장음표시 사용
121쪽
VIctus ratio nonnihil caliaciat, ct incidat: non
autem corpus totum refrigere humectet:vt in tertiam ura. Cibus alternis diebus detur,per inte missiones. Nam in accessionibus cibum dare noxium est. Detur autem, quantum morbi magnitu-
don longitudo,& vires robustar,vel imbecillae postulant:sorbitiones coctu faciles,cremor ptissanae clipipere.Oxymeli potum multos iuuat. Μulsum,cul hyssopum vel origanum vel spica nardi insusa si bibat,& alia uretica modo' nimis calida sicca n5 stat. A die septimo etur assidue' absinthi3 coma.Veniatrem assidueb molliter subducat clysteribus non ita mollibus, sed subactibus. Hypochondria calesiant. Vomitus post cibum,febre iam diminuta solus multos statim fanauit. Balneum adhibeatur: dum co ictionis signa apparebunt. Sanguinem, si mitten dum iudicabis, ab initio statim mittas: quantum aegri natura, vires, aetas, consuetudo, aeri morbus postulant. lQuartanae verae effectrices cauta.
Solus humor melancholicus,id est frigidus siccus cimn lib.
temperie, putrestes & per corpora sentientia de
Iatus vehementer, natura corporis melancholica magis,aetas inclinans,autumnus suam seruans naturam ioc est inaequalis,& vesper nocte,mane' fiugidus siccus,die autem reliquo calidus siccus, & ver i.&autumno simile,& regio, coeli status, vitae conditio tristis,uictus ratio tota frigida sicca,&quet alia prius scripsimus in causis humoris melancholici & atrae bilis.Hic aute humor paulatim succenditur: ut lapis,
122쪽
& aliud quodvis corpus frigidum siccum. Vbi uero' flamma ex eo accesa est: nihil reliquit fumosum, aut semiustum, post accensionem: ct ob id evacuationes fiunt plures ex tali humore , qualm ex pituitoso ct intermissio plane' pura esse uidetur: es m hic, omne id humoris melancholici quod est accensum,vacuatur S discutitur. Homo splenicus est, seu liene est imbecillo & tumido:uel natura, uel ex prauo victu cruditates multas gignente, & uentriculu, hepar, lienem, venas mesaraicas, pituita & flatibus implente. A qua in his regionibus quartanae febres sunt quam plurimae, pueris, mulieribus,& aliis melancholicum nihil ostendentibus sed candidis,pituitam uomentibus &deiicientibus crassam,& lentam. Omnis autem humor crassiis quodammodo melan Gal.li.mei. Cholicus est. Ob id ab utroque fieri solet epilepsia, 33. initio. lib. 3 .l .aff.cap. s. Ab eadem materia,pituita inqua, in hypochondriis corrupta magis, aut etiam usta, melancholia fit flatulenta seu hypochondriaca.
Moeror autem & timor magnus, & diuturnus, ex causa sere manifesta, etiam causis accensetur. Cum autem haec sine causa externa evidente adsunt, signa statuuntur. Quin si timor & moeror sine causa manifesta inceperint aut cum causa manifesta inceperint & longo tempore perseuerent: melancho-apho et3 3i. Ita significatur .Pura & uera est quartana:cui cauc
Impura aut cui multa, aut salte praecipua, desunt. Quartanae purae symptωmata & signa.
INuadit primo die, cum paruo rigore, aut potius horror seu frigefactione: qualis per gelu hybernum
123쪽
sram sentitur . Sed in augmento uniuersali horror ita augetur:ut ab aegro sentiatur contundens, & ω ingens carnes: ut etiam in ossibus pati laborem,&quadam refrigerationem,uideatur. Calor minus aestuans,seruens, leurens,quam in tertiana. Pulsus accessionis initio, uelut ligatus & intro' retractus sine libero ascensu,similis pulsui decrepitorum: etsi aeger sit iuuenis. Ex naturali enim,ad tarditatem,&raritatem eximie conuertitur: est admodum tardus & rarus. In augmento autem,& statu, uelox,&Κequens: seruata tamen etiam tum tarditate & raritate aliquar ut tertianae pulsu, sit multo' tardior ω ratior. Quin & post accessionem adhuc tardior S rarior sentitur. Initium enim quartanae,cum terisane initio, nihil habet simile,in rigore & pulsibus. Rugmentum autem & status quartanae,& tertianet multum sunt contraria, motu caloris & pulsuum Pulsus enim in una percussione inaequalis, omnl-hus putridis febribus communis,in quartana manisestisssime' apparet tanquam illii sit proprius. Nam pulsus, initio ct fine, celerius multo' quam in medio, mouetur: cum in tertiana, uelocitatis excessus sit breuis: praecipue' in statu. Vrinae, tenues, albae dc aquosae: omnino dissimiles urinis tertianarum interdum crasiae, & uar :interdum crudae. Ob haec ola, qui quartana a tertiana nequit statim primo die distinguere,medici nomen non meretur. Accessio quartanae uerar,aequalis tertianae:interdalongior,quia ex humore sit sti3ido. Longior autem est huius,ut aliarum,accessio si multus,crassus, est humor melancholicus:&quietus,aut minus motus:& uires imbecillae, di sensus tactus partium , per
quas putrescens humor desertur, est ob tusior: &aegri
124쪽
aegri corpus est densum: breuis autem, a causistcontrariis. Sudor indeclinatione,mediocris:saepe in ipsa interna issione,sine vomitu bilioso,tertianae proprio. Mulix sebres quartanae populariter vagantur: raro' Perse initio quartana praehendit: sed ut febres erraticas de inordinatas sequi solet: quae sunt diuersorum succorum soboles: siue quado atra bilis, in quibusdam partibus mouetur: in aliis immota manet:& in qui-ἰbusdam partibus putret,aut feruere incipit. Cum vero' in cunctis venis, atra bilis exuperat & putret: si quartana,piaecipue' autumno: cum motus humorum,soras aestate tractorum,conuersio sit ad interiora,vi frigoris autumnalis.Succedit etia autumni principio,vel aestatis fine,sebri aestiuae continuar: , in qua humor seruens ab aestatis ut febris calore,i atram bilem vertitur. Ergo multis ex aliis febribus. morbis, οἰ-ςασεns seu digressiones in quartanam fiunt:statu frigido & humido praesertim. Ordine sic quartanarum,interdum incipiunt quar-.tanae: saepius autem sebres inordinatas,quae particulares accessiones,sine ordine habet, sequitur. Quartana longissima: sed tamen facillima di securissima. Nam ea praeser tim mediocris S intermittens,placida est ac toleratu facilis.Continuae autem quartanae admodum rarae dc aliae usque ad crisin nullam habent molestiarum inter missionem: cum in quartanae intermissione liceat consueta obire munia. Sςpius ex liene grauem quartanam vidimus inquit
Gal. quae superueniente hydrope, holes interemit. At quartana ipsa per se dc quantum in se est, sine poriculo est:& morbos magnos, ut epilepsiam sanat. . Ita tuae quartanae, magna ex parte bieueS: autUmqnales, longae: dc maxime quae hyemem attingunt
125쪽
Apho. 2 s.libr. 2.R quartanis capti raro' convelluntur. Si vero' iam conuellantur quartana superueniente liberantur. Rph. 7o .hb. s. Ratio est Aphor. 2 6.lib. 2. Imo spasimum & tetanum,sebris superueniens soluit. Apho. 3 7.lib. . Quintana omnium pessima . Nam ante
phthisin,& iam phthisicis superueniens, interficit. ν''Septimana longa:nonana longior. Neutra lethalis.
AVes boni succi,non palustres,aut aliter aquaticae. Pisces saxatiles,& alii carne molli, non lenta praediti. Vitet suillam, & alia tenacia tardi transitus,& refrigerantia siccantia. Vtatur falsamentis, etiam cum synapi. Vinum album, tenue,mediocriter calidum, aut aquam solam cum pipere,quo tidie bibat. Victus omnis uentrem sine flatibus molliat:aut consuetus,aut cum clysteribus primum mollioribus,post acrioribus.Nam febris haec,initio leniter tractanda est. Ob id valenti medicamento & vacuatione abstine:nisi multum sanguis abundit.Τuc secta vena internat seu media brachij sinistri: si ni- . . ' , qger & crassus, qualis in splenicis, apparet, audacter ii mittendus: si flavus aut tenuis, statim supprimedus. Frictiones & ambulationes fiant sine balneo. Ope-
xa consueta per intermissione obeat: si accessio breo . M: tuis sit & parum violenta.iDiatriompepereon,& dici spoliticon da,certis diebus. Haec usque ad statum seceris. In statu,si adhuc multum aegrotet: victu utere tenuiore. Visteribus prospice, quiete,unguentis,emplatiris mollire & laxare potentibus' sumptis vreticis,& medicamentis atram bilem vacuantibus:saepe repetitis, si opus erit:modo morbi cocti signa ad-
126쪽
sint. Tunc j uomitus a cibo ciendus, succo rh Phanidum cum elleboro albo, aut etiam solo elleboro: si illa nihil profecerint.Quod si aegre' uomata
per aluum purgetur.Da theriacam,aut consectione de succo crrenaico. Quae remed si initio & ante statum detur:ex simplici quartana,duplicena:ex duplici,triplicem:ex triplici,cotinuam ct Iethalem,aut saltem omnino 'maiorem & dissiciliorem reddunt. Atra bile uexatis,hς morrhoides superuenientes banae.Insanientibus,si uarices uel haemorrhoides superuenerint,sanantur: Et eadem,ut melancholiam morbum, sic quartanam. Quartanae κοπιωδEsse
idest lassitudinose seu quae sensum lassitudinis ha
bent spontaneae, di ante morbum ic in morbo nascentes ab humoribus crassis di lentis,interdum soluuntur urina crasia & alba: q ab abscessu uendicat. Si vero' pter urinas,sanguis multus P narib' erupit:
ualde cito liberat. Absis his, cpe in abscesiu sinitur. De synochis,& continuis febribus. ΥDχΘ ab initio ad sine unicam habet ac-
cessionem:& in ea, nullam aut minima mu' lationem quibusdam periodis exacerbante: sed uel huο ανο seu ακμαςικ, Hest aequaliter affliges ac uigens est: vel αραβατικη seu επακμα&ικε, id est ascendens increscens: uel παρακμοι siκή, id est inclinans . ΣύνρχΘ autem duplex est: una quidem non Putris,ex sanguine plurimo tantum calefacto,de genere diariarum. Altera putris est:uel statim ab initio,vel non putri succedens putrente scilicet sanguine .Qualis etia ex putrescete in uteri uenis,omnium Corsoris partiu plurimis & maximis, sanguine illas Ieplete,ob retenta mestrua, uel partus crement uet
127쪽
viI phlegnaone. Gai .c5m. I .in lib. 6 .epid. In qua putredine, quod in sanguine est tenue dc pingue nia' Gh.ε. lib. gis,mox bilo flava abit: uti crassum lade in humore cap. l2. anelancholicti, melancirolis quide propinquu,noduin melancholia. Id quod in carbuculis quom perspi icuu est. Quo sit, ut mutata priore synochi natura,qa ex sanguinea febre in biliosam degenerat,nomen quotv immutet:& σαυεras biliosa uocetur.Tota σαι πιν natura, hoc est disterentias, causas,symptismata,signa,curatione, Gali plenissimer sc ibit libromethodi: nono quida, non putris: undecinio autem, putris. Ex quibus sontibus, ad satietatem uspica
opus erit,exhaurias licet.Nunc σ-Dων natura explicabo.σαι in f,seu continua febris, ab initio quom usque ad fine,unica habet accessionem: sed multi particularibus periodis exacerbatam:uel quotidie,si . pituitosa est:uel alternis diebus,si biliosa:uel quarto quoque die,si melancholica . t
Cotinua aute biliosa πιπηοφυκs,seu tertianae sinitia via,est duplex: una qde ex natura, & mox ab initio. Altera,permutatione ex synocho putri,generatur. . Cum enim bilis celerem exsanguine putrente generatione habeat: sit ut synocho putri succedat mox, non melancholica febris, sed biliosa:quae caloris leianitateM caeteris symptomatis,simplicior,& mitior ct blandior,manui medici occurrit. Qualis calor a balneo est: tamen is plurimus est: sicci pleuriticis rubrum spuentibus. Febris tertianae,circuitionis proportionem, per accessiones seruat sed simplicior ali clementior, quam quae cum
sputo flavo statim ab initio bibosa fuit. rId quod frequentissimum eli.Sic in plegmonis lara aphor 3 Iogior sanguis,g parti sit ex usu,quia nec bifari diffla v. si
tur, nec a Partis natura uincitur: incalescit,di tande
128쪽
putrescit:vt in vasis magnis per synocho: & febremiscit biliosam: mitiorem tamen,g si ab initio phleg-mone sit erysipelatodes, uel erysipelas. Biliosarum
autem continuarum,seuissima est καυGs,seu febris ardens:de qua postea'. Sunt igitur continuarum febrium,primae tres disserentiae.Quaedam enim quotidie habent exacerbationem: & eam, singulis diebus,similem: si ex humore fiunt pituitoso': aut prumae, tertiam,quintam,& alias diebus imparibus a cedentes : & secunda quartam,sextam,octauam:in modum duplicis tertianae. Quaedam tertio quoque die exacerbantur: ex bile flava orta vel ex fanguinis putrentis transmutatione.Aliae quarto quoque die,in modum quartanae,exacerbantur:& egde Tarae.Porro continuae huiusmodi,cum sibi cognatis intermittentibus conueniunt, materia febre putridam committente, & causis omnibus eam materiam in corpore cumulatibus,& curatione tum causam ipsam auferente,tum sebrem extinguente: non tamen omnino similiter: ut mox audies . Disserunt autem loco putredinis materiae: ut ante diximus:&ς post singulos paroxysmos, desinunt intermittentes quide ad virυρqi seu integritatem: cotinuae uero ,ad π id est inclinationem quandam sobrilem. Ad haec ut intermittens, sic intermittenti as finis continua,modo' pura est & uera:modo' notha ct spuria:& modo' simplex, modo' duplex,triplex:&implexa atlcῆposita,modo' secum,modo una alio aliquo genere,uel etia cum duobus reliquis. Quin &ipsae intermittetes cotinuis, nunc sibi affinibus,nuc naturae diuersae,miscentur: ut ostedit ἐμπιτραΘ,ex tertiana intermittete, di quotidiana cotinua costas. De qua Romae frequenti,hic rara,lege Gai.indifferentiis febrium,& commentariis epidenalon.
129쪽
F Ebrium continuarum uictus sit admodum tenuis & exquisitus:si status sit prope septimum
diem futurus,ac uires ualeant, dc aetas consentiat. Quibus vero' status morbi,diu post septimum diem futurus eminitio,victu pleniore sunt reficiendi: prope statum autem,tenuiore: sed in ipso statu, tenuisissimo.Postea uictus sit aliquanto uberior: ut palatatim quidem augeas,quomodo ante statum, paulatim minuisti.Si morbi magnitudo,uires,aetas, consentiant: dc corpus totum rubentius consueto est, ac tumentius:& venae eminentes Sc tensae, sanguinem mitte,quantum morbi magnitudo postulat, dc uiresct aetas serre possunt. Sumant sorbitiones ex alicae . Panem ex aqua: cremorem piissanae, quibus non acessit aut mulsam,quibus no bilestit. Si uero calida de aestuosa sebris est:& coctionis signa appareanteni sit uisceris alicuius phlegmone da audacter frigudam:quantam febrilis calor,aer,natura,aetas, consuetudo,postulant.Sic uniuersim, febres continuae
symptismatibus grauibus,& malis de quibus postea carentes,curandae.
De causi seu febris ardentis dissi renitis 5e causis. ΚΑΑos,est fibris calore urenti,& siti in exple- Gai. bili homine torquens. Isque uel exquisitius rat. uict. est,ac ueheinens,& biliosus: uel nothus, ct p, db: i i id
tuitosus,& mitior: ut tertiana uel exquisita est, uel notha.Ab iisite enim omnino causis fiunt uerae tertianae,& causi biliosi.Causi aute ueri causa est, seu sanies tenuis,acris,biliosa,a uenis per aestate siccaeis attracta.Vt enim nos alimentis melioribus destitui deteriora sumimus:sc venae vel partis alicuius,
130쪽
vel corporis totius, uehementer siccatae, ex partiabus carnosis humores biliosos trahunt,& causon generant siticulosum quide,cu in totu corpus bilis est tracta: no necessario' siticulosum,si in parte quavis: nisi ea ad sitim excitanda sit idonea:qualis primor de maxime',est os uentriculi:deinde uetriculus:post stomachus:deinde pulmo:interdu dc intestinu ieiunii. Causum autem iacit biliosus,non solu a uenis siccatis tractus,sed etiam a parte robustiore,una,vel pluribus,expulsus in imbecilliore.Nem tame in quibuslibet corporis partibus collectus humor biliosus, causu iacit: sed circa vetriculu,& prccipue' ipsius os, ac circa pulmones,& partes simas,hepatis Bilis enim
flaua,in vasorum capacitatibus cu sanguine contenta,& a quavis causa calete accesa,praecipue' in uenis Detris,hepatis,pulmonis,sebre iacit ardente. Vbi uero' per partes corporis solidas,& sentientes,& carnes sertur,rigorem:diffluens vero' per cerebri &meningum uenas,in febrium uigore,deliria, in cerebro autem di meningibus firmata , phreniti lem excitat. Causa autem externa causi saepe est iter longum, de alia immodica exercitatio,in aere calido,& aestu : &Ioga in eo sitis:&multa cogitatio:& ciborii ardetiarius:& cauta aliae omnes bilificae,prius dictς.Sic,sua ratione corpus calfaciens,canis ortus, perpetuo' Ω-bres ardentes iacere solet:a quibus siccatae venae,hu
morem tenuem & acrem traxerunt.
Huic propinquum quendam causum,ante ver, post dies aquilonios quidem paucos,austrinos vero' multos paucis cotigisse scribit Hippocrates:sed mite ad- modii,& moderatissim v,dc celeriter ac secillime cosistente:& qui nihil perniciosum haberet.Quoru sic fibricitantium,paucis ligniorrhagia,id est sanguinire naribus fluor,contigit:neque ex his peribant.Cum