장음표시 사용
131쪽
causorum uehementium maxime proprium sit: haemorrhagia vexari,delirare, mortem asterre.
Causi ueri signacultra dictas causas. CAusi eri συρι πτώματα παDγνωμονικα quide,id Η est propria & perpetua,& assectu indicatia,febris :Dehemes a bilioso enim humore est) & lassitudo ut i
cerosa, b tenuis humoris acrimonia. Συνε ρρέυοντα
Dero',id est assidentia,& non perpetua,sunt: lingua sicca,&ob id, aspera : ualde nigra, ab adustione, quam corpus febri calidiore sicciore affectum, facit: Dentris dolor mordax dc torminosus,a tenuis ichω-xis aQuxu. Deiectio interdum liquida pallida, a coinpia crudae de acris dc tenuis materiar intror motae per morbi uehementiam:cum causi sedes hepar est, aut uenter.Sitis uehemens,a caliditate 3c siccitate. Insoninia,a causis iisdem. Delirium interdum,a bi-ie in caput elata: praesertim cum sedes causi in pulmone est.Τunch lingua aspera, nigrior: de aegre spirant magna & densa respiratione: efflant igneum spiritum,ore iam per aperto:& sic,ac inspiratione frigida iuuantur. Os amaricat, a bile flava tunicam uentriculi internam ori communem imbuente. LCausi autem lethalia signa sunt, Hippocrati. Febris initio acuta, paruus rigor, insomnia, toleratio difficilis, sitis magna de nausea: sudor in fronte de clauibus paucus, in corpore reliquo nullus: ingens delirium,moeror,timor: extrema ut pedes, sed magis manus, frigida: accessiones diebus paribus , plurimum quarto die: labores maximi, sudores diutissime' frigidi:extrema amplius nis recale scebat,sed liuida,subfrigida,manebat:sitis nulla, uri 1ὶς nigrς,tenues,paucs: aluus astringitur:saguis e na
132쪽
aeibus aut nullus,aut paucus erupit.Sexto die,cum sadore mortui sunt. Quoru symptωmatum causas, in Galeni commentariis lege .Febrim ardente non ualde acutam,statui multum humido succedentem,describit Hipp.in qua aegri erat,cω malosi seu soporosi, humectato capite a statu humido:anxij dc horretes, parum sitibundi,non deliri:succoru malitia eo' acrimoniae nondii deducta,ut vigilias,deliria,phrenitidas, excitaret.Vbi Galenus,causeru παθογνωμονικα, di propria,& perpetua signa facit,calorem deurentem. sitim inexpletam. Eade paulo' post,nuc ποιεογνωμοηκα & inseparabiliati astectus substantiam coplentia,nunc σινεδριi, recisu astidentia, & quae ut plurimum illis accidant.
cI bl aquae,tum aquosae mulsae, bibat aeger
quantum uoluerieAqua enim cruda di sola, obfrigiditatem tardet permeat:& diutius in hypochondriis morata,corrupitur in morbis acutis: imo in bilem flauam degenerat, Hippocrati. Mel aute per sed thici '' & solum,facile in bilem vertitur.Ob id aqua,& mulsam dat aquosam,& utranque coctam : ut citius diastribuatur:aqua praesertim melli iuncta .Hςc quoque sitim magis arcet:& flatu magis uacat:& urinas magis mouet:& melius nutrit,qua m cruda mulsa: quae tamen ad deiectionem est aptior. Cocta aute minus acris est: ut quae coquendo consecta est,& spumosum omne deposuit. In mulsae autem crudae substantia,acre di flatuosum eli. Ob id cocta,& morsu & flatu caret. In morbis aute acutis, mulsa sola pota satis nutrit,
sine succo ptisanae.Ob id in his sorbitio no danda: I nisi
133쪽
nisi dies critici trasierint: si uires valet. Salia, di acria uitabis quia calida sicca causum auget illa magis siecando: haec magis calfaciendo. Si os amarum, bilem voniat:& uentrem subluat elystere: per quem si bilis non vacuetur lacte a linae cocto purgabis, non medicamentis purgantibus: quo d acria sint dc calida. Id autem lac humidissimus est,ilc acrimoniς expers. Coquendu autem: quia flatulentum: aut lactis huiusserum dandum est, a caseo,& lacte cocto ct calete secretum, iniecto oxymel ite,aut in lac immisso saepe aeneo vase,aqua frigida pleno. Soluitur haec febris, a natura quidem critice',per bilis aut sanguinis Dacuationem a medico aute, per bilis & febris extinctionea potu se idete. A causo habitus,rigore superueniet e sanatur: nisi uires imbecillet crisin persicere nequeat. Aphor. 46. lib. . Hunc uero rigorem,si ad integritatem febris desitura est, necessario' sequitur, bilis rigorem committentis ut initio accessionis tertianae uacuatio per sudorem,uel vomitu, uel deiectionem,uel urinas:uel horum duo uel tria, uel quatuor simul. Per quas cxisis causas,biliosi humores perfecte' vacuantur.Saepe aute sudor criticus hanc soluit, tenuibus vacuatis humoribus:si cu urina hypostasnalba,crassam, laruem, habente: aut eius loco,eneorema naturali colore & consistentia praeditum.Cocto ergo morbo,sudor criticus S uacuatio alia selu' cibi, i abriter superueniat. Exquisitarum quoque febryu ar- 1.in lib. i. dentiu maximer proprium est,per haemorrhagia na epid. riunt indicari. Sanguinis enim in acutis febribus seruens,ad caput effertur:ubi,apertis di ruptis uenis cua ceruatis vaporibus effunditur a natura creveris proptius dominatura. Abscessu autem cautus soluitur. uerus quidem, rarissime mollius autem,interdurarotidibus .Possunt etiam biliosa humores extin-
134쪽
Co minent. gui,per tempestiuam frigidae potionem:quae prae so in lib.x t. cipua est causorum sanatio. Et Galenus causos saepe --μ ' ita sanauit nullo omnino moriente. Non tamen causi omnes, rigidae tepestiua potione fanatur: sed tantii salubres. Insalubribus vero' & perniciosis,frigida nec salubris,nec dada. Quando autfiigida tepestiuer in causo danda, ct aliis febribus cotinuis:in harun, curatione,paulo ante' dictum est. Si vero' causus absque dictis uacuationibus naturalibus,tu medicis cesset: recidiva faciet: aut dolor erit .. crurum, aut coxae:& sputu crassum expuet: si sanus epid. -'' est futurus. Imo' quibus in causo, sanguis die tertio, aut quarto,paucus fluxit:quia imperiacte' fluxit: omnes mortui sunt. Quibusdam,bile ad cutim deposi- Ibident. ta,iacterus die sexto superuenit: ob id prauus, quia ante diem septimum apparuit: ut aphor. 12.hb 4. sed prauitatem emendauit eius uacuatio, per aluu,' urinas,haemorrhagiam nariti,die uicesimo uel alio Did m, critico superuenies. In febribus enim ardentibus,bilis largior & calidior sanguini mista,ipsum urit: de ad caput attollit:donec venas in naribus ruperit, de effluxerat praesertim adolescentibus & aetate florentibus. Causus autem nothus seu hybernus, est in quo corpus non uritur,& sitis leuis est: dimidium tantum habet causi veri. Huius enim symptomata
- -. quaedam, habet:&ea, mitiora:quaedant,non habet. a s i Lingua sicca, aspera, utrique causo communis est: nigra autem &anaara, uero propria est: ut salsa, notho: a salis pituitae copia. Sitis magna: non tamen ardens, ct implacata: ut in uero laluus descendit & subducitur, non a pituitoso humore is enim non facile excernitur) sed a corruptis in uentre alimentis. No enim potu solo viuut:ut in causo uero: in ovo aluus cita est,ob tenuem de seruentem humo
135쪽
rem.In notho autem tarda est aluus:a pituita friguda,crassa,lenta. Urina aut pauca est,aut nulla,ob pituitae crassitiem. Insomnia est minor,qualm in uero. refrigerantur extrema.Nam in pituitosa febre, fumosa est caloris substantia:cum in uentre,hepat pulmone,salsus humor putruit.Si vero' malignus sit hic causus , extrema refrigerantur:ob virtutis imbecillitate,& magnitudinem phlegmones,totu sanguine ad se trahentis .Finitur hic causus fluore sanguinis e naribus, ut prior:uel abscessu circa collui ut parotidibus aut dolore cruris,uel coxae cu aluo astricta, & sputo crasso. Febres enim pituitose ma- sis abscessibus , qua in aliqua insigni excretione soluuntur. De febre pestilente.
FEbris pestilens, putrida quidem, ac continua: Lib. .li
sed omnium malignissima. Ea nascitur ex humorum in corpore, ob pMuum victum , aptorum In putredinem a leui aliqua occasione,ut aere ambiete praecalido:sed magna ex parte,incipit ab aeris pestilentis inspiratione:quem putrida exhalatio in- secit ex corporibus mortuis,no cremitis: ex palude, aut stagno,per aestate: ex inquinametis vicinarii regionu pestilentium,cu aqua aut uento delatis .Quae causa tamen non sufficit:nisi etiam prior adsit,corporis scilicet assici edi & putrefactedi prςparatio: quil
morboru generationis pars est maxima. Alioqui, in aere pestilente omnes morerentur.Corpus autem assci paratum dc putrere,est uariis excrementis ad putredinem paratis plenum:quae meatuum omnium obstructione pariant:uti plethorazalia aute excre
menta parit crudita a uita otiosa, epulis multis,
136쪽
ebrietatibus,ueneris usu immodico Cottae uero ,qu corpus habent huiusmodi excrementis vacuu,& ob id per meatus omnes neque obstructos neque astructos libere) transpirant ac difflantur,modica tu exercitatione,tu uictus ratione ututur:ab aere putrido uix afficiuntur.Τertia pestiletiae causa,est aer immo. derate' calidus humidus. Ob id,in statu pestilenti Galenus corpora excremetosa purgabat: obstructiones omnes soluebat:humidiora,modis omnibus siccabat: sicciora,conseruabat:calidiora,teperabat: ea . Precautione,a pestiletia impedente uindicabat.Plura de hac febris putridet differetiis,causis, signis,synx' Ptomatis,praecautione,curatione,ex practicis legas.
1 b. ca. l . illaru humido naturali ab initio ad sine semper ex N ' i' qua obscura,aequalis:nisi quo daliquanto post pastus nonnihil exacerbatur. Pulseso hecticae tanto minor,tardior,rarior quam synochi: quanto illiusquam huius calor est minor.In synocho enim uelut flamma quaedam multa manui medici occurritra qua pulsus maximus,uelocissimus,frequetissimus. Ab aliis autem febribus accestiones ἀελιπτου seu liberas & ςquales habentibus differt hectica:quo'd illae inςqualitate quanda omnino habent post alimetum paulo' ante exacerbationem datum: hectica autem post alimentum quavis hora datu velut accensionem quandam aequale habet cum calore multo& magno & pulsu velociore. Haec,quae caloris de pulsus alteratio post nutritu homine in hectica durat:
quandiu alimentum distributum di appositu cordia squalo.
137쪽
squalorem humectat.Postea aut ad statum redit,in ol. 7quo erat ante alimentum .Haec aut caloris alteratio ita τοῦ in hectica sit ut in calce,aliquo humore irrigata. In qua squalidus calor ceu ab humida substantia nutritus augetur,ut in lignis accesiσoleo restinctus . Porro hectica febris est appellata vel quo'd stabilis est aerae silutu dissicilis:uti 'fit seu habitus uel quod partes pφ'
occupet solida ,quas ε'Isis seu habitus uocant ab humoribus distinguentes.
Febris hecticae differentiae. . HEctica triplex est: hostica tatu: hectica marasmodes: hectica harum edia.Hectica tantum inhu- Lib. t. . more insito& naturali corporis cordis adhuc mane p 30 γte accensa & cognitu quidem dissicilis,sed curatu sacilis .Flectica marasmodes in corpore cordi siccato accensa est,in ea, cor sic assicitur ut elychniu in Iu cerna ualde crematum. Id enim ita ustum fit Diablle & continuitate perdit,nec flamam coplosam exciatare potest:etiasi oleu multum illi aliundas sed flammula in eo parua & infirma semper concuta minuitur:donec extinguatur.Sic natiuum corporis cordis humore du absumpsit calor sebrilis hectica est marasmodes cognitu facillima, ut paulo' post audies: sed omnino insanabilis,ubi ia consummata est, seu ubi humor insitus,quo particulae omnes nutriuntur & continentur ut in corpore cordis sic in parti-' ibus caeteris sere nullus amplius superest. Quandiu .n.is multus adhuc permanet, hectica est media q magna habet latitudine in ratione maloris di minoris si tanta vi natura & curatione sit nucaequisite' inter has media nunc hecticae tantu,nunc
hecticae marasmodi propinquior.Μarasmodes prae
138쪽
Lib l o. me terea liquaturam carnis per vaporem digerit:calidis ibo. in f simae autem sebres,quae colliquantes quoque appellantur,liquaturam in uentre,deiectione,& urinis excernendam trasmittunt: multam quidem ex carne multa, humida,molli S adipola:pauca ex contraria qui in hectica febrem prompte' transeuntinisi prius' ' aut motbruiolentia aut medicorum inscitia interiamat. Vbi enim adipem dc carnem mollem colliquarunt, duram ct aegre' liquabilem aggrediuntur : dc deinde in marasmodem quoque transeunt rlicet tardius quam ubi caro omnis sicca est.
HEctica frequenter succedit febribus acutis, de
ardentibus male curatis,& non refrigeratis
potu tempestiuo aquae frigidae de quo prius
aut aliis remediis refrigerantibus ut Galeni cerato refrigerante) adhibitis medio thoraci,& hypochondriis. Ιms contra perperam Milefactis, & siccatis inedia tridui, a diatritarijs : & cataplasmate ex artomelite dictis partibus admoto,in febre acuta, uel sola,uel cu hepatis aut uetriculi phlegmone. Per quoa affectus nisi cor siccatu sit,hectica non eae Fit secundo,a moerore ualenti & longo,& ira.& magna lassitudine,in aestu. Et haec initio,similis diariae est. Tertio' succedit hectica,etiam marasmodes, pulmonis de thoracis affectibus:ut phthisi utrique intemperiei calidae siccae,empyemati dc diutinae phlegmone hepatis,uetriculi sui achi,mesarci,ieiuni,coli,renuuteri,uesicae,imo' di intestinis aliis per dysenteriam, aut lieteria,aut diarrhoeam diutinam,inflammatis
In quibus affectibus,st totu corpus,dc Precipue' cor,
139쪽
siccatu est mala inde exigua febre, uel statim initio, uel temporis processu,corpus cordis siccauit:& calorem febrilem solutu dissicilem impressit. Diaphragmati inflammaro succedens hectica, prius interiis mere solet,qua'm sit persecta. Ob id hecticae uocantur hae febres: etiam si harum quaedam,humorum S partium ipsarum putredine habent adiunctam.Ob quam,si quis etiam putridas
uocare uolet,non laboro. Cum Galeno autem febris hecticae naturam secuto, hecticam appellare malo. Flecticam quoque tam tum,siue siccitatem quae inmarasmum non tranis
sit,in magna pestilentia multis contigisse , Galenus scribit in lib.epld. Hecticarum signa,tum omnium communia, tum singularum propria. C
HEcticae omnis &solius,signum est maximur
arteria Omnis,qua'm vicinae partes calidior: in quibus calor moderatus apparet: praesertim post rarefactu corpus, perfusione aliqua:ut humor aliquis ex eo profluat,& calor perspiret.Cum tamen arteriae calor,post eam perfusionem & perspirationem, aequalis perseueret.
Id quod pulsus diastole, omnino similis permanes,
ostedit: id est etque uelox & fiequens .Pulsus paruus, gracilis, debilis,obscurus,durus,freques:maior in &Uelocior,hora una uel altera post pastus,uti & calor: qui tame in omni hectica primo manus occursem itior est:immorante autem acer,erodens morda squallidus. Accessio aequalis est sine horrore ae
140쪽
Hectica tantu sola di simplex, nulli, putridae taplexa,sere in calida dc sicca natura,ab ira,moerore, metu urit,uigiliis,vima tenui labore,aestu,incipit diariae similis:sed accessione,post uiginti quatuor horas,ad integritate non finit,ut diaria: imo' usque ad secundum die,ac et tertiu, sine accessione tertianae extendiitiir: siccior & squallidior,sed no uehemetior: quia nec augetur,nec minuitur: squallidii tame corpus,& calore exhibet:primo quide manuit occursu ut dixi mitem:diutius autem immoranti, acrem, mordacem, uallidum.Eadem cum per se praehendit,a causa extern principium non habet sensibile, nec augmentum, nec Vigore .uti quae phlegm nas sequitur partium dictarum. Quae vero' fibres ardentes:uel prorogatas,uel medici inscitia male curatas,sequitur:principiu cu ardentis teporibus confusum habet.In hisque humor cordis insitus,ta multus absumptus est. In hectica ma-rasn ode,& la marasmo .ppinquasculi sunt multu caui,cBsumpta humida ipsoru substatia:lippitudo in oculis sicca:qualis per sole S puluere die toto prosectis.Color uiuidus faciei totius,& praecipue frontis, concidit.Frons arida & intenta.Palpebrae aegre' aperiunked connivent,ut dormiturientibus. Tempora collapsa & caua,consumptis musculis crotaphitis.Cutis & ossa,in corpore toto sola supersunt: adeo' ut uentri antestina & uiscera deesse uideantur.
Hypochodria etiam,ad thoracem ualde retracta.Cutis i ctu succissima:& quae digitis apprehensa, corijsicci modo rigeat. Pulsus debilis, durus, paruus, frequens.Debilis quidem a valida cordis intempe-xie.Durus autem,a siccivate.