장음표시 사용
11쪽
iij. cum Festo lib. xvij. tradit:eade forma qua dc Trientertium de Besalterii dixisse eos idem Festus auctor est. Subductis itaque omnibus, ambitum xij.Tab. circumscriptum sui se relinquitur , verbis, ut mihi quidem vcrisimile fit, ita conceptis,
Ceterum ut recentiorum In peratorum ad aedificiorum ambitum pertinentes constitutiones non praetermittam,ab hor reis publicis priuatorum aetas centum pedibus, a ceteris vcro publicis aedificiis xv. pedum spatio remoueri Constantinoi primum placuit.l. iiij.& l.xl . de oper. pubi. in C. Th. Theodol so deinde fatis visum ctiam ab horreis publicis priuatorum aedificia xv. pedum interuallo disiungi. l. D cui. l. moeniana.C. de aedis priuat. qui Sc hoc ind. l. moeniana. Constituit, ut piuuatorum inter se moeniana, decem pedes, a publicis vero operibus, xv. distent. Quam, ut opinor, legem Gundebaldus rex in legibus Burgundionum intellexit, cum ita cauet: Deseruitute Iuminis vel aeris similiter constitutum , ut inter priuatorum fabricas deccm pedes, inter publicas, W.dimittantur secundum legem Theodosij. Exiberetur quo Vlpianussir dit, multae animadurensionem hodie pecuniariam esse de modo aen,
V x x AE N poenae disterentias enumetans Vlpia
nus, multam definit esse specialis peccati coercitionem : cuius animaduersio hodie pecuniaria sit. l. aliud est fraus. D. de verb. sign. Quem locum accuratius intuens, deprehendi non temere verbum , Hodie, adiectum csse, propterea quod alia olim suerit multae animaduersio. Nec enim pecuniaria primum, sed ut Isidor. ex lib. ij. M. Tullii de Repub. refert, olim multa ovium & boum crat, quod tunc csset res in pecore. Id quod a Plinio quoque lib.xviij. cap. iij. traditur, confirmaturq: ex eo quod Plutarch. in Publicola, contumacibus qui Consulibus non paruissent, constitutam susilla narrat α θίας--νο κ δυοῖν mygά πιν αξι αν. Qtia de re quae plenius ex bonorum auctorum libris didici, proferre non pigebit. Primum crit quod cxVarron. Ges ius lib. . cap.j.commcinorat his verbis concipi solitam
12쪽
solitam multae dictionem: LMarco Terentio, quando Aratus neque resondit, neque excusatus esie num ouem multum
H . Quae vcrba & apud Nonium Marc. in vcrbo, Ouis, sed cum vitio, quod ex Gellio facile tolli possit, reseruntur. Atq:ca ita sollemnia verba erant, ut non aliter iusta multae dictio haberetur, nisi in qua ouis masculino genere esterretur.Etiam illud si bubus & ovibus simul multa dicebatur, obseruari solitum Plinius in eo, de quo proxime memini loco, docci, Ut ne bouem prius quam ovem nominaret, qui indiceret Aultam. Ceterum quod ad modum multarum attinet, cx Scx. Pomp.lib.xj.& lib.xiiij. notandum est, non licuisse qisondam pluribus quam xxx. bubus & duabus ovibus quemquam multare: legeq: id ita Titum Menenium Lanatum, & Pub. Sextium Capitolinum Consules sanxisse. Quod & ab codem auctore lib.xiii. traditum sitisse coni j cio,cuius vcrba hodie concisa nullum bonum scia sum habent, & cx ali)s supra scriptis locis supplenda sunt. Est δί in hac parte non leuc mendum apud Dionys. Halicar. lib. x. transpositione Vcrborum commissim. Sic enim vullo scriptum cst, γ ια τοι - μα δε ἰάαυτοις ζωιῆαν οποίν - δοκει, κατέλιπτν, α o. τίω αἱ αμοῦ&ῖν μοι σορ απιδεδανῖερ si ωίας δυοβοας G2 ἶιακον χ2ὸ- ζατα, cum tamen δυο ποειτα κρὰ τριακοντα Βοας scribendum csse nemo non o Festo, cui Gcllius Varronis auctoritate nixus consentit, intelligat. Plane Festo Halicarnasseus in Lon- stilum nomine,qui multarum modum statuerunt, refragatur:& serte, Graecus homo Latini enim eiusq; probatissimi au- ctoris apud me pluris est fidςs in fraudem cx eo impulsus est, quod illi, quibus legem de modo multarum tribuit, Consules legem de aestimatione multarum tulisse dicantur, biennioq; post eos Coss. id est,anno ab Urbe condita circiter trecentesimo,ut Capitolinus lapis probat,P. Sestius Q .F.Vibi.N. C pitolinus , & Tit. Menenius Lanatus Consulatum gessere. Pecoralis vero multae aestimatio postquam signato aere popi ius uti coepit, facta est iove denis assibus, boue, centenis aestimato, quemadmodum Fest. lib.j.& lii, M.& lib. xiij.& lib.xiiij. tradit.Plutarch in Valerio Public. uν δε τιμα μει προβατίου oeο-
13쪽
huiusmodi aestimationem lege factam. De legis nomine vudeo dubitata Eam Festus Tarpeiain, Gellius Ateriam vocat. Non dubito autem, quin a Spurio Tarpeio Montanea de A. Aterio Fontilena rogata sit , quos simul Consulatum gessistupraeter Liuium lib. ith. Capitolinus lapis testatur:QUainquam, ut hoc obiter attingam, in alterius ex Coss. nomine edendo mira sit inter antiquos auctores scripturae vitio, Vt cxistimo, dissensio. Nam quem Liuius& Plinius lib.vij. cap. viij. A. Eternium nominant, cundem Gellius lib. h. cap.xj.& Solinus Collectaneor. cap.v. A. Thermum appellant. Halicarnasseus autem A. Tcrminium.Quae omnia nomina falsa & mendosa simi, eorumq; loco verum & germanum Alcrij nomen ex Capitolino lapide, quo certius monumentum nullum habemus, reponendum cst.Vnde legem Ateriam dixit Gellius: qui ea ratione in concordiam cum Fcsto adducitur, quando ab utroque cx his Consulibus,a quibus rogata cst, legem n men accipere nihil prohibcat. Plus negoti j Liuius iacessit, qui legem de multarum aestiinatione a L.Papyrio Crasso, de L. Iulio Coss.laram lib. iiij. tradit, nisi renouatores fui sic cos, non primos auctores dixerimus. Post eas cci tu leges suprema multa trium millium &XX. assium fuit,ut est a Festo lib.M. scriptum, cum antea X. millibus aeris & xv. millibus quosdam multatos apud Halicar. lib. x. & Liuium lib.iij. legamus. V rumcntinuero etiam aestimatione constituta non des t multa ovibus atque bubus ex vetere instituto dici: quod suis etiamnum temporibus in via fuisse Varro lib. h.de re Rume. cap.j. indicat. Plinius lib. xiij. cap. j. Ex qua consuetudine, inquit, multa legum antiquarum pecore constat etiam R mae. Sed est paulatim vctustus mos dcsuctudine obliteratus, obtinuitq: multam pecunia ac nuntinis dici: ut bene Vlpian. multae animaduersonem hodie pecuniariam csse scripserit. Eodemq; modo animaduertere cst, alijs plerisque Pandect rum locis verbo, Hodie, vetusti moris iurisq: abrogationcm significari. Vt ccce in l. hodie.D. de poen. Hodie, ait lex,licet ci, qui eritra ordinem de crimine cognoscit, quam vult sei tentiam serre vci grauiorem vcl leuiorem. Merito, Hodie. Nam olim minuendae vcl augendae poenae, quae lcge imposita
cilci, potestatem Quaesitor oon tabebat. Verum hodie ipso
14쪽
veterum iudiciorum ordine sublato, poenae arbitrio cognito rum extra ordinem instiguntur l. iiij. f. i. D. ad ι Iul. pecul l vi fuit.D. ad LIul. repetat in uenatusconsultum. 6.j. D.ad Turpiulia. Lordo. D.de public. iudic. Sic & in i hodie. D.ad L in de falsoc Liij. D ad L Iul. pecul.& l.j.D.ad Uuliam amb.& l. iij. g. pcnultiad LCorn.de sicar. verbum Hodie accipi liquet. Similiter & in l.& suum. D.de pact.Hodie tamen ait Vlpian.ita demum pactio huiusinodi creditoribus obest, &c. hodie, id est, post rescriptum D.Marci.de quo in Irescriptu.D. eo.tit. I eclaratur m uni locus, de Hures matronarum
. L si A N v s seribit, si quis virgines appellasset, si
tamen ancillari vcste vestitas,minu peccare vide-- tur. Multo minus,si meretricia veste feminae,noma' mssem. vcstitae ibissent Litem apud Labeonem. g. si quis virgines. D.de iniur. Quae verba matronalcm habitum a meretricio diuersum fuisse indicant, vi vcl sola vestis disterentia a meretricibus honestae matressa. discerni ac dinosci pos.sent. Id quod ad Vlp. sentcntiam accommodatissime Tertuli. ostendit in lib.de Cultu femin.his verbis. Aut quid minus h bent infelicissimae illae publicarum libidinum victimae, quas si
quae leges a matronis & matronalibus decoramentis cocreebant, iam certe seculi improbitas cottidie insurges honcstissumis quibusq; seminis usque ad errorem dignoscendi coaequat. Idem in lib. de Pallio. Conuerte, ait, ad Lminas: habes spectare quod Caecinna Seuerus grauiter Senatui impressit. M tronae sine stola in publico. Denique I cntuli Auguris constitis quae ita se exauctorasset, pro stupro erat poena, quand quidem iudices custodesq: dignitatis habitus velut lenocinhiactitandi impedimenta sedulo quaedam desuesccerant. Sed iam ex antiquitatis veluti parietinis cruere tent iis quod propositis locis aliquid lucis adserat. Inuenio aulcm honestas mulieres stola & palla indutas fuisse, quemadmodum Non. Marc. in cap. te genere vestim. scribit: & Vlpian.significat in
l. vestis. J.muliebria. D. de auro arg. legat. Vnde matronalcm stolam Vescr. lib.vi. cap. j.dixit, stolas atque Ornatus matronales Vitrudib j.c j. coniunxit. Sed & Festus lib. . mairo
15쪽
nas tradit appellatas cassere, quibus stolas habendi ius esset Nam meretrisibus turpibusq; & inhonestis mulieribus stol rum usumj ibus interdictum fuisse ex eo Tertulliani quem initio adscripsi, loco coni)ci potest. Quamobrem Martialis lib. . inquit,
is Moralia 2 si is, stolatum. Termittit meretrici spudorem Erat vero stola oblonga & ad talos usque demittebatur, Vt Horat. lib.j. Sermon. sat. h. indicat. Cuius etiam interpres Acron illo verborum circuitu,quae codem loco leguntur,
- sunt oui nolunt trest, sed nisi Agas,
auarum subura rasos regit inmo , rimatronas designari scribit, quae stola utebantur ad imos p des demissa, cuius infimam partem instita ambiebat. Atque in hoc ipso vel maximum inrer muliebres stolas de viriles t gas discrimen intercedebat, quas prioribus oris infra genua paulum, posterioribus usque ad medios poplites peruenisse Quintilian. lib.M. cap.viti. declarat, illud quoque oratori cauendum monens, ne veste longiore utatur, quoniam muli rum sit longa veste uti. Praeterea vittis crines honestae matresfam. contra atque meretrices, coercebant, ut a Seruio. in
vij. Encid. notatur. Hinc Ouid. lib. j. de Arte amanae EI Z procul Pittae tenues insignes oris,
tau f teris meaerios in O longae pedes.
Et alio eiusdem libri loco, E HEab hac omnes rigide si mouimus arto, oti contingi, sumpi irra γetat Idem lib. iij. de Ponto, cpist. ad Maximum. Scripsimus haec Agis, quarum nec 'hum Pgatos triniit crines,nec oti longae pedes. Sie & Tibullus lib). Eleg.H. Sit modo cassa doce, umquam nec a m Pgaeus pediat crines, nec stola longa pedes.
Igitur vittis crines redimitar,vesteq: talari indutae honestae mulieres in publicum procedebant. Succinctioribus contra,& quae ad viriles proxime accederent,incrctrices Vtcbantur: quemadmodum Nonius codem capite sentit. Quam vestium matronalium & meretriciarum differentiam non obscure Hprata
16쪽
Horati lib.j. Sermo.sat. h. expressit, cum propter demissam ad talos vestem in matronis facile crurum vitia tegi ait, quae in meretricibus latere non possunt ob vestium breuitate. Idem& Iuuenalis satyr.vj. comprobat, cloquentiam matronis non esse adsectanda in inquiens, meretricibusq; relinquendam, quae crure tenus medio tunicas succingant. Isidorus autem lib. Xa X. E mol. cap. xxv. meretriciae vestis signum suisse pallium lineum, quo & matronae in adulterio deprehenis ii duerentur, scribit. Quod ut ego alijs deiectus testimoni js pro certo adfirmare non possum, ita exploratum habeo , adult rh damnatas vestem mutasse , depositaq; stola togam , ut a matronis discernerentur, sumpsisse. Hoc me Acron in illius Horatiani versus interprctatione docuit, quo matronae, id est honeste mulieri togata, id est impudica opponitur. Ve sus ita habet: - quia inter E in matrona, aurem, cre suo togula Vnde Iuuenalis adulteram perstringens satii J.
Clarius hoc Martialis duobus locis demonstrat. Vnus cst
libJ. Epigri coccina famos Anas . ianthina moechac. Vis dare quae meruit munera mitte togam. Alter est lib. X. in haec verba: erin rita nat in togus donem Damnatam Numa rixit essema bam. Hoc amplius, ut cetcras matronalis merctricijq: ornatus differentias persequar, sellis lecticisci: honestiores matronae gestabantur, quarum usum probrosis feminis a Domitiano
M Numit ma νυν ναμ θυαρ, .m ἐφωρον r. Idem alias : que uommω πιαῖας ω οπιι- ια - δελε τῶν γυνο ερ κἀνῖαι, eQuarris ostio. Seneca in lib.de Remed. fortuit. Quam in patente stola circumlatam per urbem populus ab omni parte aeque ut maritus inspexerit. Aput .lib.xj. de Asino aur. Vidi & vrsam mansiuem cultu matronali sella vehebatur. AC- cedat etiam in argumentum l. item legato. D.dc Iegat. lib. iij.
Sed enim lapsis ad mollitiem moribus, de prisca pudoris Sc
17쪽
modestiae magistra seueritate multum consuetudo deflexit. Iam Tertullia pessum ire pudicitiam conquerebatur, quod stolis sellisq: cieratis in publico mulieres versarentur,quasi in semetipsas lenocinantes, quo facilius de plano conueniri possent. Versa etiam tandem est in fastum, quae pro pudicitiae . velamento concessa lectica suerat.Hic ne ceterarum quoque gentium laudabilia instituta, quorum nobis ad instandum exempla proponi utile est, praetereantur, admonendi simus Spartae solis meretricibus floridas vestes & mundum aureu, ut Clemens N .lib. iiij. Paedag. auctor est, gestare licuisse. In matronis id vitio datum.Floridas plane vcstes etiam Atheniensium legibus sitille meretricibus, quo a reliquis seminis dinoscerentur attributas, Suidas in verbo ετι αρ indicat. Verunt ut ad Vlpian.tandem aliquando redeam, iniuriarum postulari posse non videtur, qui meretricia veste indutas matronas blando sermone adtemptauit, libidinisue causa adleiactatus cst,quippe iusto errore lapsiis, cuius ipis iniuriam passet mulieres, causam praebuere, quae se cum ciusmodi ornatu contra ciuitatis inorem publico committere non debueriit. Nec valde absimilis,& cx eodem sere fonte ducta illa quaestio in quam Quintilia.lib. vij.cap. iij. proponit,an qui in lupanar cum aliena uxore fuerit deprchensi is,adulterij teneatur.Nam di hic iusti crroris excusatione adulteri j crimen deprecari potest. me a reum bonorum, Z Ierorum , profitendor
1 Ropassio NVM duo in libris nostris generam morantur, quae nobis initio huius sermonis,ui-
χ tanta confusionis cauca distinguenda sunt. Aliae
enim Natales, aliae Ccnsuales prosessiones appellantur.l. statum. C.de fide instrum. l.vit.C.sine ccnsu vel reliq. Illis natos sibi liberos apud acta parentes profitebantur: his censum, patrimoniumq; edebant.De priore specie accipiemis sunt l.etiam.D. de probatio.l non nudiS.C. eod.titui.l.nec omisia.l. parentes.l interrogatam.l.liberos. C.de liber. au. Ex q; vetcre liberoru profitendorum more ductum est, quod Scaevola in l. Imperatorcs. 60.D.de probatio.refert,mulierem
18쪽
grauidam repudiatam filium absente marito ut spurium in actis proscstam esse. Huiusmodi vero professiones a Marco Antonino Philosopho primum institutas Iul Capitolinus, ita
scribit. Inter haec liberales causas ita muniuit,ut primus iube- νret apud praesectos aerarij Saturni unumquemq: ciuium n ios sibi liberos profiteri intra diem tricesimum nomine im- aposito. Pcr prouincias tabulariorum publicorum usum insti- atuit, apud quos de originibus idem fieret, quod Romae apud in praefectos aer ij: ut si sorte aliquis in prouincia natus, cau- iam liberalem diceret, testationes inde ferret. Quamquam ctiam ante Marci aetatem clarorum virorum ortus in acta publica relatos ex Sueton. in Tiber. cap.v. S in Calig. cap.viij. intelligimus. Sed N huiusmodi professionum speciem quandam Servius Tullus praemonstrauerat, qui in singuloruin liberorum recens natorii capita aliquid Iunonis Lucinae templo inferri, patresq: in censu habcndo, non facultates modo, sed suum quoque dc uxori, dc liberorum nomen, aetatemq; profiteri instituit: quemadmodum Halicarnasi lib. iiij. auctor est. Ex Antonini vero constitutione apud praesectum aeraris
fieri, actisq; adscribi liberorum professiones cosueuisse idem ipse Capitolinus in Gordian.indicat. Iam illud, inquit, satis , constat, qu si filium Gordianum nomine Antonini Ec signo , illustrauit, cum apud praesectum aerarij more Roma. proscisus , filium publicis actis nomen citis insereret. Apuleius Apo- , Iog. ij. Pater eius natum sibi filium more ceterorum proli fisscst. Tabulae cius partiin aerario publico, partim domi adseruabantur. Cui adde quod Seruius in illud Vergit h. Georgic. - Nec infimus os bobus ris 2 Hr, in templo Saturni quod aerarii custodiae adtributum, & ut
solita reponi acta scribit, quae parentes liberis susceptis faci bant. Ex quo Iuvenal. satyr. ita Euenim, hyis actorum Pargrre it es. Numenta γίri risu Ufentae coronas.
Iam pater eqVenio nunc ad censualcs professiones, quae Romae iam inde a Scruti Tulli temporibus singulis lustris fiebant. De his mentio habetur in Iuli. i. si autem aliquis. D.de munerib. M
19쪽
honor.& l. censualis.C. de donatio. dc apud Sicul. Flaccitia ii, de Condicio.a .8c Hygen. in lib.de Limitib. agror. non uno loco. Earum vero forma aliquatenus exprimitur in l. se a censuali.D. de censib. Ad quam alludens Apuleius Apolog j., Quod si, inquit,haec exempla nihili putas, ac me non ad cau- , sam agendam, verum ad censum disterendum vocasti, prosi- , teor mihi id patri meo relictum a patre H-s vicies,& quae, sequuntur. In censum porro una cum fortunis familiae quill suae capita deserebat. Erat cnim censiis 1 -ίσιων si Neia αλαν απιγκα Etiam corum qui censebantur, aetas adscribebatur, adeo ut ex censualibus tabulis aetatum nonnunquam probationes peterentur. Plinius deniq: lib.vij. ex censu longissima quorumdam vitae spatia exscripta profert. Atq; hoc modo Augusti edicto totus orbis Romanus paulo ante Christi natiuitatem descriptus, eiq; censui agendo in Iudaea Quirinus, vel, ut alii appellant, Curcnius praefuisse dicitur.
Quod a Beato Luca Euangeli j sui secundo cap. dc a Iosippo
lib. xviij. Antiquit. Iudaic. dc a Suida in verbo ἀπικαφα rclatum est. Vnde Tertullian.lib. iiij. aduersius Marcio. Et tamen, , ait, quomodo in S nagogam potuit admitti tam repentinus,, tam ignotus, cuius nemo adhuc certus de tribu, de populo,
, de domo, de censu denique Augusti, quem leona fidelissu, mum dominicae natiuitatis Romana archiva custodiunt. Ce- terum prisci illius prosessionum natalium moris exemplum quoddam in Gallia optimus princeps Franciscus constitutio
ne anno M. D. X X X I X. edita rettulit.
uorsum Taulus lanionis in nummio trutinam contineri Hrit. CAP. VI.
' ' δ η I ' R ndi nulli in lanionis instrumeto pon
dera trutinasq: a Paulo poni in l. cum de lanionis. D. de instrv.fc insti .leg. ignorantes nimirum olim carnem pondere venisse, ut de in aliquibus Gallis partibus ad hunc diem mansit: ideoq: lanionibus necessatias ad cani appendendam trutinas sutile. Quod Lamprid. in Alexand. perspicue ostendit : Cum c tulitalcm, ait, populus Rom. ab eo petcret, non quidem edulitatem proposuit, sed iussit, ne quis summatam occiderct, ne quis lactentem, nequis
20쪽
quis vaccam, ne quis damationem: Tantumq; intra 'bicn- , nium vel prope annum porcinae carnis suit & bubulae,ut cum , fuisset octo minutalis libra,ad duos unumq: utriusque carnis , libra redigeretur. Hoc idem apud Graecos factitatum Plut. , lib.ij. Symposiac.cap.vit indicat: n b, inquit, εις μυρίδας συνταχεοι ηοασία Γοινωνιαν αναρῆ 'Mae δωροα πιιει, κρα ταλ-λους G-ysaee, ουδένα θ συάδωπον ου ος οταν οῦ- ρ - ου - πολικῆς τραπιιος -γμω λαζωρ εκα ς μοῖραν ἐρωτω τUObi M. Atque ut cetcra omnia omittam,belle hunc locum illustrabit promptum ex antiquis monumentis Edictum , quod Romaeotat in haec verba: RAT io DOCVIT UTILITATE SUADENTE, CON- SVE Tu Di NE DIMICANDI SUMMOTA, SUB EXA G Io po Tivs PECORA VENDERE, RV A M DIGITIS CONCLUDENTIBUS TRADERE ET APPENSO PECORE, CAPITE, PEDIBUS ET SEVO, LACTENTE, ET sVBGULARI LANIO CEDENTIBUS, RELIQV Λ CARO CVM PELLE ET IN TERRANEIS PROFICIAT VENDITORI SUB CONSPECTU PVBLICO FIDE PONDERIS COMPROBATA, UT QV ANTUM CARO OCCISI PECORIS APPENDAT ET EMPTOR NORIT. ET VENDITOR A COMMODIS OMNIBUS PRAEDA DAMNATA, QV A MTRIBUNUS OFFICINAE, CANCELLARIVS ET sCRIBA CAPERE CONsUEVERANT DE PECUA RII s. QV AE FORMA INTERDICTI DISPOSITIO Nis sv BGL ADII PERICULO PERPETUO CVSTODIENDA MANDATUR.
Refertur vero hoc in Inscriptionibus Antiquis. titulo Edicti Aproniani. Et sorte, nihil enim praetcr coniecturam habeo, ab eo Aproniano propositum fuit, quem Valentiniano imperante Urbis praefecturam gessisse Ammia. Marcell. lib.xxvj.tcstis est. Coniecturam meam illa ratio adiuuat, quod cura carnis ad praesectum Vrbis pertineret l. j. J. cura carnis. D. dea praesect. Vrb.