장음표시 사용
481쪽
mella. p. q. leuis potis ait O fortior.
santia, in anastomos astringentia, in diaeres anacollei nata, . I. glutinantia, dia quibus copiose egimus ca. de Haemorrhagia. Si ex gingiuis te ore sanguis profluit, po utulacam masticare susticiet,autore Celso,vel os colluc re aliquo astringente gargaris moi quia humor est aquosus, qui incrassari poterit cibis,& pulte ex myllo. vel tritici farina, de esu dachllorum, passularum integrarum,& fructibus astringentibus, quandoquidem lenis cst affectio. At si tantus sanguinis cst impetus, reuellendus erit usu cucurbitularum in occipitio cum scarificatione. Si ex mensibus retentis id acciderit, cucurbita inguinibus admoueantur, vel coxis cum scarificatione,vel aperiantur saphenae ad reuulsio
Polygoni, portui. 8crosarum rub. singui. m. i. coque in aqua fabrorum, vel chalybeuae ad la t. dissolue dianticum, δίVini rub. astring. vitiusque 3. ii. acclito sati , J. i. fiat gargarissimus quo tepide os saeps colluat, diu continuando Si cx faucibus, aut gurgulione, aut palato prouenit, Vt C gargarismo astringente Τί cataplasmate scripto pag. S9. cap. do Haemorrhagia quod collo potius quam fronti admoueatur. At si sanguis qui fluit est copiosus, reuellendas, δί derivandus incisione venarum naris ,& cucurbitulis occipiti admotis. At si causa huius fluxus est humor actis, expurgandus crit,ut docebitur in curatione Erosionis. si ex vomitu sanguis per os rehcitur, videndum num causa huius fluxus venerit ex hepate,aut liene, per anastomosin. Imprimis si aeger est aluo duriore,inuciatur clyster praescriptus. Deinde ad reuulsionem c ducatur sanguis ex basilica dextra, si hepari vel sinistra si lien, vel saluatela si maiorcin requiris reuultionem. Et si vires sunt dciectae prae nimia vacua tione sanguinis, epapheristice educatur ex angusto vulnere, ut dixi. intinctiam videndum si vas quod est apertum , cst paruum aut magnum. Si paruum , mediocriter astringentia sussicient. v
. Σ. Caphurae, g. iii . lap. haematitissub. triti ,3. i. succi portu aut polygoni, vel plantag. depurati 3. iii. fiat potio quamprimum bibenda. Contra, si magnum vas est apertum casu. ictu,aut simili. Terrae ieiuniae, & coralli rub. sub. triti,utr. 5. si. troch. de succino,
482쪽
de succino, 3. i. syr. symphytima. s. i. decoctionis 'mphyti. 'niatico rhi balaus . de equi ii, q. s. fiat potio illico sumenda.
Vel . V. Troch. de terra sigillata , aut ramicti , aut de post o fit, cum semine acetosae, vir. B. ii. rhapontici veri, vel faecis rha-barb. S: boli armenae aqua pediculi rosarum lotae, singui. B. i. syr. mytthini, aut se doniorum , 5. i. succi rad. vel fol. urticae, depurati 3. ii. fiat potio quam cap. mane quum Vires prae nimia profusione deij ciunturi V. Conser. rad. symphyti ma. M rosarum antiquae, &pul- canaeitum. Q cotoneorum, singul. 3. i. lapidis haematites, coralli, Vir. iiii succini,& margaritarum super cotem subtilissime tritarum , singul. D. ii. sacch. rotati,q. si fiat condituri multiplici , . auro deauratum quo utatur saepe in iuribus carnium do pti
si sanguinis concreti in ventriculo est aliqua suspitio: Coaguli leporis, aut haedi, 3. 6. mumiae sub. tritae, 3. i. cum posca,aut decocto hyssopi, S absinthij, fiat potio longe a pastu sumenda. Sanguis dissolutus sursum , aut deo sum reijcitur,5 alterius fluxus inhibetur. Interea dum haec fiunt, florericu curbitulae hepati, aut lieni, admoueantur: his sublatis applicentur sequentia. ' -
V. Succorum portui. acetosae, plantag. dc solani, sing. g. . ' .aceti rosati, I. ii. troch. de spodioJ.si. pul. diatriasan talisi. ii. c phurae, uitate partium alia subire facit B. i. fiat opithema visceri unde mali origo, tepide applicandum cum panno denso vel πlοι in. i. plagellis seu pannis reduplicatis, bis aut ter in die perhqram. Idem fieri potest cordis regioni, quippe eo loci sanguisee- .frigerarus minus fluxilis evadit. .Panni in posca macerati, parum expressi tepide testiculis aut mammis si mulier in admoueantur; und umque sanguinem profluentem emeacisi sinae cohibent,uniuerso corpo e refriserato. Deinde iistem partibus admoueatur sequens U. Ceratisini inlini, 3. ii .caphurae, Θ. g. extende super pan- Ceratum. num densum M hypochondito admoueantur. In his frigido Vtendum unde fluit sanguis aut fluxurus cst, non supra ipsas partes unde fluit, sed circa ipsas, inquit Hip. aphor. 23. scia cis iis istione s. . h. ni tisisSi sanguis qui ex ore fluit, venit ab aspera arteria, aut atho - ab e fi Ve
483쪽
race, aut pulmone, 5 humor qui a capite in has partes decumbit est tenuis,& frigidus,aut salsus acris, & mordax, ne sorte ulcerentur pulmones , 5 ph hisim generent, ab initio occvrrondiam,victu praescripto, purgatione, potius quam Ve. nae sectione nisi in plethorico corporei quod raro accidri, sed in cinaciato frequenterὶ cuius loco utendum cucurbitulis, frictionibus,& topicis post declarandis. Si 'multa est febris, de humor fuerit tenuis, est incrassandus ut dixi SI cxpurgandus per medicamenta liquida, aut solida in Catarrho descri
Si humor dest salsus,aut acris epicerasticis, i. contempera Llibus eius acrimoniam,ne fiat in pulmonibus ulcus cabile. Purgatio sic instituenda. V . Syrupi rosati sol cumagarico,g. i.si pituita salsa, aut vio lati ex nouem infusionibus , si ab humore acri aut mordaci, vel in huius penuria strupi de cichorio dupl. rhab. g. i. si. catholici, aut diapruni l. si bilis praepollet in J. si aut tantundem diacarthami aut elea. Ind. ma. sipit uua cum decoct betonicae vel cich ij prunorum&Borum cor d. si bilis, fiat potio. Vel V. Agarici troch. 9. i. stabarb. selecti, P. iiii. cassiae ex tempore a canna extractae J.i infundantur omnia sim At in decicto hordei, pallui. munaltycyrrh. dc florum c/d. per noctem super cineres cal. expressum detur summo mane. Vel huius
loco, si vires iam sunt deiectae dissolue in line pulli insulso mannae Calab. 3.ii. Vel Massae pii. cocciarum si pituita salsa) vel aurearum, sibilisὶ vel sine quibus, si a pluribus humoribus: vel impertilium, aut aggregatiuarum , iiii. fiant pilulae plures deau
a core exteriore mund . cichorij, portui. lactucae, aceto si , singui'ua. Passul. integrarum, ii iubarum,Se sebcsten, si humorcst incrassandus, singui .pa. xii . sem. portui. papaueris albi, ac melonis, singui. S. ii. florum 3. cord. rosaruo u b. singui .p i. eoque in aqua suis ad la. i. syrupi de papauere, δί de tu iubis, si iincrassare cupis, utriusque δ. ii. vel tantundem penidiarum, fiat apo ma clar. de arom. pul. diamarg. frigid. B. ii. pro .matutinis. Deinde iteretur aliquod purgans ex praescriptis, quod cap. post apo2ςma praescriptum. Vel . .
484쪽
V. Nardi Ind. p. 6. agorici troch. B. i. myrobal. citreatum, 1 cepularum, oleo violato confrica rum,utro. ii. rhabam se. ' lecti Θ iiii .diaphoenici g. 6.infundantur omnia simul in parte γ' h/ω vi decocti apoeteimatis. Expressum detur sum m mane. Conscr.rad. symphyt &rosarum, Vir. S. ii. puli troch. de Γοω. terra sigillita 6. si . cum sacch. sat bolu:Nostridie deuorandus. Fol. maluae,violatum, borrag. lupuli, fumariae,& endi- Balveam. uiae, singui. m.vi. sem lini, 3. vi. sem .pst iiij, J.iiii sena . . frig. maiorum singul. 3. i. florum viol. nympia. M rosarem, singui. p. iii.
coque in aqua sussi. pro balneo in quod bis die tepidis& non
calido ingrediatur vacuo ventriculo, de eX purgato corpore: hoc humoris acrimonia retunditur,autore Gal. lib. I. tempe
V. olei lentisci,vel myrthini, aut alterius astringentis, j. ii. co illinetur tota rachitis,& thorax exsiccato corpore post bal- ἐβ neum ut humiditas balnei in altas corporis paties sese insinuet, de cutis confirmetur, de corporis habitus non dissolua
His praemissis si humor pertinax fuerit, uti liccbit narcbticis in parua quantitate, ut philonio Romano, aut theriaca recenti, .ut trochiscis Rhasis capite de cruenta spuitione de- criptis, M a Matthaeo e gradibus commendatis. Gal. s. meth. med.&alibi, consulit in stypticis, narcotici sue caἡbis de agglutinantibus medicamentis componendis diaphoreti- ωLiuita aliqua esse permiscenda: quia frigida sibi vjam praecludunt, pone is de ad loca distantiora peruenire nequeunt. At calida, tenuitale partium aliorum vires eo loci deuehunt, M si quid sangui- qnis concrcti fuerit,dissestiunt. Quod etiam .perpetuo in aliis ' 'μ' 'antidotis est obseruandum. Et contra in calidis medicamen-ris, styptica aut stupebcientia aliqua sunt miscenda, ut calidorum vis refrenetur,veluti quarta pars frigidorum. Si humor in trache iam arteriam defuit, ori continendae Gratias erunt formulae a nobis descriptae capite de Cat rho pagina atracheia. 37'Deinde cauterium potentiale ceruici inter primam de sc- η γ i cundam verzebram admotum, proderit: Nec non diaeta sudo frifica ex sargapas illa: aut rad. chinae cum lignos assaseas: simul- la est febris, in multos dies praeparata S usitata. Sihaemapto is ab hirudine epota, sequeremed: methodum curati si a Gai, scriptam cap. 6. lib. . locorum assect. Quae si apparet ψ - Cius caput aspergatur aloe, de similibus maris si fieri potest: P
485쪽
Vel causa prius rescissa) sumtu amaro, aut gargarismo ex sale,cepis,alliis,& porris parago. Vel cum siphone ini j cc oleum
amygd. amararum csidum. Quae si fuerit in ventriculo, potet idem oleum & inclinato capite in pelvim aqua plenam sanguisu tam euomet. Saena aptoi propensi sunt tibicines, venatorcs cantores,athletae ,baiuli, saltatores,& qui vescuntur flatu lentis, o locibus, te fructibus fugacibus, helluones, bi- Itofi polyhaemi,& iuuencs ob corum intemperantiam , & qui 'humi cubant si h lunae radiis. Gal. commentar. in aptior. 29. secti. 3. & qui sunt pectore angusto , collo longo, & spatulis promi nentibus,& muliercs quibus suppressi sunt menses,aut haemorrhoides, repletis vasis quae prae nimia copia aperiuntur aut disrumpuntur. Hi p.aphor. 32. S 33. lib. I .aut quicX aliquo membro sunt mutilati.
Deninis Λ 'Σ M., i. Anhelatio, nomen deductuma , bo Graeco αὐθια νω, i. anhelo:vnde difficulter spirantes asthmatici dicuntur. Nihil aliud cst quam motus deprauatus pulmonis sine sebrejependens ex angustia seu obstructione bronchio
, sialia. Hoc sympto madiuiditur in tres gradus : primus h H i.
- difficilis respiratio. Secundus ἄοι - , i. anhelatio , quae est mota grauior. Tertius ι hinc i, i. recta respiratio omnia. grauissima, dicitur. Disterunt interses indum magis & miunus autore Celso lib. q. cap. . haec tria nomina ab Hip. LCal. saepe coia funduntur, ut colligere licet cxcorum scriptis, nempe cX Gal. lib. I. cap. I.&a. de lib. 3. cap. vltimo dedi. e rentiis respirationis, & commentariis suis in lib. 3. δίς. cpid. secto. & lib. . locorum assecl. cap. vltimo : &ch. 7. lib. I. de causis sympl. 55 7. catalo p.& post Gal. Paulus lib. 3.ca. 29. Ac- tius,lib. 8. cap. 1 T. Auic. fera tot tertij cap. 38. Rhasis lib. 9. ad Alna. cap. so. haec mihi sufficiant annotasse autores de lovs
ad quos curiosos lectores si plura desiderant ablego.
486쪽
Causae huius symptomatis sunt *ur e ternae aut internae. Db.L OExternae sumuntur ab aere pestilenti, aut calidiore liquante e cerebro humores cras flentosque, qui sensim decurrunt in trahe iam atteriam, Λ pulmonum bronchia,&thoracem. Aut ab eodem aere sed frigidiore, eosdem humores condensante, casus, iistus, grauis equitatio, aut rectio in curru succusante, tripudium: puerorum decubitus indecens,& inconcinna de- ligatio, gestui deformis, flatus austrinus, ars clamica, cx qua venenata aura ut argenti Viui exhalat, quae pulmones contaminat: pariter victus prauus&pituitosus. . Internae ad duo reseruntur, nempe ad obstructionem, de ad tuberculum: obstructio,ut plurimum fit ab hum e crata, MIento , ac viscido obstruente leues de asperias arterias, quae sunt respirationis instrumenta, quae inspirationem, S expirationem impedit. Hins fit, Vt natura litatur sarcire quod sibi deest,ad cordis refrigerationem, S excrementorum fuli- .ginosorum excretionem,ob aeris ingredientis,& expirationis
Hic humor, paulatim crassescit in pulmonum bronchiis, & siccescit ut a natura expeti inon possit: hinc fit asthma. sunt aliae causae internae, nempe tuberculum, quod in pulti . monibus, colla Ze tracheia arteria generatur: alias in dorso.& lordo sim parit de qua meminit Gal. comment. in aptior. l46. Oct. 6. alias vomica, alias hydrops, de quo meminit Hi f. lib. 2. de morbis, curatione s3. alias Catarrhus: alias alicuius viscςris inflammatio,vt hepatis, lienis, S c. Differt a peripneumonia febre qua carent asthmatici) ad 'v si diuturnitate. Trallianus ait mulieres viris huic morbo esse propensiores, quia sunt frigidiores & humidiores. contra Rurclianus tibi. cap. I.ait viros csic propensiores mulieribus, '&senes iuuenibus,& qui firma non habent latera : & qui ccrebro sunt humidiore, dc qui abundant excrementis , de fiant temperamento sicciore, de pulmones frigidiores Sc humidiores habent. In his calore infirmiore languent, de qui sunt corpore duriore quam molliore, &qui metalla&argentum vivum, arrhenicum, S c.tractant: de qui fumum carbonum excipiunt: aut vaporcm vini generosi in cupa suscipiunt pore Vindemiarum, S calcis opificibus. , TaSigna si a causa externa sit, ab aegroto disci possunt in- Signa causae internae lanulatur, aut ab obstructione aut a torui
487쪽
tuberculo. Quoties pulmonum bronchia obstruuntur ab humore crasso Sc visci do inhaerente, non facile excernitur sine sono per thoracis contractionem. Interdum eadem ob struuntur ab humore tenui, qui e cerebro delabitur in nares, Duccs, δί palatum: hinc in asperam arteriam dc laeves pulmo num bronchias, ubi crassescit de sonum cum steriore cd , quam natura non nisi cum difficultate excernit. Si fluxiore-.pente fit, suffocationem minatur: quia via respirationis& expirationis intercipitur, nisi constantibus viribus, breui temporis curriculo humor expellatur. Si ab ardore, cognoscitur ex calore thoracis, dc frequenti respiratio de cum caliditate, Sc facies rubedine: quia dum pulmones incalescunt, de thorax feruet, in caput fit e uaporatio, hinc faciei rubor. Si ab imbecillitate narium pinnae contrahuntur, de thorax collabitur. Si qb angustiam, thorax frequenter de celeriter dilatatur
Si ει ast limate fit orthopnoea omnium difficillima, facilis.
est cognitio: quia non nisi recta ceruice aegri spirare possunt: quippeeis tota domu ad respiratiomem non suificit, praeMimia ali dilato. totum aerem cupiunt, de semper hiant ore, pallidi sunt Acie texceptis malis sudor circa frontem Zc cIaues,tussis cst continua, de violenta, nunc Mida, nunc humi da, reiectio pauca,frigida, tenuis ilias crassa, de viscida, ubi est minor expedictorandi conatus, collum tum et spiritus inflatione , de hγ-pochondria cum intestinis sursum retracta conspiciuntur. Pulsus est paruus,depressus oc frequens, crura gracilia, aqtore Tralliano. In nonnullis ora aegrorum liuescunt, dc nonnulli suffocantur epilepticorum modo. Contra nonnulli evadunt roboreinaturae quum symptomata remittuntur. Vtrum affecta sint bronchia dextra aut sinistra, cognoscitur ex aegri de cubitu: quandoquide ubi mali labes, peius se habet. Quibus signis veteres dyspnoeam ab assthmate distinxerint, sequenti versu docuerunt : Dyspnoea se celat, canitast lima, morbumque reuelat: quia in dyspnoea nullus cst sibilus , dedosior in pectore, praecordiis, de scapulis cise soler, minor tamen quam in asili mate. Si hydrops althmatis est causa, aut asthma caiisa hydropis, cognoscitur cx aquosa substantia in Veni 'dc toto corpore: quae motu pulmonum attrahitur, cx qua difficilis respiratiosequitur. Quinctiamtumcnis Ventrc, diaphragma comeri-
488쪽
mitur: hinc si anhelatio ex Hip. lib. a. de morbis curatione 13. Fcbris ex inflammation di tussis sicca, sinc sibilo tenet, di ac cruatim respirat, pedes tument,Vngues contra untur, &talia patitur aeger qualia is 'qui suppuratus fit, sed debilius ac diuturnius. Haec ille. Si asthma fit a tuberculo,cognoscitur ex tussi,& difficili re- sse iratione, sed sine steriore: qui materia tuberculi non fertur ad laringem, ut fiat sonus acutus , Ny sensim iit: sed in γno loco fixa manet: dolor ad pectus, x ad latera, & vsquc ad 'I . dies ita asscitur. Contra asthma suos habet paloxismos,&comitem semper habet steriorem,& su bito fit & spirandi difficultas desinit per excretionem suae materiae. Addit Hi p. curatione 9. eiusdem lib. palpebras vix attollere potest& videre, M corpus subflauum fit, ac vcnis impletur. In meo cx- cmplari Graeco,tego spλtCω , alij codic legunt φω- ἔμπροπλαὶαι Tουτογλουειν ταQω θερμω : i. st pust illis velut ex igne rubentibgs completur. Vtraque lectio admitti potest. Distatapleuritide, quia spiratio quae fit ex viscerum in gammatione,&pulmonis non est aeque densa,vt in asthmate, quod cst febris expers,&steriorem habet. In pleuritide inest febris sine .
Dyspnoeae respiratio,differt ab ea quae fit ex anhelitu reten- tibin citatiore cursu, quia haec fit a causa naturali, illa vero a
Dyspnoea sine febre, aut iussammatione alicuius visceris, facile curatur. Asthma veri, in qua uis artate acciderit, difficulter: & si fuerit inueteratum , est immedicabile. Si aeger dens dia elat, frigidὸ, &0ncope acciderit, mors est in propinquo. Si ei orthopncea acciderit, est mortale. Si asthma oritur a catarrho in corpore senui cst immedicabile, ob desectum caloris. 6 al. cqmment .in aptior. o. se L 2.Hip. Si ex catarrho, . tussis subito cessat, remanente anhelatione est lethale. Qui gibbi ex ast limate, aut tussi fiunt, ante pubertatem moriuntur. Hip. aphor. 6. sech 6. Puerulis si acciderit , ut plurimum interimit. In hoc malo oportet medicum in praelagiendo eo . se cautum, ne mali medici nomen subeat: quia saepe videmus aegros mori,qui optimo pulsu fruebantur. Contra mul-ro S conu luisse, qui prauo pulsu & dissicili respiration:
489쪽
Sic dissicilis respiratio seu salutis, seu mortis ,est valde dubia,ut cecinit Hip .aphor. l9.scct. 2.c., ait, iis Asthmati dup ex curatio est instituenda. Vna Προφυλάκ- tenere. θικη,altera temn bli a Graecis dicitur. Illa curatur ijsdem re- . mediis quibus catarrhus&tustis a causa crassa & viscida capitibus proprii descriptis pag. 369. S pag. 396. Si ab alia caiisa scaturuerit, siue cxterna, siue laterna, O .pta cauebitur, si aegro praescribantur medicamenta quae. causam asthmatis effectri- . ccm submoueant. Victu nempe tenui, qui aptari possit pro-. phylacticae de ic rapeuticae S medicamentis incidentibus de
detergentibus. Gal. T. catalo p. cap. Vltimo.
Communis victus debet consumere humiditatis redunda tiam,quae affectum gignit. Proprius vero, qui humorem crata sum M viscidum consumere possit per attenuantia & dct gentia medicamenta citra insignem calorem, qui sic descri
De aere. Acr eligatur purus, & temperatus,qui parum ad se idum& siccum vergat. Conuersatio maritima squibus datur facultas est: valde utilis,&gestatio ut antiqtauit Aurelianus..e In paroxysmo metu suffocationis, aegri in superiore coenaculo,& loco lucido,& igne luculento,aere tenui,& non caliginoso, sunt collocandi, &calore plusquam temperato, ad mundificandum materiam fria. quae contumaciter bronchiis pulmonum adhaeret.
Cubant in mollibus stragulis, capite & thorace subleuato, ut acrem quem potiri cupiunt, liberius inspirent, &expirent Excrementa fuliginosa vexictu. Victus frugalior in paroxysmo, quam extra esse debet boni succi dcc epti, qui vim emplasticam , &refrigata em habeat. At ii vires sussiciunt, cibus circuncidendus erit. Contra, si sunt deiectae, succi carnium veracis,vituli, capi, pcrdi'. cis, phasianorum, confirmata, colatilia, gelatina, hordeatum, auenatum, &c. conceduntur; vcluti&aues quae in dumetis.& collibus degunt astae , hoedi, & gallorum testes si comedere possunt, ct oua sorbilia. Necnon aetium csus,ut alliorum, ceparum, sinapi, & aro
490쪽
Potus crit melicratum, aut ptisani, cum aliquo rupo incidente,tenuante,deuetergente,quales fuerint in compositi saecensebimus. Et si aeger est languido ventriculo,au vires sunzimbecillae,
Vinum tenus non tortivum, aut austerum crassumve & aromate conditum concedendum.
Vitafida omnia flatulenta. & qilaecunque crassisn viscidumque humorem gignere possunt,qualia sutit legumina,rapae,castaneae ic caseus. Inter pisces concedi possunt marini & fluviatiles qui carne dura & friabili sunt praediti,ut luctus, astaci,persa, acipenset seu anadromi .vulgo*LCMu dicti,&similes usui esse pos
. . Inter fructus, conceduntur uuae damascenae exacinatae,co- .rinthiacae,passulae, dactyli, ficus, tumbae, sebesteir, pruna ex 'aqua&sacch. cocta, pira, & non poma ob eorum humiditatem, nisi huno mo bificus fuerit siccior, qui sit humectandus: strobili, amygd.dulcia, nuces ponticae assae. Inter olera commendantur buglossum, borrago, inlybus, hyssopus, pe- . troselinurn, eniculum,ofiganuin, calamentum, thymus,sa- tureia. Panis sit similagineus, optime coctus, cum semine anisi S: pauco salis. Somnus sit nocturnus , vel dormiat a prima luce ad tertiam diti partem ut vult Hip. lib. a. progn. cap. de somno, & temperatus, hon diurnus:aluus libera cile
. Cinna prandio sit frugalior, quia aegri peius se habent nocte quam die. 'Quies tum corporis cum animi,laudada:contra, motus ilicorpori scii animi nisi moderatus vituperandus. ω Venae sectio celebrari debeat,dubitatur. In cor ore ple- ναχ nthorico ad praecautionem in mediis aetatibus,& quibus men- fises sunt retenti. pthaethorrhoides: aut si febris adest ex alicu- Glutis Amius visceris inflamatione aperiri potest vena cubiti,quae e dire- cto fuerit. Quantitas sanguinis ab aegri viribus meticnda. Si a retentis mensibus, vena poplitis , vel tali est aperienda, ' .