장음표시 사용
141쪽
HEcticae sebris dispositio sanatu dissicilis est i
li principiu transierit. Vbi aut amplius no incipit,sive cosummata est: oino incurabilis est Principiu alit eius est du insitus cordi humor seruet tantu,nec adhuc facultas eius uitalis maturalis,a te perie nativa adeo' recessit,ut debilitetur:sed nihil adhuc patitur,ob id tunc facillimo' curatur. Vbi uero per ipsam ebullitione humor cosumptus est:tuc si lares cordis partes,ipsius uelut elementa sicciora euadui:& minus nutriuntur:& sacultas debilitatur, promesura caloris & siccitatis. Haec vero' hectica est media inter hectica tantu,& hecticam marasmode : sic dicta,quo'd corpus per ea emaciatur,& consumitur: non aliter g in marasmo senili,aut etiam puerorum atrophia contabescentium ed sine febre. Absoluta hecticae sanabilis curationem per refrigerantia, humectantia tu sumpta,ut cibum, potu m,aerem inspiratum tum admota,ut aerem cuti propinquantem, medicamenta,balneum aquae dulcis & temperatae, lege& sequere scriptam a Galeno, lib. meth. IO. De sebrium symptomati . Ac
CVm tria sint prima symptomatu genera : actio
laesa,excessus retentorum & excretorum, corporis assectus hoc postremum leuius est caeteris & morbo sublato statim cessat. Priora duo, interdum tam sunt magna ut curandi ordinem immutent, ct me dici solicitudinem ad se trahant:non quatenus symptomata sunt sic enim nullam curationem aut prouidentiam medici postulant) sed quatenus habent
rationem causae uires prosternentis,uel morbum augentis Nires autem nostrum corpus gubernantus,
142쪽
animales , uitales, naturales laedunt: qme ipsarum substantiam spirituosam, carnosam, solidam, inaniunt vel alterant : ut omnis vacuatio immodica, uigiliae, dolor. Quae etiam, dum immodica sunt,
Vires ergo laedit omnis immodica uacuatio, siue spontina,sive medica:& lipothymiam, seu εκλυαν haec enim rei unius duo sunt nomina hoc est s cultatis animalis lapsum excitat. Cui,nisi mox occurratur: syncope, hoc est uirium omnium praeceps lapsus,succedit:nunc. stomachica,
Quod symptoma omnium est grauissimum, & maxime' mortiferum:imo' saepe mors ipsa, & propter hanc,symptomata alia,ut uacuutio, dolor , insomnia,tanto' sunt formidanda magis:quanto' lipothymiae,aut syncopes causae sunt efficaciores.Lipothymiam igitur,seu animi deliquium, ac extam sync Pen,excitant:uacuatio immodica seminis, sanguinis, chyli, humoris alicuius naturalis, aut etiam Praeter naturam.ut per uomitum, choleram , diar- rhoeam , lienteriam , dysenteriam, haemorrhoidas Purgationes. menstruas,& a partu, haemorrhagiam
narium, uulnus magnorum uasorum aut muli
rum, phlebotomen, purgationem abscessus, hydro-ris,empyematis,fectionem uel ustionem, sudorem diabetem,bulimon,id est ingentem semen: quae ni- ,hil aliud est,quam lipothymia.Repletio quoque, ut Plethora , obstrumo & oppressio partium princi-rum, uitiosus humor os uentriculi mordens, aut frigidus, crasius, lentus, crudus, grauans: aut os ipsum a causa alia male affectum : suffocatio abutero, conuulsio ex repletione,ut in tetano, etiam
ij pothymiam , ct interdum syncopem & mortem
143쪽
afferunt. Affectus animi uehementes:ut tra, timor, moeror,gaudiu: praecipue ubi uires corpus nostrum dispensantes sunt imbecillae:ut in senibus. Dolor uehemens capitis neruorum,tendonum,articulorum, coli,ilei.Dolor etiam ex rean diis dysenteriae ualentissimis ortus , conuulsionem quibusdam & lipo-
thymiam : demu cu madore cutis,mortem attulit.
Calor immodicus aeris,ignis: phlegmone magna. Febris magna & maligna: ut ardens, pestilens,& magnam phlegmonem hepatis,uentriculi,stomachi, sequens .Frigus uehemens,ut initio accessionii,& partes extremae plurimum refrigeratae,quibusdam hic Pericula attulerunt.Siccitas quoque immoderata:ut in principiis sebrium ardentium:praesertim sicciore corpore.Neque solum hςc symptomata,ceu causas, lipothymia 1equitur: sed praecedit apoplexiam, epi-lepsiam:cum est malignior, διαψορησιν, συγκοπη ν, Φθιαν,suffocationem ab utero . Vteri autem recursus,& in latera inclinationes,plerunque sequitur.Febres cum his symptomatibus iunctae,non aeque' simplicem,ut praedi et his carentes,curationem postulant:sed in his expende febris magnitudine:& quatum a symptomate periculu impendet:urgentioritaque maiorem habe rationem non neglecto tamen altero.Quς remedioru ratio sequenda est etiam,ubi duo symptomata sunt contraria:& ubi morbi, indicationes habent cotrarias .Has vero' symptomatu de morborum indicationes,no simpliciter obserua sed causam,a qua singula siunt. Ex hac enim,curatione apta inuenies.Lipothymie.n.varia debetur remedia,
3 causis uariis nuper dictis,mox scribeda. His singulis sy mptomatibus grauibus,tipothymia,& s pe syn
144쪽
nia percensere infiniti esset operis: & quae illorum
morbis assident,sine his curari nequeunt. Dicemus aute ea praecipue':quae lipothyiniae aut syncopes accessioni repete incideti, currunt: supta semper indicatione ab his symptomatibus,ceu lipothymiae causis uariis.Lipothymia igitur a uomitu,cholera, alui profluuio, sc alia uniuersali uacuatione,curabis aspersione frigidae in faciem: nasi uulsione: oris uetriculi frictione blanda um manu molli & calente :uoml-tu,digitis aut penna in Luces immisia,irritato: ma. nu S pedum vinculis pluribus,ualentioribus: illaru
quidem,cum infernae excedunt vacuationes, ut inhaemorrhoidibus,purgatione menstrua: horum uaro' cu supernae,ut in haemorrhagia nartu, uomitu. Sic sanguinea vulnere in contraria reuelles:ad partem scilicet a qua est fluxionis origo.Sic cucurbi tulet hypochodrio dextro affixaria nare dextra reuelluta sinistro,a sinistra,mammis,ab utero.Parte aut, ad
quam suxio fertur,statue sublime:sed quoad potes
iud olenter.Siquis habitu non ita pleno, ex recenti cruditate os uentriculi oppi essum uel morsum sentiat:aut et in uomitu humoris noxij:offensum grauiter:Os uentriculi primu robora:deinde cruditatis multitudinem uacua: nisi aluum etia ualde solvat. Alioqui mortis periculo attuleris.Vinum aqua frigida dilutusanat lipothymia magnae uacuationi succedente modo nulla sit viscerum phlegmone: nec magnus capitis dolor nec affectus aliquis delirium excitans r nec febris ardens sit, & ea adhuc cruda. In his.n.affectibus,uinum noxas affert insanabiles. pecta quoque in uini usu,tgri natura,cissuetudine. aetate,aeris temperie:ut des tutes calidu aut frigidu.
Frigido. n.plane' laedentur frigida natura, calido as
145쪽
steti senes,decrepiti in aere frigido calido iuuantur. Contrarii,contra. Vinum aut,in fluxionibus ad uetriculum,sit calidum,tenue. in haemorrhagia aute, crasi um,nigru,acerbum .Partes ad quas,& per quas sit fluxio,robora.Venae ruptae,si apparet, sanguine Hsapprimentia adhibe.Balneae,fluxioni ad uentricu- tu,salubres:lipothymiae a sudore, harmorrhagia, uel alia uacuatione,insalubres. Nam in sudore inani odico,cutis refrigeranda aere frigido natura uel arte,&astringenda. Vinum frigidum dandum. Aeger nec
Uinculis extremorum , nec uomitu , nec aliter mouendus. Quae omnia, fluxionem ad uentriculum, augent. Nam si lipothymia est a uitiosis humoribus os uentriculi mordentibus,Uomat, per aquam tepidam, uel hydrelaeon tepidum, quod etiam aluum mouet: ob id etiam salubre. Si aeger vomat: calefac partes uentriculo uicinas, ct manus , & pedes . Deinde vomat, etiam digitis , aut penna in fauces immissa: & sumpto rursus dicto vomitorio . Mordacibus uacuatis humoribus , uentriculum robora mulsa : cui absinthii coma erit incocta . postea uino. Et foris corroborantia adhibe, imbecillo Ori uentriculi debl-ta:ut oleum absinthii,melinum,mallichinunt,nardinum:uinum aut eru,uel emplastrum edactylis,uino austero, farina hordei, croco , aloe , mastiche. Humoribus autem adhuc in uentriculo manentibus,calefactantum:non astringe . Si pituita multa os uentriculi opprimatiunge oleo absinthii: bibe
hidromeli,uel oxy meli, in quo hy pum, uel quid
simile, infusum fuit: aut isper , ut diatriona pepereon , aut diospoliticon, dc reliqua incidentia &uacuantia pituitam , dabis. Si empyo , aut hy' o. Sedropico, sectione uel ustione, pus & aquam to- lib.7,
146쪽
tam uacuas : derepentὸ moriuntur . Iem si ea cynanche, aut pleuritide, pus in uentriculum uel thoracem, multum confluat, lipo thymiam excitat . Hos refice mox optimis odoribus: & paulo post sorbitione coctu facili. Plethoricos calefac modice , frica, liga in artubus : a uino, cibo, balneo, abstine: etiam. si febricitent . Pota hydromelite uel oxymetite: in quo Hipp. lib. bullierint thymus, oryganum, pulegium, hysso-3- di φη pus, uel aliud simile. Quae ab utero susiacantur: ijsdem curantur: dempto oxymelite : quod uterodi partibus aliis neruosis nocet. His frica S liga pe-
deS , magis qualm manus,& cucurbitulam inguinibus, ct coxis affige. Quae remedia utero in latus inclinato etiam prosunt.Naribus quoque graveolentia, utero autem suaveolentia, laxantia, calfacientia, adhibe . Lipothymiam ab obstructione partis principis, cura simili Oximetite: ct cibis incidenti
bus,ac urinas cientibus: ut foeniculum , apium , petroselinum, a mi, daucum, spicain nardi recipientibus. Deinde uinum album, tenue, non ualde antiquum , offer.
Lipothymiam a uehementi animi affectu curabis odoribus, narium constrictione & uulsione,& uomitu , ct uino. Lipothymiam a dolore uehementi coli, ilei, neru i aut neruosae partis, capitis, curato partium affectarum calia tione , uinculis extremorum, & alijs: . pro causa doloris uaria,seu solutione continui ,&alteratione subita partis alicuius sentientis :& pro doloris magnitudine . Si enim ex dolore uires re- ii soluuntur,& ex eo uitae periculum impendet: dolor mitigandus:& uires roborandae: ut morbo resistere,ilc curationis spatio sufficere possint.
147쪽
l enim uires collabuntur,nondum tamen uehementer sunt resolutae: symptoma, ut dolorem , uel aliud, oppugnamuS. Si vero' resolutae multum iam sint: non modo symptoma sedamus: sed uires firmamus. Ad haec ubi dolor partis alicuius est uehementissimus: aut fluxio tenuis, uigilias & tussim excitans: pauca quaedam narcotica, sed inueterata, miscet Galenus: ne dolore, aut uigilijs,uires resoluantur. Et haec symptomatis remedia sunt.In ophthalmia autem, meri potio, uenae sectione,purgatio, &c. affectum primo tollunt: & una cum ipse, dolorem Oculorum. Si caput dolet consensu stomachi:uomitu bilis, aut Pituitae, aut utriusque,dolor cessat.Si affectus dolorificus, est capiti proprius: ut plenitudo, obstru'ctio, phlegmone aliquarum capitis partium: quaerenda est doloris cauta ,& pei contrarium auferenda . Grauitas enim plenitudinem: mordacitas, humores aut uaporis acrimoniampullatio, phlegmonen : tensio sine grauitate aut pulsu spiritus crudici flatuum multitudinem significat. Τensivus &pulsatorius , corporis membranosi phlegmonen. Τensivus S grauis multitudinem intra membra
nas contentam.Causa autem doloris cognita, tibi modum curationis ostendat.Vt si a corpore pleno, aut febre magna,vapores aut humores in caput seranturiuacua clysteribus acribus,purgatione , pauci sanguinis missione. Inter quae, reuellentia,Sc partium infernarum frictionem, S uincula: capiti admoue reuellentia:deinde ipsum uacuantia postremo roborantia.
Si dolor capitis, crisin per narium hς morrhagiam,
aut vomitum portendit:curationem non requirit.
Lipothymiam patientes a calore immodico,ut mo
148쪽
ra in aere balnei, uel suffocante, refrigera statini Dento expositos, aqua frigida aspersos. suentriculi frica : deinde uino & cibo refice . Sic a phlegmone , sebre magna ardentes,refrigera. Lipothymiama frigiditate di bulimo, calefac igni, frictione, balaneo, oleis calidis,cibo,uino calente. Eam uers quae a frigiditate, initto accessionum frica: liga sertitersti calefac extrema : uigilias, cibi di potus integrant abstinentiam impera. Lipothymiam ex siccitate ut per febres ardentes , aestus) extremorum uinaculis cura. Deinde cibum eustornachum , coctu facilem, potius ante animi deliquium : & uinuni dilutum, malum punicum , uel alium fructum acidum. Si enim cibum largiorem, aut coctu dissiciliorem dederis: lipothymiam augebis, ct aegrum strangulabis. Lipothymiam a propria imbecillita
te virium corpus regentium, intemperaturam cerebri,cordis, hepatis,sequente, curabis remediis in temperaturae contrarijs: ut frigidam calidis, & contra : humidam siccis, & contra. Facultas autem uitalis in corde sita, imbecillis noscitur pulsu: naturalis in hepate, deiectionibus sanguineis, primum aquosis di tenuibus: post crassis,' taci similibus. δnimalis in cerebro, motus uoluntarii imbecillitate : ct haec instauratur inspiratione , & plexu re-tisorini : uitalis, inspiratione, & finguinis uaporet naturalis, alimento. Cum ergo lyncope, sit praeceps harum trium facultatum lapsus:& harum essentia sit, in spirituosae, carnosae seu humidae, ct 'solidae substantiae,tum iusta quantitate, tum mediocri qualitate seu temperamento: qui harum quantitatem di qualitatem iustam , similibus seruarii: aut morbo uitiatam , ad mediocre reuocarit
contrariis: syncopen tum uitabit, tum, si immineat
149쪽
ineat uel adsit, emendabit: sensim quidem & paulatim, cum sensim uacuata substantia illa, aut alterata est: consertim autem S simul , ubi magna
ct simultanea uacuatio, uel repletio, aut alteratio, morbum lacit. Spiritus,omni momento, inultiti uacuantur: & per nutritionem , aere temperato puro inspirato, & cibo,potu,instaurantur: alteranis tur vero' a uitiosis succis, aeris malitia, & qualitate uenenosa. Spiritus quoque essentiam , dissipant: animi affectus uehementes,ira, timor, moeror,uoluptas , dolor, studium uehemens,& intempesti uum & immodicum,praesertim cum spiritus est tenuior : ob id nimis dissipabilis, & exhalabilis, &corpus eum continens,rarius,dc respiratio prohibita,& alimenti penuria. Nec solum animi motus, in quo anima per seipsam mouetur: sed etiam corporis, in quo anima corporis actiones lacit, robur animae dissoluit: ut labor immodicus. Carnosam substantiam , humida alimenta: ut potus, iura,sorbitiones, pultes, iusta quantitate di idonea qualitate: si sunt similia , ser-mant: si contraria, uel laedunt:vel uitiatam,ad naturalem habitum reuocant. Solidorum corporum.
substantiar in qua uel maYi me uirium substantia
consistit)uacuatae,succelit tandem syncope in morbis longis,corpore per atrophiam extenuato, & ita febribus acutis corpus colliquantibus.Τemperies autem trium principiorum, cerebri,cordis,hepat s , &partium eis consentientium, ut uentriculi, seruata, syncopalem accessionem maxime' prohibet. In ore enim uentriculi quod propter sensum exactiorem etiam syncopem sed stomachicam appellatam ex-xitat) humorum crudorum copia & crassities, uires
Iremit POros,per quos fit respiratio, obffruit: sic
150쪽
exitialem affectum & syncopen excitat. Quo dineo animal non nutritur coctis enim non crudis habile est nutriri) sed calor nativus suffocatur, di extinguitur. Si uero hi succi crudi, neque grauent,neque obstruant: lipothymiam excitant, non syncopen . Patica autem calida, tenuantia, alimenta &medicamenta, sed crebra his danda: ne exoluantur,& animo linquantur: ut uinum aquosum, praesertim si senex est, ac febris parua. Qualis esses let a crudi succi copia, & post meridiem,& circa noctem a filigens. Hos ergo paulatim & cepe uacuamus i quia multam simul vacuationem ferre non possunt. Quod si a copia succi crudi febricitans, iustam semel uacuationem , sine syncope serre posset: hac uacuatione a morbo expediretur. His contrarijs spiritus: &succos in corpore toro praetenues, & ocyssime exhalabiles habent:& faciem Hippocraticam cito'ha bent , a morbi uehementia : peiorem quam as uore alui, inedia, uigilia , tristitia:& in syncopen prompte incidunt: nisi nutriantur cibis coctu &dissipatu difficilibus: ut pane, alica,fructibus austeris, & his cibis largioribus, si uires ualent: parcioribus vero',sed crebrioribus, si imbecillae sunt. His, ut prioribus, si phlegmone uentriculi', hepaistis,aut at rerius uisceris, adest, malum est insanabile. am seruari non possunt, nisi crebro nutrianturin utriri tuto' non possunt, nisi in phlegmones
declinatione. Hos uero , cum ante accessionem nutrire cogamur , febrim longiorem sacimus: & dum cutim frigidis & astringentibus densare cogimur, ne ita distipentur succi,ct syncopen accersant. Ianx omnes causas lipothymiae: & hac saeuioris syncores, abunde' tractauimus: uentris ct corporis rellia