soliciti de cibo,quo'd in hac uirtus robusta sit,& nutrimento potius suffocata,& oppressa,quam nutritio
QVae uero febris humoralis a putredine contingit quadruplex est,si humor u a quibus fit numerum quaternarium consideramur, est nanque una a sanguine putrescente,alia a cholerassertia a flegmate, quarta ab ipsa melancolia prouenies. Si uero Marietatem loci,in corpore in quo contingit hum
xes febre ipsam facientes putrescere:duplex est,quaedam cotinuatiua,quaedam intermittens, & periodica, na, ct si sanguis unum latum locum in uasis stet Putrefactionis habear,cum sebrem efficit.ali; tamen ab ipso humores possunt,& in uenis putrescere, di extra: Si igitur cadit putrefactio eoru in uenis cotinua necessario efficiunt, quod scilicet continua efficitur effumatio eorum putrescentis substantiae ad cor sa- ciens fibrem,si uero ceciderit extra uenas interpola
ita depreheditur quod non continua in humore fiat Putrefactio,neque ab ipsa effumatio fuliginis putri-de,sed intermittens aliquanto spatio de sebre inque 'sanguis putridi primo agendum. . Haec est febris cotinua,quet cognoscitur per signa eadem quibus non putrida praeter hoc,quod in hac esunt indicia putrefactionis sanguinis manifesta in 'urinis,2 anhelitu,& pulsu,est nanque urinatatus,&ν est
159쪽
6 est maior spiritus emissio aliquato ipsa inspiration atque ideo pulsus motu anhelitus in diastole, ct sistote cosequitur,calor acrior,& mordacior existit, cum itaque illis omnibus,atque nunc dictis significationibus sebris ista suerit deprehensa statim expedit flebotomare patientem, atque copiose, non tametanta sit sanguinis eductio,quanta fuit in non putri da,quonia in ea sanguinis peccabat qualitas . in hac Vero magis mala qualitas,sat ergo flebotomia a basilica dextri brachii,& ab hac corpus restigeretur potu copioso frigidae aquae si eu concesserint, quae potum aquae non impediunt, ab hac enim refrigerati
aegri sani euadiit,neque audiendi sunt qui in huius
exhibitione coitionem expectandana contendunt, dii enim expectatur adeo sanguis aduritur, ut Veneni malitia accipiat,& aegrum inde ad morte perducat,quae uero potum aquae concedendu permittui, sunt aetas ipsa florens,robur uirium , consuetudo ea bibendi etiam in sanitate,tempus calidii sanitas nutritorii morborum &c.quod si omnino aliqua pro
hibuerit frigide potum a flebotomia cholera est euacuanda cu medicina refrigerante,atque seruore putrescentis sanguinis sedante puta cu cassia diluta cudecoctione tamarindorum prunorii di sacchari ro- sati subinde refrigerandum est corpus cum strupoendi uiae rotato,& acetoso prohibetibus putrefactionem,sunt etiam ad hanc eandein intentionem admouendae cucurbitulae dorso cum scarificatione .ax: que refrigerans nutritio, sed quae parta sit concedenda,propterea hordeacea iustula uel panem aqua couenire in hac febrem,sicuti in acuta qualibet noeshambigendum,su vero in hac febris specie potus, uel ' aqua si inplex,uel cum syrupo acetoso,aut tulep rosa' to commista, atque omnia in summa ad regimen
160쪽
attinentia, sint in hac febre refrigerantia. . Quonia dicebatur febres ex reliquis humoribus a sanguine posse fieri per putrefactionem in uasis,&extra uasa determinandum est de his,& primo de sebrae,q fit ex cholerae putredine. Hςc triplex ponitur
periodica ,scilicet continua,& causon,quae& continua est,tamen ab ea dissert,ex eo quo'd in continua de cholera omnino aliqualis apparet excrescentia,&motus cholers manifestus de tertio in tertiu,& ideo cotinua proportionalis de cholera uocatur, in ea uero quae dicitur causon,& si continua sit nulla tameexcrescetia manifesta comperitur,sed est conclusa,&ideo febris incendii,atque ardoris nominatur . De tertiana intermittente primu dicendum,quae est se bris ob putredine choleret extra uenas cotingens interdum purae & exquisitae nonnuqua nothae,& spuriae differens ob id in specie caloris,atque accidentiuin ea cotingentium: n5 quando cholera putrescens est pura,caliditas est acrior,& magis mordax quina tibi est impura,quae tanto remissior uidebitur,quanto ab ipsa exquisita recesserit, est etia in pura pulsus frequentior, dc urinae sunt magis igneae: sunt praeterea intensiora accidentia,de siti,instantia vigiliaruinquietudine,& coplexio magis cholerica, & aetas virentior,atque regimen in hac praecedens choleret purae magis attestatur quam impurae. Incipit item pura cum horripilatione quasi sensu puncturae acutuper dorsum,&totum corpus. Impura uero magis cultorrore,& ueluti sparsione feruentis aquae , uel etia Usi magis a puro elogatur cum rigore,& frigore, finit
Praeterea quae pura est,cum sudore eius accessionis perduratio non excedit duodecimam horam, quae Mero impura citra hunc cessat,& perduratio eius su- Fra. xij. horas comperitur, maior tanto,qua to crassiora